Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
Imtivaz Sahibi: Berin Nadi
Genel \ av ın Yonetmenı Orhan Erınç 0
Genel Ya\ın Koordınatoru Hikmet
Çetinkaia • Vazıışlerı Mudurlerı
lbrahim Yıldız(Sorumlu). DinçTavanç
9 Hjber Merkezı Muıiuru Hakan Kara
O Gorsel \ onetmen Fıkret Eser
Dı$ Haberler Şınası Danışoğlu 0 Istıhbarat
Cengı/^ ıldırım 0 Ekonomı Bulent Kızanlık
0 kuliur Handan Şenkoken 0 Spor
\bdulkadır ^ ucelman 0 Makaleler Sami
Karaoren 0 Duzdtme Ahdullah Yazıcı
0 Fotoaıat Erdoğan Koseoğlu 0Bılgı Belge
Edıbe Buğra0 ^ urt Haberlen Vlehniet Faraç
"laMnkuruiu lltun Selçuk (Ba^kan I
Orhan Erınç. Okta\ Kurtböke
HıkmrtÇetinka\a.ŞükranSoner.
Ergun Bakı. Duıç Ta\anç, lbrahim
^ lldı/ Orhan Bursalı Mımafa
Balba\, Hakan Kara
JınkiraTenibilc^ı Mustafa Balbav # Haber Muduru Doğan
Akın Ataturk BuKarı No 12^ Kdt 4 Bakanlıklar-Ajıkara
Te! 4195020 C hat) Fak- 419502" 0 Izmır Tem,ılcısı
Serdar Kızık, H Zıwı Bl\ 1352 S 2 3 Tel 4411220 Faks
441911"0 •\danaTemiilci'.! Çetın V ığenoğlu. inonuCd
119S No 1 kat 1 Tel 363 12 II Faks 36} 12 I •>
Muessese Muduru Erol Erkut 0
Koordınator Ahmet Korulsan 0
Muhasebe Bülent \ ener 0 Idare
Hüseyin Gurer 0 Iijletme Önder
Çelik 0 Bıljı-İşlem Naıl Inal 0
Bılgıva\ari>btem Muru\et Çıler
A C 0 'lcnetım kurulu
Ba^kanı Genel Muuur Gulbın
Erduran • Koordınjtor Reha
Işıtman 0 Genel Mudur ^ ardımuM
Mıne \kdağ Tel S|4 0" <1 -
Fak-s 5[18461
Tu k ı n j . ı C u.
dsan \ em Gun Haber ^jansı Basın \e V a\ırK'!ık \ Ş
f 4| Cacaloclu 14-34 Ist PK 246 Unnbul Tel < (» 212 ı •• 1 2 0-> <•-> (20 hat) Fık- II -\R4LIK1996 Imsak 5 40 Guneş 7 12 Oğle 1204 Ikındı 1422 Akşam 1643 Yatsı 1809
BM'de
Türk mutfağı
• NE\\ \ORK(AA)-Turk-
Amerıkan Kadınlar Bırlığfnce
\e\v York takı Turkevfnde
duzenlenen kermeste, tunstık
Turk eşyalannın yanı sıra
Turk mutfağı da tanıtıhyor
Kentte yaşavan Turkler \e
Turkevı'vle kar^ı karşıya
bulunan BM merkezı
personelının buyuk ılgısıyle
karşıla>an kermeste. Turk
vapımıhalı kılım\ebakır
eşvanın yanı sıra gumuş \e
altından yapılma takı ve zıynet
eşyalan da sergılenıyor Turk-
Amenkan kadınlar BırlığYntn
kermesı 2 gun surecek
Göktürk
heykelcikleri
• PEKİ>(\A)-Çın"m
kuzevındekı Iç Moğohstan
Ozerk Bolgesı"nde çoğunluğu
Gokturklere (Tujue) an
heykellerbulundu Ozerk
bolgenın Moğolistan sınınna
vakın Xılın Gele
otlaklarındakı 5 ılçe \e
kasabada bulunan heykellenn.
