Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
'16 HAZİRAN 1995 CUMA CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Kitle örgütleri
Laiklik
için
birlik
çağnsıANKARA/İSTANBUL
(Cumhuriyet) -
Demokratik kitle örgütleri,
• Anayasa'nm 24, 14 ve
174'üncü maddelerinin
değiştirilmek istenmesinde
asıl amacın laik düzenin
ortadan kaldınlması
' olduğunu öne sürerek
maddelerin aynen
korunması gerektiğini
savundular. 1982
• Anayasası değişiklikleri
. sırasında siyasi partilerin
gösterdikleri tavn eleştiren
örgütler "Son yıllarda
Atatürk'e ve
cumhuriyetimize karşı
yönelik saldınlann yaıu
sıra anayasa değişikleri
sırasında siyasi partilerin
gösterdikleri tavır, gelecek
için umutsuzluğa ve
karamsarlığa düşmekte ve
gelecek için kaygı
duymakta haklı
okîuğuniuza delil teşkil
etmektedir" dediler.
Hocalardan uyan
Ortadoğu Teknik
Üniversitesi (ODTÜ)
Öğretim Elemanlan
Derneği'nce yapılan yazılı
açıklamada. 24. maddenin
son bölümünün
kaldınlması durumunda
devletin sosyal, ekonomik,
siyasi ve hukuk düzeninin
din ve mezhep aynlığı
yaratılacak şekilde
değiştirilmesine yol
açabileceğine dikkat
çekilerek "Bu yollarla laik
düzen ortadan kakünlmak
istenmektedir
7
" denıldi.
14. maddede yapılacak
değişiklığın de devlet
düzeninin din ve mezhep
aynlığı yaratılacak şekilde
değiştirilmesine yol
açabilecegi belirtilerek
bunun da çok tehlikeli
sonuçlar doğurabileceği
ifade edildi. Açıklamada
şu görüşlere yer verildi:
"Cumbnrivet sonra» gerici
düşünceye büyük ödünler
veren geçmiş iktidariann
bugün ülkeyi getirdiği
nokta vahimdir. 12 Eylül
1980 harekâtuıın izlerini
taşıyan 1982 tarihli
Anayasa'nın 14 ve 24.
maddesini bir 'oldu bittiye
getirmek' için harekete
geçtigi gözlenen baa
partilerin biıiikteliğinin bu
yöndeki girişimleri
sonuçlanırsa. doğabflecek
yeni dü/enin
sorumluluğunu kimlerin
taşıyacağı şimdiden belli
olmaktadır. Biz ünivershe
öğretim üyeieri olarak
halkımızı bu yönde de
aydınlatmanın bilinci ile
ülkemiz üzerinde oynanan
oyunlan gözler önüne
sermek kararlıhğı ve
sorumluluğunu her zaman
olduğu gibi şimdi de
tasıdığımızı kamuoyuna
duyuruyonız.'"
Insan haklanna özeJT
Öğretim elemanlan,
anayasa değişikliği
sırasında, din kültürü ve
ahlak bilgisı derslerinin de
zorunlu ders kapsamuıdan
çıkanlmasını istediler.
Merkezi Istanbul'da
buiunan Mustafa KemaJ
Derneği. Anayasa'nın 24
ve 174. maddelerinin aynen
korunarak 1. 2. ve3.
maddelerindeki ilke ve
amaçlar doğrultusunda
eksiksiz olarak hayata
geçirilmesi gerektigini
söyledi. Mustafa Kemal
Derneği Akademik
Konseyi adına yapılan
açıklama, Dernek Genel
Başkanı Kâmuran Baran
imzasıyla yayımlandı.
Açıklamada, tüm siyasi
partilerin 1982
Anayasası'nı değiştirme
vaadinde bulunduğu, buna
karşın bir değişiklik
yapılmadığı öne sürüldü.
