Katalog

SAYFA CUMHURİYET 4 OCAK 1996 PERŞEMBE OLAYLAR VE GORUŞLER Gecekondu Yıkmtılarmda Yatan... Halkımız, "rant çetelerıne" kaptırdığı sosval de\letı çok, ama pek çok aravacaktır Turk halkının. kendısıne çağ atlattığı so\lenen felsefeden beklentısı ancak bu olabılır Prof. Dr. ERDOĞAN SORAL • zmırde Vmunljr Dagı nın kor- I feze uzanan eteklerınde bır dere \ataginda çamurlusulann eanla- rı\ la bırlıkte alıp goturdugu e\ ının \ıkıntiM onunde ak sakallı v,amur- dan adam tele\ız\on muhabırı genç kızın kendısıne \onelttıgı soruları vanıtlama\a çahşivordu Beş \ ıi on».e kars tan Izmır e goçmuş- lerdı kars \oresinde hav\an vetıştırıp yaşamlarını surduren bu nısanlar Turkı ve vecağatlatan felsetenın(')ekonomı ye vansıvan vuzunde işsiz \e aşsız kal mıslar çozumu bır başka kente goç et- mektebulmuşlardı ^ ıllannartıgı kuçuk bınkımlern le \ e de emeklenv le urettık len gecekondu\a verleşmışler kan ko- ca çoluk çoı.uk tutunde ıncırde \e de uzumde çalışarak ıçınde bulunduklan darboğazı aşnıava çabalamışlardı Tele- \IZ\OIKU genç kız sıradan muhendıs mantıgı v la "Bır başka \en değil de neden, ama neden bu dere vatağını seçtınız" dı yesoruvordu C amurdan adam busoru >u kısa bırtumeevle \anıtlıvor "Param ancak buna \etti " I99s \ılının Temmuz avında Toplu konut Idaresi \enı bırvonetmelık vavım- lı\ordu "Toplu konut Tasarruf Sıstemi \e konut kredılen" başlıgını taşıvan bu vonetmelık Turkıve \e çag atlaıan l'l telsetenin setaletını sergılı\ordu Sosval devletın vıkılışını goren Toplu konut idaresi "parasalcı akımın'" koşutunda toplu konut tasarrut sistemıvle konut kredılerıne venı bırduzenlemegetirıvor- du Çunku I W vılında ıdarenın fondan kullanabıleeegı kavnak 1 mıl\on TL ıle sinırlanmiştı Bununanlanıı ıdareıleton arasindakı ınaddı bagın tıılen koparılma- sıvdı O\sade\let Toplu konut Fonu nu olusturan kavnaklan toplama\a vatan- daş da odemeve devam edı\ordu Veni \onetmeliğın getirdikieri. "S onet- melık ulkemızde hatta sonu tatıllennı ucuza getırmek ıçın gehştırılen bır von- temı konut polıtıkasına uvarlıvordu Bu vontem vurttaşlara "kendınpışır,kendın \e.. devletten bir katkı bekleme" mujde- sını verıvordu Bunu sovlemek "gece- kondu" olgusu karsısında de\letın hav- luatmasıdemektı Dınarda Erzıncanda \amanlarda vıkıntılaraltındavatanlann dramını gormezlıkten gelmesi demektı Bu bılınçlı duvarsizlık ulkemıze çag at- latan felsetenın ozunde vardı Bu felse- tenın so\ lemınde halkın parasinı halk \ a- ranna harcamak degıl vurt çapında or- gutlenmış "mafŞava" kuçuk kazanımlar karşılığında aktaımak \ardır Yonetmelıkte getırılen temel koşullar ozetle şunlardır - "Senı tasarrut sıstemınde konut sahı- bı olmak ısteven kışı a\lık gehnnın bır kismını. ıdare tarafından kendısıne gos- tenlen bır banka>a 2 \ıl ıle ~* vıl arasın- da değışen surelerde "tasarruf donem- lerinde" altı a> \adeiı tasarrut me\duatı olarak duzenlı bır biçimde vatıracaktır - Tasarruf donemı başlangıtında ıdare taratından belırlenen \e a\lık gelınn bır kısmını ıçeren tasarruf basamakları DİE'nın Toptan Eş\a Frvatlan Endek- sı'ndekıavlıkdegışımlereendekslenmiş- tır - konut kredısı \onetmelıkte belırtı- len hak sahıplığı normlannın vemıe ge- tınlmesı koşuluvla hesap sahıbıne dçila- tak kredı mıktarıdır Bu mıktar tasarruf donernı bo\uncaher\ıl oeakve temmuz avlarında ıdarete belırlenen \e taksıtle- nn anısında kuilanılan oranda arrtınlarak ılan edılecektır - Nema oranı tasarrut mevduatı en \uksek uç bankanın bır v ıl ıçınde 6 av v a- delı tasarruf me\duatına uvguladıkları ve TC Merkez Bankası na bıldırdıklerı faız oranlannın uvgulama gun sa>isi ıtı- banvla ağırlıklı ortalamasıdır - konut kredısı oranı, konut