Katalog

9 MAYIS 1995 SALI CUMHURİYET SAYFA KULTUR 13 1990'dagişe rekorlan kıjan, rnodern masal Özel Bir KadırTın devamı çekilecek. Garry Marshall'ın yöneteceği filmin senaryosu için bir araya gelen Julia Roberts ile Richard Gere samimi davranışlanyla çekimler öncesi filmin reklamını iyi yaptılar. Ünlü senarist Michael Crichton'm senaryosunu yazdığı Jurassic Park 2'de Richard Attenborough 'dan SamNeill'e Laura Dern'den Jeff Goldblum'a dek aynı oyuncular rol alacak. Dinozorlardan kalan yumurtalardan çıkan yavrulann öyküsü olacak bu 'devarn filmi'ni kimin yöneteceği henüz belli degil. ALINTILAR 'Devam fihnleıi'niıı modası geçmiyor CUMHUR CANBAZOĞLL A merikalılar önemli senaryolar buldukla- /* nnda paraya kıyıp bu filmlerde pahalı Â-M oyunculara yer vermeye başladılar. Bu po- .X JL. litikanın son örneği geçen yıl Sunday Ti- mes'da yayımlanan Kanndeşen Jack'ın Günlüğü. Diziyi sinemaya aktarmak ısteyen yapımcılar 20 milyon dolarlık projede James Maybrick (Kannde- şen Jack) rolünü Anthony Hopkins'e ayırdılar. Ha- zıran ortalannda çekimlenne başlanacak Fılmi Wîl- liam Friedkin yönetecek ve Kanndeşen'in kansını Demi Moore oynayacak. Ünlü senarist Michael Crichton, Jurassic Park 2'yı yazmaya girişti. lkınci filmde Richard Atten- borough'dan Sam Neill'e Laura Dern'den Jeff GoidMum'a dek aynı oyuncular rol alacak. Dino- zorlardan kalan yumurtalardan çıkan yavrulann öy- küsü olacak bu 'devamfilmi."Ancak yönetmen ko- nusunda isim henüz belırlenmışdeğıl.SpieJberg'ün yönetmek istemedıği film içın Zemeckis'in adı ge- çiyor. Bu haberi yalanlamayan Oscarödüllü Zemeckıs ise şu anda yenı korku filmı BordeUo of Blood'u çek- mek ıçin Kanada'da son hazırlıklannı yapıyor... Özel Bir Kadın'a devam Hollywood'un komedilere ağırlık verdiği bu dö- nemde en çok çalışan isimlerden bın Robin VVUli- ams. Mike Nichols'ın yönettığı Çılgınlar Kulü- bü'nün Amenkan versiyonunu bitıren Williams, Coppola'nın Jack adlı yeni çalışmasmın ön hazır- lıklanna girişti. Evde Tek Başına'nın yapımcısı John Hughes'un fınanse edeceği filmde Williams, genetik bir sorun sonucu 40 yaşındaki adamın vü- cuduna sahip on yaşındaki çocuğu canlandıracak. Ön hazırlıklan süren bir başka film de, 1990'da gışe rekorlan kıran, modem masal Özel Bir Ka- dm'ın devamı. Garry MarshaB'ın yöneteceği filrrun senaryosu içın bir araya gelen Julia Roberts ile Ric- hard Gere'ın samimi davranışlan magazin basını- na konu oldu ve çeklmleT öncesi filmin iyi reklamı yapildı. Bir haber de Mia Farrow'la VVoody AHen'den lkilinin geçmışte yaşadıklan, TV dizısi oluyor. Lo- ve and Betrayal - The Mia Farro» Story adlı dızide Allen'ı Dennis Boutsikaris, Farrovv'u Patsy Kensit canlandınyor. Bugünlerde yerlı basının en çok habenni yaptığı UcuzRoman'ın yönetmenı QuentinTarantino, ken- dı filmlerinde küçük roller alarak oyunculuğu de- nıyordu. Hazır olduğuna inanınca gelen oyunculuk teklifîni kabul ettı ve Vırginie Thevenet'nin Hands Up adlı calışmasında başrolü yüklendı Tarantino. Tarantino gıbı son dönemın flaş yönetmenı Zhang Yimou'nun, sekız yılda beraber altı film yaptığı, özel yaşamını da paylaştığı Gong Li, ilışkı bıttikten sonra yıne çok ünlü Çinli yönetmen Chen Kaige'in KışkırtKi Ay adlı yeni calışmasında baş- rolü üstlendı. Zhang Yimou ise tmparatoriçe Wu'yu hazırlıyor Bu filmde Gong Li'nm de oyna- ması için yönetmene baskı yapıyor prodüktörler... Yeniden 'Roma Açık Şehir' Sinema dünyasında eski filmleri yeniden yapma modası sürüyor. 