Katalog

25AĞUST0S1995 CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Çeçenya'da kinyasal silati NJtiası • MOSKOVA (AA) - Rusva'mn önde gelen gazfdeTİnden Izvestiya gazessı. Çeçenya'da savaş sıras nda kımyasal silah kullaııldığı iddialannı gûnûsme getirdi. Gazetenin Çeçenya'da bulunan muhabirine daynarak verdiği haberde, Çeçenya'nın Avturi bölgesınde ıçinde kimyasal maddeler bulmabîleceğınden şüphe edilen bazı eriyikler bulmduğunu belirttı. Haberde, Grozni'nin 50 kilometre güneydoğusundakı bölge sakır.lerinın pek çoğunda bazıderî hastalıklannın göriLdügü kaydedilerek, görgü tanıklannın Mayıs ayında agaçlardaki bütün yapraklann döküldüğü yolundaki sözlenne yer venldı Deng'in sağtıği 'mükemmel' • HONGKONG(AA)- 91 "ncı dogum gününü kutlayan Çin Devlet Başkanı Deng Şiaopmg'ın sağlık durumunun "mükemmel" olduğubildinldi. Hong Kong'da yayımlanan Hong Kong Commercial Daily gazetesinin haberine göre Çinli liderin büyük oğlu Deng Pufang, kisa bır süre önce 91*nci doğum gününü her zamankı gibı aile arasında kutlayan babasının sağlığının son derece iyi olduğunu belirterek günlük egzersizlerini aksatmadan yapmaya devam ettiğini kaydetti. JUmanya'da yeni yasa önerisi • BONN(AA)-Almanya Sosyal-Demokrat Parti kadın milletvekillen "Erkeklerin ev işlerine daha fazla yardımcı olmasınt" öngören bır yasa teklifi hazırladılar Milletvekili Ulla Schmıdt, Bild Gazetesi'ne verdiğı derneçte, aiie haklan ile ilgili yasaya, "Erkeklerin de kadınlar kadar çocuk bakımına ve ev işlerine katkıda bulunmasının" eklenmesini ıstedı. Schmidt, "Kadınlann haftada 35 saat, erkeklerin ise sadece 19.5 saat ev işleriyle ugraşmalan ' haksızhktır" dedi. JR'a karaciger nakli yapıldı • LOSANGELES(AA)- Dallas dizısrnin J.R'ı, ünlü aktör Larry Hagman, başanlı bır karaciğer nakli ameliyatı geçırdi. Cedars Sinai Sağlık Merkezi Sözcüsü Ron Wıse yaptığı açıklamada, 16 saat süren ameliyatın başanyla tamamlandıgını bildirdi. Ameliyatta, kanser ve siroz nedenıyle tahrip olmuş karaciğerin yerine yeni karaciğer takıldığı. geçen pazartesi günü geç saatlerde başlayan ameliyatın umulandan daha fazla sürdüğü ıfade edıldi İSPaJh FKÖ suyu paylaşö • EYLAT(A.A)-tsrailve FKÖ, Batı Şeria'da Filistin Özeri Yönetimi'nin genışletilmesiyle ilgili göriişmelerin gündem maddesıni olusturan su paylasımı konusunda ilke anlaşmasına vardılar. tsraıl radyosunun habenne göre, Israil Tanm Bakanı Yaakov Tsur, Israilli ve Filıstinlı heyet'«nn Kızıldeniz kıyı&ndaki Eylat kentinde, Batı Şeria'da su paylaşımı konusunda ilke anlaşmasına vardıUannı belırtti. Ennesto Samper yofcuduk batagnda • Dış Haberler Servisi - Kolombiya Devlet Başkanı Ernesto Samper'ın partisnin 1994 yılı başkaılık seçimleri sırasnda, uyuşturucu karteli Cali 'ten maddi yardım aldığnm kanıtlandığı bildınldı.Yetkilıler, seçim kamjanyasında görevli Mamco Montejo'nun ifadeeriyle uyuşturucu karbemin kasası Santiago Medna'nın ıfadeleri karşıa$tınldığında kartelin