,Demokratıkleşme
çalışmalan kapsamında
yapılan anayasa
değişikliklerinde insan
haklanna aykın olarak
görülen maddelere de
önem verilmesi gerektığine
dikkat çekjlen açıklamada
şöyle denildi: "Anayasa'nın
24 ve 174. maddeleri aynen
konınmah ve bunlar 1.2. ve
3. maddelerindeki ilke ve
amaçlar doğrultusunda
eksiksiz olarak hayata
geçuilmelidir. Anayasa'nın
86. maddesindeki
'mJletvekillerinin özlük
haüanna' ilişkin esaslan ve
75. maddede belirlenmiş
olan 'millenekili sayısını',
miletin nzasını almadan
dejiştinnenin
denokratiklesmefleffîşldsi
anaşılmamaktadır."
TBMM'de Refah terörüRP, Meclis'te, DSP Genel Başkanı Ecevit'in konuşması sırasında kavga çıkardı
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Cumhuriyet
döneminde 'inanaıilara
zulmedUdiğini ve dine
hoşgörii
gösterilmediğini' öne
süren RP'liler, anayasa görüşmeleri
sırasında karşıt görüş ortaya koyanlan
susturmaya çalışıyorlar. "Devletin sosyal,
ekonomik. siyasi ve hukuld temel
düzeninin, kısmeıı de olsa, din kurallanna
dayandırüamayacağınr hükme bağlayan
24. madde değişikliğinin pakete dahil
edilmesi için verdikleri önergeyle önceki
gece tartışmalara yol açan RP'liler, dün
de, Türk halkuun, laik cumhuriyet
döneminde Kuran'ı kendi dilinden
öğrenebiküğini' vurgulayan DSP lideri
Bülent Ecevit'in konuşması sırasında
kavga çıkardılar. RP'lileri sürekli kavga
çıkarmakla suçlayan ANAP'lı Meüke
Tugay Hasefe, "Yeter artik! Sanki dini bir
tek siz biliyorsunuz. Biz dinsizmişiz gibi
davranıyorsunuz" diye çıkıştı.
Bülent Ecevit, TBMM Genel
Kurulu'ndaki görüşmeler sırasında,
Osmanlı döneminde Kuran'ın matbaada
basımının yasak olması nedeniyle
yalnızca bazı zengin ailelerin evinde el
yazması Kuran bulunduğunu anlattı.
Ecevit, halkın, laik Türkiye Cumhuriyeti
döneminde Türkçeye çevrilerek
matbaada basılan Kuranlan elde etme,
evine götürme ve okuyup anlama fırsatı
bulduğunu kaydetti. Ecevit'in bu sözleri
üzerine RP Grup Başkanvekili Şevket
Kazan sözlerini tamamlayarak yerine
geçen Ecevit'e doğru "Yalan
söylüyorsunuz" diye bağırdı. RP grup
başkanvekillerinden Oğuzhan Asiltürk de
yerinden fırlayarak Ecevıt'i 'yalancılık'la
suçladı ve "Cumhuriyet döneminde
yıkılan camileri unuttunuz mu?" dedi.
CHP Ankara Milletvekilı İbrahim Tez ve
CHP Kjrşehir Milletvekilı Coşkun
Cökalp. ayağa kalkarak bağırmayı
sürdüren RP'lileri engellemeye çalıştılar.
Tartışmanın alevlenmesi üzerine, RP ve
CHP'liler, birbirlerinin üzerine yürüdüler.
Tartışmalar sürerken, bırleşimi yöneten
Yasin Hatipoğlu'nun söz verdiği DYP
Grup Başkanvekili Nevzat Ercan
konuşmasına başfayamadı. Kavga
ortamının sürmesı üzerine birleşime ara
verildi. Bülent Ecevit'in önceki gün
Genel lCururda paketin tümü
üzerindeki konuşması sırasında sarfettiği
sözleri aynen tekrarlamasına karşılık,
daha önce tepki göstermeyen RP'lilerin
dün kavga çıkarması, kulislerde, "Ecevit,
RP'nin 24. madde kozunu deşifre ettL
RP, bu nedenle hırçıniaşü" yorumlanna
neden oldu.
Hasefe: Yeter arük
ANAP tstanbul Millefvekili Meüke
Tugay Hasefe, kavga nedeniyle verilen
ara sırasında kulisteki RP'lilere, "Her
zaman böyle yapıyorsunuz. Nedir bu?
Sanki dini sadece siz biliyorsunuz. Biz
dinsizmişiz gibi davranıyorsunuz. Yeter
artik, nedir bu?" diye çıkıştı.
