Katalog

6 KASIM 1996 ÇARŞAMBA DEĞİŞEN DÜNYADANHUSEYIN BAS Afrika yeniden katliamlann eşiğindeAfnka'nın Büyuk Göller Bolgesı 1994 te, Hutularla Tutsılerarasındî patlak \eren etnık çatişn alarda gorulmemış bır vahşetle katledılen beş vuz bını c^kın M\ ılle caha fazlasinın goç yollarnaduşmesının yaralan henuz sanlmadan bolge ulkelen bır kez dahz. yenı katliamlann jşiğıne gelmı^ gonınuyor Tutsi egemenlığındekı Ruanda ıle Z<.ıre ordulan t apişmak uzere Zaıre nın doğusunda. bu u kenın silahlı <uvveılen\leazınlıktakı Tjtsıler arasinda Daşlavan çatışmalar Ruanca'nın da devreye gırmeMyle şimdıden gerçe^ bıı savaşa donuşme ^olundadır Zaıre'nın Ruanda. Burundı \e Jganda ıledıplomatık ılı^Lılerını askıyaalma kararı ıse savaşın Bu> ük Goller Bolgesı'nın tumune ya\ ılacağının işarctlertnı taşiyor Tutsılerden k?çan bır mıl>ı>ndan tazla ınsan. açlık \e salgının pençesinoe çaresızbırbıçımde gu\enlı bolgelere sigınmal ıçın yollara dokulmuş durumda Bırleş'nış Mıllet er'ın kısıtlanan olanakları ise derde deva o maktan uzaktır 1960.1980 \e 1994 te gerçAleşen dehşet senaryolan bır kezdaha ^hnelenmek ıstenıyor Bolgede yaşayan Tutsılerle Hutular. Burundı ıle Zaıre Uganda ıle Ruanda arasındakı ezelı etnık husumet asla onadan kalkmıyor. etnık çatışmanın yanardağı bırkaç yıllık aradan sonra yenıden \e herdefasinda daha korkuiK bır bıçımde faalıyete geçıyor Kuşkusuz butun . bunlaı bolge ulklennın onlenmesi oianaksız "alın \azilan" değıl Buyuk Goller Bolgesi'nde yer alan ulkelerle çok yonlıı ve kapsamlı çıkar ılışkılerı ıçınde olan Batılı guçler bır kez daha gelıyorum dıyen "*facia>r, bır ıkı uzlaştırma gınşımı dişinda, trıbunden seyretmeyı seçmış gorunmektedırler Afhka'ya yonelık yardımları yuzde ^ oranında budayan ABD'nın ıse bolgedekı çıkarlarınm duzeyı bu konuda herhangı bır gmşımde bulunmaMiıı engellıyor Ama bu konuda en buyuk sorumluluğun Fraıisa. Belçıku \e Ingılteıe başta olmak uzere Avrupa ulkelerıne aıt bulunduğu kımsenın saklısı değıl Ancak bu ulkelerın gelıyorum dıyen facıayı durdurmalaıı ıçın kaç bır. ııisanın katledılmcsı. kaç mılyonunun da goç yollanna dusmesinm gerektığı bılınmıyor Bu açıdan vaklaşıldığında. VVashıngton'un açık muhalefetıne karşin Yakın Doğu sorununa tarat olmak ıçın yanıp tutuşan Fransa'nın. Afnka'nın bu bolgesınde patlak \eren olaylarkarşisinda "Bir kez>aptık.işe varamadı. A\nı şe\i ikinci kez > inelemek istemhoruz" dıyerek. "ipe un sermesinde" şaşırtıcı bıryan yok Ikı >ıl once. Fransa'nın yonetımınde gerçekleşen ınsancıl •Turku\az" operasyonunun başarisiz bır bıçımde Nonuçlanmasından sonra. Avrupa bu kez. "askeri müdahaleden" kaçınma yolunu benımsemış gorunuvor Bu konuda ıleıı suruien sozde gerekçeler ıse kımseyı ıkna etmeye yetmıyor Orneğın "\\rupa~nın katlıamı durdurmak amacıy |j da oKa gırişeceğı bır asken mudahalenın '\eni somurgecilik'le suçlanmasina yol açmasından endışe edılıvor' Eskı somurgecılerın bolgedekı halıhazır çıkaılarına bakıldığında bu "aşın duvarlığı" eıddıye almak oianaksız ABDveBatının v'karları