Katalog

SAYFA CUMHURİYET 13 HAZİRAN 1995 SALJ 10 DIŞ HABERLER yerine satranç • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Dışişleri BakanıErdal înönü, Gürcistan Dışişleri Bakanı Alexander Chikvaidze'ın, diplomatik görüşmeler yerine satranç oynama önerisini geri çevirdi. Chikvaidze, resmi temaslarda buiunmak ûzere dûn Ankara'ya geldi Inönü, konuk bakanm, diplomatik kariyerlerinin yanı sıra, profesör ünvanı taşıdığını, ama hepsinin ötesinde çok usta bir satranç oyuncusu olduğunu söyledi. Bunun üzerine Chikvaidze, Inönü'ye "Eğer siz de satranç oynuyorsaıuz, görüşmekri erteleyip satranç oynayalıın'' önensinde bulundu. Inönü, Chikvaidze'nin önerisine gülerek, "Ben, büyük satranç ustalanyla oynayamam~karşılığıru verdı. Burundi'de çaüşma • BUJUMBURA (AA) - Bujumbura'nın Mutanga semtindeki ünıversite kampusunda, Tutsı ve Hutu öğrenciler arasında meydana gelen çatışmada, ilk belirlemelere göre 8 kişi öldü. tçişleri Bakanlığı'na yakın kaynaklardan elde edilen bilgilere göre ögrencilerin birbirlerine öncekı gece makineli tüfek ve el bombası ile saldırdıklan kaydedildi. Kazakistan'da petrol rafinelepi • ALMATI(AA)- Kazakistan'ın batısı ile doğusunu birbırine bağlayacak boru hattı projesi ıçin finansman bulamayan Kazakistan hükümeti, çareyi. ülkedeki üç petrol rafinerisini özelleştirmekte buldu. Rafinerilerin satışıyla elde edilecek gelir, söz konusu petrol boru hattı projesinin gerçekleştinlmesinde kuHantlacak. Başbakan Akejan Kajıgeldin yaptığı açıklamada, Aktöbemunay, Çimkentmunay ve Ontüstûkmunay rafınenleriyle ilgilı özelleştirme ıhalesine. 14 petrol şirkerınin katılacağinı açıklarken, ihalenin önümüzdeki eylül veya ekim ayı içinde yapılacağını kaydetti. Atina'da 12 mü sancısı • ATİNA(AA)- Yunanistan'da, askerler ile diplomatlar, Savunma Bakanlığı'nda perşembe günü yapacaklan ortak toplantıda, TBMM'nin 12 mil ile ilgili karannı değerlendırecekler. Yunanistan Savunma Bakanlığı'ndan verilen bilgilere göre Genelkurmay Başkanı Amiral Hristos Limberis'in başkanlığında yapılacak toplantıya, kuvvet komutanlan ile Dışişlen Bakanhğı'ndan iist düzey diplomatlar katılacak. Chnistopher umutJu • AMMAN(AA)- Ortadoğu turunun" onüçüncûsünü tamamlayan ABD Dışişleri Bakanı Warren Christopher, Arap-tsrail sorununun çözürnlenmesi ve bölgede kalıcı banşın sağlanması konusunda "hiç olmadığı kadar" umutlu olduğunu söyledi. Christopher, ülkesine dönüşûnde sonOrtadoğu turu hakkında Ürdün Krah Hûseyın'i bilgjlendirmek için kısa bir mola verdiği Amman'da, Israil'in, Mısır, Suriye ve Filistinlilerle ilişkilerinde bazı gelişmeler olduğunu kaydetti. Cezayir'de 14 İslamcı öldü • CEZAYtR(AA)- Cezayir'de. güvenlik gûçleri 14 islamcı militanı ölü ele geçirdi. Güvenlik güçleri tarafindan yapılan açıklamaya göre salı ile cumartesı günlen arasında iilkenin çeşitli kentlerinde düzenlenen operasyonlarda aynca çok sayıda silah ve cephane ele geçirildi. Operasyonlann, Bumerdes, Tipaza, Blida ve Oran kentlerinde düzenlendığı