Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 OCAK 1996 SALI 8 EKONOMI7PARA RAPORU 1996 yılının zorlu geri ödemeleri 20 trilyon lira ile bugün başlayacak ve 6 ay boyunca devam edecek Hazine'rıin borç maratonu başhyorEkonomi Servisi - Hazine 1996'yı borç ödemekle ve yeni borç aramaJcla geçirecek. 1996'nın sade- ce ilk altı aylik dönemınde ödenme- si gereken 955 trilyon Jiralık iç borç tutan, "konsolidasyon" tartışmala- nnı gündeme getirecek kadar kısa vadeye sıkışmış ağır bir borç yükü- nü ifade ediyor. tç borç ödemelerinin 1996 yılın- da zor bır dönemece gireceği 1995 yılının özellikle ikinci yansından sonra belli olmaya başladı. 1995 yı- lının nisan ayında 3 aylık vadede yıllık ortalama yüzde 77.37 ile borçlanabilen Hazine, yılın son günlerinde aynı vadede borçlanabil- mek için ortalama faizi yüzde 149.59'a kadar çıkarmak zorunda kaldı. Yeni yılda tehlike sinyalleri veren iç borç ödemeleri içinde aslan payı- nı, Hazine bonolannın geri ödeme- leri tuttu. Işçi ücretleri ise 1996'nın ilk 6 ayındaki toplam 955 trilyon li- ralık ödeme içinde 180 trilyon lira ile sadece yüzde 19'luk bir yer kap- ladı. Hazine Müsteşarlıgı ve Mer- kez Bankası'nın yalnızca şimdiki yükümlülükleri dikkate aldığımızda 1996 yılının en zorlu ayı, şubat ayı olacak. 30 trilyon lirası kamu kesi- mi maaş ödemesi, 13 trilyon lirası KDV ödemesi geri kalanı da Hazine ve Merkez Bankası tarafından 1995'te satılan borç senetlerinin ge- ri ödemesi olmak üzere, şubat ayın- da toplam 276 trilyon 808 milyar li- ralık iç borç ödemesi bulunuyor. Odemede zoriuk Hazine Müsteşarlıgı, 1995 yılının özellikle ikinci yarısında 3 aylık, 6 aylık, 9 aylık ve 12 aylık düzenli vadelerde borçlanmakta zorlandı. Haziran ayından itibaren kınk vade- lere yönelen Hazine. eylül ayından itibaren de sürekli kınk vadeye baş- vurmak zorunda kaldı. Sene sonla- nna doğru borçlanabilmek için va- deyi 50 güne kadar çekti. Vadeyi kı- saltan Hazine. faizleri de yükselt- mek zorunda kaldı. Nisan ayında 3 ay vadede yıllık ortalama yüzde 77.37 faiz oranı üzerinden borçlanı- lırken, yılın son günlerinde ortala- ma faizi 100 gün vadede yüzde 145.59'a kadar yükseltti. 1995 yılı- nın son aylannda özellikle kısa va- deli borçlanmak zorunda kalan Ha- zine, bu biçimde ortalama vadeyi 3 ayın altına kadar düşürdü. 1996 yılı başında iç borç ödemeleri o kadar yoğun bir tablo ortaya koyuyor ki, sadece ilk 4 ay içindeki 29 ocak, 14 şubat, 28 şubat. 27 mart, 17 ni- san tarihlerinde Hazine'nin çifte ödeme yapması gerekiyor. M> <M> & M> <M> <m> <m> <M> <mt <m> <m> <M> <m> <W> <m> <m> Nereye, ne zaman, ne ödenecek? OCAK 2 ocak - 20 trilyon 294 milyar lira Hazine bonosu itfası. 5 ocak - 11 trilyon 776 milyar lira Hazine bonosu itfası. 16 ocak - 64 trilyon 653 milyar lira Hazine bonosu itfası. 16 ocak - 30 trilyon kamu kesimi maaş ödemesi. 23 ocak - 36 tnlyon 529 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 25 ocak - 4 trityon 869 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 26 ocak - 7 trilyon lira KDV ödemesi. 