tehlıkeye gırdığınde nelerı goze aldıkları nelerı de ralıatlıkla goz ardı ettıklerının orneklerı savılnıakla bıtnıez Korîez saldırısı. Irak a uygulanan ınsanlık dışı anıbargo ıle ulkcnın onemlı bır bolumunu açıkça bolup parçalama gırışımlerı. sozu edılen orneklerın sadece bııkaçı Bolge ulkelennın ekonomık ve siyasal açıdan gerı bırakılmışjığının kuşkusuz facıada buvuk payı var Inanılmaz bır cehalet \e sefaletın kol gezdığı bolgede. demokrasının d'sınden bıle soz etmek oianaksız \ onetım ılıklerıne kadar kırlenmıştır Ulkenın zengınhklerı ısebıravuç talancı 3atılı sermaye \e onun yerel orîakları tarafından yıllardırkıyasıya somurulmektedır Bunun ıçın gereklı dıkta rejımlerı ıse varlıklarını Batı'nın desteğıvle surdurmektedır Buvuk Goller Bolgesınde patlak veren olavları, salt Tutsılerle Hutular arasindakı ezelı etnık du^manlıktan kavnakianan kabıle savaşlarıvla açıklamak veterlı gorunmuvor Talan ıçın gereklı dıkta reıımîennın a>akta kalması ıçın bu dus,manlıklann bıle ısr eye kı^kırtıldıklan bılınıvor Otevanda. Avrupa'nın. bu belkı de vuz\ılın sonunun en buv.uk ınsanlık dramı kar^ısında "se>ircr kalmavı seçer gorunmesı de neo-lıberal sovleme butunuvle u>gun Dahası. "ekonomik \e politik" olarak durust' Ahlakı endiselere, ınsanlığın evrensel değerlerıne kulak asan > ok "Bırakınız savaşsınlar. bırakınız birbirierini \esinler!" Amerikan yüzyûıIGNACIORAMONET Bu >uz\ıl. hıç ku^ku yok. Amerıkan yuzvılıdır 1900"lu vıllarda Bırlesık Devletler, dunyava çağdas. olduğu kadar evrensel ıkı buvuk umut suruyordu Noel Baba ve emekçıler ıçır 1 Mavıs Dus ve ınançtan bır bayrak ve yenı bır ulkenın tasanlanvdı buniar Ama. Amerıka. aynı zamanda gezegenı buyuleven bazı buvuk yenılıklerı de sunuvordu Otomobıl. teleton. elektrık ampulu. sınema (Edison'un 1891 'dekı kınetoscopeu). gokdelen. otoyol. uçak yazı makinesı vb Daha sonra bunlan kıtle kulturu selı (yuksek tırajlı basın. Hollv\\ood çızgı resim bantları. tbtoğrat, caz. radvo dızılerı. canlı resimler. televızvon. rock \b ) ızlevecektı Bırle^ık Devletler'ın 1914- 1918 Buvuk Savas/tademokratık guçler yanında belırleyıcı mudahalesınden sonra Avrupa'da 'Amerikan modelinden' soz edılmeye ba^landı Amerıka henuz dunvanın bınncı gucu değıldı (I945"ten sonra. Sovyetler Bırlığı ıle bırlıkte bu duruma gelecektı) O siralarda dunva henuz Buvuk Brıtanva ve muazzam sömurge tmparatorluğunun egemenlığı altındavdı Ne var kı. A.merıkan vaşam bıçımı daha o siralarda. ozellıkle fılmlerının yoğun bır bıçımde ekranları îstıla ettıgı ulkelcrde. cazıbe odağıvdı Amerikan toplum modelı de tum dunvayı buvuluvordu Amerıka. ozgurlukler ve başarılar ulkesı olmanın yanı sıra. çesıtlı ırkları potasında kayna^tıran (meltıng pot) ve Orta Avrupa"nın ezılmı^ ınsunlarına ve dunyanın tum goçmenlerıne açık bır ülke olarak tanımlanıyordu Evrensel iki görüş Martin Luther King'in katledilmesinden sonra kent gettularının patlamasından \merika düşu sarsıntıva uğradı. 