başlunlık seçimleri sırasında Başlan Samper"e maddi yardmda bulunduğunun anlasldığını açıkladılar. Mo*reıo. savcılara verdiği ifadefc. kampanya sırasında kenmsme iki uyuşturucu şeb>eiesi mensubu tarafından 23O >ın dolar tutannda pezstnun bir kutu içinde veriliıgini söyledı. BM Koruma Gücü'ne bağlı Ukraynalı birlikler dün Gorazde'yi terk ederek Belgrad'a hareket ettiler Gorazde kaderine terk ediLdi• Kentte kalan 180 kişilik BM birliği de çekilme hazırlığı yapıyor. NATO'nun kara desteği olmaksızın kenti koruması olasılığı ise oldukça düşük. Dış Haberler Servisi- Bosna-Her- sek'in doğusundaki Gorazde güven- li bölgesindeki Ukraynalı Birleşmiş Milletler (BM) Banş Gücü askerleri dün bölgeyi terk ederek Belgrad'a doğru yola çıktılar. Saraybosna'daki BM Koruma Gü- cü (UNPROFOR) yetkilileri. Ukray- nalı askerlerın aynlmasıyla birlikte Gorazde'de yalnız kalan 180 kişilik Ingilız askerinin de bir an önce böl- geden aynlmaya hazırlandığını bıl- dirdiler. Ingılız askerlenn de aynlma- sıyla birlikte Gorazde halkı kaderine terk edilmiş olacak. Ingiltere, askerleri ni ağustos so- nundan itibaren Gorazde'den çekmek istediğıni daha önce açıklamıştı. NATO yetersiz BM Koruma Gücü. Gorazde'deki UNPROFOR askerlerinı çekerek böl- gedeki 60 bın kişiyi NATO'nun hava saldınlanyla korumanın daha güven- li olacağı görüşûnü taşıyor. Buna kar- şılık AFP ajansının sorulannı yanıt- layan üst düzey bir Bırleşmış Mıl- letleryetkılisi, kara birliklerinin yok- luğunda hava akınlanna güvenerek kenti korumanın mümkün olmayaca- ğını belirttı. Birleşmiş Mılletler teorik olarak, 16 ülkenin katılımıyla Londra'da ger- çekleştirilen konferans sonucunda ahnan ve Sırplann Gorazde güvenli bölgesini almasının engellenmesini öngören karan destekliyor, fakat ka- rann uygulanmasının zorluğundan dem vurmaktan kendini alamıyor. Zagreb'deki diğerbir BM yetkilısi ise Gorazde çevresindeki güvenli bölge- nin \arlığından söz etmenin hala mümkün olduğunu buna karşın Sırp- lann kentte etnik temizlik yapmaya kalkışmalan durumunda bunu başa- ABD-BOSNA Sırplann 11 temmuz tarihinde Srebrinica'yı ele geçirmesinin ardından Bosnalı Hırvat ve Müslümanlar zor günter geciriyorlar. rabilecek güçte olduklannı söyledı. Sırplann 11 temmuz tarihinde ele geçirdikleri Srebrenıca'ya atadıklan yeni \alı uluslararası gözlemcileri ve heyetleri kentte ıncelemeler yapma- ya çağırdı. Srebrenica'da toplu katlıamlar ya- pıldığı yolundaki habeTİeri reddeden vali Miroslav Derojic AFP'ye verdi- ğı demeçte "Bütün dünya gelip Sreb- renica'daki filmi izleyebiür, fakat ma- alesef kimseden böyle bir talep alma- dık" dedı. Zagreb'den tehdit Hırvatistan Savunma Bakanı Goj- ko Susak bir açıklama yaparak Batı- lı devletlerin araya girerek siyası çö- züm üretmemelen durumunda ülke- sinın Doğu Slavonya'dakı aynlıkçı Sırplara karşı güç kullanmak zorun- da kalacağını duyurdu. Hırvat resmihaberajansı Hina'nın sorulannı cevaplay an savunma baka- nı