Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
1mtivaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmeni Orhan Erinç # Dış Haberler Ergun Bslcı • tstıhbarat Yalçın Yayın Kurulu hlı»nS«lçıık(Başkan).
Genel Yayın Koordınatörü: Hikmet Ç»kjr • Ekonomı Bilent Kızanlık • Kültür Orhan Erinç, Okta> Kurtböke,
Ç e t i n k a y a # Yaziışlerı Mudürlerı Hsndan Şenköken • Spor Abdülkadir Yücelman Özgen Acar, Hikmet Çetinkıva,
Ibrahim YlldlZ (Sorumlu), Dinç Tayanç • Makaleler Sami Karaören • Çevın Seyfettin Şükran Sooer, Ergnn Bakı, Dtnç
# Haber Merkezı Müdûrü. Hakan Kara Torh»n • Duzeltme Abduliah Yazıcı • Bilgı-Bel- Tayanç. tbrahim Yüdız. Orhan
# Gorsel Yönetmen Fikret Eser ge. Edibe Buğra • Fotoğraf: Erdoğan Köseoğlu Bursah, Mnstafa Balbav.
Ankara Temsılcısi Mustafa Balbay • Haber Mûdürü: MüesseseMüdüru:ErolErlaıt«Ko- MEDYA C: • Yönetım MEDYA G: •
Doğan Akın Atatüık Bulvan No: 125, KaC4, BakanllkJar- ordmatön Ahmet Korul&an 0 Kurulu Başkanı-Genel Yönetım Kunılu
AnkaraTel 4195020(7hat). Faks: 4195027 •IzmırTem- Muhasebe: Bülent Yener • Idare: Müdür Gfilbin Erdnran Başkanı - Genel
sıkısı.SerdarKızık,H.ZıyaBlv. 1352 S. 2/3 Tel 4411220, Hüseyin Gürer • Işletme- Önder • Kooıdınatör Reha Mûdür Ü«in Ak-
Faks:4419U7#AdanaTemsılcısı:ÇttinYîğeııoğln,tnönû Çefik»Bılgı-Işletn Nafl Inal • Bıl- Işılman • Genel Mûdür men • Murahhas
Cd. 119 S. No: 1 Kat 1, Tel: 3522550, Faks: 3522570 gısayar Sıstem Mürüvet Çfler Yardnncısı: Mine Akdag ûye Bora Gönenç
Yı>ımia>ao ve Basan: Yenı Gun Haber Ajansı. Basın ve Yayıncıhk \ Ş
Tûjkocag Cad 39/41 Cağaloghı 34334 IstPK. 246 Istanbul Tel (0 212) 512 05 05 (20 hal) Faks (0/212)513 85 95
14 AĞUSTOS 1995 Imsak: 4.27 Güneş: 6.05 Öğle: 13.16 Ikindi: 17.04 Aksam 20.13 Yatsı: 21.44 MEDYACTel 51407 53 -513 95 8 0 - 513 8460-61, Faks 5118466
Hacı Bektaş Veli
anılacak
• HACIBEKTAŞ (AA)-
Ünlü Türk düşünürü Hacı
Bektaş Veli, 16-18 ağustos
tarihleri arasında.
Nevşehır'in Hacıbektaş
ilçesınde törenlerle
anılacak. Cumhurbaşkanı
Süleyman Demırel'ın de
katılacağı törenler içın 700
çadır kuruldu. Bu yıl 32.'sı
düzenlenen, 6 yıldır da
uluslararası düzeyde
yapılan Hacı Bektaş
Veli'yı anma törenleri, çok
kapsamlı kültür-sanat
etkınliklerine sahne olacak.
Hacıbektaş-ı Veli Dostluk
ve Banş Ödülü'nün de bu
yıl Alevi düşüncesı üzerine
yaptığı araştırmalanyla
tanınan yazar Ismet Zeki
Eyüpoğlu'na verileceğı
açıklandı
Deri kanserinde
yeni yöntem
• ANKARA (ANKA)-
lsrail'de deri kanserinin
tedavısınde yeni bir
yöntem gehştirildi.
