Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 16 HA2İRAN 1995 CUMA
12 DIZIYAZI
Engeller sözleşmesi SchengenSchengen Sözleşmesi'nin
gûvenlik kaygısı ağır basan,
sınırlayıcı niteliği vardır. Av-
rupa Topluluğu üyesi olma-
yan bir ülkenin vatandaşı-
nın, örneğin bir Türkiye
Cumhuriyeti vatandaşının
Schengen Sözleşmesi'ni im-
zalayıp yürürlüge sokan 7
devletten birinin topraklan-
na ayak basması, o devletin
ulusal yasalanyla birlikte di-
ğer 6 ayn devletin yasalann-
dan oluşan ve kamu düze-
niyle, kamu gûvenliğiyle il-
gili en küçük ortak paydayı
dikkate alan ve hukuki nite-
liği belirli olmayan bir en-
geller yığınının aşılmasına
bağlı olacaktır. Sözleşmenin
6. maddesinin 1. fıkrası, bu
konuda imza sahibi tarafla-
nn diğer taraflann da çıkar-
lannı dikkate alması gerek-
tiğini açıkça ifade etmiştir.
Yukanda da belirttiğimiz
gibi, göç ve göçmenlüc ko-
nulannda ulusal egemenlik
yetkilerini AB kurumlanna
devretmek istemeyen dev-
letler, bunun yerine tek tek
ülke yasalanndaki smırlayı-
cı ve yasaldayıcı hükümJerin
aritmetik bir toplamını ter-
cih etmektedirler.
Bilindiği gibi, yabancılar
hukukunun üç ayn cüzü var-
dır: Giriş-oturma-yerleşme
haklan, Schengen Sözleş-
mesi sadece giriş konulannı
irdelemektedir. Oturma ve
yerleşme haklanyla ilgili
ulusal yasalar yürürlükte ka-
lacaktır. Bir üst paragrafta
belirttiğimiz gibi, tek bir
Schengen ülkesine giriş ya-
pıldığında tüm Schengen ül-
kelerinin "ülke topraklanna
giriş" konusundaki ulusal
yasalan dikkate alınacağın-
dan, Schengen Sözleşmesi,
özünde, giriş konusunda da-
hi, serbest dolaşım yönünde
değil, serbest dolaşımın kı-
sıtlanması yönünde bir eği-
limi ifade etmektedir.
Schengen ve Insan
haklan
Schengen Sözleşmesi'nin
"haberalma sistemi" ve "gi-
riş reddi amacı> la eşkâl bü-
dirinıi" konulanyla ilgili 25.
.jnaddesi. 4. bölürndeki mad-
deler ve özellikle 96. madde,
yabancılann Schengen ülke-
leri topraklanna girişini ve
bu ülkelerdeki dolaşımını
yoğun bir kontrol altına al-
maya yönelik hükümler taşı-
maktadir. 96. maddenın hü-
kümlerine göre, tek bir
Schengen ülkesinin kamu
düzeni, kamu güverdiği ve-
ya ulusal güvenliği yönün-
den, bu ülkeye girişi sakın-
calı bulunan yabancı, işlem
merkezi Fransa'nm sorum-
luluğuna bırakılan "Schen-
gen Haberalma Sistemi"nde
"eşkâl büdirimi" muamele-
sine tabi tutulabilir. Ve, söz
konusu yabancı. hiçbir
Schengen ülkesine ayak ba-
samaz.
tlgili hükme yeterli açık-
lık getirilmemiştir. Sadece,
Schengen ülkelerinden bi-
rinde "en az bir yıl hapis ce-
zasuıa carptınlmış" veya
"yabancılann oturumuvla il-
gili yasalan ihlal etmiş" ya-
bancılann "özeUUde" doğnı-
dan bu sisteme bıldirilmele-
rinin ve bir lısteye alınmala-
nnın gereğinden söz edil-
miştir.
25. madde hükümlerine
göre, Schengen ülkelerinden
biri, başka bir Schengen ül-
kesinin, eşkalini haber alma
merkezine bildirdiği bir ya-
bancıya oturma izni vermek
isterse, eşkal bildirimi yapan
tarafa önceden danışmak ve
bu ülkenin çıkarlannı dikka-
te almak zorundadır.