kredısıne kullanma ve gerı odeme donemınde uv gulananfaızoranıdır Buoran nemaora- nına bu oranın vuzde 8 ıle vuzde 1> ı arasmda ve ıdarece beiırlenen oranın ek lenmesıvle buiunur \e uçer aylık do- nemler ıçın geçerlıdır V onetmelik \e ikt ornok olav V onet- melıkte ver alan venı tasarrut ve kredı normları ıkı ornek olav uzennde ırdelen- mistır Bunun için vonetnıelık çerçeve- sınde 80 m2 lık bır sosval konuta sahıp olmak ısteven ıkı emekçı vatandaşm bu ısteklennın ne olçude karşılanabılecegı arastınlmıstır Durumıı ıncelenen bırın u emekçı vatandaş asgarı ucretlı bır is- çıdır Buışçımn 1^ Temmuz 1995 tenve- dı >ıl gerıve gıderek 15 Temmuz 1988 tarıhınden baijlavarak vonetnıelık hu- kumlerı dogrultusunda her av gehnnın varisinı enflasvona endekslı olarak ıda- re taratından belırlenen taksitler lıalınde >atırma\ı kabul ettıgını ve \edı \ıl bu taksıtlerı duzenlı bırbivimde gosterılen bankava vatırdıgını varsavalım Banka va vatınlan taksıtlerın taız getırisi banka taratından hesaplanmıs veavlık taksıtle- re eklenmıstır \apilan hesaplama sonueunda ls Temmuz 199s tanhınde ıs(,ının hesabın- da bınkmıs olan paranın 288 7|3 789 - TL olduğu gorulmustur Toplu konut tdaresı nın anılan tarıhte satisa çıkardıgı 80 m2 lık sosval konutların ederı vakla- sık 912 mılvon TL dolavındadır Asgarı ueretlı ı^çının vedı vıl sonunda bankada bınken parasıvla bu konutu almaM ola- naksızdır lst,ının anılan konutu alabıl- mesı ıçın 621 mılvon lıra kredıve gerek- sinımı vardır Ovsa 1994 \e 1 W<vılla- na\rıktutulursageı,niisbes\ıl ıçınde as- garı ucretlerdı-kı vıllık ırtış enflasvon oranının uzennde gerı,ekleşmıstır Asgd- rı uı.rettekı vedı vıllık artişlann donem ortalamasinın alınıp vedı vıllık enflas- von ortalamasiv la karsılastırılması duru- nıunda bıle asgarı ucrettekı artı^ın az da olsa enflasvonun onunde yuruduğu goz- lenır Bunakarsın asgarı ueretlı ıle dev- letın en ust katlarında çalısan genel mu- dur arasindakı genıs velpazede ver alan vuzbınleaeemekı.ının >eni tasarrufsıs- temi ven,evesinde >edı vıldabınktırdık- lerı paravl ı bır sosval konuta sahıp olnıa ları olanaksizdır Buvuk ozvenvı gerektıren bınkımle rıvle konut sahıbı olamavan bu ınsanlar vonetmelik (,en,evesınde ala^akları kre- dıvleacaba bır sosval konutun sahıbı ola- bılırler mı' Olurlarsa aldıkları kredıvı gerı odeme donemınde odevebılırlermı1 Odevemezlerse kaı, vılda oderleı' Bu borcu odemeve omurlerı veter mı' Soruları vanıtlamadan onee durumu- nu ıiKeledıgımız ıkıncı emek(,ımız olan bır genel mudurun seruvenını anlatalım Ena7 on be-j vıllık bır kamu hızmetınden sonra genel muduıluge atanan bu vone- tıcı aldıgı genel mudur maasi ıle vonet- melıgın vururluge gırdıgı tarıhten vedı vıloıuesınedonup 1> Temmuz 198Sden ıtıbaren maasinm 1 4 unu her av ıdare- nın belırledıgı bankava TEF e endekslı olarak vatırsavdı vatınlan para "nema- sı" ıle bırlıkte 199s \ılmın M Temmu- zu nda aLaba ne olurdu ' ^apılaıı hesap- lamava gore genel mudurun vedı vıl so- nunda bankada bınken parası 916 ssi 696- TL olmustur Genel mu- dur bınken parasıv la ıdarenın urettığı 80 m2 lık sosval konutu alabılecektır Ne var kı geçmis n,ın vaptıgımız bu hesap gelecek ıçın geçerlı degıldır Bugun ul- kemızde ne uretn.1 nedetuketıu vedı >ıl sonrasinı degıl vedıav sonrasinı gorebı leı.ek dıırumda degıldır Bovle olunca vukarıdakı soruları vanıtlamak gelece- gı okumaktan ote bırtur takılık vapma- v ı uerektıreı.ektır Buna karsın ascarı ue- retlı ısı,ının konut beklevısını bırtalcı gı bı okumava valısalım Bugun av lık gelı- rı \aklasık 8 mılvon TL olan asgarı ue- retlı ışçının vonetmelıkçerçevesındeve- dı vılda bankada bırıken parasinın