21 maddelik paketin daralacağına kesin gözüyle bakılıyor
Anayasa görüşmeleri kesildiANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - TBMM Genel Ku-
rulu'nda önceki gün tıkanan anayasa değişikliği ile ilgılı
görüşmeler, dün, gelecek hafta görüşmelere devam edilıp
edilmeyeceğı konusuna açıklık getirilmeden kesildi. Ge-
nel Kurul'da, değişiklik önensının ilk iki maddesı kabul
edildi. Hükümet ortaklannın üzennde uzlaşmaya varama-
dığı memur sendikalan ile ilgilı 5 madde, TBMM Anaya-
sa Komisyonu'na geri çekılırken salonda karar ve toplan-
tı yetersayısı bulunamaması nedeniyle anayasa değişikliği
görüşmelerinin birinci turu tamamlanana kadar çalışma
karanna karşm birleşim kapatıldı. TBMM Anayasa Komis-
yonu'nun bugün yapacağı toplantıda memur sendikalan ile
ilgıli hükümlere ilişkin uzlaşma sağlanamaması durumun-
da bu maddelerin paketten çıkanlması gündeme geldı.
Anayasa değışıkliğine ilışkm yasa önerisinin maddele-
rinin görüşülmesine geçilmesini önceki gün 298 oyla ka-
bul eden TBMM Genel Kurulu'nun, dünkü oturumunda.
"Başlangtç" bölümünün değiştirilmesine ilişkin l. madde
97'ye karşı 279 oyla, 2. maddesı de l I9'a karşı 276 oyla
kabul edildi. Bu sonuçla, değişiklik önerisi ile ilgili yapı-
lan 3 oylamada da kabul oyu. anayasa değişiklıklerinın zo-
runlu olarak referanduma götüriilmesıni önleyecek 300 oy
sınınnın altında kaldı. Hükümet ortaklannın memurlara,
grevlı-toplusözleşmeli sendika kurma hakkı tanınması ko-
nusunda uzlaşma sağlayamaması üzenne, bu konuya iliş-
kin 5 değişiklik maddesı, TBMM Anayasa Komisyonu'na
geri çekildi. Komisyonda da uzlaşma sağlanamaması du-
rumunda, memur sendıkalanna ilişkin maddelerin paket-
ten çıkanlarak paketin daraltılma olasılığı doğdu.
TBMM Genel Kurulu'nda anayasa değişikliği önerisi-
nin dünkü görüşmelerinde. ilk iki madde kabul edilirken.
ret oylanmn giderek artması üzerine, maddeler üzerinde ye-
niden uziaşma arayışlan başladı. Bu çerçevede. önce. ana-
yasanın "Başlangıç" bölümünde değişiklik yapılmasını ön-
gören l. madde, dâha sonra da derneklerin siyaset yapma-
sının önündekı engelı kaldıran 2. madde. komisyona gen
çekilip yeniden düzenlendikten sonra Genel Kurul'a sunul-
du.
TBMM Anayasa Komisyonu da dün sahah toplanarak
komisyona çekılenanayasa önensının ilk maddesini görüş-
tü. MHP Çorum MilleUekıli Muharrem Şemsek, Başlan-
gıç kısmının başına "Türk vatan ve milletinin ebedi variı-
ğuiı ve yüce Türk devletinin bölünmez bütünlüğünü belir-
leyen_" cümlesinin eklenmesinı önerdi. Bu önerge, DYP.
ANAP ve RP'li üyelerinin de imzalamalanndan sonra ka-
bul edildi.
ANAP Ankara Milletvekıli Vehbi Dinçerier ile arkadaş-
lan da, anayasanm 24. maddesinin 5. fıkrasında yer alan
"devletin sosyal, ekonomik, siyasal veya hukuki temel dü-
zeninin din kurallanna,
lasmen de olsa, dayandın-
lamayacağr ibaresinin
"Başİangıç'' bölümüne ta-
şınmasını önerdiler. Yapı-
lan oylamada bu önerge
reddedildi. Dinçerier, ge-
nel kurulda da bu madde
üzerine aynı önergeyi ver-
di. Buönergeye. ANAP'ın
yanı sıra RP de "evet" oyu
kullandı, ancak önerge
reddedildi.