kaydedildi. emokrasi ve insan haklan konusunda sicilini bir türlü düzeltemeyen Türkiye, Batı'dan peş peşe gelen suçlayıcı raporlara nedef oluyor. nkara'yı ziyaret eden heyetlerin -w- -y- yayımladığı olumsuz raporlar ve m ğ PKX ilintili gruplann çabalan, ğ m Batı kamuoyunaa Türkiye m m aleyhtarlığını körüklüyor. -A. JL ollanda'nm sözde Kürt Parlamentosu'nun kurulmasına izin vermesi Türkiye ile Batı arasmdaki karşılıklı güvensizlik ortamını daha da dennleştirdi.D Türkiye kıskaea aluıdıLALE SARIİBRAHİMOĞLU ANKARA - Türkiye bir yandan PKK ılintili Kürt gruplann Batı ülkelerinde tanınma çabalanna karşı diploması trafiğini hızlandmrken. diğer yandan demokrasi ve insan haklan konusunda peş peşe gelen suçlayıcı raporlarla köşeye sıkıştınlıyor. Arîkara'nın PKK faaliyetlerine karşı ilgili hükümetler nezdındekı girişımlen zaman zaman olumlu sonuç veriyor. Ancak. gerek Türkiye'yi ziyaret eden heyetlerin yayımladığı olumsuz raporlar, gerekse PKK ilintili gruplann sözde Kürt Parlamentosu'nu Holianda'da kurarak başlattıklan tanınma çabalan Batı kamu oyunda Türkiye aleyhtarlığmı körüklüyor. Hollanda'nın Türkiye'nin tüm çabalanna rağmen sözde Kürt Parlamentosu'nun kurulmasına izin vermesi, Avrupa Parlamentosu'nun insan haklan ihlallen gerekçesiyle TBMM ile ilişkileri askıya alması Türk hükümetinin muhatabı bazı hükümetlenn, terör örgütü PfctK'ye bakış açılannı da yansıtıyor. Son olarak PKK ilintili Kürt gruplannın Avusturya'da hükümet kurma arayışı içinde olduğu bildiriliyor. Terör örgütü PKK'nin, bir yandan Batı ülkelerinde tanınma çabalannı hızlandınrken bir yandan da Güneydoğu'dan sonra Adana ve Hatay yöresine doğru yayılması endişe vericı gelişme olarak nitelendiriliyor. 1991 yılında kurulan koalisyon hükümetinin bugüne kadar demokratikleşme paketini yaşama geçirememiş olması. geçen yıl mart ayında DEP'in kapatılarak bazı milletvekillennin TBMM'den polis zoruyla çıkartılarak hapse mahkûm olmalan ve Türk Silahh Kuvvetleri'nin PKK yuvalannı temizlemek amacıyla Kuzey Irak'a düzenlediği harekâtın süresiyle ilgili eleştiriler özellikle Batı'da Türkiye aleyhtan yaklaşımlan körükleyici etkenler oldu. Diplomatik kaynaklar, son olarak Avrupa Birliği'nin (AB) savunma kolu Batı Avrupa Birlığı (BAB) Parlamenter Asamblesi tarafindan kaleme alınan ve açık bir biçimde Kürtler içın özerklik öngörülen raporun, Batı kamu oyunu Türkiye aleyhine çevirecek nitelıkte olduğuna dikkat çekiyorlar. Aynı kaynaklar, Türkiye'nin AB ile gümriik birliğine girmesi öncesinde demokratikleşme konusunu yavaştan almasının ülke hakkında doğru dürüst bilgi sahibi olmayan kişilerin "Türkiye için geiişigüzel reçete yazmalan" sonucunu doğurduğunu vurguluyoriar. Batılı ülkeler Türkiye'ye eleştin dozunu arttınrken, ABD'nin Ankara'ya karşı daha ılımlı bir tavır içine girdiği gözleniyor. Ancak Türkiye, ABD'nin son olarak yayımladığı insan haklan ve Kıbns raporunun özünde bilgi noksanlığı ve yanlış değerlendirmeler olduğunun gözlendiğine dikkat