Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 8 AĞUSTOS 1995 SALI
t i. OLAYLAR VE GORUŞLER
Türkiye-Iran ilişkilerindeki karanlık
Türkıye, Türk cumhuriyetlerının ortaya çıkışına hazırlıksız yaka-
landı. Bugune değın de stratejısını belırleyemedı. İran'ı çok ıyı
görüp sıyasal gelışmelen ulusal çıkar bağlamında gerçekçı \e
bağımsızlıkçı olarak değerlendirebılmelıdır.
EROL MÜTERCİMLER Tanhçı, araştırmacı
Y
ırmıncıyuzyıl.ıkıpayla- olma savaşında dengeler altust olmak
şımsa\aşında60mılyon uzeredır A\rupa'dakı sı>asal harıtanın
ınsanın oldurulduğu yenıden çızımınde Rusya'nın superguç
-katliamyuzyıirolarak olarak yaşamasındakı çaba ve katkıla-
tanhe geçecektır sanı- n\laABD.PasıfıkOkyanusu'ndakıege-
rım Yapay de\letler ve menlıksavaşında Avustralyaekonomısı-
şım sa\ aşında 60 mılyon
ınsanın oldurulduğu
'katliam y uzyıh" olarak
tanhe geçecektır sanı-
rım Yapay de\ letler ve
ekonomık-sıyasal >arı somurgeleryarat-
ma uğruna kaç mılyon ınsanın oldurul-
düğunu de bılemıyoruz Uluslararası çı-
kar uğruna ışlenen polıtıka cınayetlen-
nın en yoğunlaştığı coğrafya Ortado-
ğu"dur Bılındığı gıbı Turkıye de bu coğ-
rafyadadır
Ortadoğu'da yapay olmayan ıkı dev-
letten bırısı sınıf-dev let olan İran, Isla-
mı radıkal rejımı ıle, otekı de ulus-dev-
let olan Türkije, demokratık laık yapı-
lanmasıy la belırley ıcı gucu \e etkısı olan
bırer de\ lettır
Yapay de\letlerle yaratılmış Ortado-
ğu'da 20 >> bo> unca kurulama> an ıstık-
rar. 21 yy 'da da kurulamayacaktır Ikı
kutuplu dunya varken Kafkasya ve Bal-
kanlar"dakı >apa> da olsa yaratılan barış.
şu anda Ortadoğu ıle beraber bır potan-
sıyel savaşcoğrafyası uçgenı yaratılarak
bozulmuştur
21 yy "ınyazgısı Bogazlar. Doğu Ak-
denız ve Pasıfık"te belırlenecektır Her
ne kadar Doğu Akdenız tıcaret yolu hâ-
lâ daha onemını korumakta \e bu yola
egemen olma stratejısı bağlamında (Bos-
na-Hersek'te olduğu gıbılsavaşlar yara-
tılmaktaysa da Akdenız \e Atlas Okya-
nusu coğrafı ekonomık\e>>tratejık ola-
rak paytaşılmış. sıra. Pasıfık Okyanu-
su'na gelmıştır
Pasıfık Okyanusu bolgesıne egemen
nın (geçıcı de olsa) sorunlar yaşamasına
bıle yol açmıştır
Asya'da, sınırlarından yuruyecek
Çın'e karşı super bır gucun yaratılması-
yaşatılması srratejık gerçeğınden yola çı-
kan A.BD gorunduğu kadarıyla Rus-
ya'yı potansıyel bır savunma karakolu
olarak değerlendırmektedır Turkıye \e
Iran ılışkıien ıle. Turkıye'yı çok yakın-
dan ılgılendıren İran'ın bu coğrafı bol-
gede yaşama olasılıgı ve koşuJlarını sa-
nınm. bu bağlamda değerlendırmek ger-
çekçı ve "ulusal çıkara"olacaktır
ABD \e NATO tarafından SSCB've
karşı Turkıye. İran \e Pakıstan'ın tercıh
edılıp kullanılmış olması. her ıkı devle-
tın. sahıp olduğu guç ve potansıyel guç-
ler bakımından ne denlı onemlı \e vaz-
geçılmez oldukldrını gostermektedır
Bugun. dengeler değışmış. uluslara-
rası ılışkıler. tek kutupta ABD. otekı ku-
tupta tum devletlenn veraldıgı yenı bır
"iki kutuplu dıinya" koşullarına gore
yonlenmeye başlamıştır
Bu venı oluşumda. Ortadogu. Balkan-
lar ve Kafkasya"da ulus-devlet ıstenme-
mektedır Nıtekım Kafkasya"dakı olayla-
ra baktığımızda ıkı gerçek saptayabıl-
mekteyız Bırısı hıçbır cumhurıyetın
dev let olmasına ızın \ erılmey ışıdır Ikın-
cısı de Turkıye ıle Orta Asya arasında
duvar dev letler \e ılışkıler yaratılması-
dır
Turkıye ıle Araplar arasındakı ılişkı-
de yaratılan sorunlann çoğunun koke-
nınde psıkolojık oğe vatmaktadır O>sa
asken-stratejık bağlamda değerlendırme
>aptığımızda. İran ıle ılışkılerın çok kar-
maşık olduğunu gormekte> ız
Bu sorunlar İran'ındındevletırejımı-
nı dışsatım (ıhraç) çabası hızla nukleer
sılahlanma. petrol naklı yolunun seçımı.