Israil'deki IchilovTıp
Merkezleri Ekoloji
Enstitüsü'nde yapılan
deneylerde. ınterferon alfa
maddesınin deri kanserinin
yenıden ortaya çıkmasını
engelleyen yeni bır
yöntemi bulundu. Son altı
yıl içinde bu yöntemle
tedavı edilen 40 hastadan
yalnızca altısmda
hastalığın yeniden ortaya
çıktığı belirlendi. Bu
oranın, diğer tedavi
yöntemlen uygulanan
hastalara göre çok düşük
düzeyde olduğu
kaydedildi.
KTÜ 7 ilçeye
yüksekokul
açacak
• TRABZON(AA)-
Karadeniz Teknik
Ünıversıtesi (KTÜ)
tarafından 7 ilçeye daha
yüksekokul açılmasına
karar verildı. KTÜ
Senatosu tarafindan
açılmasına karar verilen ve
YÖK'e önerilen
yüksekokullar, Rize'nin
Fındıklı ve Çayeli,
Trabzon'un Maçka,
Vakfıkebir ve Tonya,
Giresun'un Bulancak ve
Şebinkarahisar ilçelennde
yer alacak.
"Sibernetik
nukuka girmeli"
• GAZİANTEP(AA)-
Millı Prodüktivite Merkezi
(MPM) Yönetim Kurulu
üyesi Prof. Dr. Kemal
Çevık, sibernetiğin hukuka
girmesi gerektığini
bildirdi. Çevik, yaptığı
açıklamada, kamuoyunda
adaletın gecikmesinden
duyulan rahatsızlığın
"gecikmış adalet, adalet
değildir" tanımıyla dile
getirildığıni hatırlatarak şu
görüşleri belirtti: "Adaletin
kısa sürede tecelli etmesi
gerekıyor. Adliyede sistem
değışikliğine gidilmeli,
bılgisayar devTeye girmeli.
Bilgisayarlar
mahkemelerde hâkimler
yenne karar vermeli
Çok objektif kararlann
verilebilmesi için
bunu gerekli
görüyorum. Gerekli
doneleri makinelere
vermek suretıyle
hâkimlerin yardımlannı da
alarak onlann yerine
bilgisayarlar karar
vermeli."
"Çiğköfte
makinesi:
Hünermatik
rr
• İSTANBUL(UBA)-
Gaziantepli Faruk Şahveli
kendi ürettiği
"Hünermatik" isimli
çiğköfte makınesinin 3 kilo
çiğköfteyi 6 dakika içinde
yoğurabildiğini" ileri
sürdü. Türkıye'nin
gündelik yaşamında
sürekli yer tutan ve
özellikle TBMM'nin
tavanına yapıştınlarak ilgi
odağı haline gelen
çiğköftenın artık
makıneyle yapılabıleceğı
ilen süriildü. Gaziantepli
mucit Faruk Sahveli
çiğköfteyi çok kısa sürede
yapabilecek bir
"çiğköfte makinesi"
ürettiğini belirterek
şunlan söyledı:
"Hünermatik 3 kilo
çiğköfteyi 6 dakika içinde
yogurabilir. Ancak
Hünermatik'in özellikleri
bu kadar değil. 21 işi
yapabilecek kapasitededir.
Lahmacun, patlıcan
kebabı, tel kadayıf, ayran
yapımı gibi bırçok işte de
kullanılabılir."
Doktora danışılmadan verilen diyet önerileri, insan yaşamını tehdit ediyor
Diyet tehlikesiGÜNDÜZtMŞtR
Yaz mevsimiyle birlikte diyet konusunda
adeta haber bombardımanına başlayan
medyada verilen sağlıksız diyet önenlen,
ınsan yaşımını tehlıkeye sokuyor.
Hiçbir doktora danışılmadan. kışiye öz-
gü özellikJer tespit edilmeden yayımlanan
diyet önerileri arasında açlığa yakın dıyet-
ler başı çekiyor.
Istanbul Universitesi tstanbul Tıp Fakül-
tesi Iç Hastalıklan Anabılım Dalı Başkanı
Prof. Dr. Erjpn Sencer, medyada çarşaf çar-
şaf yayımlanan diyet lıstelenni son derece
sağlıksız bulduğunu belırtiyor. Özellikle
kadınlann ilgisini çekmeye yönelik bu ha-
berlenn kesinlikle bilımsel olmadığını be-
lirten Prof. Dr. Ergin Sencer, bilinçsizce uy-
gulanan bu diyetlenn ınsan yaşamı içın bü-
yük risklere yol açacağına dikkat çekiyor.