7
ve 10 vuzvıllararasındabu
bolgede yaşavan azınlık
mıllıvetlere aıt oiduğu
bıldırıldı Ortalama
buyukluklen 1 30metreolan
heykeller arasında asker.
erkek. kadın çocuk. \aşlı ve
oturan adam bulunuyor
Yoksulluğun
yok edilmesi
• ANkARA(AA)-
Vakıfbank'ın duzenledığı
uluslararası "Dunva'da
Yoksulluğun Vok Edilmesi
V ılı" konulu semıner. yarın
<\nkara'da vapılacak
Nakıfbank Genel
Mudurluğu nun konferans
salonunda yapılacak semınere.
11 ulkenın buyukelçılen \e
musteşarları ıl'e Bırle^mış
Mılletlertemsilcısı konuşmacı
olarak katılaeak Vakıtbank'ın
açıklamasında. dunyada
yoksulluğun hergeçen gun
artış gosterdığı. bu yıl 6 mılyar
kışıden 1 3 mılyannın
yaşamını yoksulluk ıçınde
surdurduğu kavdedıldı
Jackson daha
çok çocuk istiyor
• \VASHINGTON (AA) - Pop
vıldızı Mıchael Jackson.
İıamıle eşı Debbıe Roue'dan
uç çocuk daha iNtedı \e
karşılığında da ıkı mılvon
dolar para onerdı Şubat
ay ında doğum \ apacak olan
Rovve'un. Jackson ıle
evlılığının ışlemesinı istedığı
ve bır şans daha tanımak
amacıvla uniu vıldızın
teklıfını kabul ettığı açıklandı
Jackson"un ne kadar cıddı
olduğunu kanıtlamak ıçın eşı
Debbıe've 3 5 nıılyon dolaı
değerınde bır ev satın aldıgı da
kavdedıldı
Siyanürlü
yönteme tepki
• BERGAMA(\A)-lnlu
'Mman çevre kımvacisi. Munıh
Teknık Lnıversıtesı Ekokımya
Enstıtusu Baskanı Prof Dr
Frıedrıch Korte Bergama-
Ovacık'ta "sı\anurlu>ontem"
ıle altın çıkarma a^amasına
gehnmesını. "akıl almaz bır
durum" olarak nıtelendırdı
Bergarha Beledıyesı nden
vapılan açıklamada. çevre
kımyacısı Korte nın. 1993
yılında vazdığı "sıvanurlu
altın madencılığı" konulu ıkı
bılırkı^ı rapormla. Bergama-
Ovacık \e BalıkeMr-Ha\ran"da
çalıştırılmak ıstene.n altın
madenlerının ı^letme
vontemlennı ele^tırdığı
belırtıldı
Sahte milli
piyango biletleri
• ADANA(\\)-\lıllı
Piyango Idaresı vılbaşıozel
çekılışı ıçın pı\asa>a sahte
bılet surulebıleceğinı
belırterek \atanda^lardan
dıkkatlı olmalannı ıstedı
Satış yapan bavılerın
ruhsatlannın bulunup
bulunmadığına ve bıletlerın
arkasmdakı damgalara dıkkat
edilmesi gerektığını
vurgulavan Adana Mıllı
Pıvango Satıcıları Odası
Başkanı Mustara Soymer.
"Bu \ ılba^ı ozel çekılışı ıçın.
Sunye'den bolgemıze sahte
bılet sokulacağı volunda
duvumlaraldık" dedı
Turistik tesisler
yılbaşına hazır
• \M\L\\(AA)-
Antalya'da tunstık tesisler
}aklaş.an yılbası ıçın
hazırlıklarını tamamladıiar
Antalya ve voresindekı 5
vıldızlı oteller. zengın
vıyecek monulerının vanı sıra
renklı eğlence programlarıyla
otel muşterılerıne surpnz bır
vılba^ı gecesı vaşatmayı
amaçlıvorlar
Çevre düzenlemesi olmadan yapılan camilerin çarpık kentleşmeye yol açtığı belirtildi
Fotoğraftaki
\er. Istanbul
Büjıikşehir
Beledhesi'nin
müca\ir aJanı
dışında,
Arnavutköv *ün
doğusunda
bulunan
Taşoluk
beldesi. Birçok
beldede olduğu
gibi hızlı \e
çarpık
yapılaşmanın
>aşandığı bir
bölge.