14. Uluslararası Istanbul Fıİm Fes- tivali'ne konuk olan Fransız yönetmen Claude Mü- ler, 1936 vapımı Faisons Un Reve'ı (1936) Jean-Pa- ul Belmondo, Fanm Ardant ve Beatrice Dalle'li kadroyla çekıyor. Yıne Cario LJzzani, bir dönemin önemli fılmi Roma Açık Şehir'i (yönetmen Roberto Rossellini) yeniden yapıyor. Filmde Anna Magnani'yi Lina Sastri, Sergk) Amadei'yi Giancaria Giannini, Laga- Tüm zamanlann en iyi oyunculan Sinema sektöründen de bırkaç haberimız var. Ilki Fritz Lang'ın ünlü Metropolis'ıyle ılgili. Münıh Sinematek'i başkanı Enno Patalas, Metropolis'i 1925'te çekilen 4189 metrelik özgün haline getirebilmek için çalışmalannı sürdürüyor. Lang'ın çok uzun filmi 1926'da 3241 metre olarak gösterilmiş, ABD'de 2816 metreye indırilmışti. 1962'de Almanya'da uzunluğu 2535 metreye inen film 1984'te Giorgk) Moroder'in renklendınp müzik kattığı 2190 metrelik kopyasıyla ınsanlara ulaşmıştı... 1964'te John Gielgud'un çektiği Hamlet'ın kopyalan gösterime ginneden başrol oyuncusu ve yapımcısı Richard Bnrton'ın emriyle yakılmıştı. Paul Brovvnstein, Warner Bros.'ın arşivlerinde filmin hasar göımüş negatiflerini buldu ve 1.5yıl"Hamlet'"i tamiretti. Hamlet şımdi göstenme girebilmek içın haziran ayını bekliyor. Burton'ın vârisleri filmin Avrupa'nın çeşıtli sinemalannı dolaşmasını ıstı\ or The Guardian gazetesi dünyanın çeşıtli ülkelerinden 60 sinema eleştirmenine tüm zamanlann en iyi oyunculannı seçtirdi. Eleştirmenlerin en iyi kadın oyuncusu Katherine Hepburn olurken, onu Greta Garbo, Bette Davis, Anna Magnani, LOian Gish, Marilyn MoDroe, Marlene Dietrich. Meryl Streep ve Jeanne Moreau izledı Erkekler kategorisının lideri ise Charlie ChapJin oldu Marlon Brando. Robert De Niro, Humphre) Bogard, Cary Grant, Jean Gabin, Laurencc Olhier. Spencer Tracj', Jack Nkholson ve Gerard Depardieu lıMedekı diğer isimlerdı na'yı Aldo FabrizL, Maria Mkhi'vı Anna Falchi canlandınyor. AvTupa'daki festivallerin getirdiğı canlılık. Holly- wood'un yaz öncesi film üretimine ağırlık verme- si, stüdyolann tam kapasıteyle çalışmasını sağladı. ŞH anda ABD'nın ve Avrupa'nın bırçok yennde yönetmenler hanl hanl çekiyor. Bu çalışmalan kı- sa başlıklarla ınceleyelim: Daniel DavLems, Arthur Mflkr'ın Cadı Kazanı adlı vapıtından beyazperdeye vönetmen Nicholas Hytner'in aktardığı filmde oynuyor. Görevinin ağırlığı nedenıyle knze giren ve sıra- danbırkadının yardımıylanormale dönen bir ABD başkanının öyküsü An American President'te baş- rolü yüklenecek aktör bulundu- Michael Douglas. Hükümet sözcüsü rolünü Michael J.Fox'ın aldığı filmde kadın kahraman büyük olasılıkla Annete Bening olacak. Martin Scorsese,40 milyon dolarlık fılmi Casi- no'nun çekimlenne Las Vegas'ta başladı Filmin başrolünde ılgınç bir ikılı var: Robert De Niro ve Sharon Stone. Bu yıl bizim festivallerde adına Ustalara Saygı