1917"de sona erdığmde Avrupa ıkı ut\unda olusan ">eni dümalann' seyrındeydı Doğu'da tum emekçılere mutlu bır gelecek sunan Sovyetler Bırlığı Batı'da kapıtalızm ve serbest tes.ebbuv uzerıne kurukı umutlarıyla Amerıka yer alıyordu Ev rensel nıtelıklı bu ıkı goruş. tum kusakların da katılımıyla yuzyılın buyuk tartıs,masını olu^turmak ıçın kar^ı karsıya gelecektı 1919 kıızınden bonra gelen 30 lu yıllar. 'üçıincübiryor olarak faşızmın ıvme kazanmasıyfa belkı de o donemın en cıddı ve genlımlı yılları oldu Ba^kan Roosoelt, Keynesçı reformlarıyla \menka'ya hız kazandırdı Stalin ıse "sosyalizmi vapılandırmak" ıçın *zorunlu)ürü)üş"yolunu ^eçtı Hitler Mmanya'yı gostenşh bır bıçımde ayağa kaldırmiştı Sozu edılen bu uç 'yol\ faşızmın kazandığı lspanya ıç sava^ında (1936-1939) askeri olarak kars.ı karsıva geldı \e\arkı ılk kez bır araya gelebılen antıfaşist cephe Ikıncı Dunya Sava^ı ıle sonuçları ıtıbarıyla butunuvle degiijik bır bıçımde lspanya yenılgisinın ocunu almakta gecıkmedı Boylece, gezegenın tumune kendı modelını dayatabılmek ıçın Bırlesık Devletler ve Sovyetler Bırlığı arasinda sağır bır "soğuksa\aş% ba^lamı^ oldu Sovyetler Bırlığı denetımlen altındakı muazzam bolgede kıtlesel ve siyasal tasfıyelere gırısırken. aynı zamanda da Avrupa ve Afhka'da otonter reıımlere destek verıyordu Amerıka ıse daha kuçuk olçekte olmak uzere "cadı kazanlan* kaynatmak Latın Amenkave Asya'da askeri dıkta reıımlerıne destek sağlamak yolunu seçmıstı 50"lı yıllaı. Kore Sava^fna karşın. bır tur. Amerikan ya^am bıçımının zafer yılıoldu Bu yıllar JamesDean ın. Marilyn Monroe nun. Elvis Pnesle>"ın. Platters'lerın. rock \e slo\\ un yıllanydı Butun buniar Batılı çok sayıda ku^ağı kulturel açıdan etkıleyecektı Amerıka hıçbır ku^kuya yer bırakmayacak bıçımde en ıvı \e en kotu gununde. çağdaşlığı temsıi edıyordu John Kenned) ve kardesının \1alcom \'ın ve Martin Luther king ın katledılmelerınden. kent gettolarının patlamasından ve \\atergate skandalından sonra. Amenkan dusıı. sarsmtıya uğrayacaktı ABP özelliğini yitirdi Uyanı^ sen oldu Kuba krızını Amerıka'nın Orta Amerıka ve Karayıpler'e antı demokratık askeri mudahalelerı ^lakın Doğu'da her zaman Israıl'den yana gırısımlen ve ozellıkle de tum vahşetıyle \ ıetnam Sava^ı ızledı Saygon'un du^uşu. bır donemın sonunu noktalayacaktı Bu kendınden emın ve buyıırgan bevaz Amerıka nın ustunluğunun sonuydu Hıçbır zaman sona ermeyen ıç sorunları ozellıkle de 6O'lı yıllardakı sınırsız bıreysel ozgurluk ate^mden sonra ve oneelıkle de sıyahlar konusu olmak uzere. azınlıklar sorunu. ıç paralayıcı boyutlara ulasmı^tı Şıddet ve uyu^turucu kullanınıı. demografık dengelerı değı^en buvuk kentlerı kırıp geçırıyordu Beyazlar. çoğunlukla guvenlı \e rahat uzak banlıjolerı seçıyorlardı Buna kar>ılık sıyahlar ve Kpanyol asillılar kentlenn kalabalık merkezlerırde yoğunia^ıyordu 7 Ü ve 80'lı vıllarda Amerıka. her ne kadar ekonomık \e askeri gucuy le egemenlığını surduruyorsa da. Avrupa'da çok sayıda ınsan ıçın oykulunecek bır toplum modelı olu^turma ozelhğını kaybetmı^tı Kınıse. ışten bunalıma gırmiş