vak- laşık289mıl\onTLoldugunubelırtmıs- tık Idare taratından uretılen 80 m2 lık konutu alabılmesi ı»,ın vaklaşık 623 mıl- von TL tutarında konut kredısıne gerek- sınımı olduğıına ışaret etmıstık Bu kredıvı Turkıve Emlak Banka- sı ndanalma\ıdusundugunuvarsayahm konut kredısınde uzmanlasmış bu dev- let bankasinm "\u\a kredısrnın >ıllık taız oranı vuzde H)~dır (avlık vuzde 6 2^) ve uç vıl vade ıle kullandırılmak- tadır Avlık taksıtlen 144 mılvon TLdır Asgarı ueretlı emekçimızın avlık u».retı- nın varisi 4 mılvon lıradır Enflasvona endekslı anapara ve taksıtlerı av lık utre- tının \ansı ıle odeme\e kalkıstıgı takdır- de gerı odeme vapaı_ağı vıl savisi mate- matıksel olarak sonsuza uzanmaktadır Bu durumda acaba ne vapılabılır' 62^ mılvon TL tutarındakı kredı 1 ^ Temmuz 199s tanhınde asgarı ueretlı emekçımı- ze vıllık vuzde 47 0 oranında taızle (av- lık vuzde •? 9) kullandırılırsa ve asgan utret entiasvona endekslenırse avrica \ onetmelik çerçev esinde \ aptıgımız v ar- sa>ımlarıngerçekçı olduğu kabul edılır seasgarı ueretlı emekı,ımızkırk vılın so- nunda bankava olan borcunu odevebıle eektır Bov le ıse onca sıkıntıv la sahıp olduğu evınde belkı hu, oturamavaeak mezarı- nın uzenne venı mezarlar kazılatak so- lan çıçeklerın verını venılen alataktır kendısının oturamadığı evde çocukları nın oturma olasılıgı az da olsa \ ardır Bu da parasalu lıbeıal kapıtalızmın zaterı (')savılacaktır Halkımız "rantçetelen- ne" kaptırdığı sosval devletı çok ama pek çok ara>a(.aktır Turk halkının ken- dısıne çag atlattığı sovjenen telsefeden beklentısı ancak bu olabılır Gelecek vazımızda bu teKeteve vıne deüınececız ARADABIR KEJV1AL O C A K Emekh \1EB Mufettiji Eğitim Kavgası ve Öğretmen... Anımsayalım 1995-1996 oğretım yılı buyuk bır gu- rultuyle açıldı Içınden on beş mılyon oğrencı yırmımıl- yon velı ve beş yuz bın oğretmen çıktı Bu anda eğıtı- mın sorunları o denlı buyudu kı hızmetten çok ezıyet ve- rır duruma geldı Bu konuyla ve bu kavgayla ılgılı 1990yılında Turk Sanayıa ve Işadamlan Derneğı" (TUSİAD) Turkıye de Eğıtım Sorunları ve Uyum Onerılerı adlı bır rapor yayım- lamıştı O zaman bu rapor genış yankılar uyandırmış donemın Mıllı Egıtım Bakanı Avnı Akyol da bu rapora buyuk tepkı gostermıştı Raporun bılımsel ve gerçekçı olmadıgını ılerı surmuştu Işte geçmıştekı bu kavgalar- dan da bellı kı eğıtım Turkıye nın en onemlı ve en du- yarlı sorunudur ve sorunu olmaya da devam edecek- tır Şoyle kı Oğretım bırlığı ılkesı zedelenmıştır Eğıtım- defırsateşıtlığı bozulmuştur Ayırıcı konumundakı eğı- tım kurumları artmıştır Ozel dershaneler alabıldığıne çoğalmış bolgeler arası dengesızlıkler açığa çıkmıştır Egıtıme ayrılan pay azalmış eğıtımdekı avantaiar bo- şa harcamalar velılerın ceplerıne uzanan eller ve katkı payları tartışma konusu olmuştur Öğretmen yetıştırme bıçımı ılkesız ulkusuz duyarsız konuma sokulmuştur Ancak ben bu sorunlar yumağından sadece bırıne bız- de ve Avrupa Konseyı nde öğretmen yetıştırme konu- suna değınecegım Once anayasamızda Eğıtım ve oğretımı yaptırmak devletın temel gorevıdır der Buna karşın bugun ulke- mızde okuma-yazma bılmeyenlerın oranı yuzde yırmı- lere ulaşmıştır Bu yuksek oranı karşılamak ıçın MEB, oğretmensız okullara vekıl öğretmen gondermış orta derecelı okullardan emekh olan bolum (branş) oğret- menlerıne ıse saatı 40 bın TLden ders verdırmek uze- re çağn yapmıştır Gerçek şu kt eğıtım gorme hakkı anayasal bır haktır bu hakkı veremeyenler de anayasa suçu ışlemışlerdır Işte butun bu eğıtım sorunlannın ve kavgalarının nedenı sıyasal ıktıdarların eksık eğıtım po- lıtıkaları yanında ogretmen yetıştırme 'de duğumlen- mektedır Çunku geçmışte uç ayda kabak yetışmezken 