Iran'dakı 20 mıl>on Azen Turk nufus
nedenıy le duy ulan kuşkudan oturu y ara-
tılan yapay sorunlar, PKK'ye \erdığı
destek olarak sıralanabılır
Iran'ın Doğu'yu ve Batı'yı reddedıp
yalnız Islam Cumhurıyetı'nı (ustelık tum
MuslumanulkelennbırleştığOkabulet-
mesı. bolgede huzursuzluk kaynağının
temel aktorlennden başlıcası olmasına
yol açmaktadır Dın oğretılı (doktrınlı)
buyuk Islam devletının lıderlık hakkını
da kendınde gorduğunden. bu duşunce
doğrultusunda yapılanmış tum sıyasal
partılere. legal \e ıllegal orgutlere açık-
ça parasal destek vermekten de kaçınma-
maktadır(Anıtkabır'ızıyaretetmeyışle-
n. Atarurk'e dıl uzatmalannın uzennde
de durmuyoruz) Bu ta\ ır bağlamında
değerlendırme yaptığımızda Turkı-
yeyı, genel olarak uygulama>a çabala-
dığı uluslararası polıtıkalann dışında tut-
madığını. tam tersıne merkezde bır >ere
>erleştırerek ey lem sahası olarak gordu-
ğunu saptamaktay ız
İran. Ermenı teronstlennın Turk dıp-
lomatlarına karşı gırıştıklerı saldırılara
sahne olan tek İslam ulkesıdır Ayrıca.
Ermenı anıtlarının dıkıldığı ulkelerden
bırı de İran'dır 1981-1989 arasındakı
Iran'dakı Turk elçılık mensuplannın can-
larına \e mallarına Ermenılerce saldın-
larduzenlenmıştır Buyuk olasılıklabun-
lar rastlantı değıldır
Humeynı rejımının uygulamaya geçı-
rılışıyle bırlıkte buradan kaçıp Turkı-
ye"ye sığınan rejım muhalıflen arasında
"Humeynici" gruplar da sizmıştır Bu
kışıler > a legal şırket y a da tabela şırket-
lerı kurarak rahatça parasal ışlerı çozup
Turkıye'dekı ışbırlıkçılenne olanaklar
sağlayabılmışlerdır
Turkıye'dekı. 1970'ten sonra plansız
olarak açılan ve goz yumulan Kuran
kursları. ımam-hatıp okullan da İran'ın
dışsatım peşınde olduğu rejımını tutun-
durmak ıçın uygun yayılma platformla-
rı olarak kullanılmıştır. bugun dının tı-
caretını yapanlarca kullanılmaktadırda
Artık ışbırlıkçılerce.rantaverantpay-
laşımına donuşturulen bu stratejıyı ço-
kertmek ne yazık kı kolay değıldır Çun-
ku. dev letın bunu engelleme gırışımlerı.
ıçerdekı rantı (kurban densı. Kuran kur-
su. vakıflargıbOpaylaşan partı \egrup-
larca terorıst ey lemlerle karşılanıp kırıl-
maya çalışılacaktır Bu denlı cıddı uz-
laşmaz çelışkılere sahıp bu ıkı ulke. her
şeyekarşın butopraklarda bırlıkte yaşa-
mak zorundadır Daha doğrusu İran ls-
raıl. Yunanıstan ve Turkıye ulus-devlet
olarak yasamak koşullarıbırbınndenay-
rılmaz ve bın olmazsa otekı de olmaz
(yapıda) devletlerdır
Ortadogu ve On Asya'da uluslararası
ılışkıler çıkar dengelerı bu devletlenn
uzlaşmazlığı uzerıne kurulmuştur Or-
neğın Turkıye-İran ya da Turkıye-Yuna-
nıstan barışı Anglo-Amenkan tum den-
gelerı ve çıkar hesaplarını altust edecek-
tır Batı ve ABD'nın buna ızın vereceğı-
nı duşunmek hayalperestlık olacaktır
Yıne de dağılma surecıne gıren İran'ın,
hem bunu engelleme hem de emperya-
lıst planların tum sıyasai uygulama mu-
kemmelıyetıne karşın stratejık duzlem-
de bozulabıleceğını ıspatlama sansı \ar-
dır Bu da Turkıye ıle çatışmasıy la değıl.
