Katalog

19 OCAK 1996 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI TÜStAD Genel Kurulu'nda, terör ve insan haklan ihlallerine karşı tepki dile getirilerek yetkililer göreve çağnldı Patronlar da 'Sıısmayacağız' dediEkonomi Servisi - Türki- ye'de son dönemde yaşanan «erör ve insan haklan ıhlalle- wine karşı patronlar da "Sus- muryacagız*' mesajı verdiler. Türkıye Sanayici ve Işadam- lan Derneği'nin (TÜSlAD) 26. genel kurul toplantısmın ağırlıklı gündem maddesini, son günlerde yaşanan terör olaylan oluşturdu. Işadamla- nnın terörle yaratılmak iste- nen korku ve kargaşa ortamı- na teslim olunmayacağının belirtildiği TÜStAD Genel Kurul toplantısında, Sabancı suikastı ile birlikte, emniyet güçlerince gözaltına alındık- tan sonra şüphelı biçimde ölü bulunan Metin Göktepe ola- yı ile ilgili tepkinin de ortaya konulması dikkati çekti. lş dünyasının en büyük sermaye gruplannı temsil e- den ve TUSIAD'ın önde ge- len etkin ısimlerinden olan Sakıp Sabancı ile Rahmi Koç, genel kurul toplantısına katılmadı. Genel kurulda ko- nuşan Yüksek Istişare Kon- seyi Başkanı Feyyaz Berker, terörle yaratılmaya çılışılan korku ve kargaşa ortamına karşı insan haklan ve demok- rasiyi var güçleriyle savuna- caklannı belirtirken yönetim kurulu başkanı Halis Komi- lı de "Korku ve kargaşa ya- ratnu çabalanna bunca de- ncyden sonra toplumun da tesHm olmayacağtna, bugüne kadar fftizJikJc koruduğu de- mokrasiyi var etmek Için di- renç göstereceğine yürekten inanryoruz. Aynı titîztiği ka- mu görevlilerinin de göster- mesini bekliyoruz. Gazeteci Metin Göktepe'nin ölümü Türldye'de insan haklan ko- nusunda ne derece ciddi bir umursamazüğının egemen ol- duğunu ortaya koymuştur" dedi. tstiklal Marşı ileaçılan genel kurulda daha sonra uğ- radığı silahlı saldında hayatı- nı kaybeden işadami Özde- mir Sabancı ve uyan üzerine Atatürk için saygı duruşunda bulunulduktan sonra kürsüye gelen Feyyaz Berker. demeğin çeyrek as- n geride bıraktığını belirterek, bu süre içinde Türkiye'nin terör yoluyla yaratıl- maya çalışılan kargaşaya da sürüklenmek istendiğini belirtti. "Terör varlığını sûr- dürûyor" diyen Berker, gazeteci Metin Göktepe'nin öldürülmesine benzer kuş- kulu olaylann da kargaşa ortamına katkı- da bulunduğunu belirtti. Berker, "TÜSİ- AD her riirlü terörû şiddetk kınarken, te- rörle yaraülmaya çahşrian korku ve karga- şa ortamına karşı insan haklan ve demok- rasiyi var gücüyle savunacaktu-" dedi. 1995 yılında ekonomide temel denge- lerin hedeflendigi biçimde kurulmadığını söyleyen Berker, "1996'yasonınlarlado- hı bir gündem devredüdi" dedi. TUSIAD'ın 26. genel kunılunda gündemi ekonomiden çok, terör ve insan haklan ihlalleri oluşturdu. TÜSİAD a göre Türkiye'nin acil çöziim bekleyen sorunları tç borç baskısı Kentler sorunlu Finanspahalı Güvenceyok TUSIAD'ın, 1980 Son- rasında Kaynaklann Kamu ve Özel Sektör Arasında Paylaşımı ve SonuçlarT ad- lı raporunda kamu kesimi finansman açığının geldiği nokta, bu noktada yarattığı makroekonomik etkiler, ya- kın gelecekte alacağı şekil ve bu süre- cin sürdürü- lebılırlığı üzerinde duruldu. Raporda