Schengen Sözleşmesi'ne
imza koymuş bulunan kimi
ülkelerin özellikle AB'yle
yoğun ilişkileri bulunan
üçüncü ülkelere yönelik dış
politikalan ve "ulusal gü-
venük" kavramlan arasında-
ki fark dikkate alındığmda,
bu maddelerin Türkiye
Cumhuriyeti ve vatandaşla-
n açısından taşıdığı sakınca-
lar ortadadır.
Schengen Sözleşmesi,
AB'ye üye olmayan, fakat
AT üyesi ülkelerde sürekli
AVRUPA'DA
SERBEST s ,„
DOLAŞIM'
SORUNU
Dr. M. Atanıan Aksöyek / kayahan l'ygur 6
• Schengen Sözleşmesi, gûvenlik kaygısı ağır
basan, sınırlayıcı bir sözleşmedir. Yabancılar
hukukunun üç ayrı cüzü vardır: Giriş-oturma-
yerleşme haklan. Schengen Sözleşmesi
sadece giriş konulannı irdelemektedir. Oturma
ve yerleşme haklanyla ilgili ulusal yasalar
yürürlükte kalacaktır.
• Tek bir Schengen ülkesine giriş yapıldığında
tüm Schengen ülkelerinin 'ülke topraklanna
giriş' konusundaki ulusal yasaları dikkate
alınacağından, Schengen Sözleşmesi, özünde,
giriş konusunda dahi, serbest dolaşım
yönünde değil, serbest dolaşımın kısıtlanması
yönünde bir eğilimi ifade etmektedir.
DUZELTME
Yazı dizimizin yazarlanndan Kayahan Uygur'un adı, ga-
zetemize ulaştınlan metinde "Kayhan" olarak yer aldığın-
dan, bugüne dek yanlış yayımlanmıştır. Düzeltiriz.
YAZARLAR HAKKINDA:
DR. M. ATAMAN AKSÖYEK: Uzun yıllardan bu yana
göçmen kuruluşlannda çalışmakta olan M. Ataman Aksö-
yek, Göçmen Demekleri Federasyonu (GDF) yönetim ku-
rulu üyesidir. Avrupa Parlementosu karan ile kurulan Göç-
menler Forumu kurucu genel sekreterliğini de yapan araş-
tırmacı, halen Türkiye Araştırmalar Merkezi Brüksel Bü-
rosu'nda çalışmaktadır.
KAYAHAN UYGUR: Hukuk eğitimini Belçika'da yap-
mış olan Kayahan Uygur, Türk Danış kurulûşunda ve de-
ğişik kurumlarda daruşman olarak çalışmaktadır.
oturan kişilere serbest dola-
şım konusunda yeni avantaj
veya haklar getirmemekte-
dir.
Her ne kadar, Schengen
Sözleşmesi'nin 21. madde-
sine göre Schengen Sözleş-
mesi'ni imzalayan ülkeler-
den birinde oturma izni olan
yabancılar oturma belgesi ve
geçerli ulusal pasaportlany-
la vize almaksızın, bir diğer
Schengen ülkesine, üç ayı
geçmemek koşuluyla seya-
hat edebileceklerse de. seya-
hat. gidilen ülkenin istekle-
rine bağlıdır, her istediği an
kontrol yapabilir. Bu konu-
da aranan koşullar, 5. mad-
denin "a", "c" ve "e"şıkla-
nnda işaret edilmiş olan ki-
şinin geçimini temin ettiği-
ni. seyahat olanaklannın var
olduğunu ve üçüncü ülkeye
transit geçiş yapacaksa, bu
ülkeye girişinin kabul edile-
ceğini kanıtlayan belgeleri
yanında bulundurmasıdır.
Aynca, ilgili kişi, Schengen
Sözleşmesi'ni imza etmiş
devletlerden birinin kamu
düzeni, ulusal güvenliği ve-
ya uluslararası ilişkileri ba-
kımından sakıncalı görül-
memiş ve seyahat ettiği ül-
kenin yabancılar hukukuyla
ilgili yasalannı ihlal etme-
miş olmalıdır.
Seyahat hakkına
engel
Bu vizesiz seyahat hakkı.