tam tersıne uzlaşma ve çıkarlan ortak
payda altında toplamakla olur
Bu bolgede y ırmıncı y uzy ıl empery a-
lıstlennce ılk çokertılecek dev let Iran'dır
Bunun ardından Turkıve. Yunanistan ve
İsraıl gelecektır İran'ın olmadığı bır
coğrafyada israıl'ın yaşaması ıçın artık
Turkıye'ye gerek yoktur Bu nedenle
lran'ın yaşatılması Turkıye nın yaşam-
sal bır sorunudur Gumruk bırlığıne gı-
rışımızın onu asıl bundan dolayı kesıl-
mektedır 'KBvegumrukbırlığınegırmış
bır Turkıye. bu cografvadan sılınemez
Aslında Turkıye ıle Iran'ı karşı karşı-
ya getıren tum karşıt sıyasal tutumlann
yonelışlennı belırlemede temel etken.
etkı-tepkı suresınde gelışecek olan mıi-
cadelede belırlı bırsurede. manevraege-
menlığı ve ınısıyatıfı ele geçırmeye ve
sonuçta hareket serbestlığıne ulaşmayı
sağlayacak eşgudumlu manevralan ulu-
sal çıkar doğrultusunda belırlemektır
Bunu gerçekleştırme guç ve ustunluğu-
ne sahıp taraf Turkıye"dır
Bılındığı gıbı uluslararası ılışkılerde
ıkı dev let bırbınne duşman olamaz. an-
cak dev letlerın ulusal çıkarlan soz konu-
su olur
Ortadogu harıtasında yer alan Arap
topluluklanyla Turkıye arasındakı ıiış-
kı sorunlarda"millet''anlayışı bıroğey-
ken iran ıle ılışkı sorunlarda dın "Şi-
alık" anlayışı belırley ıcı bır sorun olarak
kendını gostermektedır Dolay ısıy la Tur-
kıye. "Araplaria" olan ılışkıden farklı
olarak bır "stratejik sonınla" karşı kar-
şıyakalmaktadır1 i
*Mezhep"ayrılıgıfak-
tor olarak değıl. "sorun" olarak değer-
lendırılmelıdır
Turkıye. Turk cumhurıyetlennın* or-
taya çıkışına hazırlıksfz yakalandı Bu-
szune değın stratejısını belırleyemedı
ıran'ı çok ıyı gorup sıyasal gelışmelen
ulusal çıkar bağlamında gerçekçı ve ba-
ğımsızlıkçı olarak değerîendırebılmelı-
dır Eğer Iran. ustunde oynanan Anglo-
•\menkan oyunlardan parçalanmadan
kurtulabılırse (kı hıç sanmıyorum). bu
kez de rejım değışıklığı ıle karşılaşacak-
tır Turkıye. her ıkı olasılığa da hazırlık-
lı olmalıdır
ARADABIR
TUNA BALTACIOĞLU
Şiddet mi Sevgi mi?
insanlık tarıhı boyunca 'şiddet', değışık turlerıyle
her çağda gorulmuştur Savaş. ışkence ayaklanma,
teror, baskı tecavuz oldurme hep var olan ve ola-
gelen şiddet orneklerıdır İnsanlık tarıhınde şıddetın
sureklı olarak varoluşunu sankı geçeriı bır ozurmuş
gıbı ılerı surenlere katılmak yanlış olur Tersıne serın-
kanlılıkla ve derınlığıne duşunuiduğunde şıddetın bır
'insanlıkayıbı'olduğunu soylebılırız Şıddetın kaynak-
larını araştırmak, nedenlerını ortaya koymak gıbı ay-
rıntılara gırmek başlı başına bır kıtap konusu olabılır
Bu nedenle boyle kısa bır yazıda, bugun dunyamızı
ve ulkemızı tehdıt eden şiddet olaylanna ınsan ola-
rak nasıl karşı çıkabıleceğımız konusu uzennde, an-
cak ozet olarak durmak ıstıyorum
Şıddetın kaynağında ıkı turlu hayvansal ıçgudu be-
lırtenebılır Bunlardan bırı, akıl denetımınden yoksun
gerçek anlamda hayvansal bır tepkıden kaynakla-
nan davranıştır Orneğın oldurme dayak ışkence gı-
bı Oburuyse beynın eğıtılerek yonlendırılmesı sonu-
cu ortaya çıkan yıne de hayvansal olarak tanımlaya-
bıleceğımız tepkıdır Ornek olarak savaşı, teroru,
ayaklanmalan sayabılırız
'Şıddete karşı en etkılı sılah sevgıdır' Sevgı yalnız
ulkemızde değıl tum dunyada tam anlamıyla yayılıp
gonullere yerleşmedıkçe şıdetı onlemek kolay olma-
yacaktır Dunyamızdadın.dıl, ırk renkfarklılıklarıbo-
lunmelere yol açmakta. bu bolunmeler kolayhkla ça-