29 ocak - 6 trilyon lira KDV ödemesi: 29 ocak - 14 trilyon 384 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. ŞUBAT 1 şubat - 52 trilyon 519 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 7 şubat - 23 trilyon 436 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 9 şubat - 49 trilyon 654 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 13 şubat - 7 trilyon 876 milyar lıra Hazine bonosu itfası. 14 şubat - 18 trilyon 737 milyar lira Hazine bonosu itfası. 14 şubat - 2 trilyon 653 milyar lira acil pıyasa işlemleri geri ödemesi. 16 şubat - 30 trilyon lira kamu kesimi maaş ödemesi. 18 şubat - 13 trilyon 49 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 21 şubat - 27 trilyon 637 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 26 şubat - 7 trilyon lıra KDV ödemesi. 27 şubat - 6 trilyon lira KDV ödemesi. 28 şubat - 28 trilyon 691 milyar lıra Hazine bonosu ödemesi. 28 şubat - 9 trilyon 566 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. MART 7 mart - 52 trilyon 660 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 11 mart - 10 trilyon 14 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 14 mart - 27 trilyon 21 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 18 mart - 30 tnlyon lıra kamu kesimi maaş ödemesi. 20 mart - 37 trilyon 192 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 22 mart - 53 trilyon 373 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 26 mart - 7 tnlyon lıra KDV ödemesi. 27 mart - 6 trilyon lira KDV ödemesi. 27 mart - 2 trilyon 57 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 27 mart - 816 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. NfSAN 2 nisan - 3 tnlyon 10 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 3 nisan - 69 trilyon 669 milyar iira Hazine bonosu ödemesi. 5 nisan - 3 trilyon 282 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 17 nisan - 47 trilyon 694 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 17 nisan - 4 trilyon 630 milyar lira APf geri ödemesi. 25 nisan - 3 trilyon 130 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. MAYIS 3 mayıs - 2 trilyon 261 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 15 mayıs - 76 tnlyon 34 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. 21 mayıs - 10 trilyon 390 milyar lira Hazine bonosu ödemesi. HAZİRAN 3 haziran - 7 trilyon 232 milyar lıra Hazine bonosu ödemesi. 16 haziran - 30 trilyon kamu kesimi maaş ödemesi. Market bankacılığı yeni kaynak yaratmak için küçük tasarruf sahiplerini hedef seçti Repo, 10 milyoıı lîraya kadar düştüEkonomi Servisi - Hızla ge- lişen rant ekonomisi, sonunda orta direği de rantiye yaptı. Ya- kın geçmişe kadar 1 milyar li- ranın altındaki tasarruflar için repo yapmaya yanaşmayan bankalar. önce 100 milyon, hat- ta 50 milyon liraya kadar çek- tikleri repo limitlerini sonunda 10 milyon liraya kadar düşür- düler. Bankalann yeni ve taze kay- nak arayışı ile küçük ta- sarruf sahiplerinin daha yüksek getiri sağlayacak alternatif yatınm arayış- lan sonunda kesişti. Bü- yük banka şubeleri yeri- ne, küçük finans marketlerle küçük tasarruflara yönelen bazı bankalar. Türkiye'nin içinde