çekti. Dışişleri BakanıErdal İnönü, Kuzey Irak harekâbnı anlatmak için gittigi Almanya'da meslektaşı Klaus Kinkei'in kaygdanm yaüştırmaya çahşnuştı. Sadece askeri çözüm olmaz ABD tarafindan bu ay başında hazırlanan insan haklan ve Kıbns raporunda, Türkiye'ye karşı Batı'ya oranla eleştiri dozu düşük olmakla beraber Güneydoğu için sivil yaklaşımlann altı çıziliyor. Rapordan bazı bölümler şöyle: - PKK, Türkiye'nin toprak bütünlüğü ve egemenligine başuca tehdkli oluşrunıyor. Yalnızca Suriye ve Iran'dan değiL Avrupa'daki bazı kaynaklardan da kayda değer destek alan "vahşı terör örgütü" PKK, Türkiye'nin içinde bulunduğu içten ve dıştan gelen zonınlutukian da istismar ediyor. Bu örgüt Türkiye'nin Güneydoğusu'ndaki nüfusu terörize etri. bölgeyi istikrarsızlaştırdı ve ülkenin toprak bütünlüğünü tehdH ediyor. - PKK terörü ile mücadelede Türk hükümetinin yaklaşımı büyük ölçüde askeri yöntemlerden oluşuyor. Askeri çözümler tek başına başan getirmez. Türkiye askeri yöntemleri sivil yaklaşım ile birleştirmeli. - ABD'den güvenlik yardımı alan Türkiye'nin, Amerikan sflahlannı öz savunma ve iç güvenlik için kullanması meşru hakkıdır. Bu hakka devlete yönelik eylemler ve PKK gibi terörle mücadele de gjriyor. - Güneydoğu'da boşaltılan ya da imha edilen köylerden çıkanlan halka hükümet yeterli yardımı yapmıyor. A , Ankara bu ktmuda uluslararası yükümluiüğünü yerine ' ^ getirmelidir. - Türkiye'nin Baü ile bütünleşme sürecini devam ettirmesi ABD'nin Ortadoğu ve Orta Asya poütikalanndaki hedefleri için hayari önem taşryor. ATI AVRUPA BİRLÎĞÎ A VRUPA PARLAMENTOSU Türkiye hakkında en sert raporAna konusu Türkiye ve Yunanistan'ın temel dış, iç politikalan ile güvenlik sorunlannın ırdelenmesı olan Avnıpa Birliği'nin (AB) savunma kolu Batı Avnıpa Birliği (BAB) Parlamenterler Asamblesi tarafindan Haziran başında hazırlanan rapor, Kürtlere özerklik istemi içermesi nedeniyle son yıllarda Türkiye hakkında hazırlanan raporlar arasında en serti oldu. Rapordan bazı bölümler şöyle: - Kürt sorununun çözümü Türkiye'nin toprak bütünlüğü çerçevesinde, bir çeşit siyasi ve idari özerklik verilmesinden geçer. Aksi takdirde bu sonın Türkiye'deki güvenlik ve istikran tehdit etmeye devam edecek ve Türkiye'nin dengeli güvenlik ve savunma politikalan uygulama ve Avrupa'nın kurumlan ile bütünleşme olanaklannı sınırlayacak. - PKK'yi Türkiye Cumhuriyeti karşısında taraf olarak ele alan BAB, Türk hükümetlerinin "eüıik kimlikleri tanunayarak", sorunu "devlet güvenliğini tehdit eden" boyutlara taşıdığını savunuyor. - Siyasi amaçlara ulaşmak için kuflanılsa dahi terörün her biçünini kınıyoruz. - Türk hükümetinin teröre karşı halkını koruması, hakkı ve yükümlülüğüdür. Ancak Türkiye, Kürt milliyetçıliğinin askeri operasyonlarla çözülemeyeceğını de bilmelidir. - Türkiye, Kuzey Irak'ta PKK'yi yok etmede başan kazansa dahi kendi topraklan içindeki savaşın devam edecegi gözleniyor. - Türkiye aynlıkçı Kürtlere karşı Güneydoğu'da gerçekleştirdiği