(Fotoğraf
MEHMET
DE\fİRKA\-\)
.VGmari camilerle sınırh obnamabIstanbul Haber Servisi - "Turklerin
Muslumanlık \e Turkluk arasındaki kirn-
lik ikilemleri. Turk kentine \e minıarisi-
ne. cami dışında bir bağışıkhk kazandı-
ramamış."
Prof Dr Doğan Kuban'ın. ^apı der-
gısının may ıs av ı say ısında v er alan "Ken-
te Göç, l lusçuluL Din \e Kultiir Bağla-
mındaMimariSö>lem" ba;>lıklı vaziMn-
da yer alan bu vargı. fotoğrafla uyum
ıçınde Fotoğraftaki ver. tstanbul Buyuk-
s.ehır Beledıyesfnın mucavır alanı dı-
şında. Arnav utkoy 'un doğusunda bulu-
nan Taşoluk beldesi Birçok beldede de
olduğu gıbı hızlı veçarpıkyapıla^manın
vaşandığı bırbolge Tarlaların. bına ar-
tığı yapılarla vutulduğu. planlamanın
esamesınınokunmadığıveçarpıklığınmı-
marı say ıldıâı bır İstanbul v arosu. Taşo-
luk
Plansız yapılaşmanın henuz tamamlan-
madığı bu bolgede. hevbetı ılegozeçar-
pantekyapı camı Lç şeretelı çıftmına-
resı ıle tarlaların ortası sav ılabılecek bır
tepede ver alan veçevresindekı yapılaş-
mav a gore oldukça gorkemlı olan bu ca-
mı çevredekullıye olarak anılıyor Bol-
gedekı vurrtaıjlar kullıvevı "Yeşil Cami
TarikatTnın vaptırdığını sovluyor
Yakın zamana kadar kov olan bu bel-
deler hızla kentleşmek ıstıyorlar Zaten
Istanbul'un bu>-uk bır kesimı de bovle
• Plansız yapılaşmanın henüz tamamlanmadığı Taşoluk
beldesınde, hevbetı ıle göze çarpan tek >apı camı. Üç
şerefelı çıft mınaresı ıle tarlalann ortası sayılabılecek bır
tepede yer alan \e çevresındekı yapılaşmava göre oldukça
gorkemlı olan bu camı. yörede küllıye oîarak anılıyor.
oluşmadı mı' Dogan Kuban"ın bu konu-
dakı değerlendırmesı sovle
*• 1950"li \ ıllara kadar bu toplumu, her
donemde kuçuk bir elitgrup >onetti. Bu-
gun ne ko> lu ne de kentti olan. fakat kul-
türu kırsal nitelikte birtoplumun temsil-
cileri >öneti\or. Türkiye'nin mimarisi-
nin, kcnrinin. her şeyinin ikilemi. kırsal
insanın. tarihin bu en karmaşık done-
minde toplumu vönermcsi. Bunun dinle.
dinsizlikle ilgisi vok. kovlü >aşamını va-
şa> amayan bir köv kühiim ile mihonluk
kentk'ri planlamak,çağdaşmimari varat-
mak. /chir solumamak olası değil."
Tarlalann ortasında. çıft mınarelı uç
şerefelı camı v e kullıye y apmak nasıl bır
ıhtıyacınurunu"'Klasıkkov camılerının
mutevazılıSını ortadan kaldırarak bır
gostenşı ortaya ko\an ancak mıman bır
venılıkıçeımevenkullıve vapılaşmanın
onculuğunu vapıyor olsa gerek
Mınare konusunda Doğan Kuban. şun-
lan sovluyor
"Pejgamberin camisinde minare \ok-
tu. İlk minare Hıristivan çan kulelerin-
den esinlenerek >apüdı. Arapça adlann-
dan biri de oradan gelir. Nitekim İslam
tarihi bovunca Arap camileri kule biçi-
minde minaneyi kuUanmıştır. İran ve Do-
ğu İslam dünvası ise silindirik ve sonra
poligonal kulevi kullanmış. Bunun da er-
ken modelı Budist donemi stupalan. Fa-
kat sonra (Hmanlılar özgun minareleri-
ni geliştirmiş, hatta ihraç da etmişlerdir.
