Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7 HAZİRAN 1995 ÇABŞAMBA 10 DIŞ HABERLER DüencOere karşı savaş • TAHRAN(AA)- tran'ın tarihı ve tunstik Hemedan kentinde, polisin 153 profesyonel dilenciyi meslekten men ettiği bildirildi Dilencelerin kenti aralannda parselledikleri ve zengin semtlerindeki "dilenme köşelerinin" büyük hava paralanyla el değiştirdıği belirtildi. Turuklanan dilencilerin pek çoğunun maddı sorununun olmadığı, aralannda bırkaç eve sahip olanlann bulunduğu ve çoğunun lüks otomobiller kullandığı, sadece bir dilencinin 300 milyon riyal (yaklaşık 3 milyar TL.) mal varhgına sahip olduğu ifade edildi. Mısıp'da üç Mam karan • KAHtRE(AA)- Mısır'da iki kişiyi öldürmekle suçlanan aşın dinci bir örgütün mensubu üç kişi idam cezasına çarptınldı. Yüksek Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde, 1993yılındaSuez kentinde birpolis memuru ile bir okul müdürünün öldürülmesine ilişkin görülen davada, Muhammed Fevzi, Ahmed Abdûlkadir ve Garib El- Şahat adlanndaki örgüt üyeleri idama mahkum edildiler. Davada, kaçak olan El-Şahat'ın idam cezası gıyabında verildi. Güney Afrfka'da Mamkalctı • JOHANNESBURG (AA)- Güney Afrika Anayasa Mahkemesi, idam cezasını kaldırdı. Bütün vatandaşlar için eşit haklan temınat altına alan Güney Afrika'nın ilk anayasasını yorumlamak üzere bu yıl başlannda kurulan Anayasa Mahkemesi, aldığı bu kararla, halen 400 'ü aşkın kişınin aldığı idam cezalannın infaz edilip edilmeyeceği konusunda beş yıldır devam eden belirsizliğe son verdi. Mahkeme Başkanı Arthur Chaskalson "Bu karann alındığı tanhten ıtibaren devlet ve bütün organlannın, idama mahkum edilmiş bulunan bir kimsenin cezasını infaz etmesi yasaklanmıştır" dedi. Bulgaristan'da rkçı saMırı • SOFYA(AA)- Bulgaristan'ın Gotze Delçev bölgesindeki Beznitza köyünde, Müslümanlann yaşadığı 3 ev kımligi belirlenemeyen kişiler tarafından kundakJandı. îbrahim Mehmet, Îbrahim Aziz ve tsmail Amavutov'a ait ahşap evler ve evlerin bahçesinde bulunan ağıllar önceki akşam geç saatlerde kımlığı belirienemeyen kişiler tarafından benzin dökülerek ateşe verildi. CHnton-Esad nörüşmesi • WASHINGTON (AA)- ABD Başkanı Bill Clinton'm Dışişleri Bakanı Warren Christopher'ın Ortadoğu turu öncesinde Suriye Devlet Başkanı Hafiz Esad ile bir telefon görüşmesi yaptığı bildirildi. Beyaz Saray Sözcüsü Mike McCurry, gazetecileri yaptığı açıklamada, görüşmenin çok kısa sürdüğünü belirtirken, detay vermedi. Christopher,tsrail-Suriye banş görüşmelerinin hızlandınlmasına yarduncı olmak amacıyla bugün Ortadoğu'ya uçacak. GUNLUGU HAK Ya ABD vizesi, ya ulusal onıır! Delikli su boruları moda Devlet Ekoloji Komitesı'nin yaptığı açıklamaya göre, Moskova'nın sulanmn yüzde 20'si su borulanndakı delikler nedeniyle boşa akıyor. Açıklamada, ördem alınmazsa, 15 yıl sonra başkenttekı bınalann yüzde 40'ının su baskınlan tehlikesiyle karşılaşacağı bildirildi. Eski bir tanıdığa rastladım. Hüzünlüydü. Nedenini şöyle anlattı: îki çocukluk arkadaşı varmış Şimdi ABD'de yaşıyorlarmış. Bırkaç yıldır