'hızlandırılmış egıtım le öğretmen yetıştırılmıştır Bugun ulkemızde ılk ve orta derecelı okullara öğret- men bulmak buyuk sorun olmuş MEB kırsal yorelere - koylere- öğretmen gonderebılmek ıçın çeşıtlı arayışla- nn ıçıne gırmıştır Geçmışte ana ve ılkokul oğretmenlerı ılkoğretmen okullarında yetıştırılıyor bunlara son sınıfa geldıklerın- de uygulamalı olarak ve ıkı uç aylık donemler halınde staj yaptırılıyor ve bu oğretmenler çağdaş demokrat bır dunya goruşuyle gıttıklerı yerlere uyum gosterıyor ya- rarlı oluyorlardı 2547 sayılı YOK Yasası ıle bu kurum- lar bugun kaldırılmış koklerıne ıncır ağacı dıkılmış ve bu kurumların yerlerıne Eğıtım Fakultelerı ne bağlı ıkı yıllık Egıtım Yuksekokulları kurulmuştur Boyleceana ve ılkokullara öğretmen yetıştırme konusunda ulkemız Avrupa Konseyı uye ulkelen arasında en son sırada ye- rını almış bulunmaktadır Yine bızde orta derecelı okul- lara öğretmen yetıştırme de daha karmaşıktır unıver- sıtelenn - fakultelerın öğretmen yetıştıren bolumlerıne unıversıte seçme sınavlannda başarı duzeyı duşuk oğ- rencıler alınmıştır 1980 lı yıllardan once orta derecelı okullara atanacak öğretmen adaylan uç yıllık Eğıtım Enstıtulen nı Yuksek Öğretmen Okulları nı ve yuksekoğretım kurumlarını bı- tırmek ve alan bılgısı yanında lyı bır pedagojık yetkınlık (formasyom almak zorunda ıdıler Ayrıca devlet hesa- bına okuyanlar ve zorunlu hızmet borcu bulunanlar, Mıl- lı Eğıtım Bakanlıgı nın gosterdığı bolge ve yerlerde go- rev almakta yukumluyduler Ne var kı oturmuş olan bu egıtım kurumları yıne 2547 sayılı yasa uygulamasıyla ve YOK sayesınde artık yok olmuşlardır Kaldı kı bugun 2547 sayılı yasa gereğı öğretmen ye- tıştıren ve bu egıtım kurumlarında çalışan oğretım go- revlılerının \e uyelerının bır bolumunun pedagojık yet- kınlık almadıkları da bılınen bır gerçektır Sonuç A'tıkçağımızbılımveteknolojıçağıdır Bızbu çok hızlı degışım gosteren bılım ve teknolojı çağının dı- şında kalamayız Her şeye karşın bılgı çagı"nıyakala- mak dururrundayız Ayrıca vergıyse veren vatan sa- vunmasınagıden uretıme katkıda bulunan bu yurttaş- larımızı eğııtmek ve bılgısızlıkten kurtarmak da en bu- yuk gorevımızdır Bılınızkı bukurtuluşunoncusu lokomotrfı, onden yol gosterıcısı de yıne oğretmenler olacaktır Bunun ıçın MEB ulkemızın eğıtım gereksınımlerını sosyo-ekono- mık ve kulturel yapısını bılen öğretmen tıpını yetıştırmek zorundadır Eğıtım tarıhırnızde Koy Enstıtulerı deneme- sı ve Öğretmen Okulları ndan Yuksek Öğretmen Okul- ları na uzaran uygulamalar bunun başarılı orneklerıdır Devlet ıkı bnlı yıllara uzanan çızgıde çağdaş nıtelıkh ya- pıcı yaratıo uretıcı kendını sureklı yenıleyen bır ogret- men bıçımını uzun gelecekte bulmalı ortaya koymalı ve artık yaşarra geçırmelıdır Hıç kuşkunuz olmasın kı o zaman çağdaş laık demokrat geleceğe umutla bakan bır Turkıye'nınyaratılmasında oğretmenler onemlı gorev ve ışlevleröe bulunacaklardır Gümrük Birliği Zaferi (!) ve... u Prof. Dr. I. REŞAT OZKAN lusal çıkarların uluslararası ılış- kıler bağlamında veterınte goze- tılmedığı vegerektıgı biçimde sa- vunulmadıgı hakkında kamu- ov unda bır kanının v ar olduğu bı lınmektedır ve bu hıç de vanlış degıldır "YenıDumaDuzenradı altında ve "ku- reselleşme" araçlarını kullanarak ozellıkle dun- vaekonomısınıvonlendmp vonetmekteolanguç- lu "merke/" ulkelen tarafından oluşturulmava ça- lışılan venı donem dış polıtıka sorununu butun oğelerıvle on plana doğru çıkarmıştır Sozu edı- len oğeler ulkeler arasindakı ana konu olan eko- nomık sorunlardan başlamak suretıv le sıvasal as- | ken sosval ve kulturel alanlaravonelıkolarak ala- bıldığınegenışlemektedır Ulkelerındunvaıçınde- kı konum ve