Sırplann Adnyatik denizi kıyısın- daki Dubrovnik kentmi defalarca bombaladıklannı belirterek "Bu du- ruma daha fazla tahammül etmemiz beklenemez" dedı. Öte >andan BM Genel Sekreteri Butros Gali dün BM Güvenlik Kon- seyi'ne verdiği birraporla Hırvatis- tan'dakı BM güçlerinin 25OO'e indi- rilerek toplam 12 bin kişilik BM gü- cünün geri kalan kısmının Slavonia bölgesıne kaydınlmasını tavsiye etti. Yeni heyet görev başında Dış Haberler Servisi- ABD Başkanı Bill Clinton geçen hafta Bosna-Hersek'te geçir- dikleri bir kaza sonucu ölen üç diplomatın yenne görevlendirdiğı yeni heyeti açıklar- ken 5 ülkenin katılımıyla bir araya gelen Bosna Temas Grubu sorunun diplomatik yollardan çözülmesini sağlamak için baskı- sını arttınyor Beyaz Saray tarafından dün yapılan açık- lamada kazada hayatlannı kaybeden diplo- matlann cenazelerine katılmak ıçin tatilıni keserek Washington'a gelen Clinton'ın Bosna-Hersek ve dığer Avrupa ülkelennde temaslarda bulunmak üzere dört kişilik bir heyet görevlendirdiğı bıldirildi. Ilk görüşme Izzetbegoviç'le Başkanlığını Dışişleri eski resmi danış- manlanndan RobertsOvven'ın yaptığı heyet ABD Dışışlen Bakan Yardımcısı Richard Holbrooke'un da katılımıyla ilk temasını pazartesi günü Paris'te Bosna-Hersek Cum- hurbaşkanı Aliya Izzetbegoviç'le yapacak. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü David John- son tarafından yapılan açıklamada da top- lantının Paris'te gerçekleşeceği doğrulandı. fakat güvenlik nedenleri yüzünden toplan- tının gündemı, yen ve saatı hakkında bilgı verilemeyeceğı bildırildı. Eski Yugoslavya'da savaşan ülkelerin başkentleri arasında mekik dokuyarak 4 yıl- dır süren savaşa diplomatik bır çözüm bu- lunması için çaba harcayan Holbrooke'a üç yeni diplomat daha eşlik edecek: ABD Sa- vunma Bakanlığı ulusal askeri istihbarat merkezi başkanı Tuğgeneral Donald Ker- rick. Pentagon Balkan görev birimı yönetı- cısı James Pardew. Dışişleri Bakanlığı Av- rupa ilışkılen uzmanı Christopher Hill. Ingiltere, Fransa. Almanya. Rusya ve ABD'li diplomatlar Kanada ve Italya'dan gelen yetkililerin de katılımıyla önceki ge- ce ABD Dışişlen Bakanlığı'nda bir araya geldiler. Görüşmelerin yanı sıra Avrupa Bir- lığı temsılcisi Carl Bildt ve BM Bosna tem- silcisi Throvald Stoltenberg de temaslarda bulunmak üzere dün Washington'a gittiler. Avusturya-Macaristan Imparatoriuğu Dubrovnık. 11 yrızyıldan sonra teğımsız şehır devtetı İMPARkTO*LüĞü MAKH30NYA Kaybe<flen bâtgdar H Pasarofça Artaşması II7001 I I Edırne Artlaşması (1813) f l Londra ve Budaoeşte AnUaşmalan f 1879) " V " •"•• BUlGARtSTAN / N •Sdtva ,- KAfiâDAS' ""-... «.