Katalog

SAYFA CUMHURİYET 11 ARALIK 1996 ÇARŞAMB* 4 'İşkence salgm hastalık' Haber Merkezi - Iıisan Hakları Hafta>ı. Tıırkıve genelınde dıizenlenen torenlerle \e \apilan açsklamalarla basladı Hatta ııedennle Insan Haklan Derneğı Iznıır Şubesi nın dıızenledığı etkınlıkler çerçe\esinde. dun saaı 12 30"dı Cumhurıvet Alanı nda ba^ın açıklaması vapıldı. İHD'nın hafta bouınea fılm gosterılerı. panei \e çe^ıtlı sovlesiler duzenle\eceğı bıldmldı Elektnk Mııhendisleıı OdaM Lokalı nde ınsan haklarıvlj ılgılı bnrıııg veniırken Borııova'da da Usur Munitu kultur Merkezi nde Pıot Dı \eli Lö'k \ e a\ ukat İbrahim Arzuk'un katıldığı "Türki>e'dc İnsan Hakları" konıılu so\le>ı ger»;eklesinldı Izmıı kadın Pljtfornıu da konak Belednesi So-Aal Etkınlıkler \e Çe\re Merkezi ısbırlığıvle kıbrıs Şehıtlerı Caddesi uzerındekı nıerkezın onıınde seryı açılı^ı \e çesıtlı etkı/ılıkler gerçeklestırdı Merkezın danısmaııı Gülseren LTçi bozuk duzene baskaldıranljrın ışkence gordıığu. kavboldugu. da>ak vedığı bır ulkede ınsana sjvgıdan soz etmenın nuımkun olmadığını belırterek "\ncak kadınlarla eşit biçimde pa> laylan iktidarlarla a>dınlığa çıkılabilir" dedı 'Salgın hastahk* Izmır Tabıp Odasi'nca \apılan açıklamada ulkede salgın halıne gcler hastalığın insan haklaıı ıhldllerı olduğu vuıgulandı bunun en onemlı nedenı olarak da ozel orgut ve çeteler sjoterıldı Izmır Tabıp üdasi Lokalf ııde bugun sdal l!> 30'da Doç Dr Le\ent küe> \e Dr Le\ent Ermete'nın katıLuağı -">iddetin Psîkososyal Etkiteri" k'önulu bır sovlcsı duzenleneceğı hehrtıldı Manısa Barosiı adına bıı açıklama \apan Başkan A\ Teoman Ergıil. bugun ne Batıda ne Doğu'da ııisaıı hakları alanında ozlenen duzeve gelınemedığını vurgulavarak Batı'dada insan hakları ılılallerı olduğıınu sovledı Frgul. aradakı farkın valmzca insan hakları ıhlallerının şıddet \e voğunluğıı olduğıınu belırrtı "10 Vralık İnsan Hakları Günıi~dola\isi\la Avdın Ataturkçu Du^uıuc Derneğı iKe vapılan açıklanıada da "Bildirgcnin im/a edilnıesinden bu >ana onca \ ıl geçmiş olmasına karşın ülkemizde insan haUarına gereken o/enirı \c sa>gının gosterildiğini sö\le\ebilmek oldukça güçtür" denıldı ADD Avdm $ube Başkanı A\ Erol Ertuğrul'un ımzasjnı ta^ı\an açıklamada de\letı vonetenlenn katılleıı koruvup kolladıkları \e kahıaman savdıklannın gonılduğu \urgulandi Dıyarbakır Tabıpler Odası Insan Hakları konıis\onu. bolgede insan hakları ıhlallennın \oğun bır sekılde de\am ettığını bu sureçten hekınılerııı olumsiız vonde etkılendığını açıkladı 35 bin sakat Açıklamada. IHD'den aldıklan \enlere gore Gunev doğu'da son 1"" \ ılda 35 bın kısının sakat kaldığı. 2 bın "4 7 ko\ \e mezranın bosaltıldığı. 2 bın 400 faılı meçhul cına>etın ışlendığı. 