Prof. Dr. Ergin Sencer'e göre kilo verme-
nin sağhklı yolu, hekim eşlığinde iyi düzen-
lenmiş bir dıyetten geçiyor. Prof. Ergin Sen-
cer öncelikleşişmanlığınzararlannınbılin-
mesi gerektığini vurgulayarak şunlan söy-
lüyor:
"Agır şişmanlarda en belirgin özellik so-
hınum yetersizliğL Bu solunum yetersizüği
yol yürürken merdiven çıkarken nefes dar-
lığı olması şeklinde ortaya çıkabileceği gibi
hoıiama. uykudan sıçra>arak uyanma ve
gündüz de uyuklama ilk belirtikr olabilir.
Şişman kimselerde şeker hastalığı çok kolav
ortaya çıkar. Kalp ve damar hastalıklan sık-
ür. Öynaklar. özellikle diz o> nakian erken
aşınır, ağnlar ve hareket güçliiğii orta yaş-
larda sıkıntı verir. Agır şişmanlarda deride
çeşitli iltihaplar. ayak şişliklerL, çaüaklar ola-
bilir. Sosval uvum kusuıian \e bunun yarat-
üğı ruhsal sorunlar da önemlidir. Şişmanhk
ne kadar ağırsa bu durumlann belirme ola-
sılıgı o kadar fazladır."
Üzmanlar şışmanlığın çeşitli tıplennı
şöyle sıralıyor:
"Özedikle kaJcalann fazla yaglandıgı ri-
pe kadınsı (g>noid tip) şişman denir. Burdar-
da kalp %e damar hastalıklarındaki arüş çok
ciddi değildir. ama şışmanlığın diğer sakın-
calan söz konusudur. Ense, gövde ve kann-
dan \ağlananlar erkeksi tip (android) şiş-
manlardır. Bunlar özellikle şeker hastalığı-
na ve kalp damar bozukluklanna adaydır.
Çok küçük yaşlarda başlayan şişmanlığın
teda\1si daha güçtür, ama ömrü kısaltıa et-
kisi daha a/dır.
Erişkin yaşta başla>an şişmanhk ise erken
damar sertligini ve kalp hastalığını getirir.
Ancak bu tip şişmanlar diyete daha kolay ce-
vap verir."
Şişmanlığın tedavısınde izlenecek yol ko-
nusunda Prof. Dr. Ergin Sencer. öncelikle
çeşitli tahlıllerin gerçekJeştirilmesi gerekti-
ğini vurguluyor.
Sağlıkb kilo vernıe
Prof. Dr. Ergin Sencer, şışmanlığın temel
nedenını tükettiğinden fazla kilo alımı ola-
rak tanımlıyor. "Ben kaJori almamı lasma-
yayim, tüketimi artürayun" dıye düşünen-
lenn pratikte bunu uygulamalannın müm-
kün olmadığını belirten Prof Dr. Ergin Sen-
cer, şunlan söylüyor:
u
Hareket ve egzersiz ancak yardnncıdır.
1 dilim ekmeğin kalorisini yakmak için 40
dakika yürüvüş yapmak gerektiğini düşü-
nürsek, >1yecek kisrüaınanın önemi kola> hk-
la anlaşıhr.
Saunada terlemek. masajla za>ıflamak,
birtakım aygjtlarla yağlan eritmek. boş >-a-
kitleri olabilen kimselerin kendik rini ıı\ ala-
malan dışında işe >aramaz. \ ücuttan yağ al-
dırnıak bazı vücut bötgelerine estetik bir
düzeltmea racı olarak seçUmiş bazı vakalar-
da düşünülebilinirT
Diyetlenn ıkı türlü olduğunu, birincisinin
tam açlık veya asgari bır protein verilerek
açlığa yakın diyetler, ikincısınin ise ayak-
tan uygulanabilecek diyetler olduğuna dik-
kati çeken Prof. Sencer, sözlerini şöyle sûr-
dürüyor:
Açlığa yakın diyetler çok ağır vakalarda
ve hastane gözetiminde uygulanır. lyı izlen-
mezse ölümle bile sonuçlanabilir. tkinci di-
yet şeklinde diyetlenn kalorisi 900-1100
• Özellikle
kadınlann ilgisini
çekmeye yönelik bu
haberlerin kesinlikle
bilimsel olmadığını
belirten Prof. Dr.
Ergin Sencer,
bilinçsizce uygulanan
bu diyetlerin insan
yaşamı için büyük
risklere yol açacağına
dikkat çekiyor.