2. maddenin oylamasın-
dan sonra. DYP'nin grev-
siz toplusözleşmesiz grev
hakkı tanınması konusun-
da ısran, hükümet ortakla-
n arasında uyuşmazlığa y-
ol açn. Bunun üzerine, me-
mur sendikalan ile ilgili
değişiklik paketinin 3, 4,
5,17 ve 22. maddeleri, me-
mur sendikalan konusun-
da yeni bir uzlaşma ara-
mak üzere TBMM Anaya-
sa Komisyonu'na geri çe-
kildi. Bu arada, birleşimi
yöneten TBMM Başkan-
vekili Yasin Hatipoglu, her
maddenin Anayasa Ko-
misyonu'na gen çekilme-
sinin doğru bir yaklaşım
olmadığını, bu şekilde gö-
rüşmelerin sürdürüleme-
yeceğini söyledi. Salonda
toplantı ve karar yetersayı-
suıın da bulunmadığı dik-
kate alınarak grup başkan-
vekillerinin onayı üzenne
TBMM Genel Kurulu. ge-
lecek hafta salı günü dene-
tim konulannı görüşmek
üzere kapatıldı. Anayasa
değişikliği önerisi görüş-
melerinin ilk günden tı-
kanması ve temel bazı ko-
nularda anlaşmazlıklann
aşılmaması milletvekille-
rini umutsuzluğa düşürdü.
DYP ile pazarlıklara katı-
lan CHP temsilcilen,
"Anayasayıdeğiştirmekis-
temiyorlar. Karşınuza hep
Coşkun Kırca'yıçıkanyor-
lar. Başbakan eğer isterse
bu engel aşuabifir" dediler.
Partıler ilk oylamadaki
fire konusunda da bırbir-
lerini suçladılar. CHP
Grup Başkanvekili Meh-
met Keriınoğlu, "ANAP ve
DYP icindeki RP'yi destek-
leyenlerin, pek o kadar
abarbldığı gibi olmadığı
ortaya çıktı. Ama gerek
ANAP, gerekse DYP içinde
genel başkanlanna karşı
tavır koyanlar bunu RP'ye
katkı koyarak gösterdiler.
Biz 60 k'işi katıldık. İddia
ediyorum, bu, 60 'evet' de-
mektir" diye konuştu.
ÇtZMEDEN YUKARI / MUSA KART
DYP milletvekili Kadir Güçlü, Milliyet muhabiri Musa Ağacık'ı yumrukladı.
J-İÜKUAİ&TİMİZ
Sağda 24. madde planlarıANKARA (Cumhuriyet Bürosu)
- TBMM'deki sağ partiler arasında
24. madde değişikliği konusunda
oluşturuhnaya çalışılan ittifak ça-
hşmalannda öncülüğu RP yapıyor.
2.5 yıl önce anayasa değişikliği ça-
lışmalannın sekteye uğramasına ne-
den olan madde, daha önce vanlan
uzlaşmalan yine tıkanma noktasına
getirdi. Anayasa değişikliği konu-
sunda 2.5 yıl önce başlatılan uzlaş-
ma arayışlan da "24. madde"ye ta-
kıldı. Daha önce başlatılan değişik-
lik çalışmalan sırasında TBMM
Başkanı Hüsamettin Cindoruk'un
hazırladığı ve feshedilerek CHP'ye
katılan SHP dışındaki partilerin
üzerinde uzlaştığı 24. madde deği-
şikliği şöyle:
Madde 24: Herkes, vicdan, dini i-
nanç ve kanaat hürriyetine sahiptir.
Herkes, kamudüzenine ve genel ah-
laka aykın olmamak koşuluyla
inandığı gibi yaşamak hakkma sa-
hiptir ve dini ibadet, ayin ve tören-
ler serbesttir. Kimse, ibadete, dini
ayin ve törenlere katılmaya, dini ka-
naatlerini açıklamaya zorlanamaz,
dini inanç ve kanaatlerinden dolayı
kınanamaz ve suçlanamaz.