tışmalara yonlendırılebılmektedır Oysa sevgının ve
hoşgorunun tam anlamıyla benımsendığı her yakla-
şımda konuşarak paylaşarak yaratarak bırçok ola-
yı şıddete yonelmeden çozume ulaştırma olanağı
vardır İnsanı ınsana kırdırmanın geçerlıhğını tarıh
boyunca korumuş olan bu farklılıklan yumuşatma-
nın ve ınsan sevgısını pekıştırmenın yolu kanımca
eğıtımden geçmektedır Eğıtımı burada daranlamıy-
la, yanı okul ıçı eğıtım olarak tanımlamıyorum ' Eğı-
tım annenın bebeğe sut vermesıyle başlar ve değı-
şık oranlarda olmak uzere aıle çevre, arkadaş ılışkı-
lerı ekonomık duzenın etkısı okul dışı okuma, tele-
vızyon ızleme basın yoluyla ışlevını surdurur
Eğer yeryuzunde şıddetı azaltmak, onun yerıne
sevgı ve hoşgoruyu egemen kılmak ıstıyorsak ınsan-
lan. çağdaş eğıtım yontemlerıyle paylaşmaya, yara-
tıcılığa uretımeyonlendırmelıyız Bukonuda okul ka-
dar aıleye, televızyonlara ve basına da gorev duşmek-
tedır.
Elbette bu kolay bır ış değıl. ama zorluklardan yıl-
mamak zoru başarmanın kıvancını unutmamak ge-
rekır Kaldı kı yeryuzunde şıddetın yerıne sevgının
egemen olmasını ıstemek bu yonde çaba gostermek
bır insanlık gorevıdır, ınsana yakışıroiumlu bır davra-
nıştır
Kanımca, koşullar ne olursa olsun umudumuzu yı-
tırmeden karamsar olmadan bıreyler olarak sevgı-
yı ve hoşgoruyu egemen kılmak ıçın uzerımıze duşe-
nı uygarca yapmalıyız
Eleştırmek, yakınmak ınsanın doğasında vardır Bu,
aynı zamanda demokratık bır haktır Ama ınsanın do-
ğasında sevgı, yaratıcılık uretıcılık de vardır Beğen-
medıklerımızı nasıl eleştırıyor yerıyorsak aynı olçude
begendıklerımızı yureklendırmelı, onlara arka çıkma-
lıyız Başka bır deyışle yıkıcı olmaktan çok yapıcı ol-
mahyız
Sonuç olarak karşımızda belıren "bugunun koşul-
ları ıçınde ne yapabılınz" sorusuna kısaca yanıt bul-
maya çalışalım 'ınsan'a 'Insan olduğu'nun bılıncını
aşılamaya çalışan. bu yonde eğıtıme onem ve once-
lık veren çağdaş derneklerımız, okullanmız var Bırey-
ler olarak bu kuruluşlara olanaklarımız elverdığınce
her yonden destek olalım Yaptıkları yayınlarla sev-
gıyı ve hoşgoruyu on plana çıkaran ve şıddete karşı
olan basınımızı, yazarlarımızı. sanatçılarımızı, TV ka-
nallarımızı ızleyelım, onlara sesımızı duyurarak yu-
reklendırelım Halkımıza sevgı ve hoşgoruyle yakla-
şan devlet kadrolarındakı elemanlara arka çıkalım
Ulusumuza ornek olacak tutum gosteren duşun-
celerı ve davranışlarıyla saygı uyandıran sıyasılere de
oylarımızla destek olalım
TARTIŞMA
Bunlar doğruysa devlet nerede?• lçem Refahıye'de
I
bırgun kaldım
Ilçeme her
gelışımde halk
genelde, yol. su.
kopru, tefefon, okul
ve ış ısteme gıbı toplumsal
yanı ağır basan bır
sorundan soz ederdı
Bunların hıçbınnden bu
kez hıç soz eden olmadı
Bununla kımse. bu
sorunlann tumuyle
çozuldugunu. halkın artık
boylesı bır sorununun
kalmadığını ya da
ızlenmesını ıstedığı bır
ışının olmadığı sonucunu
çıkarmasın Çoğu koyun.
anılan ışlenn yapılmasını
dort gozle bekledığı,
bunlann tumuyle çözümu
şoyle dursun. kımılenne
hıç başlanmadığı bılınıyor
^ma boy le de olsa gördum
kı tum bu sorunlann onune
geçen tum bu sorunlara
"heledursun" dedırten ve
halkı bu sorunianndan
daha fazla \arsan bır
"sorun" v ar ortada Her
yanıma gelen bu sorundan
soz ettı Konuşan herkes bu
sorunun değışık bır kesıtını
aktardı
\enlen bılgıyegore
merkezı Vdıyaman'da
bulunan bır tankat el atmış
Refahıve've Tankat.