--• • -HIRVA8SL0V0NYA l VOYVOOINA • SıtKtan topraklan 1817 1833te ctde edilen topratte j 1913 de eMe edılen topraUar j Bul^ansıan dai a«nan tapnU 1919 .YUNANİST MACARİSÎAN '-' rilRVATIS'M. - Y U G O S L A V Y A . SSaaytosna flOMANYA VÇYVO0INA Belgrad Wfk AJnaı ycfieumı aftna*. [ 1 Ainan ışgan atrdau topraklar i Itelvanyonedn aftındau topfaMar OSMANLI VE AVUSTURYA-MACARİSTAN İMPARATORLUKLAR11830 GERİLEME DEVRİNDE OSMANLI YUGOSLAVYA'NIN KURULUŞU İMPARATORLUĞU 1918-1929 1690-1879 1939'DA HIRVATİSTAN PARÇALANAN VE YÖNETİLEN YUGOSLAVYA 1941-"45 BUGÜNKU SINIRLAR VE ETNİK BÖLGELER Balkanlarda üstünlük Hırvatlara geçiyor• Son yıllarda Balkanlarda yaşanan karmaşa içinde güçlü ve hırslı bir devletin temeli atıhyor: Hırvatistan. Hırvatlar 1939'daki üstün konumlannı yeniden kazanmak için çabalıyor. Dış Haberler Servisi - Son yıllarda lı değişime uğraması, Hırvatistan'ın savaş alanlannda ve anlaşma masala- nnın üzerinde Balkanlar'daki sınırlar sürekli değişiyor. Bütün bu karmaşa içinde Balkanlar'da güçlü ve hırslı bır devletin temellen atılıyor: Hırvatıstan. Hırvatlann aynlıkçı Sırplann elindeki Krayina bölgesini ele geçirmesi ve ABD'nin liderliğınde yürütülen diplo- matik görüşmeler, Hırvatistan sınırla- nnın yeniden şekillenmesine yol açı- yor. Haritalarda görüldüğü üzere Hırva- tistan sınırlannm yüzyıllarbo>r u sürek- Fransa gibı şekilli ve deriı toplu toprak- lara ve fngiltere gibı doğal sınırlara sa- hip olmamasından kaynaklanıyor. Do- layısıyla Hırvatistan tarih boyunca pek çok değışik ulusun istılasuıa ugradı. Bu istilacı güçlerin başında Macaristan Imparatoriuğu, Osmanlı Imparatoriu- ğu. Avusturya-Macaristan Imparator- iuğu, Yugoslavya ve Nazı Almanyası gelıyor. Hırvatistan nıhayet 1991 yılın- da bağımsız bir devlet statüsüne ka- vuştu. Hırvatistan Osmanlı lmparatorlu- ğu'nun hegemonyası altındaykcn ku- zey-batı yönüne doğru küçük bir alana sıkıştınldı; ülkenin sınırlan 1683 yı- lında Vıyana'ya dayandı. Ne var ki 20 yıl sonra Habsburg-Avusturya Impa- ratoriuğu, Osmanlılan Tuna-Sava hat- tına doğru sürünce Hırvatlar biraz so- luk alabıldı. Bu dönemde Osmanlılar- dan kaçan Hıristıyan Sırplar, Avustur- ya ıstılasındakı Krayina bölgesıne sı- ğındılar. Bu mültecıler bugünkü Kra- yina Sırplannın çekırdeğını oluşturdu- lar. Ruslann desteğındeki Sırplar 3. ha- ritada görüldüğü gibi toprak kazanma- ya başladılar. Hırvatistan ise 1878 yı- îında Bosna ve Hersek'ı ıstıla eden Avusturya-Macanstan Imparatorlu- ğu'nun hegemonyasında kaldı. 1. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla Balkanlarda sınırlar yeniden değişme- ye başladı. Hırvatistan, savaşın sona ermesinden az önce Avusturya-Maca- nstan İmparatorluğu'ndan kopmayı basardı; 1 Aralık 1918'de"Sırp, Hırvat veSlovenKrallığı" ilanedildi. Bukral- lık çerçevesınde birbırinden bağımsız 6 devlet kuruldu. Ancak 1929 yılında Yugoslavya Kralı merkezi bir hükümet kurarak birliği oluşturdu. 