bulunduğu spekülatif ve yüksek rantlara gebe ortamda, hiçbir tasarrufu reddetmeyip, onları tüm finansal araçlardan yarar- landırma yolunu seçtiler. Bankalann orta direğe yönel- meleri, sokaklardaki bakkallar gibi her yerde finansal süper- market adı altında finansal araçlan alıp satan dükkân ben- zeri binalann açılmasını da be- raberinde getireceği ifade edili- yor. Türkiye'de oldukça fazla sayıda olan bankalann az sayı- da kurumdan para kazanması diye bir şey söz konusu oiama- yacağını vurgulayan Finans- bank'ın bireysel bankacılıktan sorumlu Genel Müdür Yardım- cısı Nafiz Karadere. bu nedenle hedef müşteri kitlelerıne orta gelir düzeyindeki insanları da kattıklarım söylüyor Herkesin parasının kendi- sine göre büyük olduğu- nu ifade eden Nafiz Ka- radere, harcamalanndan geriye 10-20 milyon lıra kalan vatandaşın da parasını re- poda değerlendirmeye başla- dıklannı belirtiyor. Mevduatın hem vergi yükü nedeniyle düşük getiri sağladığı için, hem de istenildiği zaman çeküemediği için repo karşısın- da rekabet gücü kalmadığı pi- yasa çevreleri tarafından sık sık dile getiriliyor. Mevduatın bu dezavantajlı konumu nedeniyle repo alt sınınnın 10 milyon lira- ya kadar düşürülmesi büyük Nafiz Karadere, herkesin parasının kendisine göre büyük oiduğunu söylüyor. önem kazanıyor. Finansbank Genel Müdür Yardımcısı, 10 milyon liraya uyguladıklan fa- izle 1 milyara uyguladıklan fa- iz arasında öneksenmeyecek kadar küçük bir fark olduğunu da belirtiyor. Bunagöre Finans- bank, 28 aralık itibarıyla 10 milyon liraya gecelik yüzde 160 faiz uygularken 1 milyara da yüzde 165 faiz veriyor. 9 ocak vadeli reponun 10 milyon lıra için faizi yiizde" 106! 5'şu* bat vadeli reponun faizi ise yine 10 milyon için yüzde 109 ola- rak belirlenmiş. Bu vadede 10 milyon liranın getirisi 1 milyon 48 bin liraya ulaşıyor. Repo nedir? Belli bir \adedeki bir kamu kâğıdmın karşılık gösterilerek, belli vade ve faiz oranları üzerinden bankalar ya da borsa aracı kurumlan tarafından gerçekleştirilen kısa vadeli borçlanmalardır. Finansmarkette nasıl repoyapılacak? Repo işlemi ATM benzeri özel otomatik makinelerde gerçekleştiriliyor. Bu makinelerde aynı ATM'Ierde oldugu gıbi manyetik kartı sokup özel şifreyi girmek gerekiyor. Ekranda repo işlem görüntüsü belirince, gecelik faizleri birhaftalık repoj'u. bir aylık repoyu gösteren oranîar seçenek halinde müşteriye suuulacak. . . . Sadece ekrana dokunarak istenen seçenek belirlenecek. Ve işlem tamamlandıktan sonra repo ile ilgili resmi belge banka müşteri temsilcisinden alınacak. Sosyalist iktisatçı Arslan Başer Kafaoğlu'na göre kapitalizm, ekonomiyi kur serbestisi ile sömürüyor 6 Türldye'deki liberaliznı değil, çılgmlık9 Ekonomi Servisi- Kapitalist sistemin emeğe karşı "Hacü se- ferleri" başlattıgına dikkat çeken Türkiye'nin sol iktisat teorisyen- lerden Arslan Başer Kafaoğlu, Türkiye'deki liberalleşmeyi ~de- lilik" olarak degerlendirerek, enflasyon ve devalüasyonu dur- durmak için "dövizdeki serbesti ile birükte döviz hesaplannın kal- dırılaması ve konsodilasyonu" öneriyor. Mevcut kapitalist dünya düze- ni