çok doğal olan seyahat hak-
kına koşul ve kısıtlamalar
getirmektedir. Üçüncü ülke
vatandaşı kişıler Schengen
ülkelerinde ne çalışma, ne
işyeri açma, ne iş arama, ne
de eğitim yapma olanaklan-
na sahip olabilecektir.
Vizesiz seyahat hakkı,
Türkiye ve Mağrip ülkelen
vatandaşlannı (ki bunlann
oranı yerleşik göçmenlerin
3/2'sini oluşturmaktadır) ba-
zı idari işlemlerden muaf
tutmaktaysa da, Schengen
Sözleşmesı'nin22. maddesi
bir başka zorunluluk getir-
mektedir:
Seyahat edılen ülkede ya
sınırlarda ya da en geç üç
gün içinde beyanda bulun-
ma zorunluluğu. Bu konu-
daki tercih tek tek ülkelere
bırakılmıştır.( 1) Bir başka
deyişle, AB ülkesi olmayan
ülkelerin vatandaşlan.
Schengen ülkelerinden bı-
rinde sınırsız oturma hakkı-
na sahip olsalar bile, bir baş-
ka Schengen ülkesine seya-
hat edebilmek için bazı ida-
n formaliteleri yerine getir-
mek zorundadırlar.
Özetlersek;
* Sınırlar ve kontroller
Türkiye Cumhuriyeti vatan-
daşlan için Schengen sonra-
sında da varhklannı muha-
faza edeceklerdir.
• AB içerisinde ve devlet-
ler arası bağlamda iç kont-
rollerin daha da yoğunlaştı-
nlması dikkate alındığmda,
turizm ve aıle seyahati gibi
gerekçelerle yapılan seya-
hatlerdahi (oturma hakkı ol-
sun veya olmasın) Türkiye
Cumhuriyeti vatandaşlan
için daha da zorlaşacaktır.
(I) Örneğin, bu konuda
Fransa Cumhuriyeti 'nin yeni
düzenlemesi şöyledir:
8 Subat 1993 tarih ve 93-
180 sayılı kamrname;
Madde 2. Fransız toprakla-
nna giriş bildirimi ulusal po-
lis teşkilatına. bu mümkün de-
ğilse giimrük makamlarma
veya ulusal jandarmaya ya-
pılacaktır. Bildirimde, ilgiliye
biralmdı belgesi verilecekür.
Bu belge, ilgilinin seyahat
belgesine basılacakherhangi
bir kayıtkaşesi de olabilir. Bil-
dirim mecburivetine tabiolan
yabancılar, devlet temsil-
cilerinın her talebinde bu
zorunluluğu yerine getirdik-
lerini, alıntı belgesini gös-
tererek kanıtlamak zorun-
dadırlar.
Madde 3. Avrupa Top-
luluğu na üye olmayan bir ül-
kenin vatandaşlan aşağıdaki
hallerde büdirim yapmaktan
muaftutulacaklardır,
1. Üçay veya daha az süre
kalmak için Fmnsa 'ya giriş
vizesine tabi değilse;
2. Veya ilgili kişi 19 Hazi-
ran 1990 tarihinde Schen-
gen'nde imzalanan sözleş-
meye tarafolan devletlerden
biri tarafindan verilmiş veya
en az biryıl süreli oturma t-
nine sahipse, bununla be-
raber Içişleri ve Kamu
Güvenliği Bakanı 'nin karur-
namesi ile belirtilen bazı ül-
kelerin vatandaşlannm yine
de bildirimyapmaları zorun-
luluğu olacaktır.
Schengen Sözleşmesi bu
metnin hazırlanışı sırasında
henüz vürürlüğe girmediği
için, 8 Şubat 1993 tarihli
kararnamenin 3 'üncü mad-
desindeyer alan ve herkoşul-
da bildirim yapmak zorun-
luluğu bulunan üçüncü ülke
vatandaşlarma ait kaıumame
de henüz yürürlükte değildir.
Frnnsız Içişleri ve Kamu
Güvenliği Bakanlığı 'nin
hazırlayacağı karamamede
Türkiye vatandaşlannın da
ver alıp alamayacağı merak-
la beklenmektedir.