3 niılvon ııısanın yennden >urdundan goç ettınlerek e\siz bırakıldığı belırtilerek "Tüm bunlarla birlikte. hekimlere \e diğer sağlık personeline > onelik olarak insan hakları ihlallerine hekimlerin de ortak edilme>e çalışılması. bazı hekimlere adli rapor \erdirilmesi sonrasında uvgulanan cezalandırnıalar, hokimlik mesleğinin insana \ardını elme amacının onüne çıkarılan engellerdir" denıldı İnsan haklaıı ıhlallerının en voğun vasandığı ulkeİenıı basında turkıve'nın geldığını ılerı suren IHD konva $ubesi Başkanı A\ Orhan Özer ınsaııların ı^sızlık \e pahallılık cehennenıınde kaMiılduğunu bıı dızı fılm gıbı ızlettırılen SSk sına\ ınm bunun en somut orneöi oldııüunu bıldırdı HABERLER İnsan Hakları Evrensel Bildirgesf nin 48. yılı Sorıın hukuk sistemindeHaber Merkezi - insan Haklaıı E\ rensel Bıldırgesfnın ımzalanısının 48 \ıldonumu dolavısnla tum dumada kutlanan Jnsan Haklan HaftaM dun bajlarken Turkı\e'de de "insan haUan" bır kez daha rnasava \aiınldı Turkı>e"de ııisan hakları ıhlallennın \oğun bır sekılde de\am ettığı ılerı suıulerek hukuk Mstemınde \apisal değişiklığe gıdılmesi istendı TBVIM İnsan Hakları komıs\onu Ba>kanı Demir Berberoğlu. Gune\doğuda vasananların Turkı>e"nın ın>an haklan karnesını olumsuz etkıledığını \urguladı Cımıhurba>kanı Süle\nıan Demirel Turkı\e"nın insan hakları atılımlarının ga\retı ıçınde olduğuııu belııtırken TBMM Başkanı Mustafa kalemli. ana\asada geıeklı değijiklıkler vapılacdğını sovledı DSP Grup Baskan\ekılı Husametfin Ozkan Iıivan Hakları Haftdsı nedenı\le vaptığı açıklanıada. Turkı\e'nın ıhlaller nedennle uluslararası duze\de kınandığını anınisataıak "Analara ka\ıpçocuklarının ardından goz>aşı dökturnıni saMinmak nıumkun degildir. I aili meçhul cina>etlcri gtrçekleştirenk'r \argı önüne çıkarılanııvorsa bunu topluma i/alı etnıek rnümkün değildir. Cezae\lerinin dusünce suçluları ile dulmasını sa\ unmak nıumkun değildir" dedı C HP Genel Sekreterı Adnan Keskin. \">Tİ ısçılennın "" a>ını dolduran gre\lerını desteklenıek amacnla dun AŞTI'de >aptığı konusnıada \d$ama haivkının de\let ıçıne bizan bazı bırımler taıafından cezae\lerı karakollar \e faılı meçhul cınavetlerle ılılal edıldığını sovledı AN AP Genel Sekreterı \aşarÖku>an da Turkıve'de \oüun insan hakları ıhlalı va^andığını belırterek son 5 \ ılda faılı meçhul eına\etlerın 2 bını bulduğuna dıkkat çektı Turkıve nın insan haklan açisindan "iç açR-ı noktada" bultınmadığını \urgula\an Oku\an "Kö\lerinden çıkartılmış 1 mihon insan, Adana. Mersin gibi bü\uk kentlerin \aroslannda açlık >e soğuk altında bır kışı daha geçirecek. İşkence iddiaları a\\ uka çıkmıs durumda" dı\e küiıuştu Ttırk Tabıblen Bırlığı \1erkez konse> ı usesı AtaSo\er insan haklan gunund'e 1^80'den bu vana hekimlerin \e sağlık gore\ lılerının faılı meçhul cnıa\etlere kurban gırtığını anmısatarak taıllerın bulunmasını \e cezalaııdınlmasını istedı Föıtım-Sen'ın açıklamasında. Turkı>e'nın ıtisan haklarına ılıskın çok sa\ıda uluslararası sozle^nıe\e ımza attığı anıınsatılırken "\e\arki metinler. insan haklarının ha\at bulması için >eterli olmu\or" denıldı Açıklamada katıllerın "kahraman" ılan edıldığı. gazeteeılerın do\uldugu. hapsedıldığı. cezde\ lerınde iskence u\ gulandıği sendıkal mucadelelenn baskı altına alındığı unı\ersite gençlığıne saldırıldığı kurt halkının ıstemleıının teıoıle bastınlma\a çalısıldığı belııtılerek eıns avrımeı polıtıkaların da sıııduğıı ka\dedıldı Temel ınNan haklaıından bırının de eğıtım hakkı olduğunu anınisatan Eğıt- Der Genel