siddet karsısında korku ıçınde olan geleceğınden kuşkulu Amerıkalı gıbı ya^amak ıstemıyordıı Amerıka artık ıdeoloıık olduğu kadar ekonomık dahası teknolopk ve kulturel alanlarda butunuyie bunalıma gırıniş bır ulke olarak gonılmeve ba^lamı^tı Japonya \e Almanva Bdtı kampında. buyuk Avrupah Tony BlairTom Blair, ku^ktouz. lngılızpohtıkacılan arasinda en Avrupalı olanıdır Daha baska yonetıcıler ıçın de bunu sovlemek mumkündûr- Lıberal demokratlarcoşkulu bı- rer Av rupalıyken, bır muhafazakâr azınhk bu konuda da- ha temkmhdır Ama, \ ızyonu Manş'ı a^arak tum eskı kt- tayı saran l^çı Partısı lıden, Avrupalı sosyal demokrat ıneslektaşlan y önünde dostluğunu saklamayan bır polı- tıkacıdır Mansotesınm Avrupataraftarlan.gençkuşak- lann ağabey lerıne oranla "4> rupaJılardan" daha az ku^- ku duyduklannı »aklamıyorlar Ancak ışçı partısındekı sol azınlıktan ve muhafazakâr çoğunluktan gelen bağı- npçağırmalar karsısında kendılerını dujurrriak ıçın ses- lennı yükseltmıyorlar Iç polıtıkada. orta sınıflarm oylannı almayı güvence altına aimak ıçın muhafazakârlann pohtıkalarına yakın gorunmeye çaba gosterırken, Tony Blaır bugiınku hu- kumetle olan farkını ortaya koymak ıçın Avrupa alanı- nı seçıyor Ne var kı bu, mtihar sayılabılecek coşkulu bır Avru- pa taraftarhğı değıl Buyıik Bntanva'nın Av rupa'da "\«- to hakkTnı sav unurken v e tek para konusunda çok tem- kmlı konumundan vazgeçmeden, Avrupa sorunlanna karşı daha az savunmalı daha açık daha sıcak bır strate- ]i benımsemiv gorunuvor Boylete de partısı ıçındekı "Avrupa kuşkululannın" baskısıyla 1994"ten bu yana sureklı "geri adım" atan Major'un tutumundan ayrılı- \or Tony Blaır. Tory PartiM'nın tıksınerek baktığı sosyal bıldırgeyı. tıpki asgarı ücret ka\ramı gıbı, şimdıden onaylayacağı, bu konuda, 1998'm ılk yansmda Büyûk Bntanva'nın Avrupa Bırlığı ba^kanlığından yararlana- rak tek pazann gerçeklesmeMm tamamlayacağı sozünu vermıstır Her şeyden once ulkesmm ulusal çıkarlannı savunmak ıstedığını y neleme->ıne karşın, eskı Avrupa ıçın duygusa! bıreğılımı olduğu kımsenın saklısı değıl Bıraz da bu yuzden Londra'nın kımı Avrupalı ortakla- n, Ingılızseçmenlennın ortakiığtn ıierlemesme karşı tu- tum ıçınde olan bugunku ekıbı değıştırmesmı, yenne de dıyaloğu daha kolay sağlayacak bır hukûmetı ışbaşına getımıesını sabırsızlıkla bekhyorlar Tony Blaır, "işçi önderl'ıği" oğretisi ıçınde geçmışte ıızun yıllar vannla- nn soıunlanna çozum bulmaya çalı>an. emernasyona- hzmı açıkça >av unan. nc v ar kı. duny adan butunuy le ha- bersız arkadaşlarına Blackpool'de sona eıen partı kong- restnde "Britanvalılarm birincil karaktericesarettir,salt fizikst'l kahramanlık dt'üil. \eniyi diışünme cesarettdir'", dıyerek deıs vermek istemı>tır Bılınmesı gereken, ışçı hukumetının VVestmınster'de yennı aldıktan sonra Tony Blaır'm, bırlığı sarsacağmdan gen kalmayacak olaylar karsısında İ^çı Partısı'nın bırlığını sağlamayı başanp basaramayacğı sevmeıılerıne Man* oıesı medvalar ta- lafından onea kaı>ı çıkılan tek paıa sistemıneoy verme- lennı onerecek cesarete v e polıtık olanaklara sahtp olup olmayacağıdır Le Monde rakıpler olarak yeniden ortaya çıkmıs,lardı Sovyetler Bırlığı'ne gelınce 11 Kas'ım 1989'da Berlın Duvarı yıkıldığında durum butunuy le değıs.ecektı Amerıka'nın Korfezdekı askeri başari!