Katalog

SAYFA CUMHURİYET 19OCAK1996CUMA 14 KULTUR Ferit Edgü'nün hazırladığı "Abidin Dino-Kısa Hayat Öyküm" adlı kitap, Yapı Kredi Yayınlan arasından çıktı Bir yaşamöyküsüne önsöz... AHL ANTMEN 1993 yıhydı, Abidin Dino uzun bir aradan sonra ilk kez Türkiye'de resim yapacaktı. eşi Güzin Dino ile birlikte İsianbul'a gelmışlerdi. Abidin Dıno'nun yapıtlan, Istanbul Sanat Fuan"ndaGaleri Nev'in standında sergilenecekri. Sanat Fuan'ndan birkaç giin önce onunla bir söyleşi yapmıştık. Uzun bırsöyleşiydı... Sağlığı pek yerinde olmadığı ıçin yavaş yavaş konuşuyor, ara sıra duraksıyordu. Ama ıçtenlikle ve durumu idare ederek elinden gelen çabayı gösteriyordu. Olağanüstü ince ve uzun parmaklan dikkatimi çekmişti, onu ilk kez görüyordum. Söyleşi birtikten sonra kaldıklan otelden çıkıp, tstiklal Caddesi'nde bana anlartığı eskı Beyoğlu ile bugününü karşılaştırarak yürürken, neden Abidin Dino bir özyaşam öyküsü yazmıyor diye düşündüfümü anımsıyorum, ya da böylesı zor. ama bir o kadar da keyiflı, ama özelhkle gerekli bir işe neden kimse kalkışmıyor? Abidin Dino'yu bundan kısa bir süre sonra yıtırdik. Ferit Edgü hazuiadı Pek çok söyleşi yapmış, yaşamına dair pck çok şey anlatmıştı kuşkusuz ama, belki bunlar anlatabileceklerinin yalnızca çok küçük bir bölümüydü. Bundan sonra yazılabilecek olası bir Abidin Dino yaşamöyküsü. kalemi bir yazannkınden hıç de geri kalmayan çok usta bir sanatçının 'ışığından' yoksun kaiacak. Tabii eger, böylesi bir sorumlulugu üstlenen olursa... Yapı Kredi Yayınlan arasında çıkan yeni bir kitap, yazılamayan bir "Abidin Dino'nun gerçek özyaşam öyküsü"nün, yazılsaydı hem sanat, hem edebiyat dünyamızda ne denli önemli bir boşluğu dolduracağını düşündürüyor. Edebiyat dünyasında, nedense kimsenin elini sürmediği bir alan olan biyografiye önemli birömek oluşturabilirdi böyle bir kitap. Sanat dünyası ıse. Türkıye'nin en önemli, en üretken, en yaratıcı sanatçılanndan birinin. san3tını şekillendiren yaşamını biraz daha yakından tanıyacaktı kuşkusuz. Türkiye'de bir süredir işadamlann "başanlannın sırlannı" yazdıklan özyaşamöyküleri ya da anlattıklan yaşamöykülen kitap haline getinliyorama sanatçi yaşamlannı hâlâ okuyamıyoruz. İşte, Yapı Kredi Yayınlan'nın çok lcaliteli bir baskı ve Abidın Dino'nun yasamına ışık tutacak nitelıkte fotoğraflarla desteklenen "Abidin Dino - Kısa Hayat Öyküm" adlı kitap, adı üstünde, uzun bir A bidin Dino-Kısa Hayat Öyküm iki böJümden /\ oluşuyor: Dino'nun kendisinin kaleme aldtğı >/-L "Çocukluk Anılan" ile, şair dostu Andre Velter ile yaptığı. "77 Yaş" başlıklı bir söyleşi. Kitabı yayına hazırlayan Ferit Edgü, "Bu kitabın, ne yazık ki yazılamayan Abidin Dino'un gerçek özyaşam öyküsü'nün bir girişi olarak okunmasını diliyonjm" diyor. yaşamın kısa bir öyküsü de olsa, eksikliğı hissedilen,kısır bir alana bir ömek olarak girmesi açısından çok sevindirici. Ferit Edgü'nün hazırladığı kitap. Abidin Dino'nun kendi yazdığı "Çocukluk Anılan" ile dostu Fransız şair Andre Vielter ile yaptığı "77 Yaş" başlıklı oldukça kapsamlı bir söyleşiden oluşuyor. Ferit Edgü'nün Abidin Dino'nun yasamöyküsünü yazma düşüncesi, bundan 11 yıl öncesıne dayanıyor: Edgü, Abidin Dino'ya "kendi ağzından özyaşam öyküsünü yazmak"önerisi getiriyor. "Eğer Abktin'e, özyaşam öyküsü konusunda kalemimi ödünç vermek gibi bir cesareti kendimde gördümse bunun tek bir nedeni vardı" dıyor Ferit Edgü kıtubın sunusunda. "Abidin'in, a, çocukiugunda başlayan zengin yaşamını kaleme alacak zamana sahip olmavtşı." "Abidin gibi cömert bir insan yaşadıklannı kendine saklayamaıdL." Fent Edgü'nün belırttığı gibi, zamanında liğur Mumcu da Türk solu konusunda bir yazı dizisi için Mehmet Ali Aybar ve Behice Boran'ın yanı sıra Abidin Dino'yla da uzun uzun söyleşmek istemiş. yasamına dair. Ancak ne yazık ki bu tasan da gercekleşememiş. Ferit Edgü'nün önerisi üzerine Abidin Dino özyaşamöykûsünü yazmaya başlamıstı ama zaman yeterlı gelmedi. Bu kısa hayat öyküsünde, Edgü'nün dediği gibi, "o çok sevdiği eyfemi gerçekfcştiriyor" Abidin Dino, "anıiannı paylaşıyor." Abidin Dino'nun "Çocukluk Anıton", Cenevre'de başlıyor. Abidin Dino'nun babası Rasih Bey ve ailesinin Birinci Dünya Savaşı'ndan hemen önce çıktıklan Avrupa yolculuğundan sonra ıstanbul'a dönmeyip, Cenevre'de kaldıklan dönemden söz cdiyor burada Abidin Dino. Çok duyarlı bir çocuğun gözlemleri... Evler, odalar. Bahçeler. Insanlar. Yıllar sonra geri dönüp baktığında, "Fellini ile Vısconti karması bırgörünüs "... Ancak, savaşın da farkında bir çocuk: *r - "Hepsiiyi. hepsigüzelde, buparlak göriintünün arkasında birfelaketin var olduğunu sezinlemehe gecikmiyorum. Irlanda 'nınyahn tarihi beyazperdede KültürServisi- Iskoçlann halk kahramanı 'Rob Roy'dan sonra Hollywood bu kez konusunu Ir- landa'nın yakın tanhinden alan bir prodüksiyona el attı. Yönet- men Neil Jordan, Irlanda Cum- hunyet Ordusu'nun kurucusu ve lıden Michael Collins'ın yasa- möyküsünü sinemaya aktara- cak. Filmin yaz aylannda göste- rime girmesi planlanıyor. Collıns'ın gızemlı, kanşık ya- samöyküsünü sinemaya uyarla- mak özellikle Neil Jordan açı- sından epey zor olmuş. Jor- dan'ın polıtıkacılann hışmına uğradığı söyleniyor. Buöfkenin tek nedeni ise fılmın Ingilte- re'nin uluslararası prestijinı sarsraasından duyulan endişe. 1RA gibi dev let karşitı bir örgü- tün liderinin romantık portresi- nı çizen filme hiç de hoş yaklas- mıyorlar. Collins'in yaşam öyküsü üze- rine tıtiz bir araştırma yapan Kenneth Griffiths'in senaryo- nun oluşumuna büyük katkısı olmuş. Ancak en büy ük yük. yö- netmen Neil Jordan'ın omuzla- nndahiç kuşkusuz. 'TheCrying Game'in (Ağlatan Oyun) başa- nlı yönetmenı, IRA'ya son dere- ce sempatık bıryaklaşımla çek- tiği ve altı dalda Oscar'a aday olan bu film yüzünden 2 yıl ön- ce de bir saldınya uğramıştı. Filmde 1RA liden Collins, sert ve kadinlara düşkün bir as- ker olarak anlatılıyor. Collins, 'Rob Roy'dan anımsayacağımız aktör Liam Neeson tarafından canlandınlacak. Filmin önemli rollerinden Collins'in nişanlısı Kitty Kiernan'ı ıse Juiia Ro- berts canlandınyor. Ünlü oyun- culanna ve titiz bir araştırma so- nucunda ortaya çıkan hikâyesi- ne rağmen eleştirmenler filmin. Irlanda daki aynhkçı düşünce- leri yenıden harekete geçirebi- leceği kaygısını taşıyorlar. Oxford Oniversitesi tanh pro- fesörlerinden Roy