Baskanı Mustafa Gazalcı. Tuıkı\e'de eğıtımde fırsat eşitlığının bulunmadığını \ urguladı Gazaleı. Doğu \c Gune>doğu ıllerındekı çocukların eğıtım hakkının gasp edıldığını belırttı De\ let Bakanı Liitfü Esengün ıse Turkı\e'de ııisan haklarının ıhlal edıldığını kabul edeıek "l Ikemi/de hukuki \e si\asi değer kargaşası uL \a toplumsal u/laşnıa noktasında me\dana»elcn boşluklar nedenh le çeşitli alanlarda hakların «erçeklesmenıesi sd/ konusu olmaktadır" dedı De\ lette ıhlallerı onleme\e \onelik \enı bır\apılanmanın gereklılığını dıle getıren Esengun insan hakıarı muste^arlığı oluyurulaeağını \e musteşarlığın burokratık siitemı de "denetlejeceğini" \ urguladı Cumhurbaskanı Sulevman Demirel İnsan Hakları E\renseİ Bıldırgesfnın ımzalanısının 48 \ildonumu nedenısle vaptığı açıklamada. Turkı\e'nın bu konuda "mıikemmeli ara\an ülke" olduğıınu belırterek "L Ikemiz bu >oldaki atılımlarını somut ornekleıie orta\a ko\ ma gaj reti içindedir" dedı Demıı el açıklamasında Pkk terorunu kastederek su goruslere \eı \erdi "Terorizm. ırkçılık \e \abancı duşmanlığı şeklinde adlandırılabilecek tehlikeleru Turkhe olarak. ulusların \asamsal çıkarlannı tahrip eden \e insan >aşamını hiçe sa\an remel insan haklan ihlalleri olarak goru>uruz. Bu ola> \e u>gulamaları en ağır insan hakları ihlalleri arasında sa>an iki onemli karar tasarısı Birleşmiş Milletler sisteminde kabul edilmiştir. Tum bu gelişmeler. uluslararası insan haklan sistemi içinde Turki>e"nin etkinliğini gostermesi açisindan da a\ nca onemlidir." Grup Yorum elemanı Hakan Alak, polisler hakkında suç duyurusunda bulundu İşkenceci yıldönümü de tanımıyorİİstanbul Haber Smisi - Insan Hakları guııunde "emnKette işkence '\ apı Idığı ge- ıekçesi_\le İstanbul Cumhurıvet Bas>avcı- lığma suç duvurusiında bulunuldu Grup Yorum elemanlanndan Hakan Alak. istan- bul Emnıvet Mudurluğu ne bağlı polisler taratından gozaltma aîmdıktan sonra Te- rorle Mueadele Subesi nde kaldığı 12 gun ıçınde ıskence üordıığıınu belırterek. po- lisler hakkında dava açılmasinı îstedı istanbul Adlıvesi onunde basın açıkla- nıası vapan Hakan Alak. 5 kasımda Teror- le Mueadele Şubesı'ne bağlı polıslerce go- zaltına alındığını \e subede 12 gun tutııl- duğunu belırttı Bu sure ıçerısınde voğun CHP İstanbul ÖrgutıTnün dü/enlediği basın açıklamasına, 17 >aşında oldürükn İrfan Ağdaş adına Şükran Ağdaş da imza ko\du. Basın açıklamasında Algan Hacaloğlu. "Nargıvadabir çiftsozüm \ar. Nejazıkki 73>ılhk cumhuri\etimi/in baştacı olan >argı da artık cöknıek üzeredir. Bu ülkenin bağmısız bir >ar«ı>a \e insan haklarının sa\unucusu sa\cılara ihti\acı \ar"dedi. I Fotoâraf H ATICE TLNCER ıslence gordıığunu belınen Alak. çıkanl- dığı DGM'de serbest bırakıldıktan dort gun sonra goru^e gırtığı Bavrampasa Cezaevı onunden tekrar gozaltma alındığını so> le- dı Alak ~Bana\apılan işkencedoktorra- porlarnla kanıtlandı. İşkence \apan polis- ler hakkında Dıima İnsan Hakları Gii- nii'nde suç duvurusunda bulunu>orum" dedı Insan Haklan E\ rensel Bıldırgesi'nın48 v ıldonumu nedenıv le CHP İstanbul Orgu- tu'nun Taksım'de duzenledığı basın açık- lamasında