O da kendi içinde değişiklikJergeçirmiş."
Beldelen kentebağlavanotoyollarve
toplu ulaşım afaçları hızlı ve çarpık va-
pılaşmayı kamçılavan en onemlı etken-
ierden Bu nedenle kente gelen goç bel-
delerevavılıvor Beldelerdekıtarlalardı-
şarıdan gelenler ııedenıvle kondularla
doluvor Beldelerde goç nedenıyle olu-
san rant. beldelen zıneırleme bırbırıne
bağlıvor
"Elli vılda > uzde 20 kent nufusundan
yiııde 65-70 kent nufusuna geçen" bır
toplumda kent çev resınde kov kalmıyor,
ama dogru durust bır kent de ol uşmuyor
Ortav a çıkan _v apı laşma bır ucube Ne su-
v u var ne de doâru durust volu
Bilimadamları
Çöl tozlan
açlığa çare
()
oğretım ve TLBİTAK Bıl-
tenEnstıtusuuvesı Prot Dr
CemalSa>dam, 1994>ılın-
dan bu v ana uzerınde çalış-
tığı ara^tırmayla çol tozla-
rını kullanarak ıklımlerle
oynanabıleceğını bunun so-
nucunda. denızde ve kara-
da uretım patlaması vapıla-
bılecegını dunvada ılk kez
ortaya kovduöunu bıldırdı
Prof Dr Saydam.araştınna
sonucunun havata geçırıl-
mesı durumunda. dunv ada-
kı açlık sorununun çozum-
leneceğını so>ledı
Araştırmanm temelının.
ıklım değışıklığının çol toz-
larından kaynaklandığına
dayandığını kavdeden Prof
Dr Saydam sunlan sovle-
dı
•'Çünkü.doğnı zamanda.
doğru \erde gerekli toz mik-
tannı bulundurabiliriz. ^ a-
ni, tanker uçaklanna ko> a-
cağunızçol tozu ile>eterli gu-
neş enerjisinin bulunduğu
dönemde. bulutlan tohum-
lavabiliriz. \ ağmura donıiş-
mesini sağlayabiliriz.
Bu nu deniz uzerinde >a-
parsanız. balık besini oİan
fitoplanktonların çoğal-
masını sağlavabileceğiniz
gibi. bu çeşit yağmurların
tarım alanları üzerine et-
kisivle de tarımsal ureti-
mi arttırabilirsiniz. Bu da
dunvadaki açlık sorununa
çare olabilecektir "
Saydam. Turkıye'deçıft-
çılere saglanan gubre fınan-
sının. bulutlan tohumlama-
vaaynlmaM ıle tum ulkenın
uretım kapasıtesının antı-
nlabılmesının muhtemel ol-
duğunubelırttı
Holl\"HOod HSUİÜ Ho^ood'unünlüvönetınenlerin-
den vves C rd^en nın \ onertığı "Çığ-
hk" isimli filmin başrol o\uncuları Courtne> Co\ \e Drew Barnmore, geçcn gıin-
lerde Planet Hollv v\ood"da duzenlenen basın toplanhsında filmin tanıtımını vaptı-
lar. Film bu ayın 20'sinde ABD'degosterimegireceL (Fotoğraf RELTERl
Silivri Vegas olıııa yolıında
• Kumarhane sahıplerı casınoların toplanacağı merkezlerden
bırının Sılıvn olarak belırlenmesını ısterken. Tunzm Bakanhğı
vetkılılerı bu onerıye "ha\ır" deme\eceklerını açıkladılar
Kumarhanecılere taşınma sırasında devlet desteğı
sağlanmayacağını açıklayan bakanlık >etkılılen. "Taşınmayan
kumarhaneler kapanacak' dedıler
ECETEMELKIRAN
ANK.AR.A - Kumarhane sahıplerı.