Refahıye nın mahallesı
durumundakı bır koyde
yandaşı bınne yetkı (el)
vermış Tankat faalıyetlen
arttıkça artmis Bunlar
koylereyayılmaya.
ozellıkle ılçe merkezınde
toplantılar (ayınler)
yapmaya baslamış Işın
ılgınç ve duşundurucu
yanı. ayın duzenledıklen
bınalann bırı. emnıyet
guçlennın bulunduğu
bınanın bıtişiğınde ımış
Buradakı toplantılara bazı
emnıyet mensuplannın
hanımlan ve kendılerı de
katılıyormuş
1
Fak-Fuk
Fon'undan çeşıtlı adlar
altında bu adamlara
yardımlar yapılıyormuş
Bunlar gruplar halınde
koy lerı gezerek. e\ ev
dolaşıp ozellıkle
kadınlarımızı tarıkata
gırmeye, onun kurallannı
oğrenıp uygulamaya
çagınyormu!} Bunlann en
etkılı olanı ve tondan en
çok yararlananı ıse Ozan
koyu ımamının lıanımı
ımış Bu kadının tesetture
gırmeyen. duzenledığı
toplantılara katılmayan ve
"ajdın" kadınlarımız ıçın
soyledıklcrı ınanılır gıbı
değıl
Bu bılgıler bu noktada
kaka ıv ı "Olabilir. Bunlar
ellerinde sopaları, urkütiıcü
givsileriyle Ankara'va
girnıeve, İstanbul'da go\de
gösterisi vapmaya
kalkmadı mı. bovk'lerinin
ondegelenleriyle
goruşebilmek için parti
başkanlan yarışma içınde
değil mi?" dıyebılırsınız
Ama y ıne de ben
Refahıye'de anlatılanları
daha farklı ve duşundurucu
buldum Bu nedenle de
duyarlılık gosteren
Refahıye halkmı ıçtenlıkle
kutladım Çunku
Anlattıklan soylentı de
olsa. ıddıadan oteye
gıtmese de (bızım
dıleğımızdebu). çok
şaşırtıcı Buna saşırtıcı
demekde yetmez
korkutucu Tarıkat
mensuplannın koylere
gıtmesı toplantılar yada
"ayinler" duzenlemesi bır
yana. bunlardan kımılen
zaman zaman
kaymakamlık lojmanına da
gınp çıkıyormuş Fak-Fuk
fon undan bunlar ıçınde
yararlanan varmış llçedekı
tek yurt bınası bunlann
egemenlıgı altındaymış
Kımı oğretmenler açıktan
ve çekıncesızbu
taalıyetlen desteklıyormuş
Konya'da gorev lı bır
oğretmen. hukumet bınası
Çok az satan kitaplar
SATILIK
NISSAN SÛNY SLX
0 km. plakasız 1995 model
u başlıgı
yadırgamış
olabılınz
Oyleya.
butun gazete
vedergıler
"çok satan" kıtaplardan soz
eder onları yere goğe
Mğdıramazken "çokaz
satan" kıtaplarla ne isınız
olabılır' \z satıldığına
gore o kitaplar okunmaya
değer olmamalı Herşeyın
en ıyısını bılen ve tum
vasamımızı yonlendıren
medyanın bır bıldığı vardır
elbet Ovle değıl mı' Hayır
efendım. oyle değıl
Kıtabevlerının
camekânlannda "çok satan
kitaplar"yazılı levhalan ve
altında dızılen kıtaplan
gordukçe ıçım sızlar hep
Neyanı bu kitaplar ıyı ve
değerlı okunmaya değer
kitaplar da dığerlen değıl
mı° Hep bu soru donenır
kafamda ve golgeler ıçınde
kavbolan kıtap vığınlanna
bakarak onlara ne denlı
haksızlık yapıldığını
duşunurum Çok satmanın
bırdızı kuralı vardır ve "i\i
kitap olma" bu kuralların
belkı de sonuncusudur
Okur ıse bunu bılmez ve
camekânlarda hangı kıtap
varsa. dergı vegazetelenn
sayfalarında hangı
kıtaplardan soz edılıyorsa.
daha da onemlısı hangı
kıtap olay yaratıp
dedıkodulara karışmışsa
gıderonualır Alırdaokur
mu' O da kuşkulu
Bır kıtabın okura ulaşması
çok zor ve engebelı bır
yoldur aslında Yazar.