operasyonlar sırasında sivil nüfusa karşı şiddet kullanıyor ve aynmcılık yapıyor.lşkence, cinayet ve diğer insan haklan ihlallen, halkı aynlıkçı hareketler ve hatta PKK'nin kucağına düşürüyor. - Türk askerinin "Kıbns'ı işgaKnin devamı" Kıbns sorununun çözümü önûndeki en önemli engellerden birini oluşturuyor. A GİT A VRUPA KONSEYİ Işkence iddialan sürüyor Üyeliği dondurma tehdidi Avrupa Güvenlik ve tşbirlığı Teşkilatı (AGIT) Parlamenterler Asamblesi de yine haziran ayında bazı milletvekillennin Türkiye'yi ziyaretinin ardından rapor yayımladı. Rapordan bazı bölümler şöyle: - Türk yetkUüer terör sorununa, " Kürt sorunu yok, terör sorunu var" şeklinde yaklaşıyoriar. - Türkiye PKK terörü nedeniyle "Büyük acuar yaşıyor ve önemli ekonomik kayıplara uğruyor". Bu nedenle AGİT üyesi tüm ülkelenn, terör ve Türkiye'nin toprak bütünlüğünün korunması için Ankara'ya yardımcı olmalan gerekiyor. - Terörle mücadelede şiddet yoluna başvurulduğu ve işkence yapıküğına dair iddialar bulunuyor. Bu iddialann bir bölümünden güvenlik güçleri sorumlu tutuluyor. - Türk hükümeti işkence ve kötü muameleyi önlemek için önlemler alıyor. Ancak bu önlemlerin işlerliğinin dikkatle izlenmesi gerekiyor. AKPM tarafindan geçen Nisan ayında alınan tavsıye karan ile Türkiye'ye demokratikleşme için süre verildi. Toplantıya katılan 156 parlamenterden \ 12'sınin evet, 29'nun ıse hayır oyu verdiği ve kalanınırj çekimser kaldığı tavsiye karanndan bazı bölümler şöyle: - Türkiye demokratikleşme konusunda gerekli adımlan atmadığı ve Kürt sorununa banşçı siyasi çözüm bulmadığı takdirde, Bakanlar Komitesi Türkiye'nin üyeliğini askıyaalsın. - Bakanlar Komitesi, 26 haziranda yapılacak AKPM toplantılannda, sözü edilen konularla ilgili olarak ilerleme sağlandığı yönünde bir rapor sunmadığı takdirde, Türkiye'nin temsil hakkırun askıya alınması gözden geçirilsin. - PKK'yi kınryoruz ve Türkiye'nin uluslararası kurallara uymak şartıyla terör örgütleriy te mücadele etme hakkı bulunuyor. - Ancak tavsiye karannda PKK'nin Türkiye'ye karşı sürdürdüğü savaş, "Kûrt milliyetçüiğinin silahh mücadetesi" sözlenyle tanımlandı Türkiye'ye gözdağı verdi DEP'hlenn tutuklanması üzerine TBMM ile ilişkilerini geçen yıl askıya alan Avnıpa Parlamentosu, 6 Nisan 1995 günü yaptığı toplantıda, Türkiye'ye karşı gözdağı ıçeren bir karar aldı. Hiçbir üyenin ret oyu kullanmadığı toplantıda, 6 çekimser oya karşılık 411 oyla kabul edilen kararda, şu uyanlarda bulunuldu: - PKK'nin terör faaliyetlerini kınryoruz, ancak askeri operasyon Güneydoğu Anadolu sorununa çözüm getiremez. Türkiye, bu sorun için siyasi çözüm hulmabdır. - AB üyesı ülkelenn Türkiye'ye verecekleri asken malzemeler, Almanya örneğınde olduğu gibi Kuzey Irak'tan çekılme koşuluna bağlanmalıdır. - Türkiye'deki insan haklan durumu, şu anda gümrük birfiğinin oluşmasuıa izin vermiyor. AB Dönem Başkanı Fransa'nın Türkiye'ye yapbğı uyanlan ve Ahnan askeri yardnnının askıya ahnmasuıı destekliyoruz. Ankara, karara sert