dışında radikal çözümlerin sözcülüğünü yapan Arslan Başer Kafaoğlu azgelişmiş ülkelerde emeği sömürmenin enflasyonla gizli olarak yapıldığını ifade ede- rek, " Enflasyonun sebebi ise dış ticaret ve kur politikasıdır" diyor. Paranın üretim sürecine katkıda bulunmak yerine, dövize yönele- rek atıl bir yatırım aracı haline getirildiğini kaydeden Kafaoğlu. enflasyondaki tırmanışı da bu üretim dışı yönelişe bağlıyor. Kafaoğlu. "Enflasyondaki artış kurları değil, kurlardaki artış enflasyonu yükseltiyor" görü- şünü savunuyor. Enflasyonu yüksek olan ülke- lerin dövize şartsız serbesti getir- mesinin delilik oiduğunu ifade eden Kafaoğlu. dünyada Türkiye gibi döviz sistemi olan bir başka ülkenin daha bulur.madığına dik- kat çekiyor. Kafaoğlu, bir Alrnan vatanda- şının bir bankaya giderek frank hesabı açtıramayacağını belirte- Enflasyonu yüksek olan üikeie- rin dövize şartstz serbesti getir- mesinin delîiik oiduğunu ifade eden Kafaoğlu. dünyada Tür- kiye gibi döviz sistemi olan bir başka ülkenin daha bulumna- diğma dikkat çekiyor. PORTRE/ ARSLAN BAŞER KAFAOĞLU 1928yılmda Yozgat'ta doğan Arslan Başer Kafaoğlu. I949yılında Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni bitirdi. Birsüre Maliye Bakanlığfnda hesap uzmanı olarak çalışan Kafaoğlu. Mali Bütçe Kontrol Genel Müdür Yardımcılığı ve Planlama Uzmanlığı görevinden 1965 yılında istifa etti. Sosyal Adalet. Öncü, Vatan. Cumhuriyet, Milliyet. Ortam. Devrim. Demokrat. Türk Solu. Özgür Gündem ve tktisat gazetisinde makaleleri yayımlanan Kafaoğlu. Türkiye işçi Partisi'nin kuruluşunda da yer aldı. rek, "Bu Amerika'da da Fran- sa'da da bö'yledir. Bizde ise iste- yen bir dö\iz büfesine giderek is- tediği dö\İ7J alır, bir bankaya gi- dip istediği dü\iz cinsinden hesap açtırabilir. Kimse de birşey sor- maz" diyerek sözlerine şöyle de- vam ediyor: "Maastricht Anlaşması ile Av- rupa Biriiği ülkeleri tek paraya geçelim diyoriar. Ancak bir türlii anlaşama sağlanamn or. Enflas- yonlan farklı olduğu için korku- yorlar. Ovsa bu ülkeler arasında en düşük enflasyon yüzde 3, en yükseği ise >üzde 18"dir. Biz ise >üzde 95 enflasyona rağmen ka- pılarımızı açmışız. Bunun ismi hovardalıkhr. Deli İbrahimliktir. Osmanlı padişahı Oeli ibrahim bile bunlardan akllıydı." Gümrük birliğinin Türkiyeye iyi veya kötü bir şey getirmeye- ceğini de ileri süren Kafaoğlu. Avrupa'nın pazarı olma korkula- nnı da yersiz buluyor. Kafaoğlu şöyle konuşuvor: "Biz zaten önceden onlaruı pa- zan olmuşuz. Pazar olmaktan da- ha ileri olan hanılc paranın para olmaktan çıkmasıdır. Sen bunu yapmışsın. Sen demişsin ki benim hudutlanm dahilinde lira tek pa- ra değildir. Bu, gümrüğü kaldır- maktan daha tthlikelidir." Paranın mal alım satımında kullanılan bir araç oiduğunu da hatırlatan Kafaoğlu, "Türkiye'de döviz para değil. Gayrimenkul, gerdanlık gibi bir yatınm aracı. Oylejse dö^izli me\duatı bir yer- de kaldırmak gerekiyor. İki sene- dir bunu söylüyorum, bu überali- zim değlidir. İkinci olarak konso- dilasvon gerekli. Türkiye her gün 2 frihon lira iç borç faizi ödüyor. Borçlan konsolide etmeyeceğim diyen bir iktidar