Tunzm Bakanlığf nın casinoların top-
lanmasi ıçın onerdığı 9 _\ er arasindan se-
çım \ apmak y enne kumarhane merkez-
lerınden bırısının Sılıvn olmasını ıste-
dıler
Bakanlık yetkılılen bu onenve olum-
lu baktıklannı açıklarken taşınma sıra-
sında kumarhane sahıplerıne dev let de>-
teğı sağlanmayacağını vurguladılar *Ta-
şınmavan kumarhaneler kapanacak"
dıven yetkılıler. kumarhane sahıplerıy-
le onumuzdekı gunlerde yenıden toplan-
tı yapılacağını belırttıler Tunzm Ba-
kanhğfnda, geçen hafta kumarhane sa-
hıplerı ve bakanlık vetkılılerınınv aptık-
ları toplantılardan kesın bır sonuç alın-
mamasının ardından kumarhanelerın
toplanacağı uç merkezden bırının Sı-
lnrı olması olasıiığının j uksek oiduğu
belırtıldı Bakanlıâın \assiada. Kapa-
dokya. Kocaelı-Keltepe. Aksaray-Hasan-
dağ. -\ntaha-Kepez. Antalva-Serbest
Bolge. Uludağ. Kaysen-ErcıvesveBo-
Iu-Kartalka> a olarak gosterdığı ver one-
nlennı benımsemeyen kumarhane sahıp-
lerı. ılk onerı olarak tstanbul-Stlıvrfyı
belırledıler Bakanlık vetkılılen kumar-
hane sahıplennınonensıneolumlubak-
tıklarmı açıkladılar
Onerının resmen kabul edilmesi du-
rumunda Sılıvn nın Amerıka Bırleşık
Dev letlen"nın kumarhane merkezı "Las
\egas" gıbı olacağı goruşu dıle getırı-
lırken, bakanlık vetkılılen kumarhane
sahıplerınıntoplantılarbovuncaiizerın-
de durdukları teşvık ve vontemde ko-
lay lık gıbı ayrıcalıklar sağlanmavacağı-
nı vurguladılar Yetkılıler "Taşınmay-
la nıaddi kavba uğranacağı kesin. An-
cak taşınmavan va da taşınamayan ku-
marhaneler kapanır. Bu sonuç da bizim
asıl hedefimize hizmet etmiş olur" de-
dıler
Bazı kumarhane sahıplerı dun Istan-
bul'da v enıden toplanarak bakanl ığa go-
tureceklen goru^ v e onerılerı belırledı-
ler Bakanlık yetkılılem le vapılacak or-
tak toplantının bu hafta sonunda yapıl-
masinın planlandıgı bıldırıldı
SÖYLEŞİ ATTİL4İLHAN
İş Baştan 'Yanlış' Tutulmuş...
KENDİNtZİ SUÇLAMAY1N
Şişmanlık
kahtsal hastalık
e-posta : tan (u vol. com. tr
Çe\iri Senisi- Son yıllar-
da şışmanlığın kahtsal olduğu-
nu ortaya çıkaran bılım adam-
lan. kılo vermek amacıyla ya-
pılan rejım ve sporun sanıldı-
ğı kadar varar sağlamadığını
ılensuruyor Budurumdatum
çabalanna karşın zayıflaya-
mayan orta yaşiı kadınlann
kendılerını suçlamaktan vaz-
geçmelen ve suçu aılelennde
aramalan gerektığı bıldırılı-
\or
350 ıkız kadın uzerınde vu-
rurulen bu araştırma. şışman-
lığın nedenlennın v anı sıra ka-
dınlarda v ucut şeklının de ka-
htsal olduğunu ortaya çıkardı
Bılım adamları kadın vucut
yapısmm kabaca ıkı kategon-
detoplandığınıbelırtıyor Vu-
cuttakı \ ağ bınkımının buy uk
olçude genlertarafından belır-
lendığıne dıkkat çeken araştır-
macılar. vağlann belde top-
landığı "elmaşeklindeki" ka-
dın tıpı ıle yağlann kalça ve
baldırlardatoplandığı '"armut
şeklindeki" kadın tıpmın,
"kum saati şeklindeki" ıdeal
vucuda kavuşmalarının ola-
naksız olduğunu ılerı suruvor
Londra'nın guneyındekı
Gu> S & St Thomas s Hastane-
sınde gerçekle^tınlen araştır-
ma gereğınce deneklere du-
şuk dozda X ışınları venlerek
v ağ. kemık v e kas dokulan ta-
randı Boylece vucuttakı vağ
duzeyı olçuldu Bu olçumle-
rın sonucunda kadınların vu-
cut şekıllerının v uzde 60 ora-
nında kahtsal olduğu. rejım
ve spor gıbı zayıflama >on-
temlennın rolunun çok az ol-
duğu ortav a çıktı
Bundan oncekı çalışmalar
v ucuttakı v ağ duzey ının v uz-
de 5 ıle 20 oranında genler ta-
ratından belırlendığmı goste-
nyordu Ancak son araştırma.