Kimsenin dinine, inançlanna ve
• 24. maddeyle ilgili tartışmalar, devletin temel
düzeninin dini esaslara dayandınlıp dayandınlmayacağı
tartışmalan çe\Tesinde odaklanıyor.
bunlarca kutsal sayılan değerlerine
hakaret edilemez.
Din ve ahlak eğitim ve öğretimi
devletin gözetim ve denetimi altın-
da yapılır. Din kültürü ve ahlak öğ-
retimi ilk ve ortaöğretim okullann-
da okutulan zorunlu dersler arasın-
da yer alır. Kişilerin veya küçükle-
rin kanuni temsilcilerinin yazılı is-
tekleri halindc bu zorunluluk ken-
dilerine uygulanmaz. Bunun dışın-
daki din eğitim ve öğretimi ancak
kişilerin kendi isteğine, küçüklerin
de kanuni temsilcilerinin talebine
bağlıdır." Geçen ocak ayındaki uz-
laşma arayışlan kapsamında ANAP,
RP ve feshedilen SHP'nin partile-
rarası komisyona sunduklan 24.
madde değişiklik önerileri şöyle:
ANAP: Herkes, vicdan, dini i-
nanç ve kanaat hürriyetine sahip-
tir. kamu düzenine ve genel ahla-
ka aykın olmayan dini ibadet,
ayin ve törenler serbesttir. Kimse
ibadete, dini ayin ve törenlere ka-
tılmaya, dini inanç ve kanaatleri-
ni açıklamaya zorlanamaz. Dini
inanç ve kanaatlerinden dolayı kı-
nanamaz ve suçlanamaz. Din ve
ahlak eğitimi ve öğretimi devletin
gözetim denetimi altında yapılır,
din kültürü ve ahlak öğretimi ilk
ve ortaöğretim kurumlarında
okutulan zorunlu dersler arasın-
da yer alır, bunun dışındaki din
eğitim ve öğretimi, ancak kişilerin
kendi isteğine, küçüklerin de ka-
nuni temsikisinin talebine bağlı-
dır.
RP: Herkes vicdan, dini inanç ve
kanaat hürriyetine sahiptir. Dini i-
nanç ve kanaatlerini açıklama ve
yayma, öğrenme ve öğTetme, örgüt-
lenme ve inandığı gibi yaşama ve
ibadet hürriyetleri, din ve vicdan
hürriyetinin aynlmaz parçalandır.
tbadet, dini ayin ve törenler serbest-
tir. Kişinin din hürriyetini kullan-
masına mani olunamaz, dini işler,
ibadetler ve ayinler engellenemez.
Kimse inanç ve kanaatlerini açıkla-
maya zorlanamaz. Dini inanç ve ka-
naatlerinden dolayı kınanamaz ve
suçlanamaz. Din ve dince kutsal sa-
yılan şeyler tahkir ve tezyif edile-
mez. Din ve ahlak eğitim ve öğreti-
mi, devletin denetimine halel gel-
meyecek şekilde dinin temel ilkele-
rine uygun olarak yapılır. Din kül-
türü ve ahlak öğretimi ilk ve orta-
öğretim kurumlarında okutulan zo-
runlu dersler arasında yer alır. Bu-
nun dışındaki din eğitimi ve öğreti-
mi, ancak kişilerin kendi isteğine,
küçüklerin de kanuni temsilcileri-
nin talebine bağlıdır.
SHP: Herkes, vicdan, dini inanç
ve kanaat özgüriüğüne sahiptir.
Dinin gereği olan ibadet, dini ayin
ve törenler serbesttir. Kimse dini
inanç ve kanaatlerinden dolayı kı-
nanamaz ve suçlanamaz, ibade-
te, dini ayin ve törenlere katılma-
ya, dini inanç ve kanaatlerini
açıklamaya zorlanamaz. İlk ve or-
taöğretim kurumlarında isteyen-
lere, din kültürü ve ahlak öğreti-
mi imkânlarını sağlamak devletin
ödevlerindendir. Okul dışındaki
din eğitimi ve öğretimi, devletin
gözetim ve denetimi altına yapdır.
Devletin sosyal, ekonomik, siyasi
veya hukuki temel düzeni, kısmen
de olsa din kurallanna dayandı-
nlamaz.
Anayasayı değiştirme koşullan
I. Anay asanın değiştirflmesi, seçimlere ve hal-
koylamasına katılma.