• tnsanlann başta
estetik kaygı olmak
üzere çeşitli
nedenlerle kilo
vermek istediklerini
ifade eden Sencer'e
göre kilo vermenin
sağhklı yolu, hekim
eşliğinde iyi
düzenlenmiş bir
arasındadır ve çeşitli kaynaklardan yıye-
cekler verilerek vitamin, mineral, lıf ve pro-
tein eksikliği olması önlenir. Bunlara bır
örnek verebiliriz.
SABAH: Şekersiz çay, iki ince dilim es-
mer ekmek, 40 gram beyaz peynir ve 1 do-
mates.
ÖĞLE. 1 dilim esmeT ekmek, 60 gram et
veya tavuk etı (haşlama veya ızgara), 1 do-
mates \eya salatalık. (Et yerine 200 gram
yoğurt da olabilir.)
IKİNDİ: Şekersiz çay, 3-4 tane kepek bis-
küvısi (pıyasada olanlardan)
AKŞAM: Yağı alınmış et veya tavuk su-
yu ile 1 tas çorba (biraz sebze ve biraz pi-
rinç veya irmık vb ile yağsız), 1 dilim es-
mer ekmek, 120 gram et, tavuk veya balık
eti (haşlama veya ızgara), 1 tabak haşlan-
mış sebze, 1 salatalık ve 1 domates ile 1 el-
ma veya 1 portakal veya 100 gram çilek.)
Gece yatarken: 1 orta boy havuç rendesi,
bir bardak ayran.
lasos Antik kenti
Türk-îtalyan
dostluk sembolü
OLCAY AKDENİZ
MtLAS - Eskı Yunan
söylencelerine göre antık
çağda Yunanıstan'daki Ar-
gos'tan gelen göçmenlenn
Güneybatı Anadolu'da,
Mandalya Körfezı'nin ku-
zeydoğusundakj küçük ya-
runada üzenne kurduklan
lasos antık kenti, Türk-ltal-
yan dostluk ve ışbırhğının
sembolü oldu. lasos'takı
"Bahk Pazan Açıkhava Mü-
zesi"nın açılışında bir araya
gelen Kültür Bakanı lsmail
Cem ile ItaKa'nın Ankara
Büyükelçısı Bisani Masa-
omarmile, Iasos'u Türk Ital-
yan dostluk ve işbırliğınin o-
dak noktası olarak ilan ettı-
ler.
lasos, tarihte pek çok söy-
lenceye konuolmuş bir kent
Ancak bu söylencelenn en
ünlüsü çocuk ile yunus balı-
ğının dostluklannı anlatanı.
Söylenceye göre Iasoslu
Hermias adlı çocuk jimnaz-
yumdaki çalışmalann ardın-
dan denize gidermiş. Denız-
de ise bir yunus balığı Her-
mias'ı sırtına bindırir, açık
denizlere götürürmüş. Kı-
milerine göre bir gün yunus
bahğının yüzgeçleri Hermi-
as'm ayak bileklerini kesmiş
ve o da kan kaybından öl-
müş. Yunus, Hermias'ı kıyı-
ya çıkarmış ve sonra kendi-
si de karaya çıkarak Hermi-
as'ın yanında ölmüş... Kimi-
lerine göre ise Hermıas'ın
yunus balığı ile olan dostlu-
Doğudaki
daha kısa,
tstanbul Haber Servisi -
Türkıye'de çocuk sağlığı ve
gehşımi. ülkenın batısıyla
doğusu arasında büyük fark-
lılıklar göstenyor. Ekono-
mık ve kültürel nedenlerden
kaynaklanan sorunlar nede-
niyle yaşına göre boy gerili-
ği olan çocuklar doğu bölge-
lennde yüzde 33'e. batıda
iseyüzde 10'aulaşıyor Ya-
şına göre ağırlığı az olan ço-
cuk yüzdesi de yine en çok
doğuda görülüyor.
Besın tüketimınde gelir
durumlanna göre büyük
farklılıklann görüldüğü ül-
kemizde. en düşük gelir gru-
bunun günlük et tüketimi
1.4 gram düzeyinde kaldı.