dosyasını alıp kıtabını
basacak bıryaymevı arar
once Eğer çok unlu, adı
her gün gazete v e
dergılerde dolaşan, yuzu
televızyon ekranlarından
eksılmeyen bır yazar
değılse ışı çok zordur Eskı
ya da yenı. odullu ya da
odulsüz bır yazar olması
hıç fark etmez Ekonomık
nedenler ve okurlann
kıtaba karşı ılgısızlıklen
gerekçe gostenlerek gerı
çevnlır yayınevlennın
kapısından Eh bu
soylenenlerde gerçek payı
da olduğu ıçın boynuııu
bukup bır başka y ay ınev ı
arar yazarımız Sonunda
beklemekten ve gen
çevnlmekten bıkarak -kı bu
ışyıllarca da surebılır-
kendı olanaklan ıle kıtabını
yayımlatmaya karar verır
Dışınden tırnağından
çocuklannın nafakasından
kesıp arttırarak bınktırdığı
uç beş kuruşu bu yolda
harcamaya karar verır Bu.
sonunda kaybedeceğı
baştan bellı olan bır
kumardır aslında Bu ışte
kazanan sadece y ay ınev ı
olur Yazarın elıne -kendı
paşa gonlune gore- telıf
hakkı olarak bırkaç yuz
kıtap tutuşturup o kıtabın
tum satış haklanna sahıp
olur Kıtap, yazannın
odedığı para ıle
basıldığından bu ışın
malıyetı yoktur Kazanç
doğrudan yay ınev ıne kalır
Hele tum haklar da
alınmışsa ve kıtap
beğenılıp tutarsa daha
sonrakı baskılann gelırı de
hep yay ınev ıne kalır Zaten
yazar kıtabının kaç adet
basıldığını bıle bılmez
Kendısıne soy lenenlere
ınanmak. elıne rutuşturulan
kıtaplara bakıp avıınmaktan
başka çaresı de yoktur Işın
kotusu bu yayınev lerının
dağıtımcılarla da sağlam
bır bağı yoktur
Gelelım dagıtımcı
şırketlere Bunlar kıtabın
onundekı Ataturk bustune
saldırıya yeltenmış. zabıt
kâtıplıgınden emeklı
Cemal \ksoy karşı
saldırıvla bu saldınyı
onlemı> ^ma savcı ve
kaymakam bu olay a karşı
duvarsız kalmış
Kurban derılennın
toplanması sırasında
Mtkoyu ımamı denlerın
THK'ye venlmesıne karşı
çıkmış Bu gınşımı
başlatanlara. laık
cumhunyet duzenıne ve
Atatürk e hakaretlerde
bulunmuş Koy muhtan
Battal Battal bır dılekçeyle
durumu kaymakamlığa
bıldırmış Kaymakam bu
başvuruyu bugune kadar
ışleme koymadığı gıbı
ımamı koyden aîarak
ılçede bır camıye atanıış
Bu bılgıler ıçınde daha
ntceierı var Şımdılık
hepsını yazmıyorum
Bunlar ıçınde
kaymakamla ılgılı bın var
kı ozel ve guzel bır koşula
bağlanmış Kavmakamın
verdığı bır "karar" oyle
kalkmış ışlemden Bır
kaymakam bunu yapamaz,
yapmamah Yaparsa. değıl
o ılçede, kaymakamlıktd
kalmamalı
Şımdı bu akıl almaz ışlen
"inanılmaz" ya da
okura ulaşmasında kan
damarı gorevını yaparlar
Onlar olmaksızın hıçbır
kıtap. ulkenın dort bır
yanındakı kıtabevlerıne
ulaşamaz Olsa olsa
y ay ınev ının deposunda
çurumeye bırakılır
Dagıtımcı şırketlerse daha
çok tanınmış yazarlann
"çok satan" kıtaplanyla
ılgılendıklennden. adı sanı
fazla duvulmavan
kıtaplara ve onlan
yayımlayan yayınevlenne
pek yuz vermezler
Kıtabev len ıse kendısıne
dagıtımcı şirketler hangı
kıtabı ulaştınyorsa onu
satarlar Istersenız
kıtabınızla ılgılı pek çok
ovgu yazılan çıksın. hatta
odullerkazanın. hıç fark
etmez Dagıtımcı.