konusan Algan Hacaloğlu ^ar- gı\a da bir çift sozum \ar. \e>a/ık ki 73 \ ıl- lık cuınhuriutimi/in baştacı olan >argı da artık çokmek u/eredir. Bu ulkenin bağım- sız bir>argı\a \e insan haklarının sa\unu- cusu satcılara ihti\acı >ar" dedı Hauiloû- lu. t unıhıırbaşkanı Süle\nıan Demirel'ı ve Başbakan Necmettin Erbakan'ı bağmısız vargmın olusturulmasıııda goreve çjğırır- keıı. Dısı-,len Bakanı ve Ba^bakan >ardım- eisi Tansu Çiller ıçın de siınlan sov ledı "Çiller artık knırtma. Batı ülkelerinin gözlerini bo\amak için gozaltı süresini bir haltava indirmekle, 3 gune indirmekle de* mokrat sorıın ço/ulnıu\(ir. Hâlâ insanlar işkence görihor, hâlâ cinau'tler işlenivor." C HP İstanbul Mılletvekılı ve eskı İnsan Haklan Bakanı Aluan Hacaloültı Hasan Düşünce suçlusu YurtçuJ ya ödülHaber Merkezi - Sınır Tanımavan Gazeteeıler Orgutu \e Fransa \akfı. tnsan Haklan Gunu nde Sakar\a C ezaevf nde bu'unan gazeteeı /şık\urt- çu'şa "1996 Gazetecilik Odulu"nu \erdı İnsan Haklan De/neğı ise bu wl "banş oduüerini" >a- zar^aşarKemal. "Banş İçin 1 Mihon İmza"kam- pan>asınıbaşlatan EşberSağmurdereli PkK'nın elındekı askerlerı oncekı gun teslım alan he_\etın baskanı RPIı Fethullah Erbaş ıle Mazlum-Der Genel Baskan \ardımcisi İhsan Arslan a \erdı Sınır Tanıma\an Gazetetıleı Orgutu (RSFı \e Fransa Nakfı'nın \aptısı açıklamada Isik "Vurt- çu'nun odulunu cezae\ ınde olması nedenıv le RSF Turkne temsilcisi \adire Mater'ın alacağı belır- tıldı Açıklamada. 21 gazetecıden olusan ulusla- rarası lurının. bu odulu meslekı çahsmalannda ba- sın ozgurluaune bağlılığını kanıtlamı^ gazetecıle- re \erdıgı bıldırıldı Açıklamada 25 kasım tarıhı ıtıbarn la Turkı\e de 81 gazetecının tutuklu olduğu \ urgulanarak bu kı^ılerden altisinın ıse sa- deeevazılan nedenıv le tutuklu bulunduüu ka\ de- dıldı' Açıklamada. su gazetecılenn"hemen \e koşul- suz" serbest bırakılmasi istendı Işık Vurtçu. Na- ileTuncer(De\nmcı ProleM'\j) SalihBal(Med- >aGune>ıl EmineBu>rukcanlOzgurHalkl Gıi- lav llku(Kızıl Ba\rak/ AlperGörmüş ( Aktuel) OzgurGundem gazetesmde b a\ >azııslen mu- durluğu \apan Isık Vurtçu. gazetede \a\imlanan bazı haberler\e vazılarla ılgılı olarak "boluculuk propagandası \ aptığı" \ e "hükümetin mane\ i şah- shetine hakaret ettiği" ıddıalamla açılan davalar nedenıvlehukumgmnce lW4vılının Aralıkavın- da tutuklandı 'ı urtçu. bugune kadar kesınlesen ı- kı da\ası nedenıv le 4 \ıl hapis tezası aldı 'ııırt- ı,u nun halen ıkı da\asi da Viıgıtav 'da bulunuvor IHD nın İnsan Hakları Gunu nedenıvle verdı- gı Barij Odııllen m Erbas. \ayir kemal "Banş İçin Bir \lil\on İm/a" kampanvasina onderlık e- den avukat E^ber >ağmurderelı \e Kuze\ Irak a askerleıı teslım almak uzere gıden \1azlum-Der Genel Ba>kanı İhsan Aslan ıle pavla>tı Turk-lş konterans Salontı nda dıızenlenen torende odu- lu IHD Genel Baskanı AkınBirdaldan alan Frbaıj dua ederek basladığı konusmasinda. "L Ikemizga- ripler \e garabetler ıılkesi oldu" dedı Torene ka- tılmavaiı \asar kemal ın odulunu ısegazetecı-va- zar Mustafa Ekmekçi aldı ^asar Kemal torene gondeıdığı mesaıdd. sa\aslardola\isi\ladunvada bansa en