>ını. 1991 Eylulu'nde Sovyetler Bırlığı'nın çokusu ızledı Amerıka. sonunda. ılk kez rakıpsiz bır bıçımde dunyanın hâkımı konumuna gelmis.tı Bununla bırlıkte. kendı toplumu. hıçbır zaman olmadığı kadar tedırgındı Medyanın gücü Oylekı 1992 seçımlerı sirasinda Amerıkalı seçmenler. ı^sızlığın ı^ın. ırk av rımının. v ıkılıp yerle bır edılen kentlenn. gu»ensizlığın ve bınbır eşıtsızlığın ıç savasını kaybettığı ıçın Körfez sava^ının galıbı Ğeorge Bush'a karşı oy kullanmıstı Geçıcı olanın zater kazandığı bu çehşkılerle dolu manzarada. yenı teknolojılerın kazandığı ıvme ıse goz kama^tırıcıdır Clinton donemı. Internet'ın zaten ve ıletujim otoyollannın yonlendırdığı yenı sinırların mıtosuyla. eşzamanlıdır Bill Gates'ın Mıcrosoft'un gucune dayaııarak butıınuyle denetımı altına almayı umduğu ıletışım evrenının temellerı uzerınde yenı ımparatoı luklar yukselmektedır En sa^aalı ekonomık savaş multımedya, sanal gerçeklık ve sayısalm ortaya çıkmasıyla altust olan eskı ve yenı medvalar alanında venlme'ktedır Tıme-\\arnerve CNN'nın bırleşmesı, ABC ıle \\alt Disne> ya da \BC ıle Mıcrosoft un ıttıtakı gıbı buyuk yoğunlaşmalar olu^maktadır Bundan boy le sosy al uvunı. ılerleme tarafından değıl. ıletışım ve haberleşme taratından uretılecektır \urtta^lar aralarında haberlesıp. bırbırlerıııe mesaı gonderdıklen olçııde daha tazla ozgur otonom ve huzurlu olacaklardır Bu butunuvle yanlı^tır Gerçekte herke^ bılmektedır kı. ıletışım soz konusu olduğundan du^uncelerın butunuvle manıpule edılmesının. tumuyle çarpıtılmasinın ve vanıltılmasının yolu açılmış olacaktır Tarıh de yuzvıl da, tıpkı sosyal gıbı bıtmı^ değıldır ^enı siber Amenka'da bıle. buniar son sozlennı henuz soy!ememıs.lerdır Maniere de V'oir, 31 Ruanda'yı haürhyor mıısıınuz? ERHUNGLVEN* Ekv atorun 2 derece aune- vmde, ortalama 10(X)"l5ü0 metre ırtıtada yemye^ıl te- pelerden oluşan ve "4fri- ka'nın İsviçresi" dıy e adlan- dırılan Lganda Zaıre Bu- rundı v e Tanzanv a arasinda. çıkmaz bır sokak gıbı sıkı- >ıp k3İmiş. "• mılvon nutus- lu\e26 3>Xkm2iıkbuufa- cıkulke 1994nısanayıba^- larında taııhının en traıık dev resıne aıımı^ bulunuyor- du O tarıhlerde HLTL ve TLTS1 etnık gruplanndan olu^an halkıyla duny a ka- muoyunun en on planına çıkmı^ \e Ruanda nın nere- de oiduğunu dahı bıhneyen ınsanların hafızasinda silın- nıez ızlerbırakmiştı Dunva kamuovu ınanılmazvah^et- tekı bır katlıamın kalıntıla- nnı ve bu katlıamdan kaçan s uzbınlerce ınsanın dramını televızvon ekranlannda ız- lemiştı k.athamınba$ladığı 6 \ivan 1994 gununu takı- beden bııkaç ay ıçensinde yarım mılyondan tazla ın- san dolduıulmus ve mılyon- larca ınsan Ruanda y ı terke- derek kom^u ulkelere siğın- nıiijtı Ruanda traıedisi uç dort ay gıbı kısa bır sure ıçınıde