kıtabınızı kıtapçılara
vermemışse okur -ıstese
bıle- kıtabınıza ulaşamaz
Kıtabınız basildı
dagıtımcı da alıp
kıtabevlerıne ulaştırdı
dıvelım. yıne de ış bununla
bıtmez Kıtabınızın okura
tanıtılması gerekır
Pıyasaya yenı çıkan bır
urunun tanıtımı ne denlı
onemlıyse bu da aynı
**saçma"bulunlar olabılır
Ama ne acı kı yaptığım
kısa ıncelemede bunlann
hepsının "gerçek"
olduğunu gordum Eğer
buna "olamaz"ya da
"değir dıyen varsa. başta
içışlen Bakanı Sayın Nahit
Menteşe'yı. dev letın
guvenlık guçlerınden
ısteyenı laık cumhunyet
duzenını, Ataturk ılke ve
ınkılaplarını koruma ve
kollamada gorev lı olanlan
ve basınımızı Refahıye'ye
davet edıyorum Yazılanlan
orada bırlıkte goreceğız
Bunu yapmaya mecburuz
Turkıyemız hızla çağdışı
bır duşuncenın kucağına
yuvarlanıvor Uyuyanlar
uyansin artık' Bunları
gormezden gelmek. çağdışı
bu çılgınlıklara "olabilir"
demek. geleceğımız ıçın
yapacağımız en buyuk
kotuluColacaktır 10
hazıran gunu Ankara
Hacıbayram Camısı
hoparlorlennden
dınledıklenmı
"Numaralama" başlığı ıle
yazdım Ama Cumhurıyet
yayımlamadı ya da
yayımlayamadı Obunu
yaparsa bız kımınle ve
nasıl mucadele edeceğız
1
Niyazi ÜNSAL
değerde onemlıdır Okur
sızın bır kıtap yazdığınızı
nereden bılsın de gıdıp
alsın' Bunun ıçın
eleştırmenlere. kıtap
tanıtıcılarına ış duşer
Aslında bızde eleştırmenlık
dıye bır meslek de yoktur
Çeşıtlı nedenlerle
edebıyat hakkında fıkır
sahıbı olan herkes
eleştırmen olabılır
ulkemızde Yeter kı
eleştınlennı
yayımlayacak bır dergı ya
da gazete bulabılsın
Eleştırmen olarak ortaya
çıkanlann çoğu da tum
yaşamı boyunca sanatsal
değen olan bır tek yazı
yazamamış kışılerdır
Edebıyat konusunda
edındıklen akademık
bılgılen kullanıp bu
eksıklıklerının hıncını
almak ısterler gerçek
sanatçılardan
Burada bır parantez açıp
gerçekten değerlı
eleştırmenlenmızın de
olduğunu belırtmekte
yarar var
Doğrusu onların hakkıru
yemek ıstemem
Dr. Gülseren Engin
Bılımsel Bakım ve Eğıtım vermek uzere yetıştınlecek
EVÖĞKTMBtBUVECOCUKBMyRI
Yeş kov Levent Besıktaş Gayrefeoe Tarabva «Istanoui un
tjm sentlennde ,asad 5 /?? yaK i ;a"işacak
T Un ıfi^ıte se ıe mesek I sesı çocu< gel ş n nezunu
1 0 3 yaşa ta~ gLr bak "• .6 eğıt rr (e'ebdecek
T Ker-d re guıenefi gel şmeye açtk guleryuzlu ve sevecen
1 Bebek ve çocuklan seven enerç*.
1 lyı ucret ;e sıcak çaıışma otara arayan
118 45 yaş arasında sıga.'a çiıeyen bayanlar
Lbifen bız aravre {2">6 336 04 62 MATURE E^ıt m 8 Danışmanl k
SATILIK DAtRE
Çengelkoy Bulgurlu Altınkoy 1 'de
satılık daıre 1 850 000 000 -
Tel:5124737
Romanlannız ve ansıklopedılennız yennızden alınır
Tel'554 08 04'
l U pasomu
kaybettım
Hukumsuzdur
BİLGE OZK4 V
PENCERE
Canavarlık Tohumu
Nerede?..
Okullara gırış sınavlarındakıne benzer bıçımde bır
soru duzenlense
Aşağıdakı etnık kımlıklerden hangısı daha canavar-
dır
a) Sırp
b) Hırvat
c) Boşnak
Ne yanıt verırsınız?
Hıç kuşkusuz Turkıye'de verılecek yanıtların yuz-
de 100'u bellıdır, televızyon ekranlarına yansıyan
Bosna Sırplarının canavarlıkları oylesıne çarpıcı bır
belırgınlık kazandı kı gecelerı uykularımıza gınyor
Anadolu'nun çoğu yoresınde, ınsanlar, Sırp'ı çığ
çığ yemeğe hazır
•
Hırvatıstan'ın Krayına bolgesınde yaşayan Sırplar,
1991 'de bağımsızlıklarını ılan etmışlerdı Aradan dort
yıl geçtı Şımdı Hırvat ordusu saldınya geçerek bol-
geye gırdı kentlerı bır bır ele geçırıyor, devletın ege-
menlığını bolgede yenıden kuruyor, ama bu kez "et-
nık temızlık' eylemı tersıne donuşurse ne olacak?
Hırvat Sırpları, çoluk çocuk, kadın erkek yollara
dokulduler başlarına gelecek olanlan kestırmek ko-
lay değıl
Pekı, Bosna'da Boşnaklara karşı canavarlaşan
Sırp, Hırvatıstan'da Hırvat'a karşı mazlumlaşacak
mı?.
