Katalog

r SAYFA CUMHURİYET 21 HA2İRAN 1995 ÇARŞAMBA 8 DIŞ HABERLER Iraka ambargo • NEWYORK(AA)- Irak'ın elındeki bıyolojik silahlann, bu ülkeye uygulanmakta olan petrol ambargosunun kaldınlmasının önündeki en büyûk engel olduğu BM tarafından bildirildi. Irak özel koınisyonun başkanı Rolf Ekeus tarafından hazırlanan ve önceki gün açıklanan raporda, Irak'ın biyolojik silahlannın dökümüyle ilgıli açık seçık bilgi vennekten kaçmdıgına işaret edilerek bu durumun Irak'a uygulanan petrol ambargosunun kaldınlmasının önündeki en büyük engeli oluşturduğu kaydedildi. Bjolavipüsü can alıyor • KEVŞASA(AA)- Zaire'nin Kikwit kentınde etkısinı gösteren ve AJDS hastahğından sonra en öldürücü vırüs olduğu kabul edilen Ebola can almaya devam ediyor. Başta Kızılhaç ve Dûnya Sağlık Orgütü olmak ûzere çok sayıda tıbbi kurumun bütün çalışmalanna rağmen geçen hafta Ebola'dan 10 kişinin daha öldügü ve 22 kişinin hastaneye kaldınldığı belirtildi. ABD'de kaza: 8 kişıoldu • NEVVYORK(AA)- ABD'nin California eyaletinde meydana gelen bir trafik kazasinda 6'st çocuk 8 kişi yanarak öldü. Los Angeles'in 90 km doğusundakı Pomona karayolunda meydana gelen kazada, bir kamyonetin otomobile arkadan çarpması sonucu otomobilde yangın çıktı. Otomobilde bulunan 6'sı çocuk 8 kişinin yanarak öldükleri bildirildi. Ölen çocukJann 6 ay ila 12 yaş arastnda olduklan belirtildi. Kavayollarma yapftrım • \VASHEVGTON (AA) - ABD, iki Japon havayolu şirketine yaptınm uygulamayı kararlaştırdı. ABD Ulaştırma Bakanı Fedenco Pena, Japonya'nın hava taşımacılığina ilişkin iki ülke arasında imzalanan bir anlaşmaya uymayı reddetmesi üzerine Japan Airlınes ve Nippon Cargo adlı havayolu şirketlerine yaptınm uygulamayı kararlaştırdı klannı açıkladı. frtına • SOFYA(AA)- Bulgaristan'da son bir haftadır devam eden yağışlı hava ve fırtına özellikle Rodop bölgesinde yerleşim merkezlerine büyûk zarara yol açtı. Şiddetli yağmur ve dolu nedeniyle dereler taştı ve Devin kasabasında yaJdaşık 400 ev sel ve çamur altında kaldı. 25. Eşcinsel YuiMiyüşu • NEWYORK(AA)- ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Newt Gingrich'in kızkardeşi Candace Gingrich'in San Fransisco'da pazar gûnü düzenlenen eşcinseller yürüyûşüne katılması olay oldu. Candace Gingrich'in lezbiyen olduğu bildiriliyor. Bu yıl 25'ncisi düzenlenen yürüyüşe, dünyanın çeşitli ülkelerinden 400 bin eşcinselin katıldığı açıklandı. Dünyaıııııyeıu 'e göre çağımızda, iktidar, ulusal hükümetlerden tüm bölgelere yayılan çokuluslu şirketlerin tekeline geçiyor patronu çokuhıstıışirketler• Devletin geri plana çekildiği ortamda, çokuluslu şirketler, dünya ekonomisini yönlendiren güç odaklan olarak sahnede boy gösteriyorlar. Çokuluslu şirketler, sadece 1992'de 5.8 trilyon dolarlık satış gerçekleştirdi. Büyük sermaye giderek özel ellerde toplanıyor Hükümetlefin yaptığı dış yardımlar son yıHarda buyûk bır variık gösteremryor. Oysa özel sektörûn dış yatınmlan dramatık bir artış göstenyor. Dış yatınm akışı (mılyar dolar) GeSşmette otan ülketere gKien mktsr Toptam Ingiltere KArNAK UNCTAD OÇCD Dış yatınm akışı (mityar dolar) Dış HaberterServisi - Dünyamızın yeni ege- men gücü çokuluslu şirketler. Newsweek dergisi kapak konusunu bu soru- na ayırdığı son sayısında