olen vegoçeden ınsan savı- sı bakımından vıllardır siı- ren Yugoslav va dramını ter- sah tersah gerıde bırakmiş- tı Ikıncı dunva Savaşinda nazı Almanyasinın gerçek- leştırdığı \ahudı sov kın- mından bu yana yakın tan- hınenbuvuksoykııımı Ru- anda da Hutular ıle Tutsıler arasinda 1994'de mevdana gelmıştır Fakat kuzey yarım kure- sının gelıvniş veya gelıij- mekteolan ulkelerı ıçın Or- ta Atrıka çok uzak. Ruanda ıse strateıık doğal zengınlık- lerden yoksun. sıyasi veya ekonomık nufuz kurmak ıçınozel bırçabayı fazlage- rektırmevecek bır ulke ko- numunda sayılmakta. Hutu ve Tutsı halkları ıse. ınsan hakları konusunda. Sırp. Bo^nak veya Hırvat halkla- rı ıle bır tutulmamakta Pa- Ialarla parçalanmı^ nsan v ü- cutlarının varattığı sansas- yon haberlen bırkaç hatta medyayı tne^gul ettıkten sonra. Hutular ıle Tutsıler Atrıka'nın bır kos.e-.inde ye- nı bır katlıama kadar kader- leııne terkedılmı^dı "Iktidariçin kandavası". "farklı olana vaşam lıakkı tanımama". "oldurenı ol- durme"gıbı fıkırveeylem- lenn hakım olduğu. sorunla- nn yargısız ınfazlarla halle- dıldıgı vedevletotorıtesının devletı devlet yapan pren- sıplerı uvgulavamadığı tum toplumlarda olduğu gıbı Ruanda ve Burundı de pat- lamağa hazır ıkı barut fıçsi hahne aelmı^ bulunmakta- dır Hutular çoğunlukta Orta Atrıka'da \ ıktorva. Kıvu ve Tanganıka gollen- nı çev reley en bu bolgede et- nık genlımler çok buyuk tehlıkelerarzetmektedır 26- 27000 km2'lık ufacık Ruan- da ve Burundı bolgenın o- dal- noktalarınıolu>turmak- ta sinır kom^uları 2 mılvon km2'lık Zaıre ısetehlıkeden en çok etkılenecek ulke du- rumunda bulunmaktadn Ruanda \e Burundı de halkın çoğunlugunu ("u85l HLTL etnık gıubu olu>tur- maktadır Her ıkı ulke de TL TSI etnık grubu taknben o ol2 kadardır ve "»2 cıva- nnda da TLA etnık grubu (pıgmeler) ya^amaktadır Durum boy levken.bu ıkı ul- kevuzvıllarca azınlıkTLT- Sl lenn hakım olduğu bır monanji ıle yonetılnu^tır Ikıncı dunva Sava^ından sonra Atrıka vı saıan ba- ğımsizlık hareketen sonucu. 1959 da Ruanda'da gerçek- lestınlen bır dev rım hareke- tıyle. çoğunluktakı Hutulat azınhk Tutsılenn hakımıye- tme son vennce. ılk buyuk çaplı katlıamlar ba^lamii. onbınlerce Tutsı katledılmı^ ve yuzbınlercesı de koms.u ulkelere. Lganda. Burundı veZaıre'yesigınmakzorun- da kalmı^tı 19594dan 1990'lara kadar Ruanda'da yonetıme çoğunluk Hutı lar hakım olmus ve geçmı^ yuzyıllann tasıdığı kın bır vandan "gostermelik de- mokratik" bır repm ote van- dan Tutsi'lere hıç bıı zaman ıktıdarda azınhk hakkı \e- nlmemıştı Kısacasi, azınlığa yaşamı hakkı tanımayan 30 vıllık Hutu çoğunluğu yonetımı,' vaktıvle Lganda ya sığın-' mı> lut^ı lerııı, bıı ordu olusturarak I991'de başlat- tıkları amansız bır savaş so- nueu uç yıl ıçerisinde 1994'de dıze »etırılmiştı 1991-94 vıl|jn"aıası. 