Hırvat ordusu Krayına'ya gırerken Boşnak ordu-
suyla ışbırlığı yaptı
Şımdı ne olacak?
Zalımle mazlum yer mı değıştırecek?.. Kımlık de-
ğış tokuşu mu yapılacak?
•
Denebîlır kı
- Allah kımısını canavar gıbı yaratıyor, her ne hık-
metse kımısı de melek gıbı oluyor^
Kutsal Kıtap'a gore Tanrı once Âdem'ı çamurdan
halkettı, sonra yarattığı erkeğın kaburga kemığınden
Havva'yı meydana getırdı Kutsal kıtaplarda ne
Sırp'tan soz açılıyor, ne Hırvat'tan ne de Boşnak'tan.
Etnık kımlıkler uzun surelı toplumsal bır gelışmenın
sonucunda ortaya çıkıyor
Nedır etnık topluluk?
Istersenız gelışıguzel bır ansıklopedıyı açıp bırlıkte
okuyalım
"Içınde yaşadığı daha genış toplumla butunleşme-
yerek ortak ırk, dıl, mıllıyet ya da kultur bağına da-
yalı bırlık oluşturan toplumsal grup "
Eskıden etnık gruplar buyuk ımparatoriukların sı-
nırları ıçınde yaşarlardı O zamanlarda mıllıyetçılık
bılıncı ınsan duşuncesınde oluşmadığından etnık çe-
şıtlılık ımparatorluklarda yuzyıllar boyu buyuk sorun
yaratmadı, ama, ulusal devletlenn çıkışıyla durum
değıştı etnık kımlık, sıyasal bırlığı zorlayan bır aynlık
gıbı goruldu
21 'ıncı yuzyılın eşığınde dunya coğrafyasına yayı-
lan 3000 etnık topluluktan her bın kendı devletını kur-
mak ısterse seyreyleyın gumburtuyu
•
Balkanlar da Ortadoğu da, Kafkasya'da, etnık
gruplarla uluslar ıç ıçe, yan yana, renk renk, benek
benek bır coğrafya oluşturuyorlar
Sıyasal harıtaları ve sınırları. etnık renklerden olu-
şan benekleşmeye gore yenıden çızmek olanaksız
Ne var kı etnık çatışmalar kan davalarına donuşu-
yor, bu cehennemlık sureç ıçınde kım suçlu kım guç-
lu, kım şeytan kım melek, kım canavar kım masum
belırlenemedığınden korgudunun duşmanlıkları yo-
ğunlaşıyor Anadolu'da Azerbaycan'da, Bosna'da
etnık kavga ağır basıyor
Yaşanan dram budur
1
Turkıye, ılkel bır cehennemın alevlerıne doğru ıte-
lenıp Turk ıle Kurt duşmanlığı bılenıyor
Bu duşmanlığın bılendığı bıley taşının adı ı
Tek sozcuk
Emperyalızm
1
..
TEŞEKKUR
Hastalığımı teşhıs ederek amelıyatımı buyuk bır başan
ıle gerçekle^tırıp saglığıma kavuşturan
değerlı cerrah Sayın
Op. Dr.
AKİL TA\TERECİ'ye
tedavımde yardıtnlannı esırgemeyen değerlı uzman.
Sayın
Dr. BÜLENT ÜNALAN
ve
Dr. CEMALETTİN ÜMİT'e
sureklı ılgı ve dostluğunu esırgemeyen anestezıyolojı
uzmanı değerlı dostum Savın
Dr. AHMET KANDEMİR'e
Avrupa Hastanesı'nın değerlı Ba?hekımı Sayın
Op. Dr. HALUK GÜRE'ye,
başta amelıyathane servıs ve hemşırelen ıle •! kat hemşıre
ve personelı olmak üzere Avrupa Hastanesı nın tum
değerlı çalışanlarına hastalığımda ılgılennı
esırgemeverek arayıp soran ve moral \eren tum arkadaş.
dost ve akrabalanma sonsuz teşekkurlenmı sunanm
\v. Dr. CENGtZ \BB\SGİL
ANMA
RIZA
ERDOĞAN
\e eşı
VESİLE
ERDOĞAN'ı
sevgı \e özlemle anıyoruz.
t L pasomu
kaybettım
Hukumsuzdur
\1 D/LEK YILM4Z
VEFATBaromuzun 16T4 suıl sa\ısında kayıtlı
CEVAT KANDEMİR
\efat etmı^tır
Azız molektaiîimızın ccnazesi salı eunu (bugun)
Bavrampaiîa Merkez Camıı nde kılınacak oğle namazını
müteakıp ebedı î'-tırahatgahına detnedılecektır
\ferhuma Tanrı dan rahmet kederlı aılesıne ve
meslektaşlarımıza ba^aglıgı dılerız
İSTANBLLBAROSI B\ŞK.\NLlCl