so- runun yarattığı dengesizlik- lerle yarattığı fiyat etkileri gösterilmeye çalışıldı. Kamu kesimi borçlanma gereğinin ve iç borç stoku- nun GSMH'ye oranmın tek başına bir anlamı olmadığı bunun yurtiçi mali piyasa- lann boyutlan ile birlikte ele alınması gerektiği üzerinde duruldu. "Yerel Yönetimler: So- runlar, Çözümler'1 raporun- da yerel yönetimlerin daha etkin ve verimli bir şekilde halkın ihtiyaçlanna yanıt verebilmeleri için yeniden yapılanmalan gerektiği be- lirtildi. Türkiye'nin en önemli so- runlanndan ^E^TC biriolangö- j, J7j|;, çün neden- •*«", ' •> fT ' e r * a r a s ı n ~ İii ^ ^u a 'an " lara hizmet götünmekle görevli yerel yönetimlerin başansızlıkla- nnın etkili olduğu belirtilen raporda, yerel yönetimlerin demokratik yönetim istek- lerine cevap verebilir, yerle- şim yerlerine çağdaş bir me- kân niteliği kazandırabilir ve kırsal yörelen daha çekı- ci hale getırerek göçün önü- ne geçebilir olması ıstendi. Kamu kesiminin artan fî- nansman gereksiniminin şir- ketlerin mali piyasalardan dışlanmasına yol açtığı be- lirtilen "Şirketier Kesiminin Finansal Sorunlan ve Alter- natif Finansal Kavnaklan" adlı raporda, sürdürülebilir birbüyüme için özel kesime sürekli ve sağlam fi- nansman imkânlan- nın sağlan- ması isten- di. Raporda. "tstikrarsız- lık^irketlerin kaynak yarat- ma sürecini olumsuz etkitt- yor. Bu, şirketin iflas riskini yükselttiği için mali sistem- den kaynak aktanmını olumsuz biçimde etkilemek- tedir. Bankacüık kesiminin bilançolannın aktifindc menkul kıvmetlerin önemi artmaktadir" denildi. Kamu sosyal güvenlik ku- ruluşlannın içinde buludu- ğu çıkmazın her an çöküşle- rine neden olabilecek bo- yutlarda olduğu belirtilen, "Türk Sosyal Güvenlik Sis- teminin Sorunlan, Çözüm Önerileri veÖzel Stgortacılık girişimi" adlı raporda da dü- şük kaliteli ve birim maliyeti gittikçe yükse- lenbırsıstemin, kamu açıklanna katkıda bulunan bir borç birikimi sayesinde sürmekte olduğu belirtildi. Türkiye'nin önemli bir bölü- münün bu güvenlik şemsi- yesinin dışında kaldığı belir- tilen raporda, sosyal güven- lik sisteminin sorunlan çö- zülmeden yaygınlaştınlma- sının, sıstemın hızlaçökme- sine yol açacağı belirtildi. AVTtUPALI PATRON, İŞBİRLİĞİ İSTEDİ: Pazan birlikte büyütelim TÜSİAD dünkü genel kurulun ardından, öğle yemeğmde Avrupalı patronlann patronunu konuk etti. Avrupa Sanayici ve Işverenler Konfederasyonlan Birliği (UNICE) Başkanı François Perigot, yaptığı konuşmada Türk işadamlannı pazan büyütmek ve rekabetı korumak için işbirliğine çağırdı. Türkiye ile yapılan gümrük birliğinin lasa vadede Avnı palı işadamlanna yarayacağını belirterek, Türkiye'nin uzun vadeli avantajlara odaklanması gerektiğini vurguladı. Perigot, teknoloji transferi ve yabancı yatınmlann hızlanması ile birlikte Türkiye'nin AB'ye üyeliğinin ileriki yıllarda gerçekleşebileceğıni kaydederek, AB'nin bu yıl içerisinde düzenleyeceği konferansta üyelik şartlannda yapılması gereken değişiklikleri göriişeceğini söyledi Perigot, UNICE'nin amacının Avrupa'da parasal birlik, serbest rekabet ortamı ve çalışma maliyetlerinin