Çocuklar, ülke genelinde
gelir ve kültürdüzeyinin dü-
şük olmasından en çok etki-
lenen kesim oluyor. Petrol-Iş
Sendıkası'nın venlenne gö-
re,"tam aşıh"çocuk oranı,
Türkıye'nin doğu bölgesın-
de yüzde 40.6, batıda ise
yüzde 76 olarak göstenliyor.
Hiç aşı olmayan çocuklann
oransal dağılımmda ise, do-
ğu Büyük Iskender'ın kula-
ğına kadar gıtmış. Iskender,
Hermıas'ı yanma çağırmış
sonraonu Babil'e götürmüş
ve orada denizler tannsı Po-
seıdon'a rakıp yapmış. Her-
mias gerçekten yaşamış mı
ve yunus balıklanyla böyle-
sine bir dostluk kuımuş mu
bilinmez, ama Iasoslular
Hermias ve yunus bahğını
bastırdıklan sıkkelerde hep
yaşatmışlar.
Aradan yüzlerce, bınler-
ceyılgeçmış... 1960yılında
ltalyan arkeologlar lasos'a
gelmiş; Hermias ve yunus
bahğının kenti Iasos'un giz-
lenni ortaya çıkarmak içın
kazı başlatmışlar. Önce De
La Rocce tarafından başlatı-
an kazılar. daha sonra Doro
Levi tarafından sürdürül-
müş. Kazılara genç bır asis-
tan olarak katılan Bayan Fe-
de Berti ise zaman içinde
eğıtımını tamamlayarak ko-
nusunda uzmanlaşmış bır
profesör olarak kazılann so-
rumluluğunu üstlenmiş.
Prof. Fede Berti, Muğla
Valısı Lale Aytaman'ın da
önerisi ile yalnız kazılarla
yetmmemiş; Iasos'un balık
pazan ve bunun orta avlu-
sunda bulunan anıt mezann
restore edilerek bir açıkhava
müzesine dönüştürülmesı
içın de çaba harcamış. Böy-
lelikle antik çağda balıklan
ve karideslenyle ünlü lasos
kentinde balık pazan bır
açıkhava müzesi hahne ge-
tirilmiş.
çocuklar
daha zayıf
ğuyla ban arasında 5 kat fark
görülüyor. Yapılan araştır-
malar. gebelerin tetanos aşı-
sı konusunda Türkiye'nin
tam bir genlik içinde oldu-
ğunu göstenyor. Doğuda
hiç aşı olmamış gebe kadın
oranı yüzde 75.4"ü aşarken,
kentsel alanlarda bile kadın-
lann yüzde 54.8'inin aşısız
olduğu saptandı. Bu rakam-
lar, yeni doğan tetanoslu be-
bek oranmdaki artışm nede-
ni olarak görülüyor.
Sağlık alanındaki eksik-
lıklenn en büyük yansıması
doğum öncesı ve sonrası ba-
kım olayında görülüyor.
Kırsal alanda yaşayan gebe-
lerde hiç doğum öncesi ba-
kım almayan kadın oranı
yüzde 52.6 iken; doğu böl-
gelerinde bu. oran 65.8'e
yükseliyor.
Yıne doğu bölgelerinde
kadınlann e\'de doğum ora-
nı yüzde 70'i aşarken, kent-
sel alanlarda doğum yapan
kadınlann yüzde 72.5'inın
sağlık kurumlannda doğur-
duklan kaydedılıyor.
lıirizın değfl^ ahyap palladı• Yerleşimlerin yüzde
40'ında su şebekesi
çok yetersiz. Özellikle
turistik tesis ve yazlık
konutlann bulunduğu
belediye sınırlan
dışındaki mücavir
alanlara ulaşmak
çok zor.
ÜMİTOTAN
tZMİR- tkinci konutla-
nn ışgaline uğrayan Ege ve
Akdenız bölgelerinde ya-
tak sayısı artıyor, gelen tu-
rist sayısı, tunzm gelirleri
de artıyor, ancak eksılen
bir şey var; çevre. Orman
yangmlannın da eklenme-
sıyle altyapısız, 'çevreye
Ancak bunlar sagnksız. Kryılar başlamış veya yanm kalmış inşaatlarla dolu.
Gerçekte patlayan turizm değıl, altyapı. Ça-
tırdamamn, çöküntünün sesleri duyuluyor;
ama para kazanma hırsı her şeyi bastınyor...