1994 Nısan-Mavı-,-Hazırankatlı- amları dahıl. Ruanda"da bır mılyondan fazla ınsan oldu- rulmuştu Askeı ı gueu usta- si olan Tutsı ordusu karsı- sında mılyonlarca hutu. or- dularıvla bırlıkte 1994 tem- muz v ı başinda komşu ulke- lere sığınarak hayatlarını kurtarabılmişlerdı Ruan- da'nın tum hutu halkı. (5-6 mılvon cıvarında) ulkeyı adeta boşaltarak. Tanzanv a. Burundı \e Zaıre'ye ıltıca etmislerdı Denge pamuk ipliğinde I Buıundı'de ıse azınhk Tutsı lenn kayıtsız şartsiz hakımıyetı, daha uzun bır sure. 1%0'lardan 1993 Ha-' zıran seçımlerıne kadar de- vametmıştır Burundı'deya- pılan bu ılk demokrakık se- çımlerde ulke halkının 585 ını oluşturan Hutular nıhayet kendı adaylarını se- çebıîmişler \ e hukumette az da olsa soz hakkına sahıp olabılmislerdı Fakat. ulke-' de ıktıdan gerçekten elınde tuatnhukumettenzıyade or- du olduğu ıçın ve ordu da' geleneksel olarak sadece Tutsı etnık grubuna mensup vatandaşlardan oluşturuldu- ğuıçın.azınhk-çoğunluk ık- tıdar dengesı y ıne pamuk ıp- lığınebağlı kalmıştır Komşusu Ruanda'da 1994'te \ uku bulan katham- lara ve takıbeden gergınhk- lere ragmen Burundı'de ıç savaş noktasina gehnmemış takat ulkedekı etnık genlım halen had safhasına varmış- > tır 1993 seçınılerınden bu- yana amansız bır ıktıdar sa- •vaşinagıren HutularveTut- sileı. asırlık kan davalannı bır an bıle unutmadan. ıvı kotu demokratık bır rejım ı,eivevesinde savaş-barış dengesını korumaya çalişi- yorlar Hutu ve TutM yonetıcıler bır sonuç almadan ıktıdar kavgasına devam ederken •-okaktakı ınsanlar arasinda etnık ayırım cıddı boyutlara varmış bulunmaktadır Da- ha once avnı mahallelerde oturan hutular ve tutsıler mahallelerını ayırıp cephe- leşmeğebaşlamışlaıdır Za- man zaman bolgesel katlı- amlar olmakta, yuzlerce ın- san oldurulmektedır Burun- dı de de onbır guı,lukle yu- rutulmeğe çahşilan toplum- sal banş halen pamuk ıph- gıne bağlı denebıhr Yarın: Tarihin getirdikleri * Bııltşmii \fılletler Multcııleı )ııkst'k Ko- ınıseılıgı nın Zaııedekı "Rwanda-Bıırundi" Ope- uısMtnu e\kı 1199-1-1995) Kuzey Irak KDP, PKK ile ilgili bir karar almadı VNKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Kuze\ Irak'ta ra- kıp Kurt grupları arasinda vanlan ateşke^ın kalıcılığı- nın sağlanmasına ılıskın Ankara toplantisi bıldırısın- den gerı adını atan KurdiN- tan Demokratık Partısı (kDP) panı ust duzev yo- netımının Pkk ıle mucade- le konu^ında henuz bır ka- rara varmadığını bıldırdı KDP'nın Ankara Temsıl- cı >ardımcisi FaikNevejri. Ankara toplantısında goru- şulen konuları lıderlen Me- sud Barzani ve voıdukları- nı. an<_ak vanıt aiamadan bıldırının açıklandıgını v ur- guladı Olayı "oldubitti" olarak deSerlendıren Ne- veyrı bunun adıl bır tutum olmadığını da sozlenne ek- ledı Neveyn bu olumsuz-' luğa karşın toplantılara ka-' tılmak konusunda "karar- lı" olduklannı vurguladı ABDDişişlenBakanhğı Sozcusu Nicholas Burns. KDP nın vaptığı gıbı açık- lamalan gonnemn bır surp- • rız olmadığını belırterek. < konuvla ılmlı esas onemın, kDP K\B. Turkmenler, Ingılız hukûmetı, Turk hu- kumetı ve ABD hukumetı- nın ımza koydukları ortak , bıldınye venlmeNinı gerek-. tıgını soyledı Burns'un bu sozıerı taratlann bıldınye, uy masi konusunda bır uy a- rı olarak değerlendırıldı