devletlerin ve hükü- metlerin giderek geri plana çekildiğini, çoku- luslu şirketlerin devletin birçok görevini üst- lenmeye başladığını bildiriyor. Dergi "Dünyamrnn yeni güç odağı çokulus- lu şirketler ve köksüz teknokratlar. maü uz- manlardan oluşan elit (seçkin) bir grup" diyor. Newsweek iktidann ulusal hükümetlerden bu köksüz teknokratlar grubuna geçmekte ol- duğunu belirtiyor. Dergiye göre 2. Dünya Sa- vaşı'ndan sonra kurulan IMF, NATO, Birleş- miş Milletlergibı uluslararası kuruluşlarsürek- li yıpranırken çokuluslu şirketler güçlenni dün- ya çapında arttırarak birçok alanı etkinlikleri altına alıyor. Yeni görüş Newsweek "Yeni bir görüş, inanç doğnyor. Bu görüşe göre serbest piyasa, Sovyet bk>kunu çökertebilmişse her şeye kadirdir'Mıyor. Ko- münızmın çökmesının yaru sıra Batı'nın refah devleti sısteminin de sarsılması, Batı- lı hükümetlenn giderek borç batağına batması çokuluslu şirketlerin yıldızı- nın parlamasuıa yol açan diğer bir et- ken olarak görülüyor. 37 bin 1960'larda 7 bin dolayında olan ço- kuluslu şirketlerin sayısı günümüzde 37 bine çıkmış. Son 10 yıl içinde ço- kuluslu şirketlerin satışlan dünyadakj tüm ticari ihracat gelirlerini aşmış. Sa- dece 1992 yılında çokuluslu şirketler 5.8 trilyon dolarlık satış gerçekleştir- mişler. Çokuluslu şirketler artık sadece mal satışıyla uğraşmıyor. Yabancı ülkeler- de giderek daha fazla yatınm yapıyor, sermaye ihraç ediyor, bürolar, fabrüca- lar kuruyor. Ömeğin fabrikalar, işçi ücretlerinin yüksek olduğu Batılı ülke- lerden ücretlerin düşük olduğu Uçüncü Dün- ya ülkelerine kaydınlıyor. Çokuluslu şirketle- rin son 5 yılda denizaşın ülkelerdeki sermaye ve mal varlığı iki kat artarak 2.1 trilyon dola- raulaşn. Newsweek, ulusal hükümetierin, kendi etki ve görevlenni giderek çokuluslu şirketlere dev- retme eğilimi ıçine girdiğinı bildiriyor. Örne- ğin ABD Kongresi'nde Senatör Jesse Helms- gibi birçok senatör ve temsilci dış yardım yü- künün bir bölümünün çokuluslu şirketler tara- fından üstlenilmesinı istıyor. Newsweek, çokuluslu şirketlerin, dünyanın yeni patronudurumuna gelmesinin birçok çev- reyi korkuttuğunu, bu çevrelerin itici gücü kâr olan dev şirketlerin dünyayı yönetmesine kuş- kuyla baktığını belirtiyor. Ancak dergi çoku- luslu şirketlerin, bu korkulan yatıştırmak için çevre korumacılığına ve asgari ahlaki ilkelere giderek daha fazla önem verdiğini öne sürüyor. Çokuluslu şirketlerin dünyanın denetimini ele geçirme olgusu karşısmda iyimser yonım yapanlar da var. Sosyal yapışüncı mı? Bu çevrelere göre, etnik savaş, milliyetçi sür- tüşme ve ideolojik boşluğun yol açtığı istikrar- sızlık ve huzursuzluğun hızla arttığı dünya- mızda ulusal sınırlan aşan çokuluslu şirketler önemli bir "sosyal yaptşöncı" rolünü oynaya- bilir. Newsweek, çokuluslu şirketlerin egemenli- ğinin geçici de olabileceğini, ibrenin tekrar ka- mu kuruluşlanna dönmesi olasılığının bulun- duğunu belirtiyor. Ancak şündilik gözlenen gidişat çokuluslu şirketlerin egemenliği yönünde. Şamil Başayev liderliğindeki gerillalar, Çeçenya'ya vardılar, ellerindeki 130 rehineyi serbest bıraktılar Kriz Çemomirdm'e yaradı• Rusya Devlet Başkanı Yeltsin Budennovsk baskını nedeniyle yaylım ateşine tutulurken, Başbakan Çernomirdin'in yıldızı