Foster. film için "Her zaman bir kahraman yaratılmak istenir. Burada da Collins'in banş için savaşan bir mit haline dönüştürüldüğüne ta- nıkolacagız"d]yor Çünkü "Col- lins,genç.yaşında öldüğü için bu- günün gençleri tarafından rahat- lıkla bir kahraman olarak algı- lanabilir. .Ancak bu rür bir algı- layış biçimi tarihi yanlış değer- lendirmeyeyol acar." Kımı tanh- çilenn olumsuz yaklaşımlanna rağmen kımıleri de Michael Collins'in uzlaşmaya açık bir politikacı olduğunu belirtiyor. "Collins, istediği her şeyi elde edemedi belki; ama banşa ulaş- mada önemli bir adım atiiması- nı sağladı." Kısacası, Ameri- ka'da gösterimi planlanan fil- min. 'In The Name Of The Fat- her' (Babam İçin) fılminde ol- duğu gibi Ingilizlere karşı anti- patik düşünceler doğuracağı dü- şünülüyor. Bütün bu olumsuz- luklara rağmen yönetmen Neil Jordan. yaptığının doğru bir ış olduğunu savunuyor. "Bu, trlan- da'nm biünmeyen bir vönüdür. İ stelik Uginç olan. bu film saye- sinde banş sürecine giren İrlan- da sonınuna objektif olarak ba- kabUiriz." Neil Jordan Biraz kanşık da olsa, durumu azbuçuk anlıyor olmalıyım. Isviçre, daha doğrusu Cenevre, korkunç birfirtımn ortasında birsal, birsığınak. Çepeçevre ölesiye bir dünya savası sürüyor. Oluk oluk kanlann aktığı, bu, Birinci Dünya Boğazlaşması 'nda, Türkiye, Almanya'danyana vefelakettenfelakete sürükleniyor. Büyük salonda, küçük saloruia, kütüphanede, yemek odasınaa hep ofelaketten konuşuluyor alçak kâdemeli seslerle. (Sankjyan oaaaa bir ölüyatıyormuşgibi... Belkipek açık değü bütün bunlar çocuk kafamda, öyle de oba.) Gazete ve dergifotognaJİannda da görüyorum, evde ve sokakta, ne çirldn cesetler, çamurlara batmış askerler, kara haberter..." "Çocukhık Anıian" arasında, "çok sakin, biraz kibirii bir Istanbul hammefendisi "olarak anlartığı annesi Saffet Hatıım ile sağır olduktan sonra çocuk Abıdin'in bir yılana benzettiği dinleme aygıtı kullanmak durumunda kalan, sık sık kağit oynayan, yemekten iyi anlayan, "kimigün kollan sıvayıp, mutfaga giripyumurtalı çılbıryapan " babası Rasih Dino da var. Abidin Dino'nun içinde yetiştiği ortama bir pencere açması bakımından: "Annem, misafiryoksa, akşamüstü piyano başına oturur/fasıldanfasıla geçerek kederii alaturka havalar çalar, hoş bir hüzün sarar hepimizi. Dantelalar örer, ya da Fnınsızca mmanlar okur" Ve tabii kardeşleri. "Evi ve çocukluk günlerimi asıl dolduran kardeşlerim." Ali, Arif, Ahmet ve Leyta. Kütüphanesini karikatür ustalannın kitaplan ile dolduran, "işigücûşaka ve bu şakalan çtgiye dökmek "olan Ali ki "Resim mikrobu "diyor Abidin Dino, "ondan Arıf'e, azbuçuk Ahmet 'e, Ahmet 'ten de bana geçmiş. Tedavisiyok bu hastaltgtn." Andre Vdter'le söyleşi Bu "Çocukluk Anuan"nda yine de hüzünlü bir ses var, kalabalık bir ailenin neşeli melodisine karşın. "Ölmekle, dünyadan aynlmak kadar zordu doğmakla dünyaya alışmak " diyor Abidin Dino. "Mutlu çocukluk bir masal, dünyaya gelmek, dünyadan aynlmak kadar çetin bir iş aslında. buyümüş olmanm belalarmdan avunmak için uydurduğıtmuz bir efsane." Bir de bu bölümde Abidin Dino'nun doğrusu şaşırtıcı bir biçimde üzerinde durduğu bir konu var, kendınce çirkınliği. Yedi