"GAP'tan sonra Türkiye'nin en önemli
projesi sayılan Edremit-İcel arası vaklaşık
dört bin kilometrelik kı> ı şeridindeki turizm
ağırlıkh >erleşim biririıkrinde içme suyu,
kanaiizasyon. aüksu antnıa, deşarj ve çöp
ünha sistcmleri gibi alt> apı tesislerinin mev-
cut durumlannın tespiti ve ırhabilitasyonu-
nu öngören Akdeniz-Ege Turizm Altvapısı
Kıyı Yönetimi (ATAK) Projesi'nin önemi
kavranarak hı/landınlmalıdır. Aksi takdir-
de başta Alanya, Kuşadasu Bodrum. Fethi-
ye, Marmaris olmak üzere altvapısı yetersiz
tfim önemli yerleşim birimlerinin geleceği
karanlıkür_**
ÇevTe korumacılann. kent planlamacıla-
nnın. odalann yaptığı bu ortak uyannın
üzerinden yıllar geçti. İşte gelecek de gel-
di. 1989 yılımn temmuz aymda, "Işte Kıyı-
larunız" röportajı için koy koy gezdiğimız
Marmara, Ege ve Akdeniz'in turistik belde
yetkilılen ve yöre yurttaşlan daha o zaman-
lardan sıkıntılan göriiyor, "çare" anyorlar-
dı. O günlerden bugünlere turistik yörelere
yalnızca ikınci konutçular, inşaatçılar, turis-
tik olan ya da olmayan tesis yapuncılan uğ-
radı, "çare"ne yazık ki hiç ortalıklarda gö-
rülmedi.
Şımdi vanlan nokta, suyu yetmeyen, fos-
septıkleri denizlere taşan. dağlan beton yı-
ğınlanyla kaplı, yaz aylanndaki kalabalığa
direnemeyen turistik yöreler... Bunu biz de-
ğil, rakamlar söylüyor. Işler bu kadar kötü-
ye gıtmeden üç yıl önce Ege ve Akdeniz kı-
yılannda yapılan durum tespit çalışmala-
nnda ortaya çıkan tablo şöyle:
Yerleşimlerin yüzde 40'ında su şebekesi
çok yetersiz. Mevcut sistemlerle belediye
smırlan içine hizmet verihnekte olup özel-
likle turistik tesis ve yazlık konutlann bu-
lunduğu belediye smırlan dışındaki müca-
vir alanlara ulaşmak çok zor.
YeTİeşimlerin yüzde 78'ınde fosseptik çu-
kurlan bulunuyor. Ancak bunlann sağlık-
sız olması ve belediyelerdeki vıdanjör sa-
yısının yetersizliği, sık sık taşmalara neden
oluyor. YeTİeşimlerin yüzde 13'ünde eski-
miş ve yetersiz kanaiizasyon şebekesi var,
atıksular direkt olarak en yakın dereye de-
şarj ediliyor.
Yüzde 11 'indekı yeni kanaiizasyon şebe-
kesi ise atıksular antılmadan denize verili-
yor. Turizm Bakanlığı'nca Güney Antah/a,
Side, Manavgat, Belek biyolojik antma te-
sisleri dışmda, ATAK Projesi alanında ant-
ma tesisi bulunmuyor.
Yerleşimlerin yüzde 43'ünde çöp topla-
ma ve depolama sıstemleri sağlıksız ve kö-
tü durumda, Yüzde 52'sinde toplama ve de-
polama sistemleri orta halli, ancak yüzde
5'inde iyi durumda. Turistik yörelerde çöp
toplama işlemınin üstü açık kamyonlarla
yapılması olumsuz etki yaratıyor
Tespit edilen ve her gün kötüye giden so-
runlar çözümlenemezken yazhkçılann kı-
yı işgali sürdü. Edremit, Akçay, Altınoluk,
Burhaniye, Ayvalık yöresinde 1989 yılında
zeytinliklerin arasına gizlenen ıkinci konut-
lar, bugünlerde yörelerde "egemenliği" ele
geçirdi. Artık zeytinlikler suyu, altyapısı
olmayan ikinci konutlann arasında süs gi-
bi. Gümüldür, Ürkmez yöresinin satsuma
bahçeleri de aynı durumda.
Edremit, Burhaniye ve Ayvahk'la artık
bırleşti. Kuşadası- Gümüldür hattında da
soluk alacak yer kalmadı. Dalyan, Göcek,
Fethiye hattı da öyle.Oysa topragın altında
patlamalar oluyordu.