çok ıhtıvaç du\ ulan gunlerın _\a>andığı- nı kavdetn Ocak larm Rıd\an Karakoç'ların "tali- maflarla. kahpece oldurulduğu bır ulkede ııisan lıaklanndan soz etmenın nıumkun ol- madığını savundu Ahbevkov'de 13 Mavıs'ta polısın "Dur ihtarına u\madığı" gerekçesıvle arkadan açtığı ates sırasinda vasamını vıtıren 17 va- smdakı İrfan Vğdaş'ın annesi Şükran Ağ- daş da CHP'nın açıklamasına katıldığmı belırterek sozlerını sovle siırdurdu "Ben artık Cumartesi Anasıolarak bu ül- kede hiç kimsenin gelip de burada >erlere oturmasını. ogü/mun katillerini buralarda araıııasını isteıııivorıım. Ben nere>e baş> ur- duvsam bana. "sen terorist misin' dediler. Ha>ır ben terorist değilim, ben ana\ıııı. Eğer bu ulkede insan hakları \arsa. oğlumu öldiırenlerin vakalanmasını isfhorum." Ağda^.. ınsan haklarını ara\an herkesı varm saat 11 30'da Sultanahmet Adlı- vesı'nde C umartesı Anala- n'nın vapacaklan suç duv u- rusiına çağırdı fHÖ'ıun açıklanıası Stılt:ınahme( Mevdam'n- da basın açıklanıası dıızen- leven Insan Haklan Derne- ğı İstanbul Şubesı vonetıeı- len de gozaltıların. îskence- nın. faılı meçhul cınavetlerın son bulmasinı îstedıîer Sultanahmet Mevdanı'n- da dun oğle saatlennde top- lanan IHD vonetıeılen "Ba- rış isti\oru/** vazılı afisler lasıdılar ve vakalarına da "Sa> aşa ha>ır, banş bir hak- tır" \azılı kokartlar taktılar furkıve'nın Insan Hakları hv rensel Bıldırgesfnın altı- ııa ınıza attığını sovleven IHDvonetıcılerı. hemen he- men İıergun bu sozle^menı- nın ıhlal edıldığını belırttı- ler Dunva Insan Haklan Gunu'nu kutladığımızbu vıl da Turkıve'nın gundemıne vargısız ınfazlar, işkence. dusunce suçlularının otur- duğunu vurgulavan vonetı- cıler, Dıvarbakır Ceza- evı'nde 10 tutuklu ve hu- kumlunun dovulerek oldu- rulduğunun de raporlarla belgelendıöını kavdertıler ^ onetıcıler ^ıınlan sovledı- ler *Bu haftada bu ülke in- sanlarınının pavıııa düşen kö> \akma. zorunlu goç \e gıda ambargosudur. Jİ- TEM. çeteler. kotr-gerilla \e Özel Tim'dir. Hepsinin iis- tünde bugünumuzü \e gele- ceğimizi tehditeden savaştır. Bizler önce barış isthoruz. Çiinkii bilıŞoruz ki barış ol- nıazsa hiçbirimiz için gele- cek di>e birşej olmavacak- tır." SIFIR XOKTASI/ORAL ÇALIŞLAR e-mail: oral.cafislar@planet.com.tr Turk Gladıo'sunun. Guney- doğu'da tırmanan savaşla pa- lazlandığı ve astığı astık kestığı kestık hale geldığı bır gerçek "Devletın butunluğu" sloganı arkasına sığınan şovenıst ve savaşçı 'çete", her turlu cına- yetıne de bu yolla dokunulmaz- lık kazandırıyordu Guneydoğu'da son 10 yılda devlet adına yapılan kanunsuz- luk ve yolsuzfukların resmı ka- yıtlara geçen bolumu bıle akıl- lara durgunluk verecek duzey- de. Sırf korucuların şıkâyete ne- den olan ve bu nedenle soruş- turma açılan suçları bınlerle ıfa- de edılıyor Geçenlerde Içışlerı Bakanı nın yaptığı açıklamaya gore korucuların yuzde 20'ye yakını bu suçları nedenıyle go- revden el çektınlmış Bu rakamlara dığer devlet gorevlılennın neden olduğu ka- nunsuzlukları eklesek cıltler dolusu suç dosyasıyla karşıla- şacağız Korku nedenıyle res- Susurluk'tan Kürt Sorununa mıyet kazanmamış veya