düsürülmesi olduğunu da söyleyerek. bunlann gerçekleşmesi için parlamentolarla ortak çalışılması ve karar verme süreçlerinin birparçası olunması gerektiğini kaydetti. UNlCE'nin üyeleri arasında kesinlikle ayınmcılık yapmadığını söyleyen Pengot, Türk iş dünyasını temsil eden TÜSIAD'ın da karar mekanizmalanna gönderilen mesajlara önemli katkılarda bulunduğunu belirtti. Patronlar 2000'den ümitli TÜSİAD'ın 1985 yılından bu yana her yıl düzenli olarak yaptığı ankete 1995 yıhnda 105 üye katıldı. Ankete katılan üyelerin yüzde 94.2'si 1996-2000 döneminin, 1991-1995 dönemine göre daha başanlı olmasını bekliyor. Üyelerin yüzde 46.9'u 1995 yılında ekonominin en önemli sorunu olarak enfiasyonu gösterirken, yüzde 17.3 'ü kamu harcamalan, yüzde 14.3'ü iç borçlar, yüzde 4.1 'i ise terör konusunu önemli problem olarak gördüğünü belirtti. 2000 yılında ekonominin karşı karşıya olduğu en önemli sorun olarak yine enflasyonu gören üyelerin oranı yüzde 17.2. işsizliği gösteren üyelerin oranı yüzde 16.2 olurken, üyelerin yüzde 15.2'si eğitim ve sağlığı, yüzde 14.l'i gclirdağılımını ve yüzde 7.1'i de ticaret açığı ve teknolojik yetersizliği gösterdi. 1995 yılının sonlannda ortaya çıkan si- yasi belirsizlik ve 1996 ekonomik progra- mının, yıl sonundaki ekonomik dengele- ri olumsuz yönde etkilemeye başladığını vurguiayan Berker şöyle konuştu: "Işbaşuıa gelecek hükümetin ekonomi- deki dengelcrin daha fazla bozulmadan lyfleştirilebilmesi için öncelikle gü\tn or- tamı oluşrurması >e gecikfirilmis \apisal reformlan rvediliklc u\gulama\a ko\ması hayati önem taşımaktadır. Ekonominin son derece kritik sonınlannın olduğu bir dönemde. ülke neredeyse 4 avdır fiilen hü- kümetsiz >önetiu\or. Bu dönemde bürok- rasimizin değerli çabalan, ekonomimi/in dinamizmi savesindc önemli sarsıntılar ge- çirmedik. .Arük bir an önce mevcut den- geler içerisinde sivasal uzlaşmalarla bir çt- kış yolu bulunmâlıdır" "Teröre teslim olmayacağız' Genel kurulda Berker"den sonra söz alan yönetim kurulu başkanı Halis Komi- li de ışadamı Özdemir Sabancı. Toyotasa Genel Müdürü HalukGörgün \e başkan- lık sekreten Nilgün Hasefe\ı teröre kur- ban vermenın acısının hâlâ devam ettığı- ni belirterek bu kanlı saldınlarla yaratıl- maya çalışılan dehşet atmosferine. Türk özel sektörünün asla teslim olmayacağını vurguladı. Komili. şöylc konuştu: "Demokrashi vargücümüzlesavunaca- ğız. Korku \e kargaşa yaratma çabalan- na bunca deneyden sonra toplumun da tes- lim olmayacağuia, bugüne kadar titizlikle korudugu demokrasivi var etmek için di- renç gösterecegine inanı\oruz. Aynı titizli- ği kamu görevlilerinin de göstermesini bekliyoruz. İnsan haklanndan sorumlu De>let Bakanı Adnan Ekmen tara&ndan gözaltında meydana geldigi açıklanan ga- zeteci Metin Göktepe'nin olünıü, geüşmiş ulkeler arasında yer aimaktan söz eden Türkive'de. insan haklan konusunda ne derece ciddi bir umursamaztığuı olduğu- nu bir kez daha orta>a koymuştur.