MADDE 175 - (17.5.1987 günlü, 3361 sayı-
lı yasayla değişik) Anayasanın değiştirilmesi
Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının
en az üçte biri tarafından yazıyla teklif edilebi-
lir. Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tek-
lifler Genel Kurul'da iki defa görüşülür. Değiş-
tirme teklifinin kabulü Meclis'in üye tamsayı-
sının beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla müm-
kündür.
Anayasa'nın değiştirilmesi hakkındaki teklif-
lerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki ka-
yıtlar dışında, kanunlann görüşülmesi ve kabu-
lü hakkındaki hükümlere tabidir.
Cumhurbaskanı. anayasa değişildiklerine iliş-
kin kanunlan, bir daha görüşülmek üzere Tür-
kiye Büyük Millet Meclisi'ne geri gönderebilir.
Meclis, geri gönderilen kanunu, üye tamsayısı-
nın üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse
Cumhurbaşkani bu kanunu halkoyuna sunabilir.
Meclis'çe üye tamsayısının beşte üçü ile ve-
ya üçte ikisinden az oyla kabul edilen anayasa
değişikliği Jıakkındaki kanun, Cumhurbaşkani
tarafından Meclis'e iade edılmediği takdirde
halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete'de ya-
yımlanır.
Doğrudan veya Cumhurbaşkanı'nın iadesi
üzerine, Meclis üye tamsayısının üçte iki ço-
ğunluğu ile kabul edilen anayasa değişikliğine
ilişkin kanun veya gerekli görülen maddeleri
Cumhurbaşkani tarafından halkoyuna sunulabi-
lir. Halkoylamasına sunulmayan anayasa deği-
şikliğine ilişkin kanun veya ilgili maddeler Res-
mi Gazete'de yayımlanır.
Halkoyuna sunulan anayasa değişildiklerine
ilişkin kanunlann yürürlüğe girmesi için hal-
koylamasında kullanılan geçerli oylann yansın-
dan çoğunun kabul oyu olması gerekir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi, anayasa deği-
şildiklerine ilişkin kanunlann kabulü sırasında,
bu kanunun halkoylamasına sunulması halinde,
anayasanın değiştirilen hükümlerinden, hangi-
lerinin birlikte, hangilerinin ayn ayn oylanaca-
ğını da karara bağlar.
Halkoylamasına. millervekili genel ve ara se-
çimlerine ve mahalli genel seçimlere iştıraki te-
min için, kanunla para cezası dahil gerekli her
türlü tedbir alınır.
(TBMM üye tamsayısı 450 olduğu için beşte
üç oy çoğunluğu 270, üçte iki oy çoğunluğu 300
oy olarak aranmaktadır.)
POLİTİKA GUNLUGÜ
HİKMET ÇETİNKAYA
TarikaUapla Dans...
Şeriatçıların bu denli ivme kazanması, DYP ve
ANAP'lılan; özellikle Tansu Çiller le Mesut Yılmaz'ı
rahatsız etmiyor mu?
Belki ediyordur, ama yapacaklan bir şey yok. Her
ikisi de gözlerini 'muhafazakâr' diye niteledikleri ke-
sime diktikleri için olup bitenin farkında değiller.
'Merkez sağ'm iki büyük partisinin liderieri, 'şeriat-
çılara'ööün vererek RP'yi sileceklerini sanıyor. Her i-
ki parti içinde RP'liler gibi düşünen, ancak siyasal ter-
cih olarak DYP ve ANAP'ı seçenler 'cuma namazı'iz-
niyle, anayasanın 24. maddesini kaldırıp, cami bağış-
lannı vergi dışı tutmayı sağlamakla 'oy toplayacakla-
nnı' sananlann sayısı hiç de az değil.
Aslında kavga 'tarikatlar' arasında geçiyor; DYP ile
ANAP da RP'ye karşı 'Hocaefendi'lerie birlikte ha-
reket edip RP'nin 'çanına ot tıkamayı' hedefliyor.
Acaba tarikatlann tabanı ne yapıyor, gelişmeier kar-
şısında ne düşünüyor?