kendisini davet ediyorlarmış. Bizimki sonunda dayanamayıp bir aylığına Amerika'ya gıtmeye karar vermiş. Ama, önce Moskova'nın merkezindeki bir "sırat köprüsü"nden geçmesi gerekıyormuş. Amerikan elçiliğinin önünde her gün binlerce kişi toplanırmış. Arkadaşım ilk ikı denemesinde başanlı olamayınca üçüncü gün sabah saat 6'da elçiliğın kapisına dikilmış. Sırası gelince iri yan koruma görevlilerin arasından geçip camın arkasındaki konsolosluk memuruna yaklaşmış. Belgelerini ve pasaportunu iletmiş. Rusçayı "harâh" Amerikan şivesiyle konuşan memur kadın, bızimkinin yüzüne bile bakmadan sorulan sıralamış: "Nerede çalışıyorsuuz?" "Kaç para alıyorsun?" "Çocuğun ABD'ye yerleşme gibi gizli bir amacra olmasın?"' Artık deliler de çağdaşlaştı Moskova ve Petersburg akıl hastanelennde artış Sezar, NapoJyon ve Hitler gıbı tarihi şahsıyetlere pek rastlanmıyor. Bir gazetenin yaptığı araştırmaya göre, aklı dengesi bozuk olanlann en fazla tercih Bizimki bir soruyu yanıtlayamadan yenisiyle karşılaşıyormuş. Derdini anlatamadan, camın arkasından acı gerçeği ögrenmiş: "Sizin gibOeri biliriz. Niyetiniz orava stzmak. Vîze-mize yok size!"Ve pasaporta "Vîze bâşv urusu reddedümistir!" diye bir damga basmış Yani şaşkın arkadaşımı durup dururken "sabıkah" yapmış. Bizimki hık mık derken, kapıdaki zenci korumalardan biri onu omuzlanndan ite kaka sokağa firlatmış. Anlatırken hala ağlamaklıydı. "•Türkiye'\e git; bizim kapdannuz herkese açık!"gıbı anlamsız şeyler söyleyerek onu yatışürmayı denedim. Içimden de Amerikalırun bu küstahlığıyla son yıllann politik değışiklıklen arasında sıkı ve sıkıcı ilişkileri kurmaya çalıştım. ve taklit errikleri kişi, banker Sergey MavrodL Daha sonra muhalıf lıder Aleksandr Rutskoy, Savunma Bakanı Pavel Graçov ve Devlet Başkanı Boris Yeitsin geliyor. Tatlıcılar, Moskova'ya! Ruslann dünyada en fazla tatlı seven uluslardan biri olduğu iddia edildi. Buna göre "dünya tath yeme şampiyoDasın nda Isviçre birinci, Rusya ikinci,. Ancak fazla tatlı çeşidi bilmeyen Ruslar, daha çok çikolatayla idare ediyorlar. Clinton Ortadoğu barışı için iyimser • ABD Başkanı Bill Clinton, bu yıl Ortadoğu'da banş sağlanabileceğine inandığım söyledi. Dış Haberier Servisi - ABD Başkanı Bill Clin- ton, Ortadoğu'da banşın bu yıl sağlanma şansı ol- duğunu belirterek bölge- deki anlaşmazlığın sona ermesinin tüm dünyada teronzm tehdidini orta- dan kaldırmaya yardımcı olacağını ifade etti. CNN televizyonunun Larry King live progra- mına Başkan Yardımcısi AlGore ile birlikte katılan Clinton, tsrail, Ürdün, Mısır ve Filistin Kurtuluş Örgütû liderlerinin ban- şın önündeki engelleri kaldırmak için çabaladık- lannı kaydetti. Clinton, Suriye Devlet Başkanı Hafiz Esad'ın da Ortadoğu'da banş istedi- ğine inandığını söyledi. Larry King'in çeşitli ko- nulardaki sorulannı ya- nıtlayan Bii! Clinton, "Bu yıl banşı sağlama şansı- mız oMuğunu düşünüyo- nım. Yolun ûzerinde çok engel var ve başaramaya- bfliriz. Ancak bir şansnnız olduğuna inanjyorum" diye ko- nuştu. Clinton, Ortadoğu'da sağlana- cak