* lîan tepkisine yanıt TÜSİAD'ın ilan yoluyla yaptığı çağn- da da bu acil sorunlardan yola çıkıldığını belirten Komili, yaptıklan çağnnın destek bulmasının yanı sıra tepki de aldığını kay- dederek göstenlen tepkilen, "Toplumun rüm kesûnleri böyle anlarda görüş beKr)- melidir. Bizim scsimiz daha çok çıkıyorsa, başkalannın sesi yeterince çıkmadığın- dandır" ^eklinde degerlendırdi. Türkiye'de bir süredir, kendisı için ta- nıdığı haklan başkasına tanımayanlann dar açılı demokrasi anlayışının egemen kılınmaya çalışıldıgını savunan Komili, "Siyaset, dar bir çevrenin imtiyazı olarak rurulmak istcniynr. Bizim konuşma hakkı- mız, kimsenin ica/etinetabiideğildir Ne te- rörle ne de baska bir yolla gerçekleri dile getirmemizin önünegeçüemez. Doğru bil- diğimiz ne varsa bundan sonra da söyle- me>e devam edecegiz'' dedi. CEAS'ta SPK'den Uzanlar'a darbe Tartışmalı müfettiş yetkisiz bırakıldı ÇETİNYİĞENOĞLU ADANA - Sanayi ve Tica- ret BakanlığVnca özel denet- çi olarak atanan Prof. Dr. Hü- seyin Ülgen'in Adana Ticaret Sicili'ne tescili (kaydı) SPK'nin başvurusu üzerine terkin edildi (silindi). ÇEAŞ ana sözleşmesinde bakanlı- ğın "genel kurulu çağırma" yetkisinin kaldınlmasına karşın, özel denetçinin, yet- kisini aşarak genel kurulu toplama çabasına girdiği ög- renildi. Uzmanlar, genel ku- rul girişiminin gerçekleşme- yebileceğinin güçlü birolası- lık olarak gündeme geldiği- ni, mahkemenin de bu yön- de karar vermesinin beklen- diğini söylediler. Adana Ticaret Mahkeme- si'nin karan üzerine SPK'nin önceki gün yaptığı başvuruyu değerlendiren Adana Ticaret Sicil Memur- luğu, ÇEAŞ'a hususi mura- kıp (özel denetçi) atanmasıy- la ilgili "tescü" konusunu dün karara bağladı. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü'nün ÇE- AŞ ana sözleşmesinin 35. maddesine dayanarak özel denetçi olarak atadığı Prof. Dr. Hüseyin Ülgen'in tescı- line ilişkin SPK'nin başvu- rusunu inceleyen Adana Ti- caret Sıcili Memurluğu. "Konunun Ticaret Sicili Me- murluğunu flgflendirmediği" gerekçesıyle terkin edildığı karannı duyurdu. AH İnsan Karacan,konuy- la ilgili olarak u Bu prosedü- rel olarak yapılan bir yaniış- uğın düzeltilmesi karandır. SPK ile hiçbir diyaloga gir- meden aceleci bir tavırla v an- gın yerinden mal kaçınr gibi alınan bir karann düzeltil- meskür bu" dedi. Öte yandan, konuyla ilgili yorum yapan uzmanlar, özel denetçinin ÇEAŞ'ı 24 ocak- ta genel kurula götürme giri- şiminin de tehlikeye girebile- ceğini savundular. Söz konu- su sav, ÇEAŞ ana sözleşme- sinde Sanayi ve Ticaret Ba- kanlığf na "gend kurulu ça- ğu-ma yetidsi'' veren 40. maddenin iptalinden kaynak- lanıyor. Buna göre sadece 35. maddeye göre şirketi denet- leme ve sonuçlannı ilgili ku- rullara vermekle yetkili ve yükümlü olması gereken özel denetçi, yetkisını aşarak yine kendisini atayan bakan- lıkça iptal edilen 40. madde hükümlen uyannca ÇEAŞ'ı genel kurula götürmeye çaJı- şıyor. Söz konusu yetki aşı- mının mahkemece iptal edil- mesi beklenivor. Protesto yürüyüşü düzenlediler ÇEAŞ işçisinden 'Uzanlar'a hayır' YORUM Çukobirlik'in hesabı soruldu ADANA (Cumhuriyet Güney tueri Bürosu) - Sanayi ve Ti- caret Bakanı Fuat Çay'ın, büyük çoğunluğu yakını ve hem- şerilerinden oluşan 59 kışiyi Çukobırlik'te kadrolu olarak