Yarın: Avrupa Birliğl
açısından elestiriler
Schengen Sözteşmesiyle düzenlenen vizesiz seyahat hakkı da. çok doğal olan seyahat hakkına koşul ve kısıtlamalar getirmektedir. Üçüncü ülke vatandaşı kişiler Schengen ül-
kelerinde ne çalışma, ne işyeri açma, ne iş arama, ne de eğitim yapma olanaklanna sahip olabilecektir.
Schengen genel hukuka aykım
Schengen'e yönelik eleştirilerin ilk bölü-
münü genel hukuk kurallan çerçevesinde-
ki eleştiriler oluşturmaktadır:
a. Schengen Sözleşmesi müzakereleri
gizli yürütülmüş, ilgili üçüncü devletlere,
imza sahibi devletlerin parlamentolanna,
AB kuruluşlanna, insan haklannı savunan
uluslararası kuruluşlara kapılar kapatılmış,
resmi olarak hiçbir bilgi verilmemiş, fikir-
leri ahnmamıştır.(2)
b. Schengen Sözleşmesi, devletler arası
nitelik taşıdığı, AB içinde ele alınmadığı
için AB üyesi olmayan ülkelerin vatandaş-
lannın Schengen topraklanna girişi. çeşit-
li devletlerin birbirlenyle çelişen "kamu
düzeni", "ülke güvenliği'' gibi belirsiz kav-
ramlann toplamına bağlı kılınmıştır.(3).
c. Ret kararlannda, başvurulacak (itiraz
edilecek), sözleşmenin çeşitli hükümlerini
yorumlayacak yetkıli bir (hukuksal) kurum
inşa edilmemiş. hukuk güvenliği tehlikeye
atılmıştır.
Hollanda Danıştayı'nın 8 Nisan 1991 ta-
rihli görüşü bunu açıkça vurgulamaktadır.
d. Sözleşme tarafindan öngörülen "Yü-
riitme Komitesi" demokratik kontrol meka-
nizmalannın dışındadır.
* Parlamentolann denetimine tabi değil-
dir.
• AB kuruluşlan ve insan haklanyla ilgili uluslararası kuruluşların
fıkri ahnmadan hazırlanan Schengen Sözleşmesi, "vize talebinin
reddi" veya "girişin reddi" amacıyla "eşkâl bildirimi" konulannda
itiraz veya savunma hakkmı öngörmemektedir. Bu durum hukukun
genel ilkelerine aykındır.
• Avrupa İnsan Haklan Koruma Sözleş-
mesi 'nden doğan yükümlülüklerin yerine
getirilmesi garanti altına alınmış değildir.
Bu konuda Belçika Danıştayı da endişe-
lerini belirtmiştir.
e. Sözleşme, "vize talebinin reddi" veya
"girişin reddi"amacıyla "eşkâl bildiri-
mi "konulannda itiraz veya savunma hakkı-
nı öngörmemektedir.
Bu durum hukukun genel ilkelerine ay-
kındır.
f. "Schengen Haberalma Sistemi". özel
hayatın korunmasıyla ilgili zorunlu garan-
ti leri taşımamaktadır.
g. Sözleşmenin belirsiz karakteri, ulusal
düzenlemelerle ortak düzenlemeler arasın-
da çelişki doğurabilecektir.
Notlar
(2) Nitekim, Fransız İnsan Haklan Liga-
sı, konuyla ilgili olarak kendi parlamenter-
lerine gönderdiği mektupta Schengen Söz-
leşmesi'nin onaylanmamasını talep ederek
şöyle demektedir: "Schengen Sözleşmesi,
Avnıpa'yı 'yabancılar' tarafindan kuşabl-
mış ve her yoUa müdafaa edilmesi gereken
bir kale yapmak gayesindedir." (Le Monde,
05.05.1991)
Aynca, bir Hollanda kuruluşu olan
"Uluslararası Ceza,Yabancılar ve İltica Hu-
kuku L /jnanlan Sürekli Komisyonu" 1991
yılının kasım ayında Schengen Sözleşmesi
ile ilgili olarak yayımladığı raporda (Ut-
recht). sözleşmenin hukuka uygunluğunun
sağlanabilmesi için altı ayn konuda öneri-
de bulunmuştur:
- Sözleşme hükümlerinin yonımlanma-
sında yetkili bir adli organ oluşturulması
veya Avrupa Topluluğu Adalet Divanı'na
yetki tanınması.