onemlerının vurgulanmasında en onemlı belırlevıcılerden bırının dış polıtıkadakı başan ları olduguna kuşku voktur Bu başan ıse dunvagundemınındınamıkkarakterınıavnıdeğış- ken bır anlavış ıle ancak bılınçlı tutarlı ve ıstık- rarlı bır çızgı ıle takıp etmekle gelebılır Obur ul- kelerle çok vonlu esnek çok bovutlu sureklı ve karvlıklı çıkarlara davanan bır ılışkıler sıstematı- ğı ıçınde bulunmanın dış polıtıkava ılışkın tum vontemlenn kaçınılmaz ortak ve oncelıklı bır ozellıgı olduğu gozukmektedır Dış ıhşkılerdekı başannın en onemlı davanağı kuşkusuz ulkelerınekonomık sıvasal asken sos- val ve kulturel alanlardakı duzevlerıdır Uluslara- rası ılışkıler açısından bunların tumu bır anlam- da başan ıçın gereksınım duvulan enerjının du- ragan halı bır başka devjşle potansıveldır Dış, polıtıkada başan ıçın bu potansıvelın bılıncmde ol- mak onu ortam \e koşullann gerektırdığı bır ha- reketlılıge ulaştırmak ve bovlece bıretkılılık ka- zandırmakgereklıdır Turkıve de ısebunlarbırbı- nne kanşmış bır haldedır Bılınen şevlerı vınele- mek istemevız ama kisaca bır hatırlatma bazen kaçınılmaz oluvor Ulkemız hıç de ıvı vonetılme- mektedır kavnaklar ıvı degerlendırılmemekte gelır dağılımı her geçen gun bıraz daha bozularak toplumsal banş uzenne venı tehdıtleroluşturacak bovutlaraulaşmakta eğıtım saglık altvapıvevo- netıme demokratık katılım ve demokratık hakla- ra ılışkın konularda vetmezlıkler vetersızlıklerve engellersuregelmektedır Smsetçıleraçisindan - dogal olarak tumunu kastetmıvoruz- bu tablodan çıkarılabıleı.ek bırovunç pavının varlığı elbette soz konusu olamaz Iste bu tur ortanılarda halkın ozellıkle dennlemesme bılgı sahıbı olamavatagı ve sonuçlarını lıenıen duvumsamavıp algılava- mavacagı dış polıtıka konuları gostenslı bırvanılt- maedebıvatı ıle ıç polıtıka konuları nedenıvle ka- muoyunda egemen olan olumsuzlukların etkılerı nı azaltmak ıçın makvaı malzemesi olarak kulla- nılmakta uluslararası çıkarlarımız ıç polıtıkadakı guç kavgası ve koltuk hırsı uğruna gozardı edıl- mektedır Bır başka devışle ulkenın ıç>onetımın- dekı gostergelenn dış ılışkılenmızde \ ararlanma- mız gereken başlıca potansıvel olması gerekırken aksıne dış polıtıka konularıulke çıkarlarından ve- rılen odunler ıçınde ortava atılan gerçek dışı ve sahte "zafer","bu\uk başan" çığlık vesloganla- rı ıle ulke vonetımının ıktıdar hırsı ıçın tuketım malzemesi vapılmaktadır I Ocak I996 tanhınde vururluge gıren Turkı- ve-Avrupa Bırlıgı (AB) arasında gumruk bırlığı (GB) suretı bu orneklenn en çarpıcılanndan bın- sıdır Dunvada bır sıvasil \e ekononıık blokun tam uvesı olmadan bublokıleGB vegırenvebu aşama ıle bırlıkte ozellıkle dış tıcaret polıtıkaları açısından ınisivatıt ve vetkılerını tdtnamen bloka devreden ılk ulke maalesef Turkıvedırve ıkıncı bır adav da voktur Geçmışte kazanılmış ancak oburtaratça verınegetırılmemışolan bırdızı hak- larından vazgeçerek ve AB nın karar alma ışle- >ış araç ve duzeneklennde hıçbır soz hakkı olma- dan surecın getıreceğı ekonomık zorluklann olumsuzluklarını azaltabılmek ıçın vıne hıçbır kavdadegerparasal veva ekonomık odunalınama- dan ustuneustluk kıbrıs konusunda bu>uko<1un- ler verılerek gırılmekte olan GB surecı oncesın- dekı 6 Mart 199s tarıhlı Ortaklık konsevı karan Turkıve açısından vapılabıleeeken kotuanlaşma- dır Turkıve bov len. AB ve tam uvelık konusun- da elındekı en buv uk kozolan GB v ı tam anlamıv- la tuketmıştır Ovle kı bu durum Turkıve nın AB ve tam uvelık şansını ıvıden ıyıve zora sok- muş hemen hemen ımkansızlaştırmıştır 1J Ara- lık 199s ıe Avrupa Parlamentosu nda vapılan ov- lanıa Turkıve ıle GB ve gırı>e veşil ışik vakmiş- tır Esasen bu ovlama