ışe başlatmasına DISK'ten sonra CHP Adana il örgütü de tepki gösterdi. CHP Adana II Başkanı Tufan Türkmen, dün düzenlediği basın toplantısında Çukobirlik'tekı son işe alma olaylannı eleştirdi ve Bakan Çay'ın tutumunun doğru olmadığını söy- ledi. Sanayi Bakanı Çay'ın "CHP Adana il örgütünün görü- şü doğruitusunda obnayan biryaklasunla" hareket ettığıni ve Çukobirlık'e işçı aiımı yaptığıru saptadıklannı belirten 11 Baş- kanı Türkmen, şunlan söyledi: "Türkive ve özeDikle Adana, işsizlige mahkûm obnuş du- rnmdadır. Çukobirlik, merkezi konum itibanyla Adana'ya özdeşlesmiş önemli bir kumiuştur. Bu kuruluş için işçi alım- laruıda. partunize bağb olan Sanayi Bakanbğı'nın dengeü bir işçi dağıtunı .vapmasını beklemek," CHP il yönetiminin en do- ğalhakkıdır." Bu arada DtSK Genel Başkanı Rıdvan Budak'ın Sanayi ve Ticaret Bakanı Fuat Çay 'la bırgörüşme yaparak ra- hatsızlığını dile getireceğı ve "kadrosuzlara kadrosağlanma- dığı takdirde eylem yapüacagı" uyansında bulunacağı öğ- renildi. ÇEAŞ çahşanı, Enerji ve Sanavi Bakanını istıfaya çağırch. (Foto: SABİT ÖZKESER) SAMİH AZMİ EZER ADANA -Çukurova Elektrik Anonim Şirketi'nde (ÇEAŞ) çalışan Tes-lş Sendikası'na üye işçiler ve yakınlan, ÇEAŞ Vakfı'na ait paralann Uzanlar tarafından ödenmemesini ve ÇEAŞ konusunda süren belir- sizliği protesto etmek amacıy- la yürüyüş ve miting yaptılar. Işçiler, Sermaye Piyasası Ku- rulu (SPK) ve'Başkanı AH İn- san Karacan lehinde sloganlar attılar, Enerji Bakanı Şinasi Al- tuıer ve Sanayi Bakanı Fuat Çay'ı ıstifaya çağırdılar. Türk-İş ve bağlı sendikalar tarafından da desteidenen yü- rüyüş, dün 12.30 sıralannda hastaneler kavşağında başladı. Emniyet müdürlüğü ekipleri- nin geniş güvenlik önlemlen aldığı yürüyüş sırasında, ".\li İnsan Karacan'ı yedirmeyiz", "7.6 trilyonu yiyenler vakfın parasına da mı göz dikrjniz". "Özelleştirmeye hayu-", "İşçi kıyunına son" gibi yazılar içe- ren pankartlartaşıdılar. İşçiler. yürüyüş güzergâhı üzerinde bulunan Imar Bankası Cemal- paşa Şubesı önünde 'yuh' çek- tiler, aleyhte slogan attılar. Yürüyüşün ardından Uğur Mumcu Alanı'na ulaşan bin- lerce işçi, saygı duruşunda bu- lundu. hep bir ağızdan tstiklal Marşı'nı söyledi. Burada işçi- lere hitaben bir konuşma ya- pan Tes-lş Sendikası 2 No'lu Şube Başkanı Ali Örk, "Bu alandaki coşku, Uzanlar gibi devleti sövüşlemek isteyenlere karşı sıkılmış bir yumruktur" dedi. Örk, Sanayi ve Ticaret Bakanı Fuat Çay ile Enerji ve Tabıı Kaynaklar Bakanı Şina- si Altıner'i eleştirdi. işçiler, *yuh' sesleri arasında iki baka- nı istıfaya çağıran sloganlar at- tılar. Ali Örk, yürüyüş yapıla- cağının duyulmasının ardın- dan dün sabah ÇEAŞ Vakfı'na ait 2.190.186 dolann Imar Bankası Gayrettepe Şube- sı'nden Vakıflar Bankası Ada- na Merkez Şubesine aktanldı- ğını belirterek. "Şimdi sıra (mar OfTShore Bankası'nda- ki parada. Onun da ödenmesi için gerekirse Kıbns'a yürüye- cegiz" dıye konuştu. Türk-Iş 4. Bölge Temsilcisi Hüseyin Kaya Elbekde. Uzan- lar'ı ve özelleştirme uygula- maiannı eleştirdi. Elbek. "Ha- ni özelleştirmeekonominin sır- tmdaki kambunı kaldırmakb. ÇEAŞ'ı