Bugün Nakşibendilerden Süleymancılara, Fet-
hullahçtlardan Işıkçılara kadar uzanan zincirde 'ser-
maye'nin içinde görülüyorlar.
Şeriatçı vakıflara bağlı şirketler 'devlet desteğiyie
palazlanırken şişesuyundan kolatipi içeceklere, teks-
til sanayiinden mutfak eşyalanna yönelik holdingleş-
mede yerierini alıyorlar.
Faizi haram saydıklan halde borsaya bile girenle-
rin günümüzde Alman, Amerikan, Japon ortaklarla
yatırım yaptıklan gözleniyor.
Işte Tansu Çiller ile Mesut Yılmaz'ın çelişkileri bu-
rada...
'Hocaefendi'ler diyor ki:
"Biz sıze destek veririz; yeter ki şunlan şunlan ya-
pın, anayasadaki 24. maddeyi çıkann."
Istekler salt burada bitmiyor.
Diyorlar ki:
"Universitelere bizim adamlanmız gelsin, onlar Re-
fah'ı engeller..."
Oyun böyle sürerken RR alıp başını gidiyor.
•••
İki gündür Ege ve Akdeniz yöresindeyiz. Buralarda
'politikanın nabzı'ru tutmaya çalışıyoruz...
DYP Izmir örgütünde, Başbakan Tansu Çiller'in Ak-
yazılı Vakfı'nın himayesindekı Özal Yamanlar Lisesi'ni
ziyareti ve Fethullah Hoca'yla görüşmesi tartışılıyor.
Tansu Hanım'ın Fethullah Hoca'yı sık sık ziyaret et-
mesi ise Nurculann bir başka kolu olan 'Yeni Asya-
cılan' rahatsız ediyor. Öfkelerini belli etmeseler bile
kendi aralannda şöyle konuşuyorlar
"Biz 12 Eylül'den sonra cemaatimizi bir başka par-
tiye taşımadık..."
Galiba haklan da var.
12 Eylül 1980 sonrası 'cuntacı pasa/ar'la masaya
oturanlar, 1983'te Turgut Özal'ın yanında yer aldılar.
1983- 1990 döneminde iyice palazlandılar. Kurban
derileriyle 'köşe'yi döndüler. Vakıflar aracılığıyla şir-
ketler oluşturdular, hatta 'hayali ihracat'tan milyarlar
vurdular.
Teşvikler ve banka kredilerini "Faiz haramdır" de-
yip yan ceplenne koydular, kapattıklan 'sudan ucuz'
arsaları parselleyip sattılar; bugünün değeriyle tril-
yonlar kazandılar.
Şimdi bu kişiler Tansu Hanım'ın yanında değiller
mi?
Yeni Asyacılar, Tansu Hanım'a bu nedenle kızgın
ve öfkeli....
•••
Hiçbir tarikat (Yeni Asyacılar dışında) tabanına ege-
men olamaz. 1991 seçimleri öncesi 'ANAP'a destek
verenler' kendi tabanlanna söz geçirememişti. 1994
yerel seçimlerinde de aynı olay yaşandı. Bir cemaatın
'teorisyen kadrosu'nu oluşturan üniversite öğretim
üyeieri 'mal paylaşımı 'ndan çıkan kavga sonucu
RP'den aday oldular.
Bir başka örnek daha verelim:
Süleymancılar, 12 Eylül öncesi Adalet Partisi'ne
(AP) destek veriyorlardı. 1983 seçimlerinde onlar da
ANAP'ı desteklediler. 1987 seçimlerinde bu destek
'fosmen'sürdü. 1991 seçimlerinde ise ikiyebölündü-
ler: ANAP ve DYP.
Bugün de hiçbir tarikat tabanına egemen değil.
Balon, genel seçimlerde iyice sönecek.
•••
Kimi DYP ve ANAP örgütlerinin tarikatlardan bir
hayli rahatsız olduğu da apaçık ortada.
Diyorlar ki:
"Tarikatlann ne zaman ne yapacağı belli olmaz.
Daha doğrusu verdikçe isterler, doymakbilmezler..."
DYP, MHP lideri Alparslan Türkeş'e niçin hep sı-
cak davranıyor, bir dediğini iki etmiyor?