so- rumluların ortbas ettığı kanun- suzlukları da duşunursenız, tablonun ulaştığı boyutları du- şunmek bıle korkutucu Bu kanunsuzluk. savaş orta- mında boy attı ve dokunulmaz halegeldı Nereye el atsak kor- kunç bır pıslıkle yuzyuze gel- memızın nedenı de ışte bu tab- lo. Susurluk'takı kazayla ıplığın bır ucunu yakalamış bulunuyo- ruz Şımdı bu ıplığı doğru yone çekmek ve bu şerden bır hayır yaratmak gerekıyor •'Çefe", Guneydoğu konu- sunda, en şoven ve en saldır- ga'n çızgıyı temsıl edıyor Her turlu barışçı çozum eğılımı, çe- tenın bır provokasyonu ıledına- mıtlenıyor, çozumde rol alabıle- cek insanlar, bırer ıkışer olduru- luyor veya korkutularak sustu- ruluyordu 'Çefe"ye ındırılen darbe ıle Kurt sorunu arasında bırebır ılışkı olduğunu, şımdı daha lyı anlıyoruz Kurt sorununun. sırf asayış onlemlerıyle çozume ulaşma- yacagı zaten bılınıyordu Ama çete ışı zora sokmak ve çozum yollarını kapatmak ıçın buyuk bır engel olarak karşıya dıkılı- yordu Sorununun ıçınden çı- kılmazhalegelmesı onların te- mel amacıydı Boylece "çefe" bıldıgını okuyor. yasadışı yollar- la, bu savaştan buyuk bır rant elde edıyor ve kimsenin hesa- bını soramayacağı bır ortam yaratıyordu "Çefe" konusunu araştırırken ve ortaya çıkan kanunsuzluk- ları kovalarken unutmayalım kı bu ıpın ucu sonunda Guneydo- ğu'ya uzanacak Bunugorerek bır çozum olanagı da yakala- yabıleceğımızı duşunmelıyız Çunku en buyuk kanunsuzluk- lar orada yapıldı. en buyuk cı~ nayetler orada ışlendı. Son or- neklennden bırısı Guçlukonak katlıamıydı Uyuşturucu hesap- laşmalan, uyuşturucu trafığı de oradan başlıyordu "Guneydoğu 'da PKK varken savaş nasıl duracak"sorusu, bırçok kafayı meşgul edıyor Barışçı çozum dedığımız za- man "PKK yle pazarlık yapma- mız onerılıyor' dıyenlerın oldu- ğunu bılıyoruz Kimsenin. kımseyle pazarlık yapması gerekmıyor Turkıye, Kurt sorununa demokratık bır yaklaşım ıçıne gırerse. yolun onundekı en buyuk engel kalk- mış sayılır Nasıl dıye soruyorsanız ce- vabımızçokaçık Once. bır ge- nel af çıkarılmalı dağdakılere. yenı bır yaşamın yolu açılmalı. Ardından barışçı Kurt partısının kurulması ve Kurtlerın kendı kımlıklerıyle seçımlere gırebıl- mesının yasal zemını hazırlan- malı Unıversıtede. Kurtlerın ta- rıhını. kulturunu, kımlığını bılım- sel şekılde araştıracak enstıtu- ler kurulmalı Kurtçe yayınlara ozgurluk tanınmalı Daha da onemlısı Kurt sorununun tartı- şılabılmesı, Terorle Mueadele Yasası'nın tehdıdınden kurtarıl- ması gerek Butun bunlar çok zor şeyler değıl. Demokratık ulkelerde. bu tur uygulamalar yapılmış ve ol- dukça lyı sonuçlaralınmış. Tur- kıye neden yapamasın? Her turlu demokratık adım, şıddet ısteğının tansıyonunu duşurur ve şıddet seçeneğının gucunu yrtırmesını beraberınde getırır "Çete" engelının kalkması, Kurt sorunu ıçın bır şans olana- ğı yaratabılır Belkı de boyle bır şansı yakalamanın eşığıne gel- dık Ne dersınız? G L O B A L POLİTİKÜLTÜR ERGİN YILDIZOĞLU DTÖ Toplantısı (İdeolojinin Arkasındakiler) GATT anlaşmaları çerçevesınde 1995'te kurulari Dunya Tıcaret Orgutu (DTO) bakanlar duzeyınde- kı ılk toplantısını 9-13 aralık arasında