özelleştirivoruz deyip tekelleştirerek t'zan kamburu- nu sırtımıza yıkblar" dedi. Tes-Jş Sendikası Genel Baş- kan Yardımcısı MahmutOzo- nur, ÇEAŞ konusunda hükü- metlerin \e ilgili kuruluşlann yeterli duyarlılığı göstermeyı- şinden rahatsızlık duyduklan- nı kaydedetti. Özonur'un konuşmasının ardından miting sona erdi ve işçiler olaysız şekilde dağıldı. Genel-lş Genel Başkanı, birleşmeyi tabanın sağlayacağını söyledi Onal: Türk-îş'le kulvarlarmıız ayrı ANKARA (Cumhurijet Bürosu) - Devrimci İşçi Sendikalan Konfederasyonu'na (DİSK) bağlı Genel-lş Sendikası Genel Başkanı İsmail Hakkı Önal, diğer işçi konfederasyonlanyla birleşmenin dile getirildiğini kaydederek Türk-lş'le kulvarlannın ayn olduğunu, birleşmeyi tavanın değil tabanın sağlayacağını söyledi. Önal, ülkede yaşanan bunalımlann çözümlenmesi için sendikalann ideolojik yanlannı ortaya çıkarması gerektiğini belirtti. Genel-lş Sendikası Başkanlar Kurulu, 26-28 Ocak tarihlerinde yapılacak DİSK Olağanüstü Genel Kurulu'nda izlenecek politikalan beliriemek üzere dün toplandı. Toplantıda konuşan Başkan Önal, ülkede siyasi, ekonomik ve sosyal bunalımlar yaşandığını, • DlSK'e bağlı Genel-lş Sendikası'nın Başkanlar Kurulu toplantısında konuşan Önal, sendikalann ideolojik yanlannı ortaya çıkarması gerektiğini belirtti. bu bunalımlann sorumlusunun işçi sınıfi ve çalışanlar olmadığını ifadeetti. Onal, bunalımlann sorumlusunun emeği sömüren sistem bozukluğu olduğunu, bozuk olan sistemin düzeltilmesinde görevın. işçilere ve sendikalara düştüğünü belirtti. Türkiye'nin içinde bulunduğu sorunlann çözümüne katkıda bulunmak için DİSK'in yeniden yapılanmaya gereksinımi olduğunu söyleyen Önal,"Bu genel kurul bizim için bir firsatbr. DİSK, genel kurulda kendine çeki düzen vermelidir" dedi. Önal, toplumsal muhalefetin önderliğini işçilerin yapmak zonında olduğuna değinerek "Sendikalar ücret sendikacılığı yaptığı sürece, ideolojik yanlannı ortava çıkarmadığı ve poütikaya ağırlıklannı koymadıklan sürece. ülkede yaşanan bunalımlar devam edecektir" diye konuştu. Başkanlar Kurulu toplantısında alınacak karardan sonra DtSK Genel Başkanlığı'na aday olup olmayacağını açıklayacağını söyleyen Önal, "Bu kişisel bir tavır değildir. Buna kendi örgütüm ve diğer sendikalann desteğiyle karar verebilirim" dedi. ÖZTİN AKGÜÇ 1995 Yılında Ryat Hareketleri Devlet Istatistik Enstıtüsü'nün (DİE) fiyat endeksle- rine dayanılarak 1995 yıfında fiyat hareketlerinin yö- nü ve özellikleri şöyle özetlenebilir • Fiyat artış hızı bir önceki yıla göre yavaşlamış ol- makla beraber yüksek düzeyde sürmüştür. 1995 yılında fiyat artış hızlan, DlE'nin Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) ve Tüketici Fiyat Endeksi'ne (TU- FE) göre önceki yılla karşılaştırmalı olarak birtablo ha- linde verilebilir: Fiyat Artış HIZJ (%) Endeks Yıllık Ortalama Yıllık 1994 1995 1994 1995 TEFE 120.7 88.5 149.6 64.9 TÜFE 106.3 93.6 125.5 78.9 Toptan eşya fiyat artış hızı, bir önceki yıla göre Ara- lık 1995 - Aralık 1994 dönemi itibanyla yıllık olarak yüz- de 149.6'dan yüzde 64.9'a gerilerken, yıllık ortalama olarak yüzde 120.7'den yüzde 88.5'e gerilemiştir. Tüketici fiyatlan artış hızı da yıllık olarak yüzde 125.5'den yüzde 78.9'a, yıllık ortalama olarak da yüz- de 106.3'ten yüzde 88.5'e gerilemiştir. Tüketici fiyatlan artış hızı da, yıllık olarak yüzde 125.5'ten yüzde 78.9'a, yıllık ortalama olarak da yüz- de 106.3'ten yüzde 93.6'ya genlemıştir. 