eskı araştırmalarda elde edılen
bulgularm tumuy le vanlış ol-
duğunu ortav a çıkardı
Okuduğumda duraklamış, ne dıyeceğımı bıle-
mem.ştım Derın bır geceydı dıplerınde bır-
yerlerde, ufunetlı yıldızlar yanıp sonuyordu, alttan
alta, ınsanı urperten rutubetlı bır serınlık. O yıllar-
da 'haın' sayılan Arthur Koestler, açıkça dıyor-
du kı "-...siyasi partilerde, en yeteneksizleri ör-
gütün en yüksek kademelerine yükselten, bir
merkezkaç kuvvet vardır." Şaşırmamak elde
mı'' Koestler, Komintern murahhaslığı yapmış
bır adam. 'tesbıtı', oyılların komunıst partılerı -en
çok da SSCB Komünist (Bolşevik) Partisi- ıçın
geçerlı Bıiındığı gıbı Koestler, "Gün Ortasında
Karanlık / Darkness at Noon" adlı romanında,
Moskova Davalarından bırısınde, bırsanığın na-
sıl 'temızlendığı'nt, dehşet uyandıran bır maha-
retle anlatır. sanık Rubaçof'un gerçekte Stalin'ın
tasfıye ettığı Bukharin olduğu ıddıa edılmıştır
Sovyetler'dekı muhalefet (oppozitsiya) Le-
nin'den sonra Trotskiy'ın genel sekreter olması
gerektığını savunmuştu,Vladimiriliç'ın 'Partı'nın
Hanka Çocuğu' adını taktığı Bukharin de aynı go-
reve uygun gorulenlerdendı, oysa Koestler'ın o
'merkezkaç kuvvetı' etkısını gostermış, Stalin tu-
runden bır 'despot' partının zırvesıne oturmuştu
hem de ne oturmak
1
Sovyet Komünist Partisi
çok kısa surede 'sıvıl toplum' kuruluşu ozellıkle-
rını kaybetmış, partı ıçı demokrası uygulaması
demek olan 'demokratik merkeziyetçilik / cent-
ralisme democratique' yerını, yukarıdan aşağı-
ya ışleyen bır emır/kumanda totalıterlfğıne bırak-
mıştı
Artık bır 'orgut' (organisation) soz konusu de-
ğıldı; soz konusu olan bır 'ayg/f'tı, (appareil).
Örnek bunlar olursa...
Meşrutıyet tanhımızde bu çeşıt sıyası örgütlen-
menın adı 'komıta', uyelerının sıfatı ıse, 'ko-
mıtacı' ıdı; demokrasımız açısından, bunun son
derece onemlı olduğunu sanıyorum, şundan kı,
ışın başını çekmış olan Ittihat ve Terakki Cemi-
yeti, daha sonra orgutlenecek olan sıyası partı-
lenmız ıçın, belkı detalıhsız bır 'mode/'oluşturmuş-
tur
Ankara zıyaretlerınden bırısınde, Niyazi Ber-
kes'e sormadan edememıştım. "-... Çarlık Rus-
yası'nda, ucu Neçayef'e kadar dayanan Na-
rodnik/Nihilist komitacılığının, Romanya üze-
rinden zamanın Jöntürk komitalarını etkiledi-
ği doğru olabilir mi?"