parladı. Dış Haberler Servisi - Rus- ya'da hükümet, Budennovsk- Çeçenya hattında geçen hafta- dan bu yana süren rehine krizi nedeniyle yaylım ateşi altında. Rus basını 'yetersiz, bölünmüş ve basiretsiz' olmakla suçladıgı Yeltsin yönetimine ateş püskü- rürken, rehine krizinde inisiya- tifı eline alan Rusya Başbaka- nı VTktor Çernomirdin'in ka- muoyunun desteğini kazandığı bildiriliyor. Beraberlerindeki 130gönül- lü rehineyle önceki gün Buden- novsk'tan aynlan Çeçen geril- lalar dün Çeçenya topraklanna ulaşarak rehineleri serbest bıraktı. Grozni'de yapılan Rus- Çeçen görüşmelerinde ise, tüm askeri faaliyetlerin 23 haziran gecesine kadar karşıhklı don- durulması kararlaştınldı. Rusya'da dün yayımlanan gazetelerde, Yeltsin yönetimi- nin Budennovsk baskınıyla ye- niden alevlenen Çeçenya krizı konusundaki yaklaşımı sert bi- çimde eleştirildi. Yönetimin baskına hazırlıksız yakalandı- ğı, tam anlamıyla şaşkına dön- düğü belirtilen yorumlarda, krizin çözümü konusunda yö- netimin bölündüğü de ifade edildi. Krizin başlangıcında G- 7 zirvesine katılmak üzere Ka- nada'ya giden Devlet Başkanı Boris Yeltsin bu nedenle eleşfi- ri toplarken, Çeçen gerillalann liden Şamil Başayev ıle yaptığı sayısız görüşme sonucunda re- hinelerin çoğunun serbest bıra- kılmasını sağlayan Başbakan Çernomirdin bazı çevrelerde 'kahraman' olarak görülüyor. Konvoy Çeçenya'da Rusya'nın Budennovsk ken- tinde beş gün süreyle 1500 Rus sivili rehin tutan Çeçen gerilla- lar, beraberlerindeki 130 gönül- lü rehineyle dün Çeçenya'ya girdi. itarTasshaberajansıDa- ğıstan'daki Içişleri Bakanlığı kaynaklanna dayanarak verdi- ği haberde, konvoyun TSİ 18.10'da Çeçenya'nın Zandak kasabasına ulaştığını duyurdu. Ajans Şamil Başayo liderliğin- deki Çeçenlerin ellenndeki tüm rehineleri de serbest bıraktığı- . nıbildirdi Çeçen geriJlaların «.lindeki rehinelerin yakınlannın korkulu bekleyişi sona erdi Çeçen gerillalannın dün Çeçenya'ya vannabın ardmdan ellerindeki 130 gönüllü rehineyi serbest bıraktiklan bildirildi Başayev: Bir Çeçen efsanesi BAŞAYEV- 'Savaştayız' diyor. MOSKOVA (AA) - Çeçen komutan Şamil Başayev'in geçen çarşamba günü Budennovsk'a düzenlediği saldın. ailesinden eşi dahil 11 kişinin bu ay başında Rus uçaklannın Vedeno adlı sivil yerleşım birimıne düzenlediklen bombardımanda öldürülmesinden sonra kararlaştınldı. Bu eylemi sağ kalan kardeşi ile bırlikte kararlaştıran Başayev, Budennovsk "ta da kardeşini kaybetti. Budennov sk Hastanesi'nde düzenlediği basın toplantılan sırasında "Tüm aflemi kajbettira, kaybedecek hiçbir şeyim yok" diyen Şamil, "tntikam peşindeyim. Birçok insana. insanlıkdışı görünebilirim, ama insan haklan şampiyonlan. hamile kadınlann da bulun'duğu Grozni Hastanesi bombalanırken nerede>diter"di>ordu. Başayev, kendisinin terörist olarak nıtelenmesine de karşı çıkarak "Savaştayız. Bunun adı terorizm değil, sabotajcıhk" dedi. Başayev'ın anlatımına göre asıl hedefleri Budennovsk değil, Moskova idi ve yalnızca "Moskova'da birkaç saldın düzenleyip ardından Moskova'yı bombalamaya başlayan Ruslan iztemek" istiyorlardı. Abhazya'mn Gürcistan'a karşı savaşında yanmdakı 500 Çeçen milis ile bırlikte 1993'te Çeçenya'dan bölgeye geçen Başayev, Abhazlann kazandığı bu savaşın da kaderinde