1995 yılında yıllık ortalama fiyat artış hızının yıl so- nu 12 aylık dönem itibanyla hesaplanan yıllık fiyat ar- tış hızının üstünde oluşu, geçen yıl fiyat artış hızının yavaşlama eğilimi gösterdiğini ortaya koymaktadır. Fiyat artış hızı, 1994 yılındaki rekor artışa göre ya- vaşlamış olmakla beraber, 1993 yılı artış hızının üstün- dedir. 1993 yılında toptan eşya fiyatları yıllık ortalama olarak yüzde 58.4, yıllık 60.3 oranında artış göstermiş idi. Yine anılan yılda tüketici fiyatlannda artış hızı yıl- lık ortalama yüzde 66.1, yıllık yüzde 71.1 olmuştu. Yıl- lık ortalama olarak 1995 yılında fiyat artış hızı, 1993 yılına göre toptan eşya fiyatlannda 30 puan, tüketici fiyatlannda da 22.5 puan daha yüksektir. Bir istikrar programı ardından bu denli hızlıfiyatyükselişleri, prog- ramın etkili olamadığını, fiyat kararlılığı doğruitusun- da da bir başarı kazanamadığını ortaya koymaktadır. • 1995 yılında tüketici fiyatlan, toptan eşya fiyatla- nndan çok daha hızlı artmıştır. Yukarıdakı özet tablonun ortaya koyduğu gibi 1995 yılında tüketici fiyatlannda yıllık ortalama artış hızı, toptan eşya fiyatlanndan 5 puan, yıllık olarak 14 pu- an daha yüksektir. Toptan eşya fiyatlannda yıllık orta- lama artış hızı yüzde 88.5 olurken, bu hız tüketici fi- yatlannda yüzde 93.6'ya yükselmış; yıllıkfiyatartış hız- larında da bu düzeyler sırasıyla yüzde 64.9 ve yüzde 78.9 olmuştur. 1994 yılında ıse toptan eşyafiyatlantü- ketici fiyatlarından çok daha hızlı artmış idi. Fiyat ha- reketlerinde bu gelişme, 1995 yılında Türkiye'de enf- lasyonun tür degıştırdiğı şeklinde yorumlanabilir. 1994 yılında maliyet artışından kaynaklanan maliyet itici bir enflasyondan söz edilebilirken, 1995 yılında talep çe- kicı enflasyon söz konusudur. Tüketici fiyatlannda hız- lı artış, geçen yıl ekonomide talep genişlemesi oldu- ğunu göstermektedir. Nitekim DlE'nin GSMH tahmin- leri de bunu doğrulamaktadır. 1995 yılının ilk dokuz ayında tüketim harcamalannda, bir önceki yılın eş dö- nemine göre yüzde 7.0 artış, bu tanıyı desteklemek- tedir. • 1995 yılında fiyat artışlan daha çok özel kesim- den kaynaklanmıştır. DİE'nin Toptan Eşya Fiyat Endeksi'ne göre, kamu kesimınde yıllık fiyat artışı yüzde 48.2 düzeyinde iken, bu hız özel kesimde yüzde 71.8'e yükselmektedir. Yıl- lık ortalama fiyat artış hızı kamu sektörunde yüzde 77.0, özel sektörde ise yüzde 93.4'tür. Kamu sektörü zamlannın 1996 yılına ertelenmiş olması, 1995 yılın- da kamu kesiminden kaynaklanan enflasyonun düşük düzeyde kalmasına yol açmıştır. 1994 yılında ise ka- mu kesimi ile özel kesimde fiyat artış oranlan birbiri- ne yakın düzeyde idi. Gerçekten 1994 yılında kamu ve özel sektörde fiyat artış hızlan sırasıyla yüzde 149.4 ve yüzde 149.6 olarak gerçekleşmişti. • Tanm sektörundefiyatlar,sanayi sektöründen çok daha hızlı artmıştır. 