Turkıve ıle AB arasindakı ılışkıler bakımından hıçbır hukuksal davanağı ol- mavan ve AB nın kendı organlan arasindakı bır vetkı ve guç mucadelesı ıle AB uveleıının kendı kamuovlarına vonelık manevrasıdır Bu ovlama konusu avrıı-d Turkıve ve karşı bır gozdagı ola- rak da AB taratından başan ıle kullanılmiştır Ge lışmelenn bov le olaeağını (.ok kereler v azmav a ça lıştık AB nın kendısıne nazaran uretımduzevı duşuk veekonomısı za>ıt ancak guçlupazarola- naklarını sunmakta olan Turkıve ıle kendısıne sı- vasal ve tıcarı alanlarda başka onemlı ek vararlar sağlavacak tıcarı bır anlaşmavı benımsememesı- nı beklemek zaten akılu degıldı kımsenın AB ıçınde kımsevı ıknaettıgı talan gıbı bır olav vok- tur Perşembenın gelişi çarş ımbadan zaten bellıv- dı Madalvonun obur vuzunde bu ulkevı GB ve bu koşullarda sokmava çalişanların bu ulus onun- de vereceklerı tarıhsel bır hesap var Sovlem şim- dıden değışmeve başlamiştır Artık hedetın AB ve tam uvelık oldugunu sovlevenlere bırçıft sozumuz ve bır de sorumuz \ar AB ve tam uve- lığı bızde ıstıyoruz Ancak bunugerçekleştırmek ıçın varın bugunden daha tazla hangı koza sahıp olacagımızı duşunuvorsunuz' Ovle va hedefe ulaşmak konusunda bu kadar ıvtmser olabılenle- rın gerekçelerını açıklamaları va da bunun somut vollannı gostermelerı gerekmez mı' AB gelecek ıçın belırledıgı tam uvelık adavı 12 ulke ıçınde Turkıve nın adını bıle anmıvor Bazı ılklerı ger- çekleştırmekteçokbaşarılıvız Ne Ankara Anlaş- ması ne katma Protokol \e ne de AB nın kendı kural ve vontemlennde once GB ve gırış ve bu- nun ertesınde "Tam l\elık" dıve bır sıra \ ardır Bunubız hernasılsa ıcat ettık sonra bemmsedık daha sonra da savunmava başladık \anlış hesap Bagdat tan gerı donermiş Bu kez hesap yerı Bagdat degıl Bruksel Turkı- ve vı bundan bovle vonetecek olan Bruksel nez- dınde bu ulke ve ulusunun çıkarlarını çok daha tu tarlı ve akılcı bır bıçımde savunmalarını beklıvo- ruz Ulke vonetımıne talıp olmakla taahhut ettık- len bınncı oncelıklı vuklenımlerının arasinda bu konunun da oldugunu kendılerıne şimdıden hatır- latmak ısterız TARTIŞMA Vurgun Ekonomisi Baş Tacı!.. T urkıve ekonomisının empervalızmle butunleşmesı (entegrasvonu) surecının hızlandıgı 80 lerden sonrakı donemde ekonomının reel vonu (uretken von) unutulup daha çok parasal von (rant ekonomisi) one çıkarılmıştır Faız dovız borsaverepo bıze uretmevı unutturup van gelıp vatarak para kazanmavı ogretmıştır Bu donemle bırhkte ekonomıdekı makro buvukluklerde anı ve hızlı degişiklıkler vaşanmıştır Bunlann bellı başlıları enflasvonun suregenleşmesı (kronıkleşmesı) ve uçlu rakamlara fırlaması kışı başına duşen ulusal gelınn hızla azalması ve gelır dagılımının çahşanlar alevhıne olabıldığınce bozulması dış borçlann vaklaşık beş kat artarak 70 mılvar dolara ulaşmasi ve tuketım malları ıthalatındakı artiştır 1980 sonrasinın sıvasal otorıtelerı ulusal uretım modellen geliştırıp retahın tum toplum kesımlerıne vavılmasi gıbı zor ve zahmetlı bır vontem verıne v urgun ekonomısının vontemlerını benımseverek refahın "cunta". "papatva*. ">ağdanlık" ve ">alıçetesı" gıbı çev relerce pavlaşı'masını amaç edındıklerı ıçındır kı ekonomının uretken vonu unutturulup vurgun ekonomisi baş tacı edılmıştır vanı gelınen noktada bır zorunluluk va da bır kaçınılmazlık degıl. tamamen bu kevtıvet ve tamamen bu sınıfsal teaıh vardır Bılımsel vaşamda kesın dogrular \ardır ve herkes tarafından benımsenır Toplumsal vaşamda ıse sınıtsal çıkarlara gore dogrular vardır ve tek degıldır ^ ukarıdakı tercıh olav ı da bovle bır şevdır Halkın ve ulkenın çıkarlarını degıl uluslararası fınans kurumları ıle onların ulkemızdekı çanak valavıcılarının