bir anlaşmanın bölgenin dı- şında da çok yarar sağlayacağını kaydetti' "OrtadoğıTya banşı getirmeyi başanrsalc, gelecek yûzyılda bu- nun tüm kıtalarda terorizme kar- şı mücadeJede yardımcı olacağına inanryonım. Ortadoğu banşı tüm insanlar için büyük bir adun ola- cak." Diplomatiar bölgede ABD Dışişleri Bakanı W»rren Christopher, Ortadoğu'ya yapa- cağı beş günlük gezisine bugün başlıyor. Mısır'ın resmi haberajansı ME- • Christopher'ın bugün başlayacak Ortadoğu gezisinin ana gündemini Îsrail-Filistin banş sûreci oluştunıyor. Ross dün Suriye Devlet Başkanı Esad'la bir araya ge- lerek bu ay içinde V/ashing- ton'da yapılması planlanan lsrail-Suriye banş görüşme- lerine hazırlık toplantısı yap- tılar. Dışişleri Bakanı Christop- her'ın temaslan için zemin hazırlayan Dennis Ross, ön- ceki gün de Israil'de Başba- kan îzak Şamir ve Genel Kurmay Başkanı Amnon Şa- hak ile görüşmüştü. Bu arada Filistin özerk Yönetimı'nın ekonomik iliş- kilerinden sorumlu üst düzey yetkilısı Ahmed Korej, Ür- dün özel sektörüne, Filistin ile olan ticari ilişkilerini güç- lendirmeleri çağnsında bu- lundu. Ahmed Korei, Ürdün tşadamlan Bırliğı ile fsrail iş- galı altındaki Batı Şeria ve Filistin Özerk Bölgesi'nden Filıstınlı işadamlannm ortak- laşa düzenlediklen konfe- ransta yaptığı konuşmada, ts- rail'i "tekelini korumayaça- hşmakla" suçladı. Korei, "I*- rail, Rlistin piyasalannda, ts- rail şirkerJerinin tekelini ko- runıak için \rap ülketeri ile ticaretyapmamıaengeUenjevçça- hşıyor''dedi. Ahmed Korei, Urdün işadamlanna, ticari ilişkilerin ge- liştirilmesı yoluyla lsrail tekelinin kınlabileceğini söyledi. Öte yandan, Ortadoğu gezisini sürdüren Almanya Başbakanı Helmut Kohl, dün tsrail Baş- bakanı tzak Rabin ve Dışişleri Bakanı Şimon Perez ile görüştü. Fiüstinllerin Kudûs'ün kendi yönetimlerine devredümesi için düzenledikleri yürüyüşe çok sayıda çocuk da kaaJdı. NA, Christopher'ın Kahire'de Mı- sır Devlet Başkanı Hüsnü Müba- rek ve tsrail Başbakanı tzak Ra- bin ile üç gün sürecek görüşmele- re katılacağını bıldirdı. Haber ajansı, cuma günü başlayacak gö- rüşmelerin Îsrail-Filistin banş sü- reci ûzerinde yoğunlaşacağını kaydetti. Ancak gerek ABD gerekse tsra- il yönetimi Mısır'dan yapılan açık- lamanın henüz kesinlik kazanma- dığını bildirdiler. ABD, aynca tsrail ile Suriye arasında bir banş anlaşmasına va- nlması için de yogun bir diploma- si trafiği sürdüriiyor. ABD Orta- doğu özel Koordinatörü Dennis Ross bölgede temaslarda bulunu- yor. JAPONYA 6 Yüce Gerçek'e cinayet şuçlaması TOKYO (AA) - Japonya'nın Tokyo Metrosu'na mart ayında düzenlenen sarin gazı saldınsından sorumlu tutulan Yüce Gerçek tankatının lıderi Shoko Asanara ve tarikat mensubu 6 kişi hakkmda dün resmen cinayet ve cinayete teşebbüs şuçlaması yapıldı. Tarikat lideri 16 mayısta polıs tarafından gözaltına alınmıştı. Polis, metroya düzenlenen saldınyla ilgıli yaptığı soruşturma sırasında bu olaydan tarikatın sorumlu olabileceğine ilişkin bırçok kanıt ele geçirdi. Tarikat lideri hakkmda yapılan suçlamayla