Türkiye'nin derdine çarc olamaz. Diyelim 1000 dolar borç var. Her yıl" dövi- ze endeksli olarak 200 dolar vere- rek bu sorun aşılabüir. Ben bu parayı ödeyemeyceğim ödersem Türkiye cumhuriyeti »ar olmaz." Sıcak para yok Öte yandan Türkiye'de yıllar- dır sözü edilen sıcak paranın as- lında var olmadığını da ileri sü- ren Kafaoğlu, bunu "Çiller'in uy- dırması" olarak nitelendiriyor. I994'te yaşanan krizin sıcak paranın kaçışından değil panik- ten kaynaklandığmı da kaydeden Kafaoğlu. tek para girişinin Rus- larla yapılan ticaretten kaynak- landığmı ifade ediyor. Dünyada 1 trilyon paranın doîaştığını da be- lirten Kafaoğlu."Bu para Türki- ye'ye gelmedi. Çiller bunu ujdur- du biz de yuttuk. Basını da ikti- satçılan da uyuttu" diye konuştu. MERKEZ KURLARI CİNSİ lABDDotan 1 AJmanMarKi 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Belçika Frangı 1 Danmarka Kronu 1 Fkı Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Ftorini 11spanyol Pezetası 11sveç Krornj 11sviçre Frangı tOO ftafyan Lireti 1 Jap<xı Yeni 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dinan 1 Norveç Kronu 11ngiliz Sterfini 1S. Arabistan Riyali BANKASI DÖVİZ ALIŞ 59.501 41.527 44.310 5.900 2.021 10.736 13.699 12.144 37.103 466 8.988 51.722 3.757 574 43.686 199.000 9.414 92.381 15.867 SAT1Ş 59.800 41.736 44.533 5.930 2.031 10.790 13.768 12.205 37.289 493 9.033 51.982 3.776 580 43.906 200.000 9.461 92.845 15.947 30 ARALIK 1995 EFEKTİF ALIŞ 59.322 41.402 43.645 5.871 2.011 10.682 13.562 12.108 36.732 474 8.943 51.567 3.719 561 43.249 195.020 9.367 92.104 15.629 SATIŞ 59.979 41.861 44.667 5.948 2.037 10.822 13.809 12.242 37.401 501 9.060 52.138 3.787 588 44.038 200.600 9.489 93.124 15.995 TİSK'İN GÜMRÜK BİRLİCİ RAPORU Makro ekonomik dengesizlik aşılmalı ANKARA (ANKA) - Gümrük bjrliğine girişi destekleyen ve bu yönde Avrupalı işverenler nez- dinde çahşmalar yapan Türkiye tşveren Sendika- ları Konfederasyonu (TİSK). gümrük birliğine girişle birlikte ortaya çı- kabilecek sorunlara deği- nerek alınması gereken önlemleri belirledi. TtSK tarafından hazır- lanan "Gümrük birliğinin sosyoekonomik etkileri ve Türk çalışma hayatı" isimli raporda. ekonomik engeller anlatılırken "Makro ekonomik denge- sizlilder", "Işgücü mali- yetlerindeki hı/lı artış, yüksek girdi fiyatları", "Düşük verimlilik düze- \i", "Kalite ve pazarlama sorunlan" ana başlıkları oluşturdu. Ekonomik açı- dan alınması gereken ön- lemler ise şöyle sıralandı: • Makro ekonomik dengesizlikler giderilme- lidir. Bu da kamu kesimi açıklarının. vergi refor- mu. özelleştirme, kamu istihdamının rasyonali- zasyonu, tanmsal destek- leme politikalannın yeni- lenmesi, KtT'lerde ve mahalli idarelerde verim- liliğin sağlanması. sosyal güvenlık kuruluşlarının islahı ile mümkündür. • Piyasa ekonomisinin gerçek anlamda işlemesi sağlanmalıdır. • Ekonomideki tüm fi- yatlann piyasa şartlannda oluşması sağlanmalı, bu alandaki deviet müdaha- lesi aseariye indirilmeli- dir. • Dinamik. rekabetçi bir sanayi yapısı oluştu- rulmalıdır. • Kayıt dışı sektörle mücadele edümelidir. • Rasyonel bir ücret politikası