- Sözleşmenin 131 'inci maddesıne ek ya-
pılarak "Yürütme Komitesi"nin kararlan-
nın ulusal parlamentolar tarafindan kontro-
lünün sağlanması.
- Sözleşmede, Avrupa İnsan Haklan Söz-
leşmesi'yle. mültecilerle ilgili Cenevre Söz-
leşmesi hükümlerinin. Schengen Sözleş-
mesi hükümlerine üstünlüğünün serahatla
belirtilmesi.
- Alman kararlara karşı kişilerin Schen-
gen ülkelerinin adli kurumlan önünde iti-
raz hakkının temin edilmesi. ulusal gûven-
lik kavramma açıklık getirilmesi ve nihayet,
- Sözleşmeye belli bir zaman süresi ve
sözleşmeden aynlmak isteyen devletlere
olanak tanınması.
(3) Schengen ülkelerinin ulusal gûvenlik
kavramlan arasındaki farklar medyaya yan-
sıyacak kadar belirgindir. Örneğın, Ceza-
yir'deki muhalefet örgütü lslam Selâmet
Cephesi (Front lslamique de Salut), Fran-
sa'da takibata uğrarken, Federal Alman-
ya'da kurulu genel merkezi sayesinde yasal
olarak çalışmalannı yürütmektedir. Belçi-
ka'da yayımlanan "Le Soir" gazetesi 22
Ekim 1993 tarihli haberinde, Belçikah üst
düzeyde bir bürokrata atfen "Almanya'nın
Schengen Haberalma Sistemine gereİdi bil-
gileri anormal derecede yavaş bir biçimde
gönderdiğinden'' söz etmektedir.
tMVERSİTE ADAYLAREVA Önkayıt Duyurusu
"İyi Bir Gelecek İçin lyi Bir Başlangıç Çok Önemlidir."
Bir yıllık lngilizce Hazırlık Sınıfmdan sonra dört yıllık lisans eğitimı yapmak istiyorsanız, Oniversitemız tletişim Bilimleri Fakültesi'nin
Sinema ve Televizyon, Basım ve Yayımcılık, lletışim Sanatlan (Reklamcılık ve Halkla tlişkiler)
bölümlerine önkayıt için başvurabilirsinız.
C)nkayıt için,
1993 ÖSS sınavlanndan eşit ağırlıklı 140. 1994 ÖSS sınavlanndan sayısal veya sözel veya eşit ağırlıklı 140, 1995 ÖSS sınavlanndan ise sayısal veya sözel veya eşit ağırlıklı 140 ve üzeri puan almış olmanız gerekiyor.
Önkayıtlar 19-30 Haziran 1995 tanhleri arasmda ve çalışma saatlerı içinde fakültenin Eskişehır Yunusemre Kampüsü'ndeki binasmda yapılacaktır.
Önkayıt için başvuran adaylar. kayıtlı bulunduklan ortaöğretim kurumundan alacaklan "'ortaöğretim başan puanı" belgesini eklemek zorundadır.
Başvurunuzu kendiniz ya da bir yakınınız aracılıgı ile yapabılirsıniz.
Önkayıt için ÖSS sonuç belgesi fotokopısı, ikı adet vesikalık fotoğraf ve ortaöğretim basan puanı belgesi yeterlidir.
Önkayıt sonrası sınavlar ile ilgili belgeler, baş\
r
uru sırasında verilecektir.
"Iletişim dünyasında şimdıden yennizi almanız için ilk adımmızı atın."
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ
Basm: 26879
ANKARA... ANKA...
MÜŞERREF HEKİMOĞLU
Kütahya'da Bir Hafta
Sonu
Geçen hafta sonu Kütahya'ya gittik, başkentin
güzel galerisı Atika'dan Oya Karabağ ve Aynur
Tekin ile birlikte. Onlar bu yolculuğu sık sık yapıyor,
ama ben otuz yıldan beri ilk kez gidiyorum çini kerı-
tine. İlk durak Sofça, Srtkı Olçar'ın güzel birevi, bir
de galerisi var Porsuk kıyısında. Türk çiniciliğine
gönül veren bir usta Sıtkı Olçar, dünyanın her ye-
rinde evlerde, galerilerde kuşlan, tabakları, kedile-
ri, kaplumbağalan var. Iznik mavisini bulduğu za-
man bayram yaptı yıllarca önce, kırmızıyı da yaka-
lamaya çalışıyor. Sevdiğim, coşkusuna saygı duy-
duğum bir kişi. Her güzel girişimde eli, katkısı var.