bölümleri açılan Pedro Almodovar. bir pembe dizi yazannı anlattığı El Ftor de mi Secreto'yu bitırdı. Almodovar'ın oyunculan Ala Beten,Juan Echano- va ve Imanol Arias. Uma Thurman ve Patricia Kass Marlene Dietrich'i canlandıracaklar • The Piano'yla büyük vol alan kadın yönetmen Ja- neChampioB,yenı filmi ThePortraitOf A Lady'nin konusunu Henry James'in romanından aldı. Cham- pion'ın oyuncu kadrosunda Barbara Hershey, Ni- cole Kidman ve John Malkovich var. Ted Demme'in Beautiful Girls adlı fılmınde oy- nayan Uma Thurman, LJVlalle'ın yöneteceği Mar- lene adlı filmde rol alacak. Marlene Dietrich'in ya- şamını anlatacak filmle aynı dönemde Stanley Do- nen yıne Dietrich'in yaşadıklannı anlatan bir film yapıyor. Adı, The Blood Angel olan filmde başrol Fransız şarkıcı Patricia Kaas'ın. Isabelİe Huppert, Jean-Hugues Anglade ve Fab- rizio Bentivogüo, Goethe'nın romanından sinema- ya aktanlan Karşıhkh Sempati'nın başrollennı pay- laşıyorlar. Çekımlen temmuzda başlayacak filmi Paolo ve Vhtorio Taviani kardeşler yönetecek. Tom Hanks, Kevin Bacon ve Bill Paston, Apollo 13'ün astronotlan Teknik anzalar nedeniyle dünyaya dönmesi teh- likeye giren uzay aracını başanyla indiren ekibin öykûsünü Ron Howard yönetiyor Ingiltere'de bugünlerde çekilen OlanaksızGörev adlı film, zengin kadrosuyla basının ılgi odağı ol- du. Oyuncu listesinde Vanessa Redgrave, Emilio Estevez, Tom Cruise,John Voightv e Emmanuel Be- artvar. Kopenhag'a deneysel opera binası Kültür Servisi - Opera açısmdan son derece tutucu bir kent olan Kopenhag'da, olağandışı bir sezon yaşanıyor. Ilk kez sahnelen dokuz yeni opera izleyicisiyle buluşurken, Avrupa'da yalnızca çağdaş ve deneysel yapıtlann sahneleneceğı ılk opera binası da yine Kopenhag'da açılıyor. 'Den Anden' adlı opera binası, sanat yönetmenı Jesper Lützhoft'un uzun süren çabalan sonucu gerçekleşiyor. Kopenhag'ın geçen yıl Avrupa'nın kültür başkenti seçilmesi sonucu. hükümetten ve Avrupa Birliği fonlanndan toplam 530 bin dolar bu projeyeaynldı. Çağdaş ve deneysei yapıtiar Lützhoft. "Bu fikir, sergileyecekleri operalar için garajlan. halka açık ytrleri, kısacası bulabildikleri her yeri kıüanan küçük opera ve müzik toplulukianndan geldi" diyor. Kopenhag'da ıki yüz yıllık bir bınayı bu proje için kiralamış olan Lützhoft'un bınada sahnelenecek prodüksiyonlar için bağımsız kaynakJardan fınansman sağlaması gerekıyor. Ancak opera binasında sergilenen ılk prodüksiyon olan 'Den sidste \irtuos- Son VTrtüöz'un başanya ulaşması sorunlan büyük ölçüde çözecek gıbı görünüyor. Yaş ortalaması otuz Hitchcockvari bir gerilim öyküsü olarak nitelenen bu yapıtta, keman yaparak geçimini sağlayan ve yetkın bir enstrümanın sırnru öğrenen bir adamın öyküsü anlatılıyor. Bu sırra da, enstrümanın ıçınde genç. saf ve ölmekte olan bir kadının ruhunu hapsetmek... Bu prodüksiyonu gerçekleştiren ınsanlann yaş ortalaması otuz. Operanın bestecısı Lars Klit ve sözlerini yazan Sanne Bjerg otuz yaşındalar. Yönetmen Kasper Holte ise yirmi sekizinde. Bjerg, sinemadan etkilendığını yadsımıyor: "Modern bir operada güçlü ve dramatik bir öykü neden anlatılamasın? Verdi \e Puccini bunu yaptı. Bu