1995 yılında tanm sektörunde fiyatlar yıllık yüzde 91.1, yıllık ortalama olarak yüzde 118.7 oranında art- mıştır. imalat sanayiinde ise yıllık fiyat artış hızı yüzde 58.9 oranında olurken, yıllık ortalama fiyat artışı da yüzde 83.5 olarak tanm sektörü fiyat artışının yakla- şık 35 puan gerisinde kalmıştır. 1994 yılında ise ima- lat sanayiinde fiyatlar, tanm sektöründen çok daha hızlı artmış idi. Gerçekten 1994 yılında tanm sektörun- de yıllık ortalama fiyat artışı yüzde 97.8 olurken, ima- lat sanayiinde yüzde 129.4'e yükselmiş idi. 1995 yılında fiyat artış hızlan, matematiksel olarak bir önceki yılki rekor fiyat artışına göre yavaşlamış gö- zükmektedir. Ancak 5 Nisan istikrar programından sonra gerçekleşen fiyat artış hızlan, 1994 öncesinin dahi üstündedir. Alınan sonuçlar istikrar programının başanlı olamadığını ortaya koymaktadır. 1995 yılından 1996 yılına önemli bir enflasyon stoku ile birlikte ka- mu kesimi fiyat zamlan da devredilmiştir. 1996 yılın- da fiyat artışlannı 1995 düzeyinde tutmak bile başan olacaktır. İçinde bulunduğumuz yılda maliyet artışla- nnın fiyatlar üzenndeki etkisi daha belirgin olarak gö- rülecek, fiyat üzerindeki talep baskısı, yerini maliyet artışlannın itici etkisine bırakacaktır. BELEDtYELERDE PARASIZ RAMAZAN 180 bin işçi 4 trîlyon alacakh NİZAMETTÎN KAPLAN DİYARBAKIR - Tür- kiye genelinde çalışan 180 bine yakın belediye işçisi, içeride biriken maaş ve sosyal haklarla 4 trilyonu bulan alacağı ödenmediği için ramazan ayına parasız giriyor. Belediye-îş Sendi- kası Genel Başkanı Efen- di Güvercin, "Oruçta , başkanlar zengin sofra- sında iftannı açarken be- nim işçim evine çorba gö- türecek parayı bulama- yacak" dedi. Türkiye genelindeki binlerce belediye borç ba- tağında yüzerken oruç ayı- na parasız girecek 180 bi- ne yakın çahşanı da dertli. Doğu ve Güneydoğu'daki Diyarbakır, Erzurum, Mardin, Şanhurfa, Siirt, Batman. Elbistan, Elazığ. Bıngöl. Gazıantep. Kars ve Kilis ile bunlara bağlı 70'e yakın belediyede ça- lışan Belediye-lş Sendika- sı üyesi 12 bin 696 işçinin, içeride 1 trilyon 600 mil- yar liraya yakın alacağı var. Biriken maaş ve sos- yal haklarla birlikte her iş- çiye ödenecek toplam borç miktan ortalama 250-300 milyonu bulurken. Diyar- bakır, en çok işçisi ve bor- cu olan belediyeler arasın- da ilk sırayı aldı. Diyarba- kır ve ilçelerinde çalışan 3175 işçinin, belediyeler- den net 515 milyar 30 mil- yon lira alacağı var. Diyarbakır Belediyesi büyükşehirolduktan sonra işçiler büyüksehir. Bağlar, Suriçi, Yenişehir ve Kaya- pınar belde belediyelerine dağıtılırken, yeni başkan- lann maaş ve sosyal hak- lan ödeyememesi büyük sıkıntı yarattı. Özellikle Suriçi Belediyesi'nde hak- lannı alamayan işçiler sık sık eylem yapmak zorun- da kaldı. Belediye-lş Sendikası Genel Başkanı Efendi Gü- vercin, Ramazan ayına az bir süre kaia belediye baş- kanlanna çağnda buluna- rak, işçilerin içerideki ala- caklannın ödenmesini is- tedi. Güvercin, "En bü- yük terör, işçinin bo- ğazındaki ekmeği kes- mektir" dedi.