uygulanmalıdır. MARLBORO VE CAMEL 60 BİN TL Yabancı sigaraya yeni yılm ilk zammı Ekonomi Servisi - RJ Reşnolds tarafından üretilen Camel. Saleın. VVınston, Monte Carlo sigaralarının pe- rakende satış fiyatlanna. yüzde 9.1 ile yüzde 20 ara- sında değişen oranlarda zam yapıldı. Philip Morris ve SabancTnın ortaklığı olan Philsa da başta Marlboro olmak üzere ürettigi yabancı lisanslı sigaralara yüzde 9.1 -14.3 arasında zam yaptı. Buna göre uzun Marlboro ve Marlboro Lights 55 binden 60 bin liraya. kısa Marlboro 50 bın liradan 55 bin liraya. uzun Parliament 55 bin liradan 60 bin liraya. uzun LM 40 bin liradan 45 bin liraya. kısa LM ise 35 bin liradan 40 bin liraya çıktı. RJ Reynolds Tütün Sanayii AŞ'den >apılan açıklamaya göre, >arından geçerli olmak üzere, uzun Camel ve Camel Lights fi- yatı 55 bin liradan 60 bin liraya, kısa Camel ve kısa kutu Camel fi- yatı 50 bin liradan 55 bin liraya, Salem'in fiyatı 55 bin liradan 60 bin liraya, uzun VV'inston 40 bin liradan 45 bin liraya. kısa VVinston 35 bin liradan 40 bin liraya, uzun Monte Carlo 30 bin liradan 35 bin liraya. kısa Monte Carlo 25 bin liradan 30 bin liraya yükseltildi. Firma, 22.500 liradan satılan uzun Ege ve 20 bin lira- dan satılan kısa Ege sigaralarının satış fiyatını ise de- giştirmedi. ŞAKİR ECZACIBAŞI EMEKLİ OLDU Eczacıbaşı'nda yönetim artık ikinci kuşağın Ekonomi Servisi- Ec- zacıbaşı Holding"in yöne- timinde ikinci kuşak dö- nemi başladı. Holdingte topluluğun kurucusu Ne- jat F. Eczacıbaşı'nın ar- dından yönetim kurulu başkanlığı görevini yürii- ten Şakir Eczacıbaşı, 31 aralıktan itibaren emekli- ye aynlarak görevini Bü- İent Eczacıbaşı'na dev- retti. 53 yıllık holdingte 1993 yılından bu yana yönetim kurulu başkanlı- ğında bulunan Şakir Ec- zacıbaşı, Levenfdeki te- sislerde düzenlenen \ e üst düzey yöneticilerin katıl- dığı veda töreninde. Ec- zacıbaşı Topluluğu'nun bir tutkunun \e inancın ürünü oiduğunu belirte- rek, "flk Türk ilaç fabri- kası olan Eczacıbaşı'nın, dün\a\a açık bir kuruluş olarak yeni yönetimivle birlikte daha da geJişeceği- ne inanıyorum" dedi. Holdingin yeni başkanı Bülent Eczacıbaşı ise ko- nuşmasında. Eczacıbaşı Topluluğu"nun ekonomi- nin ve sanayinin koşullan tümüyle değişirken. güçlü uluslararası kuruluşlarla acımasız bir rekabet x)rta- mına gireceğinı \urgula- yarak, "Kendimize güve- ni>oruz. Bizi bekleyen güçlükJere sizinle birlikte hazuiandık, Fakat biliyo- ruz ki önümüzdeki dö- nemde büyüklerimizden aldığımız değerlere her zamankinden daha fazla ihtiyacımız olacak" diye konuştu. ÇAPRAZ KURLAR 1 1.4328 1.3428 10.0850 29.4420 5.5420 4.3435 4.8995 1.6037 121.40 6.6200 1.1504 1583.50 103.13 1.3620 6.3210 3.7500 Sterlin: 1 ECU: 1 SDR: 1SDR: ABD Dolan Alman Marin Avusturalya Dolan Avusturya Şilini Belçika Frangı Danimarfca Kronu Fin Markkası Fransız Frangı Hollanda Ftorini Ispanyol Pezelası Isveç Kronu Isviçre Frangı Italyan Lireti Japon Yeni Kanada Dolan Norveç Kronu S. Araöislan Riyali 1.5526 ABD Dolan 1.2814 ABD Dolan 1.4859 ABD Dolan 88.857 TL. Taksitli satışlarda4 kredi9 ucuziuğuEkonomi Servisi - Taksitli sa- ı ı Vade farklannınTâtura