Sözün kısası Kütahya ile bütünleşen biryaşamı. Bir
gün Paris'te, bir gün Londra'da, Zürih'te, Tokyo'da
sergiler açıyor, gördüğü ilgiyle yüreklenerek topra-
ğa dönüyor yeniden. Japonya'da bir atölye kurma-
sı, Türkçinilerinin gizemini ögretmesi isteniyorama
o Kütahya toprağından vazgeçmiyor.
Bir çini fınnının açılmasını gördünüz mü? Güzel
bir olay. Tohumun çiçeğe dönüşmesine benziyor.
Kaç el birden üretiyor o çiçeği. Rengini fınnın ısısıy-
la alıyor, derin bir kuyudan gökkuşağı fışkınr gibi.
Mesleğimin ilk yıllanna döndüm bu Kütahya yol-
culuğunda. Dağları aşarak gittiğim köyleri anımsa-
dım; köylüleri, öğretmenleri, yeniden dertlendim,
hüzünlendim ve de yüreklendim. Pullar köyünde
selamladığım biri elimi sıkmıyor, 'şeriatta kadın eli
sıkılmaz', diyorsakalını sıvazlayarak. llıca'dabirak-
şam da genç sakallılar, başı örtülü genç kadınlarta
karşılaşıyoruz, küçük bir çocuk "Allahüekber" diye
bağırıyor yüzümüze. llıca'nın suyu cilt hastalıklan-
na ve gerilime iyi geliyor. Belli gözlemlerin üzüntü-
sünü aşmak için suya dalmak istedim ama yalnız
erkekler var havuzda. Tepedeki otelin lokantasında
da kadınlar ayn, erkekler ayn oturuyor! llıca güzel
bir yer, yeşile bulanıyor insan, ancak llıcalılar mut-
lu mu bilmem. Dinlediğim öyküler mutluluğu yan-
sıtmıyor. Çünkü çağdışılığı değil çağdaşlığı yaşa-
mak istiyor insanlar. Eğrigöz dağlannı aşarak su bo-
rulan döşüyor, köy çeşmelerinden bol su akması-
nı, sulak topraklarda tarım yapmayı düşlüyor. Kü-
tahya yeşil ama yaşamı soluyor giderek. Yalnız Azot
Sanayii'nin san dumanından değil, ekonomik koşul-
lardan da soluyor yaşam. Geleceğe ışıktutan, umut
veren politikalar özlüyorlar, siyasal sahnede yeni
yüzler, yeni yapılanma istiyoriar.
Kısa bir yolculuk da güzel buluşmalara neden
oluyor kimi zaman. Kütahya Müzesi'nde karşılaştı-
ğım iki er, güzel sorularta parlattı yüreğimi. Biri Cum-
huriyet okuru, askerlik bitince felsefe öğretmeni ola-
cak. Pullar llkokulu öğretmeni de çok duygulandır-
dı beni, mesleğine büyük tutkusu var. Öyküsü, Kü-
tahya yolculuğuna başka bir boyut kattı. Van'da,
Muş'ta geçen yıllar, sonra Istanbul ama eşinin do-
kuduğu halıların geliriyle yaşayabiliyor büyük kent-
te. Şimdi Pullar Köyü, sıralan kınk, sıvası, boyası dö-
külmüş bir okul, ama sevgisini, coşkusunu yitirme-
den çalışıyor. İki çocuğunu da Manisa'da okutuyor.