Japonya'da İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Tokyo Savcılığı'nın karşılaştığı en karmaşık davanın gündeme getirildiği belirtiliyor.Asahara'nın yanı sıra hakkında suç duyurusu yapılan diğer 6 kişi arasında tarikatın "istihbarat bakanı7 " ve gazı metroya yerieştiren komando gnıbunun lideri olduğu sanılan Yoshihiro Inoue de bulunuyor. Japonya'da cinayet suçuna verilen en ağır çeza asılarak idam. Öldürmeyi planlama ise 2 seneye kadar ağır hapis ile cezalandınhyor. Tokyo Metrosu'na düzenlenen saldınyla ilgili soruşturma çerçevesinde tarikat mensubu 41 kişi hakkında tutuklama karan bulunuyor. Aralannda tarikat liderinin de bulunduğu 34 kişi halen tutuklu bulunuyor. Tarikat mensubu 7 kişi halen kayıp. Metroya 20 martta düzenlenen saldında 12 kişi öhnüş, 5 bin 500 kişi de zehirlenerek rahatsızlanmıştı. Ingiltere'de Irakgate skaıulalı Major hiikümetmi sarsıyor LONDRA (AA) - tngiltere'den Irak'a giden silahlar konusunda üst düzey bir bakanm sorumlu olduğu ve Major hükümetınin Irak'a yönelik polıtikayı gizli tutarak, parlamentoya yalan söylediği anlaşıldı. Irak'ın silahlanmasında tngiltere'nin katısı ve silah satışlannda hükümet rol oynayıp oynamadığı konusu, Körfez savaşından sonra gündeme gelmiş ve Başbakan Major, 2.5 yıl önce bağjmsız bir kurul oluşturarak, konunun araştınlmasını istemişti. Sızdınlan bi^i Yargıç Scott'un başkanlığında oluşturulan ve "Scott Komisyonu" olarak adlandınlan kurulun çahşmalannın sonbahardan önce bitirilemeyeceği duyurulmuştu. Ancak, geçen pazartesi gecesi BBC'ye sızdınlan bir aynntıya göre Scott Komisyonu, Dışişleri eski Bakan Yardımcısı ve şu anki Tanm Bakanı VVUliam VVMdgrave'in Irak'a satılan silahlar konusunda • Ingiltere'nin Irak'a silah satışı konusunda sürdûrülen araştırmada dışişleri eski bakan yardımcısının parlamentoya yalan söylediği ortaya çıktı. parlamentoya yanıtıcı bilgi verdiğini belgeledı. "Pariamentm-a yalan söylemek", Batı demokrasılennde ışlenecek en büyük suçlar arasında sayılıyor. Iran-Irak savaşı Belgelere göre, tran-Irak savaşı sırasında gerileyen Irak'a yardım etmek için Ingiltere, 1988'den başlayarak Saddam'a büyük silah yardımı yaptı. Dönemin ABD siyasetiyle benzerlik gösteren bu manevra, hükümetçe gizli tutuldu ve parlamentoya bilgi verilmedi. Hükümet yetkilileri, konuyu parlamento adına soruşturan Scott Komisyonuna ifade verirken de bilgıleri gizli tuttular. Sızan aynntılara göre Scott Komisyonu, "gizli hükümet siyasetrkonusunda Temmuz 1989'da 4 ay süreyle Dışişleri Bakanlığı yapan John Major'u ve başka üst düzey yetkilileri de suçluyor. Major geçen yıl 6 saat süreyle Scott Komisyonu'na ifade vermiş ve olayı bilmediğinı kaydetmişti. Sızdınlan belge Scott raporunun bir an önce açıklanmasını gerekli kılıyor. öte yandan, komisyonun çalışmalannı tamamladığını ve raporu sonbaharda yayınlamak istediği biliniyor. Major'ın başı dertte Major hükümetinin ise rapor baskısinı bu kadar uzun süre taşıyamayacağı söyleniyor. Raporun uzaması, en geç 1997 ilkbahannda yapılması gereken seçimİCT