Ege'den Akdenız'e tunstik yörelerünız-
dekı bugünkü duruma baktığımızda pat-
layanın tunzmden çok altyapı olduğu açık
seçik görülüyor.
Sorunlar görünmüyor...
# Edremit. Burhaniye,
Göcek. Ayvalık hattındakı
120 kilometrelik bölgede
son beş yıl içinde yapılaş-
ma beş kat arttı. Ayvalık'ta
10 yıl önce gereksinimı
karşılar durumda olan su.
şimdilerde yetersiz. Sanm-
saklı ve Alibeyköy'de gün-
boyu süren su kesintileri
çekilmez boyutta. Ayva-
lık'ta 1966'da başlanıp
1986'da bitirilebilen kana-
iizasyon sistemi yetersiz
kaldı. Sistemdeki tıkanık-
lık nedeniyle atık sular kör-
feze akıyor
# Kuşadası'nda yapı-
laşma artık doruk noktasın-
da. Yapılan imar tadilatla-
nyla aşın betonlaşma Ku-
şadası'nı bir kente çevirdi.
Belediyeler gelirlerinin bü-
yük çoğunluğunu ikincil
İconutlardan, 'bağışlardan'
sağladığından çarpıklıklar
görmezden gelinıyor. Ku-
şadası'nın tüm kanaiizas-
yon atıklan denize akıyor.
0 İkınci konut denildi-
ğinde akla ilk gelen turistik
beldelerden olan Bod-
rum'da 1990 yılında 5 bin
olan konut sayısı bugünler-
de 10 bin 500'e ulaştı. Ha-
len 3 bin ikinci konutun in-
şaatı da sürüyor. Bodrum-
da en büyük sorun içme su-
runlar sürüyor.
Dere yataklannm kapa-
tılarak üzerinde yaratılan
yapılaşrnanın acı sonuçlan
iki yıl önce yaşanan sel fe-
laketiyle somut biçimde
görüldü.
Ancak yeni bir felaket
• Ege'de yapılaşma hızla artıyor. Edremit,
Burhaniye, Göcek, Ayvalık hattındaki 120
kilometrelik bölgede son beş yıl içinde
yapılaşma beş kat arttı. Geçen yıllarda
yoğun yapılaşrnanın yaşandığı
Akdeniz'deyse bu kez altyapı yetersiz kaldı.
Kanalizasyonlar denize akıyor.
yu. Yanmada susuzluktan
neredeyse kurumak üzere.
İçme suyu sorununa henüz
köklü bir çözüm bulunabil-
miş değil. Katı atık sorunu
da sürüyor. Çözümlenmiş
gibi görünen kanalizasyon-
da antma tesisi yok, denize
boşaltım yapılıyor.
0 Marmaris'te de çarpık
yapılaşmadan doğan so-
yaşanmaması için önemli
bır önlem alınmadı.
•Gökova'da bilhassa
Akyaka bölgesinde de hız-
la artan ikinci konuta kar-
şın altyapıyla ilgili tüm so-
runlar giderek büyüyor.
Gökova'nın kalbinde çakı-
lı bulunan Kemerköy Ter-
mik Sanrralı da gorsel kir-
lilikle birlikte çevre kirlili-
ğine de 'katkıda' bulunu-
yor. Köyceğiz Gölü evsel
atıklann deposu durumun-
da. Gölde 7 metre derinli-
ğe kadar hiçbir canlınm ya-
şamadığı belirtiliyor. Köy-
ceğiz ve Dalyan belediyele-
rinin kanaiizasyon yapacak
kadar paralan yok.
0 Fethiye'de altı yıl ön-
ce batan Fiorita adlı tekne
hâlâ çıkanlamadı. Tekne
büyük bir kirlilik yaratıyor.
Yöredeki akaryakıt dolum
tesisleri de körfezde tehdit
oluşturuyor. Yörede içme
suyu sorunu da her geçen
gün büyüyor. Göcek, 'keş-
fedildikten' sonra hızla tü-
ketılmeye başlandı. Altya-
pı sorunlan giderek büyü-
yor.
0 Kaş ve Kalkan'da iç-
me suyu yaz aylannda bü-
yük sorun olmayı sürdürü-
yor.
Kaş'ta kurulacak kanaii-
zasyon sisteminin nereye
boşaltılacağıyla ilgili tartış-
malar sürüyor.