kap« tışlarda. faruranın fiyat üzerinden mi, yoksa \adeli fiyat üzerinden mi kesileceği sorusu. farklı uygu- lamalar nedeniyle büyük kargaşa- ya neden oluyor. Yasa, KDVnin vade farkı da dahil ödenecek top- lam fiyat üzerinden hesaplanma- sına hükmediyor. Vadeli sattıklan halde, peşin fiyat üzerinden fatura kesenler. vade farkının beyaz eş- yada yüzde 23'ü dolayında bir \ergi kaybına yol açıyorlar. Sadece. bir banka ya da özel fi- nans kııruluşu tarafından tüketici kredisiyle kredilendirilen mallar- da \-ade farkına yüzde 23"lük KD\* ödenmiyor. Tüketici kredilerisiyle kredilen- dirilen malların vade farkında KDVnin yerini, yüzde 5 lik Ban- ka Sigorta Muamele Vergisi alıyor Koç Finans, bayinin tüketiciyi gözü tutarsa kredi veriyor Ekonomi Servisi- Koç Finans tarafından uygula- maya sokulan sıstemde tüketici alışveriş yaptıgı yer- de krediye ulaşabiliyor. Tabii alışveriş yaptığı yerin bir Koç Holding ürünü satış noktası olması da zoruniu. Bir de bayinin müşterisini gö- zü tutarsa. taksitle alışveriş kolaylaşıyor. Tüketicinin satın almak istediği malın peşin fiyatını finansman şirketi satıcı fir- maya ödüyor, tüketici ise oluşturulan geri ödeme planı çerçe\esinde bu bedeli, belirlenen faiz ile birlikte taksitler halinde finansman şirketine ödüyor. Bu sistemde finansman şirketi, satıcı ile sa- tıcı sözleşmesi, tüketici ile tüketici sözleşmesi yapa- rak uygulamayı sağlayabiliyor. Koç Finans bu uygulamayı Koç Holding bünye- sinde bulunan. beyaz eşyada Arçelik, oto- mobilde Otosan Ford. oto lastiginde Fulda gibi ürünlerde başlattı. Tüketici bu ürünlerden herhangi birini satın almak istediğinde satış merkezinde kredi ile ilgili bilgiye ulaşabiliyor, satış iş- leminin gerçekleştiğı bayi kredi verilecek müşteriyi Koç Finans'a öneriyor. Koç Finans ise bu öneriyi re- ferans kabul ediyor. ve deviet kesesinden fiyat avantajı sağlanmış oluyor. KDV Kanunu'nun 24/c madde- si vade farklarının katma değer vergisi matrahına dahil edileceği- ni hükme bağlıyor aynca Maliye Bakanhğı'nın bu konuyla ilgili yaptığı açıklamada vade farklan- nın aynca faturalandırılmasının da doğru olmayacağını vurgulaya- rak bu uygulamanın. gelir ve İcu- rumlar vergisinde dönem kayma- sına sebep olacağından, vade farklarının malın peşin fiyatına eklenerek faturalandınlmasını uy- gun görüyor. Uzmanlar yanlış uy- gulamalann usulsüzlüğe girdiğini kaydediyorlar. kapsa- mına alınmadığı diğer bir durum da banka ya da tüketici finansma- nı şirketlennden alınan kredilerle yapılan alışverişlerde söz konusu oluyor. Krediyle yapılan alışveriş- lerde. banka ya da finansman şir- keti satıcı firmaya malın peşin fi- yatını ödüyor. müşteri de kullan- dığı kredi kapsamında oluşturu- lan vade programıyla belirlenen faizle birlikte malın bedelini ban- kaya geri ödüyor. Burada geri ödemede alınan faizler Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi'ne (BSMV) tabi olduğundan ilgili kanun uyarınca KDV'den istisna ediliyor. Kredilerin faizlerinin BSMV'ye tabi olmasının, banka- lara ve tüketici finansman şirket- lerine uygulanan teşvık oldugunu belirtiyorlar.