önemli bir rol oynadı. Bu savaşı izleyen bır Türk gazetecisine göre savaşçı niteliği, yan yana olduğu Abhazlan bile ürküttü. Kuzey Kafkasya uzmanlanndan tngiliz Marie Broxup'a göre Başayev, yaşayan bir efsane. Broxup'a göre Şamil Başayev, Çeçenlerin hoşlandıldan cesaret, şövalyelik ve daha birçok niteliği kendısinde topluyor. Başayev, Cahar Dudayev'in de en önemli komutanlan arasındaydı. Rus birliklerinin 11 Aralık 1994'te Çeçenya'ya girmeleri sonrasında aylar süren Grozni savunmasını, Genelkurmay Başkanı Aslan Meşedov ile birlikte üstlenmişti. Başayev, Ruslarla zaman zaman yapılan banş görüşmelerine de İcatılıyordu. Rus yetkililere göre "Çeçen müzakerecilerin en hırçını Başayev" idi. Rus askerlerinin derhal Çeçenya'yı terk etmesinden başka hiçbir konuyu müzakere etmek istemiyordu. Budennovsk baskınını ise Dudayev'in haberi olmadan gerçekleştirdi. DOĞA, KÜLTÜR, MACERA... Her hafta Antaiya'dan hareketle BATIveORTA TOROSU\R, PAMUKKALE, GÖKOVA, DALYAN, KAPADOKYA,KÖPRÜLÜ KANYON... Özel olarak yapılmış araçlar ve deneyimli doğa rehberlerimiz eşliğinde yürüyüş turları. 7 gece, 8 gün Tam Pansiyon, 7.000.000.- TL Doğa dostlan bizi arayın Küttûr Turizm: 212 234 34 20 (4 hat); Kosmos Turizm: 216 356 68 84 KOLOMBÎYA Cali Karteli'nin kilit adamı teslimoldu Dış Haberler Servisi - Kolombiya'da Cali Karte- li'nin askeri kanadının li- den "Akrep" lakaplı Hen- ry Loaiza CebaHos dün ge- ce güvenlik güçlerine tes- limoldu. Kolombiya'nın uyuştu- rucu şebekelerinden Cali Karteli'nin 7 liderinden bi- ri olan ve başına 600 bin dolar ödül konmuş bulu- nan 'Akrep', başkentin ku- zeyindeki bir askeri gami- zona gelerek teslim oldu. Kolombiya güvenlik güçleri tarafından uyuştu- rucu kaçakçılığı yaptığı ve yasadışı yollardan kazanç sağladığı gerekçesi ile ara- nan 46 yaşındaki Loaiza Ceballos, örgütün askeri kanadını yönetiyordu. Akrebin teslim olması, Kolombiya güvenlik güç- lerinin son 10 gün içinde uyuşturucuyla mücadelede ikınci büyük başansı oldu. 10 gün önce de, Cali uyuş- turucu şebekesinin bir baş- ka önemli ismi Gilberto RodriguezOrejuela ele ge- çirilmişti. Savunma Bakanı Fer- nando Botero Loaiza Ce- ballos1 un teslim olmasıyla 'Akrep' Loaiza Cebeflos Cali örgütünün sonunun gcldiğinı ileri sürdü. Dev- let Başkanı Ernesto Sem- per de Rodriguez yakalan- dığında benzer yorumlar- da bulunmuştu. Kolombiya'nın Santa Marta limanında Avru- pa'ya gönderilmek üzere hazırlanan 30 ton uyuştu- rucu ele geçirildi. Kolom- biya polisinin limanda yap- tığı baskında 9 kışı gözal- tına alındı Uyuşturucu maddenin Hollanda ve In- giltere'ye gönderilmek üzereyken ele geçirildiği belirtildi. İNGÎLTERE Thatcher yalan söylemiş LONDRA (AA) - Mar- garet Thatcher hükümeti- nin Ingiltere'den Irak'a si- lah satışı konusunda parla- mentoya yalan söylediği belirlendi. Basına sızdmlan belge- lere göre olay, Irak'a silah satışlan konusunda 2.5 yıl- dır soruşturma sürdüren Scott Komisyonu'nca sap- tandı. Komisyonun daha ta- mamlanmayan soruşturma raporundan sızan bir bölü- me göre Thatcher kabinesi- nin üç bakan yardımcısı, genel ambargo karanna rağmen aralık 1988'den başlayarak Irak'a silah sa- öldığînı biliyordu. Bu görevlilerin, döne- min bakan yardımcılan William Waldegrave, Alan Clarke ve