Hesap şu:
"MHP'nin yüzde 10-12 oyu var bugün. Bir genel
seçimde MHP, kendisini fesheder ve DYP ile anlaşır.
Onlara 20-22 milletvekilliği veririz ve yüzde 30'u
aşanz..."
Kilis seçimleri bir örnektir bu senaryoya.
Kilis il oldu. Işçi alımlan başlayacak. MHP'ye, işçi
alımlarında kontenjan ayrılacak.
DYP biryandan tarikatlarla öte yandan MHP'yle iliş-
kisini sürdürürken ANAP da "Benyaya kalmayayım"
diyerek koroya katılıyor.
Türkiye Cumhuriyeti'nin Başbakanı Tansu Çiller,
'Hocaefendi'lerie konuştuktan sonra Milli Eğitim
Bakanı Nevzat Ayaz'a buyruğunu veriyor:
"İlk aşamada kaliteli eğitimleri ile tanınan okullar-
dan kredili sistemi kaldıralım..."
Kaliteli eğitim veren okullarda hangi şeriatçı vakrf-
lann egemen olduğunu Cumhuriyet okurlanna anlat-
maya hiç gerek yok.
Vallahi 'oyun,' sahneye iyi konuluyor...
'Türkiye mületvekilliği'nemuholefet
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)
- Anayasa değişikliği paketinde y-
er alan 100 tane 'Türkiye milletve-
killiği' oluşturulması önerisine
DYP'den itiraz geldi. DYP Kınk-
kale Millervekili ve TBMM Faili
Meçhul Siyasi Cinayetleri Araştır-
ma Komisyonu Başkanı Sadık
Avundukluoglu. 'Türkiye miüetve-
IdDiği'nın 'anayasal sisteme' ve 'de-
mokratik teamüDere' aykın oldu-
ğunu savunarak, uygulamanın 'seç-
men iradesini ortadan kaldıracağı-
nı' belirtti. Sadık Avundukluoglu,
TBMM Başkanlığı 'na önerge vere-
rek, Türkiye milletvekilliği önerisi-
nin anayasa değişikliği paketinden
çıkanlmasını istedi.
Anayasanın 80. maddesine göre,
TBMM üyelerinin 'seçildikleri bir
bölgenin olması gerektigini' vurgu-
layan Sadık Avundukluoglu, öner-
gesinde şöyle dedi:
"Bu madde yürüıiükte kaldığı
sürece, milletvekillerinin bir bölge-
ye bağlı olmaksızuı ülke çapındaki
seçim çevresinden seçilmeleri, ana-
yasamıza göre hukuken imkânsu-
dır. Böyle bir düzenlemenin yapıl-
ması ise anayasamızın maddeleri
arasında zıtlık oluşturacaktır."
Önergede, seçmenlenn hiç tanı-
madığı kişilere oy verilmesi yolu-
nun açılmasının 'seçmen iradesini
ortadan kaldıracağını' sa\ unan Sa-
dık Avundukluoglu, şu görüşleri di-
le getirdi: "Demokratikteamüllere
ve ükelere aykın bir şekilde partile-
rin genel merkezleri tarafindan ya-
pılacak listelerc göre ülke çapında-
ki seçim çevresinden seçilecek bu
100 milletvekili, seçildikleri partide
de huzursuzluldara yol açacakiar-
dır. Genel merkez tarafindan liste-
lere konulan bu kişiler, diyet borcu
altında olduklanndan, genel mer-
kezk'rin istekleri doğrultusunda ha-
reket edeceklerdir. Bu da, partiler
içinde, genel merkezlerin antide-
mokratik uygulamalannın dogma-
sına sebebiyet verecek ve parti içi
demokrasiyi tamamen ortadan kal-
dıracakûr."
Seçilen, ancak seçim bölgelerine
gitmeyen milletvekillerine ek öde-
me yapılmasının da anayasaya ay-
kın olacağını ve çelişki yaratacağı-
nı savunan Avundukluoglu, anaya-
sa değişikliğine ilişkin yasa öneri-
sinin Türkiye milletvekilliğini ön-
gören 9. maddesinin 2. fıkrasının
parti içi demokrasi fıkrine de aykı-
n olacağını, bu nedenle metinden
çıkanlması gerektigini belirtti.