yaşına kadar uzun saçlı, çok güzel bir çocuk olduğunu anlatıvor. sonra çirkinleştiğini söylüyor. Bunca güzelhkler yaratmış bir insamn, - ^ ~- güzelliğe şüpheyle yaklaşımı ilginç: "Erken çiridnleşmem, güzelligin insana vendiğişımanklıklardan, avncalıkiardan kurtarucaktı beni çok geçmeden. Önce çok güzel, sonra çok çirhn olmak bile zenginleştirici bir deneyim sayılmaz mı? " Kitabın ikinci bölümünü oluşturan "77 Yaş"ta ise, Abidin Dino bir anlatıcı olarak yer alıyor bu kez, kağıdıyla kaleminin arasına kimsenin girmediği o "Çocukluk Anılan''ndan farklı bir bölüm bu. Abidin Dino, dostu Andre Velter'e yasaıruyla ilgili pek çok pencere açıyor, anılannı anlatıyor, dostluklanndan söz ediyor. (Bunlann arasında Nâzım Hikmet'in çok özel bir yeri var.)Anlattıklan, Türkiye'de ve dünyada, insanlardan kentlere, sanatçılardan yaratılanna, sanattan siyasete pek çok önemli olaya tanık olmuş. ilginç deneyimler yaşamış duyarlı bir gözün, kulağın öyküleri. Velter ile yaptığı söyleşide de söylüyor; sözcükler bazen yetersiz kalıyor gerçekten de. Zaten Abidin Dino hep çizgileriyle konuşmadı mı?.. "Arada bir çtdiğim çok ender de olsa bir desenimin, bir resmimin ya da Uasinin beraber biryedelere dokunduğunu, aslolan bir şeylereyaklaştığtnı sezergibi oluyorum.... Benimyapabildiğim, yaptığımı umduğum, son soluğuma değin yapacağım -ki önümde uzun bir zaman yok, biliyorum - bu bir tahm şeylerin yaklaşmakta olduğu duygusunu yaşamak veyaşatmak. Her zaman felaketleri düşünmemek gerek. En korkunç aalardan sonra tüm bu yaşadıklanmız olağanüstügüzellikte biryaşama dönüşebilir." İsmaîl Gülgeç KADIKÖY 2. SULH HUKUK MAHKEMESİ 1995 392 Vesayet Halen Maltepe Huzure\ i'nde yatmakta olan ve Istan- bul ili Fatih ilçesi Kasap llyas Mahallesi'nde nüfusa ka- yıtlı Abdullah ile Havva'dan olma, 1323 doğumlu Ikbal Naciye Argon M.K. nun 355.maddesıgereğıncemahke- memizce hacir altma ahnarak kendisine Maltepe Huzu- revı Müdürü Adnan Eraslan vasi tayin edılmıştir. llan olunur. Basın: 66907 İNSANLAR HAYVANLAR 250.000 TL. 250.000 TL. Dağıtım: Cumhuriyet Kitap Kulübü Çağ Pazarlama A.Ş. Tel:512 05 05 bugete SAPPHO»B İ R P I VflN 0 B E S P E R H İl 5 y 0 N RE2 : 2 4 5 OS 6 8 69 SARMAL YAYINEVİ Türk Basınında Tekelleşme ve Basın Ahlakının Çöküşü HALİL NEBİLER MEDYANIN EKONOMİ POLİTİĞİ Müzik dünyamızm en yaratıcı beyinlerinden, değerli dostumuz Onno Tunç kaybetmenin üzüntüsünü yaşıyoruz. U Ailesme, dostlarma ve tüm müzik dünyasma başsağlığı dileriz. Reklamcılar Derneği Susamıştın biliyorduk! "ALTIN TEBESSÜM" Konsantre Kola Noter tesbitiyle Tam 370 telefon. Teşekkürlerimizle Fotoğrafevi'nde dia gösterisi KüHür Servisi- Ülkemizin tanınmış fotoğraf sanatçılanndan Ibrahim Zaman, yann saat 16.00'da teknik açıklamalar da yapacağı 'İşığın Sihri' adlı dia gösterisini Fotoğrafevi 'nde sunacak. (Fotoğrafevi, Istiklal Caddesi, Zambak Sok. 15/4 Beyoğlu). 