4. haritada 1939 yılında Hırvatis- tan'ın Yugoslavya"nın egemenlığınde oldukça geniş topraklara sahip oldu- ğunu görüyoruz. Bugün Hırvat lıder Franjo Tudjman ülke sınırlannı 1939'daki konumuna getirmeyi arzu ettiğini pek çok kereler dile getirdi. Ha- ritada da görüleceği üzere bu sınırlar Hırvatlann denetimindeki Hersek'in kuzeyindeki Vitez'den. doğuda Neret- va nehrine kadar uzanıyordu. Neretva nehrininsulan, 1993-94 savaşındadüş- man saflarda çarpışan Müslümanlarla Hırvatlann savaş meydanlannda ver- dikleri kayıplarla kan gölüne dönüş- müştü. Bugünkü doğu Slavonya top- raklan da 1939 yılındakı Hırvatistan sınırlan içinde kalıyordu Almanya'nm 1941 yılında Yugos- lavya'yı işgali ile Sırplar büyük ölçü- de toprak kaybetti. Hırvatistan, faşişt Ustaş hükümetı ile işbırlığı yapan Al- manlar tarafından yönetilmeye başla- dı. 5. haritada görüldüğü üzere Alman- ya'nm yönetimindeki Hırvatistan, Bos- na ve Hersek'i de topraklanna kattı. Bu arada Almanya ile Ustaş hükümet güçlen arasında şiddetli çarpışmalar sürerken diğer taraftan Komünist Yu- goslav partizanlan ile kralcı Çetnikler arasında da kıran kırana çatışmalar ül- keyi iç savaşın eşiğine getirdi. Zaman zaman Ustaşe hükümet kuvvetleri ile kralcılar da birbirleriyle kıran kırana savaşıyordu. Kısaca ülkede herkes bir- birini düşman bellemiştı. Bu dönemde atılan düşmanlık tohumlan 50 yıl son- ra meyvesini vermeye başladı. Savaştan sonra Yugoslavya yeniden yapılanma süreci içıne girerek 1938'dekı sınırlanna çekildi. Yugos- lavya'nın tek kazancı Italya'dan aldığı Istriya oldu. Hırvatistan Cumhuriyeti önemli miktarda toprak kaybetmesine karşın çok dinlı. çok uluslu birleşıkbir devletin parçası olmaktan rahatsız ol- muyordu. Derken 1991 yılında Yugos- lavya parçalandı ve etnik gruplar ara- sındaki savaşlarülkeyi cehenneme çe- virdi. MUHEMMED ŞAKİRBEY: lurkbırJiğı yaşamsal unsurdur Harry Wu'ya önce 15 yıl hapis, sonra sınır dışı edilme cezası verildi Iıısaıı haklan savunucıısuna ceza VVASHİNGTON (A.A) - Bos- na Dışişleri Bakanı \1uhammed Şakirbey, UNPROFOR'un ülke- sinden çekilmesi halinde de Türk birliğinın kalmasını ve görevıni sürdürmesini istedıklerinı söyle- di. Şakirbey. Zenica'daki Türk bir- liğınin "Bosna içinj aşamsal bir unsur" olduğunu belirttı Was- hingtonda bulunan Dışişleri Ba- kanı Şakirbey, dün düzenlediğı basın toplantısından sonra sorula- n yanıtlarken, BM'den Bosna'da- kı birlıksayısınınartınlmasınııs- temedıklerinı kaydetti. Şakirbey, "Önemli olan bu askerlerin et- kili bir şekilde kullanılmasıdır" dedi. "Biz BM güçlerinin da- ha etkili hale getirilmesini talep ettik" dıyen Bosna Dışişlen Ba- kanı. şöyie devam ettı- "Eğer, 40 bin asker olacak ise neden Gorazde'de hiç asker \ok. Bos- na'nın birçok yerinde askere gereksinim bulunmuyor. Ora- larda kampa çıkmış gibi bekli- yorlar. Öte yandan Gorazde'de asker yok. Türkiye gibi dost iil- keleri kastetmiyorum. Ama, LfNPROFOR'un misyonunu tanımlavan bazı büyük ülkeler. bu görevi BM Güvenlik Konse- yi'nin kararları uyarınca değil. kendi önceliklerine göre belirli- yorlar. Onların öncelikleri de en kolay ve en güvenli yolu seç- mek. Bir askerin misyonu böy- le tammlanmaz" Şakirbey, Türk bırlığının gorevini sürdürüp sür- durmemesine ılişkın bır soruyu yanıtlarken