'Hoca' buna ınanıyordu, kanıtlarını da bulmuş-
tu, ben de okuduğum onca 'hatırat'tn bazıların-
da -meselâ Galip Vardar'ınkınde mı?- Make-
donya'da Sırp ve Bulgar komıtacılarını bastır-
maklagorevlı Vff/hafç/'zabıtlerın, orgutlenme ko-
nusunda bılhassa Bulgar 'Çenfre//sf/er'ınden et-
kılenmış olduğunu okumuştum Selânik ve çev-
resınde, italyan 'Mason Localan'n\n 'gızlılığıne' he-
veslenmelerı de, cabası! Bunlardan ne çıkar? Os-
manlı'dan itibaren ülkemizin siyasi hayatında
'fırkalar'm, hayatın içinden uremiş 'sıvıl toplum'
örgütleri olmadığı mı?
Hüseyin Cahit Bey, Sıyası Hatıraları 'nda, Hür-
riyet'ın ılân edıldığı gun dersaadet'de halkın kı-
lının kıpırdamadığını yazmıştır, İstanbul'dakı 'ıt-
tıhatçılar' zevahırı kurtarmak ıçın bazı gosterıler
duzenlemeye kalkışııiar Ittihat veTerakki'nın, Hür-
riyet'ten sonra bıle 'fırka' olmayıp bır zaman 'ce-
mıyet' kaldığını bılıyoruz Teşkılât ıçınde ve dışın-
da herkesın şıkâyetçı olduğu o 'merkez-ı umumı
hâkımıyetı' ıse, Rus Narodnik/Nihilist -daha son-
ra Bolşevik- 'aygıtlarındakı' polıtburo egemenlı-
ğını hatırlatmıyor mu^
Kımbılır, en olgun sıyasetçılerımızın bıle. 'partı'
denıldı mı 'orgüt' değıl 'aygıt' anlamasının gerı-
sınde, belkı de bu hatalı başlangıç yatıyor
Hangisine benziyoriar?
Zahmet olmazsa, 70 lı yıllarda kaleme aldığım şu
satırlara, goz ucuyla olsun bır bakar mısınız?
" orgut (organisation) bıryerde Gramsci'n/n
anladığı anlamda ve duzeyde bır 'kollektıf ente-
lektuel' özellığı gosterıyorsa, aygıt (appareil) tam
tersıne, yukarıdan aşağıya hıyerarşık bır komuta
zıncırlemesıne gore duzenlenmış bır hukmetme
yapısı (structure) gostenyor Birincisinde demok-
ratik bir yönetim, görevlerin ve yetkilerin
demokratik yoldan dağıtılması, eleştiri ve
özeleştirı ne kadar kolay ve geçerliyse; ikin-
cisinde, o kadar zor ve geçersiz; zira ikinci
durumda aygıt merkeziyetçi bir bürokrasinin
belirli kararları ya da tedbirleri uygulamaya
koymasından başka bir şey istemiyor ve getir-
miyor..."
".. 'kadrolaşma' dedığımız şey, eğerıkıncı tur-
den bıraygıtın çeşıtlı kademelerı ıçın adamyetış-
tırmekse, meydana çıkacak olan devnmcı, es-
nek ve dıyalektık bır orgut olmayacaktır, ya ne
olacaktır, yukarı kademenın dıktasını hem aygıtın
alt kademesıne hem de toplumun butunune 'em-
poze eden' bır dıkta mekanızması olacaktır..."
('Hangı Sol', s.70/71, IV. basım, Bılgı Yayınevı)
Bızdekı en 'lıberal' ıddıalı partıler bıle, sızce
hangisine daha çok benziyoriar'' Örgüte mi, ay-
gıta mı?
http:// www. prizma.net MI A İLHAN
http://vwvw.ada.com.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.html