Sıngapur'da yapıyor Uluslararası yayın organlarının yorumcula- rı bu toplantıdan pek bır şey beklenmemesı gerek-' tığını duşunuyorlar Çunku. gundemdekı sorunlarol- dukça çetın Gerçekten de toplantıdakı konulara ve taraflara şoyle bır bakınca, hemen herkese hak vermek mumkun Ancak daha dıkkatlı bakınca, buyuk laf- ların arkasında başka bır manzara olduğu anlaşılı- yor \ Bırıncısı. DTO'nun gorevı, ulkeler arasında koru^ macılıgın kaldırılarak tıcaretın serbestleştırılmesını saglamak Ancak DTO toplantısında korumacılık tehdıtlerı havalarda uçuyor Gelışmış ulkeler gelış-, mekte olan ulkelerı ışçı haklarına yeterınce onem, vermemekle ışçılerı duşuk ucretlerle ve baskı altın-ı da çalıştırarak haksız rekabet ortamı yaratmakla. suçluyorlar Avrupa Bırlığı Tıcaret Komısyonu Ozel Danışmanı Jean-Pierre Laing, 'Eger Sıngapur, toplantısı sosyal konularda guçlu bır anlaşmazlıklct bıterse bu durum Batı da korumacı egılımlerı guç-i lendırmekten başka bırışeyaramaz" dıyerek koru- macılık tehdıdını savurdu (International Herald Tri- bune, 9 12 1996) Gelışmekte olan ulkeler ıse Batfnın yenı ulusla- rarası kurallar dayatmasının "buyuk kuresel şırket* lerın guçlerının yayılmasına hızmet eden bır tur ye- nı somurgecılık olduğunu ve eger Batı ısrar eder- se tıcaretı serbestleştırme eğılımıne dıreneceklerı- nı" ılerı suruyorlar (Fınancıal Tımes 9.12.1996) Gelışmekte olan ulkeler Batı'nın ışçılerın sendı- kal haklarının ve toplupazarlık haklarının tanınma- sı, çocuk erneğının kullanılmasına zorunlu çalış- maya son verılmesı turunden ısteklerıne ellerınde- kı tek mukayeselı ustunluğun duşuk ucretler oldu- ğu gerekçesıyle karşı çıkıyorlar Malezya, Endonez- ya. Sıngapur Brezılya Mısır, Hındıstan vb ulkelenr> sozculerı "Batı bızım tek mukayeselı ustun/uğumu- zu de tasfıye etmek ıstıyor" (The Guardian 9 12 1996) dıyorlar Bu ıtıraf ıse ıkı gerçeğı ortaya koyuyor Hemen hepsı baskıcı ve insan haklarına değer vermeyen rejımlerle yonetılen bu ulkelerın dunya ıhracatından aldıklan paydakı son 10 yılda yaşanan artış. kureselleşme olarak goklere çıkan-| lan surecın onemlı bır olçutu ve bıleşenı Bu ıtıraf ku- reselleşmek ıçın odenmesı gereken fıyatın ne oldu-- ğunu da açıkça gosterıyor Dıger taraftan dunyanın "yenı ekonomık merkezlerı" olarak tanımlanan bu ulkeler aslında ancak en gerı emek-sermaye ılışkı- lenne dayanarak uluslararası pıyasada tutunabılı- yorlar Gelışmış ulkelerın ısteklerıne donersek bunlarm ışçı hakları savunuculuğunu cıddıye almak çok zor Bu ulkeler kureselleşme ve dış rekabete dayanmak gerekçesıyle son 20 yıldır sureklı ışe alma ve çıkar- mayı kolaylaştırmak ve ucretlerı duşurebılmek ıçın sıstemlı bır şekılde sendıkal hakları tırpanlıyorlar Dı- ğer taraftan ışsızlık sıgortası. çocuk ev, sağlık yar- dımlarında yapttkları kesıntılerle ışsızlerı, duşuk uc- retlerle sendıkasız ve ış guvenlıgınden yoksun ko- şullarda çalışmaya zorluyorlar Dıger bır değışle ış- sızlığı, zorunlu çalışma ıle azaltmaya çalışıyorlar Batfdada kureselleşme ışçılerın hakları, insan hak- ları ve yoksullaşma pahasına gelıştırılmeye çahşılı- yor Gerçekten