Lord Trefgarne olduklan belirlendi. Wal- degrave, halen Major hü- kümetinde tanm bakanlığı yapıyor. Rİpora göre Irak'ta silah satışlannın başlamasınm kamuoyunda ve muhalefet partisinde tepki yaratacağı- nı hesaplayan bakan yar- dımcılan, bu konudaki par- lamento soru önergelerine eksik ya da yanıltıcı yanıt verdiler. Raporda, "tngiliz tekno- lojisinin.Irak silah fabrika- larmı çahşürdığı'' yolunda- ki istihbarat raporlannın da hükümet tarafından göz ar- dı edildiği belirtiliyor. KONUK YAZAR/ NAZMÎ AXIMAN (Emekii Ege'de karasulan ve Türk dış politikası Komşumuz Yunanistan'ın Ege Deni- zi'nde karasulannı genişletme girişimi, kuş- kusuz ülkemizin yüksek ulusal çıkarlannı zedeleyecektir. Bu bakımdan, Yunanis- tan'ın, Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne daya- narak karasulannı genişletme hakkını kul- lanacağını beyan etmesi karşısında Türki- ye'nin tepki göstermesi doğaldır ve yerin- dedir. Nitekim, Yunan resmi makamlan bir- çok kez bu hakkın sahibi bulunduklannı ha- tırlatmış, buna karşılık Türkiye de bu hak- kın kullanılmasını 'harp nedeni' (casus bel- li) sayacağını en yüksek düzeyde -Başbakan düzeyinde- birkaç kez tekrarlamıştır. Hatta bunu belki de gereğinden fazla yapmıştır. Zira diplomaside bazen bır önceki beyanın yinelenmesi beklenirken bunun ihmal edil- mesi, önceki beyanın daha bir güçle karşı ta- rafa duyurulmak istendiğı anlamını da taşır. Buna rağmen diyelim ki Türkiye, bu defa Yunan Parlamentosu'nda bir karar alınmış olduğunu hesaba katarak kendısi de TBMM düzeyinde bir yanıt vermeyi yeğlemiştir. Bir taktik daha Ancak unutulmamalıdırki Yunanistan'ın Türk-Yunan ilişkilerinde ısrarla uyguladığı bir taktik daha vardır Türkiye'yi bazı tep- kileri göstermeye mecbur etmek ve Türki- ye, bu tepkıyi gösterincebunu Türkiye aley- hine istismar etmek... Nitekim, örneğin Ege'de sayısız defa uluslararası kurallan çigneyerek Türkiye'nin haklı tepkisini da- vet eden ve bu tepki gösterildiğinde Türki- ye'yi saldırganlıkla veya genişleme politi- İcası izlemekle uluslararası alanda karala- maya yeltenen Yunanistan değil midir? İşte bu tecrübeleri yaşamış olan bir TBMM, iyi diplomasiden nasibini almış ol- ması gereken dışişlerinin de telkiniyle Yu- nan Parlamentosu'nun karanna tepki göste- rirken kabul ettiği bildiriyi istismara mey- dan bırakmayan ve iyi diplomasinin özellik- lerini taşıyan biçimde dengeleyebilirdi. Ör- neğin, TBMM, yayımladığı bıldıride 'ülke- mizin hayati menfaatlerini muhafaza vemü- dafaa için Türk hükümetini askeri bakım- dan gerekli olanlar dahil her tüıiü yetkiye' sahip kılarken Yunanistan'a da aynı zaman- da bir çağnda bulunarak Ege sorunlannı müzakereye bir kez daha davet edebilirdi. Bunun yapılmamış olması, bu konudaki Türk dış siyasetinin noksan bir uygulama- smı oluşturduğu gibi karşı tarafta ne ölçüde etkili olacağı kuşkulu ve istismara müsait bir imkân da yaratmıştır. Nitekim, sonuncusu 16 Haziran 1995 tarihli Cumhuriyet'te gö- rülmüş olacağı gibi son günlerde, Yunan hü- kümetinin ileri gelenleri, TBMM'nin kara- nna yollama yaparak dünya kamuoyuna hi- taben Türkiye'nin tebditkâr ve sakhrgan tutumundan'söz ederek ülkemizi karalama kampanyasını bu yönde de sürdürmeye baş- lamıştır bile. Buna gerek yoktu!