çikarlarını korumava ant ıçmiş guçlenn ıktıdan ellerıne geçırmelerının ardından bu guçlerden tum ulke vararına hareket etmelennı istemek olav a sınıtsal bakmamak demektır Toplumsal olavlaun sinıtsal bakış temelını vıtırıncede olavların ardındakı gerçeklerle değıl vonetımın gerçeklerı gızlemek ıçın kullandıgı golgelerle ugrdşilır Ovlevse vonetım hakkında vaptıgımız bu saptamanın ardından vonetımden halkın varanna iş vapmasinı da ıstevemevız Va ne vapaıız' Gucumuz vetıvorsa ıktıdan halk olarak bız alırız Turkıve ekonomisinde ulusal ekonomık kalkınına modelı verıne vurgun ekonomısının tasarlanıp ııvgulanmasının makro buvuklukleıı bu avuç somurgecı lehıne bozmasinın vanında vanı ekonomık sonuçları vanında bır de sıvasal ve sosval sonujaıı var kı bunlaı ın bu ekonomık modelın bır sonucu oldugunun jnlaşılınamasi ıçın bu duzenden vikan olanlaı çırpınıp duruılaı Nedır bu sonujar' Lzun uzadıva savabılırız ama ıkısı var kı bunları sovlemek bıle veterlı olur Sıvasal baskılaı \e toplumsal ahlak çokuntıisu Llkenın 19S0 sonrasi sıvasal sıstemıne baktıgımızda tıpkı ekonomık buvukluklerdekı vaşanan anı degışıklıkleı gıbı sıvasal alanda dı oldukı, ı degışıklıkleı olmuş ont.eleıı valnızca hukumetlen ele geçıren egemen çevreleı ^ıındılerde tum de\ letı ele geçırmişlerdır Bunun ->onuLU olaıak da sıvasal unavetler ve volsuzluklaı atbaşi ılerlemıştır 1980 oncesının "munfent" olav ları durumundakı sıvasal cınavetler ve burokratık volsuzluklaı 19^0 sonrasinın v urgun ekonomısının dogal \e kaçınılmaz sonuçları olmuştur Gunev Amerıka ulkelennde olduğu gıbı \ urgun ekonomısının toplumsal ahlakı çokertmesıne gelınce ııisan bov le bır ahlaksizlık ıçınde vaşıvor olmasından adeta tıksınıvor Ahlaksızlıgın prım vaptıgı onur ve erdemın cezalandırıldıgı bır donemde bırtoplumun deger vargıları sistemnıın ı,uruverek o toplumun oluvor olmasinı çaresızlık n,ınde ızlemenın verdıgı acıvı duvunisamak ıçın henuz namus ve onurunuzu vıtınnemış olmanız geıekıvor Bır toplum savaşla va da dogal bıı afetle vok olmaz Toplumların vok oluşlaıı sahıp olduklan deger vaıgılan sistemlerının ı,urumeleıı sonucudur Acı bır gerçek de bu vok oluş sureLinde "medva"nın başıolde ovnamasıdır \ uzde vuzlere varan enflasvon beş mılvon çahşabılır işsız vettnış mılvar dolar dış borç savılarla ıtade edılemeven ıç bon, korkunç bovutta bır toplumsal voksulluk bınlerce sıvasal cınavet bılerek surdurulen kırlı bır ıç savaş olağan savılan volsuzluk tuhuş kumar promosvon uvuşturut-u tırmanan dınsel gern.ılık sosval bunalımlaı kişisel tınnetler ve daha neler neler hepsı bır arada hepsı bu ekonomık modelın bır sonucu ve hepsı devlet desteklı Şahın Buv uker Işletmeu Istanbul PENCERE Retah Neden Birinci?.. 24 Aralık seçımlerının en çarpıcı yanı Refah ın (RP) bırıncılığe yukselmesıdır Bu noktaya nasıl gelındı"7 Once bırkaç sayı Tansu Çıller'ın başbakanlıgı donemınde (SHP- CHP ortaklıgında) açılan ımam-hatıp lısesı 130 Mıllı Egıtım Bakanlıgı verılerıne gore toplam ımam- hatıp lısesı sayısı 464 u genel 78 ı Anadolu, 2 sı su- per, 4'u de çok programlı lıse olmak uzere 548 e ulaştı 476 bın ogrencı bu kesımde egıtım goruyor Dıyanet Işlerı Başkanlıgı nın verdıgı bılgılere gore Turkıye de 69 bın 523 camı var Camı sayısı ulkede toplam 68 bın 690 olan ılk ve orta derecelı okul sa- yısını aşmış durumda Ogrencı Seçme ve Yerleştır- me verılerıne gore 1994 yılında unıversıte sınavlan- na gıren 88 bın 251 ımam-hatıp lısesı çıkışlı ogren- cının 20 bın 990 ı yuksekoğretım programına yerleş- tırıldı Bu sayı ıçınde ımam-hatıp lıselerı dışından da oğrencı alan ılahıyat fakultelerının payı 2 bın 768'<je kaldı ' Sayılar açıkça gosterıyor kı Turkıye'de