tepkı gösterdf. Avrupa Parlamento- su'nun kararlan gerçi istişari nitelikte. Ancak, butürkarar- lar Batı kamuoyunda olumsuz etki yapıyor. ffcOLLANDA Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, dün kalabalık bir heyetle Kazakistan'a gitti DeımreFe davul zurnalı karşdama Demirel, Kazakistan'a hareketinden önce bir basın toplanösı düzenledi ALMATI (AA) - Cumhurbaşkanı Süley- man Demirel,üç günlük Kazakistan ziyareti için dün TSİ 14.45'te başkent Almatı'ya git- ti.THY uçağiyla 4 saat 40 dakika süren yol- culuktan sonra Cumhurbaşkanı Demirerve eşi Nazmiye Demirel'i, Almatı Havaalanfnda Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Na- zarbayev ve eşi karşıladı. Karşılamada, Kazakistan Dışişleri Bakanı KasunComartTokayevve Içişlen Bakapı Bo- lat Baecenov. Almatı Valısi Şalbay Kulmaha- novve Türkiye'nin Almatı Büyükelçisi IMus- tafaAşuladahazır bulundu. Karşılamada, ge- leneksel kıyafetler giymiş genç kızlar Cum- hurbaşkanı Demirel ve eşine çiçek sundular. Ahıska Türklennden olusan bir grup da tören- de davul zurna eşliğinde halk müziğinden ör- nekler verdiler. Almatı sokak ve caddelerine Türk ve Kazak bayraklan asıldı."Kazakis- tan'a hoşgeWiniz r> ve "Yaşasm Türk-Kazak dostiukvekardeşliği'' yazılı taklann kuruldu- ğu görüldü. Cumhurbaşkanı Demirel'in bu ziyareti, Kazakistan'a Türkiye'den cumhur- başkanı düzeyinde yapılan üçüncü ziyaret oluyor. Kazakistan'a daha önce Turgut Özal iki kez gitmişti. Cumhurbaşkanı Demirel'in bu gezısine Devlet Bakanı ve Başbakan Yar- dımcısı Hikmet Çetin, Devlet Bakanı Ayvaz Gökdemir, bazı milletvekilleri, işadamlan, ıl- gilı kuruluşlann temsilcileri ve basm men- suplan katılıyor. Bu arada, grubu bulunan si- yasi partilerden gezi için birer temsilci isten- diği, ancak ANAP'ın bu gezı ıçin isim bildir- mediği öğrenildi. ANAP'ın daha önce Çin gezısine de temsilci göndermediği belirtildi. Cumhurbaşkanı Demirel için resmi karşı- lama töreni bu sabah Cumhurbaşkanlığı Sa- rayı'nda yapılacak. Daha sonra Cumhurbaş- kanı Demirel ve Kazakistan Cumhurbaşkanı baş başa görüşecekler. Iki cumhurbaşkanının görüşmesınden sonra heyetlerarası görüşme- lere geçilecek. Sözde Kürt Meclisi'ne izin Hollanda, topraklannda, devletler hukuku ve NATO anlasmalanna aykın olarak geçen nisan aymda PKK ilintili Kürt gruplannın sözde Kürt Parlamentosu kurmalanna izin verdı. Hollanda'nın Ankara'nın uyanlannı dikkate almayan tutumu iki ülke ilişkilerini gerginleştirdi. Istişareler için Ankara'ya çağnlan Türkiye'nin Lahey Büyükelçisi Zeki Çelikkol, ikili ilişkilerdeki gerginliğin sürmesi nedeniyle Hollanda'ya geri dönmedi. Hollanda iç yasalan nedeniyle sözde Kürt Par- lamentosu'nun kurulmasını engelleyemeyeceğini öne sürdü. Ankara ise uluslararası antlaşmalara öncelik t anınması gerektığini, bu bakımdan Hollanda hükümetinin toplantıya izin vermesinin dostluğa sığ- mayan bir davranış olduğunu belirtti. Türkiye, Hollanda'yı savunma işbirliğını kestiği ülkelenn yer aldığı kara listeye aldı.