'Hadi Bu Yapöğınca Bi İsim Bulun' KülturServisi-De.Se Doğaçlama Topluluğu, Fitaş Sinemalan Pasaji'nda yann saat 'dörde on kala' 'Hadi Bu Yaptığınıza Bi İsim Bulun' adlı bir performans gerçekleştirecek. Çalışmalannı Aksanat Bale Stüdyosu'nda sürdüren De.Se Doğaçlama Topluluğu'nun performansı için aynntılı bilgi 505 63 46 numaralı telefondan alınabilir 1997/Ahmed Adnan Saygun' Yılı Kültür Servisi- Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatlan Fakültesi bünyesinde etkınliklerini sürdüren Ahmed Adnan Saygun Müzik Araştırma ve Eğıtim Merkezı, sanatçının doğumunun 90. yılı olan 1997'yi 'Ahmed Adnan Saygun Yılı' ilan etti. Anma programının ilk adımı olarak 5 ocak 1996 günü Saygun'un 5. ölüm yıldönümü nedeniyle bir konser veren Ahmed Adnan Saygun Müzik Araştırma ve Eğitim Merkezi, konserde Saygun'un yapıtlan yanı sıra Chopin, Brahms, Haydn, Borodin, Bach ve Wagner gibi ünlü bestecilerin eserlerine de yer verdi. Bilkent Oniversitesi Müzik ve Sahne Sanatlan Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ersin Onay, 1997'nin Saygun'un tüm yapıtlan ve düşüncelerinin yurtiçinde ve dışında konserler. çeşitli uluslararası yanşmalar yoiuyla yoğun biçimde yaşatılacağı bir yıl olacağını belirtti. GiMçin AmCm yapıtlan Replica'da Kültür Servisi- On yıldır resmin içinde yaşayan, kişisel sergi sayısı onu bulmuş, yurtiçinde ve yxırtdışında bir çok karma sergiye katılmış bir sanatçı olan Gülçin Anıl'ın yapıtlan, 14 şubata dek Galeri Replica'da. Sanatçının en göze çarpan özellikJeri olan renk \e çızgııenndekı denge unsuru ve lekeci tavn yapıtlannda açıkça izlenebiliyor. Anıl, aynntılarda kaybolmadan, bütünü amaçlayarak ve soyut tatlar vererek insanı, doğayı anlatıyor ruvalınde Edebiyat ve Beştiride Paul Buard Kültür Servisi - Ankara'da yayımlanan Edebiyat ve Eleştiri dergisinin 22. sayısı çıktı. Dergi, bu sayısını geçen yıl bütün Avrupa'da 70. doğum yıldönümü kutlanan ünlü Fransız sairi Paul Eluard'a ayırmış. Bu bölümde Ergin Günçe, Eray Canbcrk. Aytekin Karaçoban'ın Eluard şiir çevınleri ve Marianne Guadnç, "Eluard'ın Paris'i", George Jean, "Eluard ve ÇocukJuk", Louis Perche "Eluard'ın Şiirinde Yaşam ve tmge" adlı çalışmalan yer alıyor. Aynca şiirleriyle Yunus Koray, Chares Dobzynski, Devrim M. Dirikyapan, Adnan Satıcı, Muammer Karadaş, Cem Sayran, Ege Beresel. Ali Hikmet Eren, Hüseyin Köse yer almış. Gürsel Korat "Romanda Üç Tutum ve ; Tarih" başlıklı çalışmasıyla Nedim Gürsel'in son romanı Boğazkesen, Amin Maalouf'un Semerkant ve ; Ihsan Oktay Anar'ın Puslu Kıtalar Atlası adlı yapıtlannı değerlendiriyor. CRR'de Süleyman Ergunep ; Topluluğu konseri Kültür Servisi - Süleyman Erguner Topluluğu'nun "Nefes" adım taşıyan konseri bu aksam saat 19.30'daCemal Reşit Rey Konser Salonu'nda dinlenebilir. Topluluk konser programmda Türk Tasavvuf Musikisi formlan arasında yer alan, ancak farklı mekânlarda. farklı tür ve enstrümanlarla icra edilen; Mevlevi, Bektaşi ve Alevı dergâhlannda okunan Nefes'lere yer veriyor. Kitap yardımı kampanyası Kültür Servisi - Yeni Yüksektepe Kültür Derneği, gelir düzeyi düşük semtlerin okullannda okuyan ve kitap alamayan çocuklara yardım amacıyla bir kampanya düzenliyor. Dernek çocuklann bir ülkenın geleceği olduğunu ve bu gelecek için onlann iyi bir eğitim almalan gerektiğini ifade ederek tüm duyarlı insanlan ve kuruluşlan kampanyaya katılmaya çağınyor. (Tel:230 71 46) KÜLTÜRiÇİ Z İ K K A M I L M A S A R A C I