O Savaştepe'de okumuş. Çocuklarının okul soru-»
nundan gayn derdi yok. Çavdarhisar Belediye Baş-
kanı da Savaştepeli, Aizanoi'deki müze görevlisiy-
le konuşurken başkan ile tanışmamı istedi. Antik
Borsa'nın yanındaki yüce ağacın gölgesinde dinlen-
dik biraz, kahvede dört erkek oturuyor, dostça se-
lamladılar bizi, biri sordu, nerden geliyoruz, ne işle
uğraşıyoruz, gazeteci olduğumu söyleyince yine
sordu, hangi gazete? Cumhuriyet deyince yüzü gül-
dü birden. O da Cumhuriyet okuyor. Yunus Nadi'yi,
Nadir Nadi'yi tanıyor, Berin Nadi'ye selam söylü-
yor. Bir yandan da Belediye Başkanı Mustafa Er-
taş'ı anlatıyor. Başkan da öğretmen de Cumhuri-
yet okuru. Oğlu, gazetemizin sayfalannda başlıyor
okula. Ne güzel okurlanmız var, kimi dostça sanlı-
yor elime, kimi merhaba demeden tartışmaya baş-
lıyor, Ali Kehribar'ın mahkemeyi kazanması yazıl-
madı diye tepki gösteriyor, davayı anlatıyor baştan
sona.
Kütahya'ya kısa bir yolculuk yaptım ama uzun dü-
şüncelere daldırdı beni. Güzel bir doğa yolculuğu,
arkeolojik bir yolculuk, ilgi ve destek bekleyen mü-
zeler, ama asıl bir insan yolculuğu. Tepelere yirmi
bir bin çam ektiğini söylerken sesi gülen Ayhan Sa-
nyıldız, çini evinde rastladığım güzel doktor Esin
Aşkın, dar gelirine karşın kızlannı okutmaktan ge-
ri kalmayan çini işçisi kadını umudumu yeşerten ki-
şiler olarak selamhyorum. Çavdarhisar'dan aynlır-
ken elimi okşadı Âhmet Dalkılıç. Çok bunalıyor-
dum, iyi ki geldin, ömrümü uzattın, dedi sevgiyle.
Sesi kulağımda hâlâ. Eğriboz Dağlan'nın doruğun-
da rastladığımız Ali Rıza Dede'nin sesi de kulağım-
da. 'Zahmet ettiniz, geldiniz buralara kadar, teşek-
kür ederiz...'
Bu teşekkürde sitem de var mı acaba? Köy ve
kentin kopukluğunu, biryalnızlığı, iletişim boşluğu-
nu mu vurguluyor?
O boşluk dolmadan köylü-kentli kim mutlu ola-
bilir?
B U L M A C A SEDAT YAŞAYAN
SOLDANSAĞA:
1/ Organ bozuk-
luklannı tedavı
eden hekimlik da-
lı. 2/ Başrolünü
Marflyn Mon-
roe'nun oynadığı
bir film. 3/ Şarbon
hastahğına veri-
len bir başka ad. 4/
Atın başına geçi- 6
rilen dizgın ve
süsler... Hintli ka-
dınların ulusal
giysisi. 5/ Arna-
vutluk'unparabi-
1 2 3 4 5 6 7 8
rimi... llaç... Hicap. 6/Bilgi-
sizlik, kültürsüz kımse... Di-
van şiirinin ölçüsü. 7/ Yüze
sürülen pembe düzgün... Ev-
leri önüne oturmak ıçın taş
ve çamurdan yapılan set. 8/
Talep... Dar, uzun ve hafifbir
yanş kayığı. 9/ Nezle.
YUKARIDAN AŞAĞrYA:
1/Urlan inceleyen tıp dalı. 2/
"Hak söyleyen evvel dahı
menfûr idi / Hainlere ammâ
ki — yeni çıktı" (Ziya Paşa)... Kalayın simgesi. 3/Ayağın
yüksek olan üst bölümü... Dinsel inançlan olmayan. 4/Tan-
n... Mızrak uçlanna takılan küçük bayrak. 5/ Hisse... Rüt-
besiz asker... Fas'ın plaka işareti. 61 Dclilige Övgûadli yapı-
tıyla ünlü Hollandalı hümanist. 7/Ineğin erkek yavrusu... Ça-
buk ve kolay kavrayan. 8/Karakter... Isiandığı zaman kolay-
ca biçimlendirilebilen yumuşak ve yaglı toprak. 9/ Karar-
sızlık. tereddüt.