de, "Türkiye'nin, UNPROFOR çerçevesinde ol- sun ya da olmasın olumlu bir rol oynamayı sürdürebileceğine inanıyoruz. Hatta biz, UNPRO- FOR'un, Türkiye'nin daha olumlu bir rol oynama kapasi- tesini kısıtladığına da inanıyo- ruz. UNPROFOR, Bosna'nın kendisini savunma yeteneğini kısıtlamakiçin kullanıldı. Tür- kiye, bütün bunları hesaba ka- tacak ve Bosna'y a yönelik dost- luk politikasına uygun davra- nacaktır. Türkiye'yi, Bosna'da birliğini tutarak olumlu bir rol oynayacak yaşamsal bir ülke olarak görüyoruz" dedı PEKİN (Ajanslar)- Çin Halk Mahkemesi, yaklaşık 2 ay- dır ABD ile Çin arasında gerginlığe yol açan Çin asıllı ABD'li insan haklan eylemcisi Harry Wu'ya. casusluk su- çundan 15 yıl hapis cezası verdi. Mahkeme daha sonra Wu'nun sınır dışı edilmesine karar verdi. Pekin yönetıminin Wu'yu sınır dışı etmesı du- rumunda Çin-ABD ilişkilerinin yeniden nor- male döneceğı belirtildı Halk Mahkemesi verdiği kararda. Wu'yu, "Bir devlet çalışanı gibi hareket edip devlet suiarmı >abancılara vererek casusluk yap- maktan" suçlu buldu. VVu'yu 15 yıla çarptıran mahke- me, kendisinin sınır dışı edileceğinı de söylerken bu karann ne zaman ve nasıl uygulanacağı konusunda bır açıklamada bulunmadt. Mahkeme, Wu'nun, karan temyiz etme hakkının olduğu- nu da bildirdi. Ancak Çın'de temyiz hakkı bulunmasına rağmen verilen hükümler ke- sınlikle değiştirilmıyor. ABD yönetımi, ABD va- tandaşı Harry Wu ıçin kendilerine resmı bır açıkla- ma gelmediğıni. bu nedenle Wu'nun serbest bırakılması yönündeki çalışmalannın sürdüğünü bildirdi. Beyaz Saray Sözcüsü Ginny Terzano. Çin basını tarafından açıklanan mahkeme karannda. hapis cezasıyla birlikte alı- nan sınır dışı karannın ne anlama geldığının anlaşılamadı- ğını kaydetti. Sözcü Ginny Terzano, ABD Başkanı BiBOin- ton'ın Çin basınında çıkan haberler hakkında bilgısı oldu- ğunu belirterek Pekin ile Washington arasında VVu'nun ser- best bırakılması ile ilgili olarak bır anlaşma olduğu iddiala- nnı reddetti. Temyize başvurmayacak ABD'nin Çin Büyükelçılığı ise konuyla ilgili olarak, Wu için temyize başvurmayacaklannı bildirdi. Elçilik yetkilı- len. hakkında verilen 15 yıllık hapis cezasına rağmen sınır dışı karanna bağlı olarak Vvu'nun hemen sınır dışı edılebı- leceğini belirttiler. Yetkılıler, bu karann uygulanma tarihı hakkında ise "Ortada açık bir soru var, bilmiyoruz" dedi. Kadın konferansı öncesinde serbest bırakılabi- Clinton yönetimine yakın kaynaklar ise, NVashıngton'un Çin tarafından, Wu'nun, eylül aymda Çin'de yapılacak "Ka- dın Konferansı" öncesinde serbest bırakılacağı konusunda bilgilendınldığını öne sürdüler. Harry Wu, 19Haziran'da Çın'ın Kazakıstan sınınndan ülkeye girmeye çalışırken gö- zaltına alınmış, daha sonra da 8 temmuzda casusluk yaptı- ğı suçlaması ile tutuklanmıştı. I985'de Amerika'ya göç eden Wu, daha sonra defalarca Çın'e ginş çılaş yaparak bu ülkenin, idam ettiği suçlulann organlannı sartığını iddia et- miştı.