ımam lıse- lerı meslek okulu olmaktan çıkmış bırer temel og- retım kurumuna donuşmuşlerdır Imam olmak ıçın yetıştırılen ogrencıler devletın egıtımı emnıyet adlı- ye ıdare kesımlerınde gorevlendırılıyor • Şerıatçılık devlet elıyle palazlandırıldı butçeden beslenıyor Suudı Arabıstan ve Iran gıbı ulkelerdpn desteklenıyor koku dışarıda bır akımdır Şenat ıle laıklık kavgası Turkıye ye ozgu degıl * Ataturk olmasaydı da bu kavga surecektı çunku Osmanlı da başlıyor gunumuzde bır mılyar nufustu islam cografyasında yer alan her ulkede islamcılar- la karşıtlarının kavgası var Bu kavga Fransa Almanya vb Avrupa ulkelerıne de sıçramış durumda Aydınlanma Devrımı ne kaı şı yobazlıgın savaşımı Ataturk e duşmanhkla sınırla- namaz Mısır da Cezayır de vb çatışma yaygındır Turkıye de Islamcı RP nın 24 Aralık genel seçım- lerınde bınncı partı olmasinı yalnız yerel nedenlere baglamak buyuk bır yanılgı olur Bugun dunyada ge çerlı somuru duzenı Sovyet sosyalızmının çokuşun- den sonra tslam koktendıncılıgının başkaldırısıyla karşı karşıya kaldı Yoksulluğun umutsuzlugunda ve somurunun pençesınde kıvranan buyuk kıtlelerın Ba tı ya dırenışı neden yegledıklerını anlamaya çalışmak gerekmez mı'? • Turkıye'de 12 Eylul faşızmıyle solu ezerek şenat- çılara yol açan askerı darbenın bugunku gelışmenın temehnde payı olduğu açıktır Işm ılgınç yanı artık merkez sagın da devletı yo- netmekte ve halka umut vermekte yetersız kalma- sından doguyor 1995 te seçıme gıren partılerden hıçbırının ulke sorunlarını çozebılmek yolunda ınan dırıcı bır programı yoktur Enflasyon nasıl durdurula cak? 1 5 katrılyonluk ıç borcun nasıl ustesınden ge- lınecek 7 Halkın yaşam koşulları nasıl ıyıleştınlecek' ? Işsızlık nasıl gıderılecek'? Butun bu soruların doyu- rucu yanıtlarını merkez sag veremıyor duşler ve ya lanlar sagcı polıtıkanın omurgasını oluşturuyor Yarısı tarım kesımınde yaşayan buyuk kentlerın yuzde 60'mı olusturan koylu ve yan kentlı kımlığı agır basan kıtlelerın umartannı dınsel ogretıde ara maları Refah Partısı'nın seçım tabanını yarattı etnık mıllıyetçılıgın kanlı kavgasından kaçanların da um- met saflarına katılmaları dogal degıl mû • Islamcı sıyaset partısel orgutlenmesını toplumsal tabanını gun geçtıkçe guçlenen ekonomık kurum- larını ve medyasını gelıştırıyor Solun yenılgısını sevınçle karşılayan merkez sağ ıse ne yapacagını bılemıyor Şerıatçının ustesınden halkın haklarını gerçekten savunabılecek aydınlanmacı sol gelecektır TLRKDİLİ DERGİSİNİ OKU\OR MLSUNUZ? 1996 OC\K S\\ ISI B\\ ILER1MZDE Dılde\ozlaşma(l)(Prot Dr Hamza ZLLFlK ARl Oznevle Ilsılı Sorunlar (Nurettın koç) Neden' (Necat BlRINCt) Vabancı kelımelere karşilıklar (TDk) 1896da Bır Imla Anketı ıCem ŞemsTLMER) Nevavı nın Sedd-ı Iskenderı Adlı Eserınde Tabıat Tasv ırlerı {Hatıce TOREN) kara kam ın Şıırleıı ( Ahmet B ERCİLASLN \lanas Destanmda kırk V ısıt (Prot Dr Eınıne GLRSOV-NASkALİ) Çevın Olsusu Lzerıne Oard Doı, Dr Altan ALPEREN) Asat Halet Çelebı nın Sıdharta Şurı (Nurullah CETİN) Coşkun ERTEPINAR Fuat BAV RAMOGLL Nuzhet ERMAN 7uhtuÇATIk Semıh SERGEN Erdoean LN\ER SuatENGLLLL Dasistan klLlÇASLAN Faıka SARP Alı SE\ İM ve A Kadır ANGIN ın şiırlen Deâerendırmeler Haberler 4 , H\LITZİN K7A\ K IŞAKLIGIL OZEL BOLIML • Prot Dr IsmaılPARLATIR Pıot Dı Incı ENGINLN Prot Dr Sadık kemalTLRAL Prot Dr Şerıt AkTAŞ Prof Dr Zevnep kERM AN Pıot Dr Bılae ERCİLASLN Prot Dr OnderGOÇGLN Prof Dr^ Omer Faruk HL\ LGLZELm vazıları TIRKDILKLRIMU Fıvatı 80 000 TL \bone şartları \ilhk 800 000 TL (Ogretmen veogrenı.ılere 600 000ı Altı avlık 400 000 TLlogretmen ve ogrencılere 30ü 000) Postat,ekıno 128236 Adres Ataturk Bul\an 21" kavaklıdere ANKARA Basın 6464s