için Major hükümetinin şansını da gölgeleyecek. BODRUM Alabanda Otel Gölköy / Bodrum Mayıs-Haziran 650.000 TL Temmuz-Ağustos 1.150.000 TL (Yanm pansiyon günlük) Rezervasyon ve bilgi için: Istanbul Kültür Turizm (212) 234 34 20 / 4 hat Kosmos Turizm (216) 356 68 84 Bodrum Fora Yatçılık (252) 316 46 64 Mavi Yolculuk Bodrum / Bodrum Marmaris / Marmaris Mayıs-Haziran-Temmuz Her Cumartesi hareket Haftalık tam pansiyon 15.000.000 TL. Ş BASIN THE INDEPENDENT Mîloseviç'e dikkat BM'li rehineleri kurtarmak ve Bosna'daki savaşı sona erdirmek için telaş eden Bao, bu panik içinde şeytanla pazarlığa oturmak gibı tehlikeli bir işe soyunabilir. 'BosnaVlakişeytan' Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç'tir. Batı, Miloseviç'in Balkanlardaki en güçlü kişilik olduğuna ınanıyor. Miloseviç, Yugoslavya'daki aşın milliyetçiliğin de baş mımarlanndan biri. Çaresizliğe düşen Avrupa şimdi, kendi başlattığı katliamı sona erdirmesı için bu adamdan medet umuyor. Ancak yine de Sırp liderine elde armağanlarla koşmak yanlış olur. Miloseviç sadece güçten anlıyor, bu nedenle de Sıtbistan'ın dünyamn geri kalan kısmıyla sonu olmayan bir pazarlığa oturacak kadar güçlü olmadığını belki halkından da daha iyi biliyor. tşte bu yüzden, Miloseviç'i idare etmenin en iyi yolu, Batı'nm Sırbistan lidenyle vardığı her uzlaşma karşılığında ondan da taviz almaktır. Miloseviç, bu gücü elde etmek ve elinde tutmak uğruna şeytanla bile pazarlık yapmış birisi. Miloseviç'in modern Avrupa'ya yeniden kabulü karşılığında ödemesi gereken bedelin açıkça ortaya konması gereklidir. Sırp milliyetçiliğinin karanlık ve kanlı amacı kesinlikle reddetmelı. Bosna-Hersek ve Hırvatıstan'dakı Sup azmlıklara özerklik haklannın verilmesini sağlayacak anlaşmalar yapılabilir. Şeytanla yapılacak pazarlığın koşullan banş ve güvenlik olmalı. Bakalım şeytan bu koşullara dayanabilecek mi? (5 Haziran) iBtenutfeııal Hendd Tribuc'dea NATO'yla birlikte Savaşlarda, bir askerin bile düşmana esir düşmesi, önemli bir sonındur. Ama en önemli sorun değıldır. Bosna'nın özel koşullannda, kendilennı savunacak sılahlan olmayan BM askerlennin Sırplar tarafından rehin alınması, haklı olarak bunalımda en önemli sorun niteliğine büründü. Bosnalı Sırplar BM askerlerinin rehin değil "savaş rutsagı'' olduklannı iddia ediyorlar. Bu doğru değildir. Savaş tutsaklanna nasıl muamele edileceğine ilişkin uluslararası kurallar vardır. Savaş tutsaklan zincire vurulamaz. Onlara iyi davranmak zorunludur. Küstah Bosnalı Sırplar, rehinelerin serbest bırakılmasına karşılık, NATO'nun hava akınlan düzenleme politikasından vazgeçmesini istiyorlar. Bu açıkça şantajdır. BM bu şantaja boyun eğerse saygınlığuıa yeni bir darbe yemiş olur. Bosna'da birlikJen bulunan NATO ülkeleri, bu birlikleri takviye etme ve yeniden konuşlandırma karan aldılar. UNPROFOR'un güvenliğinin sağlanması açısından, bu doğru bir karardır. Her durumda Amerika, Bosna konusunda ancak NATO ortaklan ile sıkı işbirliği ve karşı lıklı görüş alışverişinden sonra karar almalıdır. Bu şekilde Batı, Bosna'da askeri ya da siyasi çözümde daha güçlü davranabilir. (4 haziran) Konuk Yazar Ege'de karasulan ve Türk Boğazlan tSMAİLSOYSAL Emekli Büyükelçi Papandreu, tehlikeli zik- zak oyunlannı sürdürüyor. 