de Uluslararası Ozgur Sendıkalar Fe- derasyonu'nun Genel Sekreterı Bill Jordan, "DTO 'nun tıcaretın kureselleşmesı ılerledıkçe, ışçı haklarının gerıledığı gerçeğını kabul etmesı gerek- tığını" ıfade edıyor (IHD) Onemlı uluslararası yar- dım kurumlarından Chrıstıan Aıd'ın sozcusu Peter Maden'e gore ıse "en yoksul ulkeler açisindan tı- caretın serbestleştınlmesı bır fayda sağlamadı". Kurumun son araştırmasına gore bu ulkeler dunya nufusünun yuzde 12'sını oluştururken toplam zen- gınlığın sadece bınde 4 unu alabılıyorlar Kureselleşmenm malıyetı bu ıken ve her turlu acı ılaçgundemegeldıgınde "Bu. kureselleşmenm ge- reğı, ne yapalım, olay bızden kaynaklanmıyor" ıd- dıalarına rağmen bır başka garıplık daha var Araş- tırmalar 1974-1995 arasında bellı başlı ulkelerın dunya ekonomısıyle tıcarı butunleşmesının azaldı- ğını gosterıyor Ornegın bu donemde dış tıcaretın GSMH ıçındekı payı Ingıltere de yuzde 30 5'ten yuz- de 28 4'e Almanya da yuzde 24 2'den yuzde 22 5'e Brezılya'da yuzde 10 9'dan yuzde 5 9'a, Gu- ney Kore'de yuzde 33 4 ten yuzde 30 9'a gerılemış Bu butunleşme oranları genelde Avrupa ve Ame- rıka ıçın yuzde 10-12 arasında kalmış (Le Monde Diplomatique Aralık 1996) Dığer bır değ/şle tıca-ı' rı kureselleşme buyuk olçude kurgu Kureselleşme, mutlak bır olgu yerleşmış bır eğılım olmaktan uzak: Gerçekte ıse ekonomık tıcarı bloklar arasındakı gıt-; tıkçe artan rekabet ıçınde tarafların kendı ışçı sınıf J larını daha fazla fedakârlığa ıkna etmek ıçın gunluk yaşamda başvurdukları ıdeolojik bır gerekçe • ergin " ergin.demon.co.uk Tunceli Belediyeden insan." haklan anıtı Haberleri Senisi- Tuncelı Beledıvesı taıatın- dan \aptınlaıı İnsan Hakla- n Anıtı dıızenlenen bır to- renle açıldı Tunceli Bele- dıve Baskanı Mazlum Ars- lan hevkelın açılmasindan bazı karanlık guçlerın ra- hatsiz olduğunu so\ ledı PlvK'nın duzenledığı ın- tıhar saldırısı sonııeu "" as- kerın sehıt olduğu 33'unun de varalandığı Cunıhumet Alanı'nadıkılen İnsan Hak- ları \nıtı nın açılısi ıçın dun saat 14 1)0 te bır toren duzenlendı Torende konuyin TuiKe- h'nınCHP hBeledıveBas- kanı Mazlum Arslan hev- kelın Tuneelı've dıkılme- sinden bazı guçleıın lahat- siz olduğıınu. bunun tarkııı- daolduklaıını ancak hiv, bır gucun bu lıe> kelın JIMU dı- kılmesıne engel olamava- eağını sov ledı Turkıve'de ııisan haklarının en tazla ıh- lal edıldığı kentın Tuncelr olduğuna dıkkat çeken Ars-, lan "Tunceli halkı bu he>- kel ile birlikte insan hakla- rına \e demokrashe ola^. bağlılığını kanıtlamıştır" dedı Tunceli Beledıvesı ta- rafından vaptırılan \e 500 mılvon lırava mal olan İn- san Hakları Anıtı. çember ıçınde gokvuzune guvercırj bırakan bır kadın fıgurun-j denolıışuvor f Anıtın açıiı^. torenıne,' Tunceli \ahsı -Vtıl Lze^iin çok sav ıda ııst duzev asken( vetkılı Emnıvet \luduru, Süle> man Güleç. kamu ku- rulıislannın vonetıeılen ıle, 3 bınden fazla v urtta^ katıl-' dı Açılıs sırasinda alanda-' kı v urna^lar."Vaşasın insan haklan. vaşasın la/kJik" dı- \e sloganlar attılar He>kelın açılısı nedenıv-, le dun aksanıda Beledıve- Toplantı Salonu'nda da bır koktev I de venldı