1982 Deniz Hukuku Sözleş- mesi'nin 3. maddesiyle ka- rasulannı en çok 12 mile çı- karma hakkı konusunda hu- kukta 'hakkm kötüye kuDa- nılması'diye bilinen bir ru- tum içine giriyor. Böyle bir girişime, başta Türkiye, Karadeniz ülkeleri ve ABD olmak üzere -kuş- kusuz Kıbns Rum devleti dı- şında- tüm dünyamn karşı çıkacağını da biliyor. Ama gene de bu hakkı Demok- les'ın kılıcı gibi hazır tuta- rak, belki bir ödün (örneğin Kıbns'ta) koparabilirim umudu içinde, gergınlikler yaratmayı yeğliyor. Medyamızın bu konuda çok duyarlı, bılinçli ve bılgi- li olduğunu bıliyoruz. Ancak biz bu konunun henüz yete- nnce ûzerinde durulmadığı bir boyutuna değinmek isti- yoruz: 10 yıhn ortalaması Karadeniz ile Akdeniz arasında, eldeki verilere gö- re Boğazlarda son 10 yıl or- talaması olarak, yılda yakla- şık 150 milyon net (yani ha- mulesiz) tonilatoluk gemi seyreder. Eğer Ege Denizi'nde Yu- nan karasulan 12 mile çıka- nlırsa, Deniz Hukuku Söz- leşmesi'nin "Zararsız Ge- çiş" (Innacent Passage) bö- lümündeki 19. madde uya- nnca 'a'dan 'e' fıkrasına ka- dar zararsız geçişe getirilen 12 çeşit sınırlama olanağı da Yunanistan'ın eline geçmiş olacaktır. Bunlar, geçiş sırasında il- gili devletin egemenlik hak- lanna, güvenliğine saygılı olmak üzere, manevra, as- kersel eğitim ve propaganda yapmamak, denizde yük, uçak, silah indirip yükleme- mek; çevreyi kirletmemek, balıkçılığa kalkışmamak, araşörma ve incelemeye gi- rişmemek, ülkenin iletışim sistemıni kanştırmarnak vb'dir. Dolayısıyla, Ege De- nizi'nde rahat seyrüsefer Yu- nanistan'ın iyi niyetine bağ- lı kalacakhr. Montrö Sözleşmesi Böyle bir durum, 1936 Montrö Sözleşmesi'yle Bo- ğazlar'da Türkiye'ye tanınan denetimin kapsamını bile aş- maktadır. Çünkü iki yakası, karasu- lan, havaalanı bakımından tümüyle Türk olan Türk Bo- ğazlan'nda ticaret gemileri- nin geçici sözleşmenin 2. maddesiyle son derece ser- best bırakılmıştır. Hatta bu geçişler için 'serbest' ya da 'transit' gibi terimler kulla- nılrruştır ki, bız bunlan 'za- rarsız geçiş' olarak yorumla- mak zorunda kalıyoruz. Tüm bu gerçeklere karşın Yunanistan günün birinde tehlikeli bir gerilim yaraör- sa, kanırruzca ilk iş Montrö Sözleşmesi'nin 6. maddesi uyannca -ki bu sözleşmeyi Yunanistan da imzalamıştır- Türkiye, 'kendisini pek ya- kın bir savaş tebdidiyle kar- şılasmış olduğu kanısıyla,sa- vaşta inıiş gibi' Boğazlan Yunan ve Kıbns Rum bay- raklı gemilere, aynca başka bayrak altındaki Yunan ge- milerine kapayabilir. Buna karşılık, Yunanlılar Ege'de 12 mil savlanna kapılıp Türk gemi, uçak vb. araçlan, 6 mi- lin ötesinde de denetlemeye kalkarsa, işte o zaman hükü- metimizin sık sık yinelediği 'savaş nedeni'ortaya çıkabi- hr. Kanımızca, Yunanistan hiçbir zaman böyle bir serü- vene kalkışmayacaktır. Ama gene de uyanık olmak da ya- rar vardır.