operayı korku operası olarak nitetemek beni mutlu ediyor". Lützhoft'un en büyük kaygısı seyirci kazanmak değil. "Başan ölçütfimüz insanlan bu binada opera i/Jemeve getirmekten çok. sahnelediğimiz >apıtlarda bir standart tutturmak. Danimarka çok i>i besteciler vetiştiriyor ama bu besteciler kendilerini gösteremiyorlar" dıyor. Bundan sonra sahnelenmesi planlanan operalar Andj Pape'in "Houdini den store-Böyük Houdini" adlı yapıtıyla. "Titanics undergang- Batan Tıtanic"ın Karl Aage Rasmussen tarafından sahnelenen yenı prodüksiyonu Görüntüler daha etkilidir Kültür Servisi - Nazi rejiminin yıkılmasının ellinci yıldönümü nedeniyle Viyana Yahudı Müzesi'nde bir sergi düzenlendi. 26 nisan akşamı 40 bın kişinın katıldıği ve Sahnan Rûşdi'nin de şürpriz konuk olarak bulunduğu "Özgiirlük Şenligj"nin ardından açılan sergi. Avusturya'nın tarihindeki Yahudi düşmanlığıyla ilgilı bazı tabulan yıkıyor. 20'li yıllarda Viyana'daki Yahudi karşıtı örgüt, kent otelinde toplanırdı. Sergi ıçin de bu otelden daha uygun bir yerbulunamazdı.Metrelerce uzunlukta bir pleksıglastan duvar üzerinde 500 kadar Yahudi düşmanlığına ilişkin belge sergileniyor. Çoğu Avusturyalılara, bir bölümü de Alman ve Fransızlara aıt kankatürler, fotoğraflar, afişler, gazeteler, mektuplar... Bu türden bir sergi daha önce açılmamıştı "Görüntüler sözlerden yüz kere daha etkilidir" dıyor müzenın müdürü Julius Shoeps ve eklıyor: u Bu yüzden de bugüne kadar boyie bir serginin yol açacagı tepkilerden korkuhnuştu". Sergideki görüntüler elbette toplama kamplannınkiler kadar çarpıcı değıl. Ama 'sinsice yapılan propaganda'y ı gözlerönüne seriyorlar. Haham Paul Haim Aisenberg'ın dediğine göre. Ne demek istediğinı anlamak için. 1970'te muhafazakâr Josef Kiausun seçim afişine bakmak yeterlı: "Gerçek bir Avusturyalı" deniyor afişte, karşısındakı Yahudi asıllı sosyalist adav Bruno Kreiskj'nin öyle olmadığını ima edilerek. 1991*'de biranketin sonuçlan da sergide yer alıyor. Buna göre. Avusturyalılann yüzde 37'sı Yahudilerin dünya pazannda fazlasıyla etkin olduğunu düşünüyor. Daha da ilginci, sorulan yanıtlavanlann yüzde 50'si Yahudilerin yok edilmelerinden yine kendilerinin sorumlu olduğu görüşünde. u Avusturya'daki Yahudi düşmanı ön> î argılar 1945'ten sonra yok olmadı, kafalarda kaldı" dıyen beledıye kültür danışmanı Ursula Paster bu serginin "üzüntü v'erecek şekilde gerekli"olduğunu dıle getınyor. TAHSİN YÜCEL Geçmiş Zaman Bulvarı Geçen haftaki yazımda, "Güncelliği bir kez de ben yakalayayım " diyerek tam yirmi altı yıl geride kalmış Mayıs 1968 eylemlerinden söz etmiştim. Daha son- ra gerçek bir ozan sayılan ünlü Fransız şarkıcı Ge- orges Brassens'ın de 1976'da, "Le Boulevard du temps quipasse" (Geçen Zaman Bulvarı) adlı şar- kısında bu konuya dokunduğunu anımsadım. Bir kez daha dinledim Brasens'in şarkısını. Içeriğini ön- ceden bilmekle bırlıkte, biraz şaşırdım. Ben yazım- da Mayıs 68 olaylanna katılmış Parıslı öğrencilerin gerçeküstücü yönelimlerini vurgulamıştım. Hiç kuş- kusuz bir gerçeküstücü olmayan, ama kimi şarkıla- nyla gerçeküstücülere çok yaklaşan Brassens bas- bayağı alaya alıyordu onları. Önce eylemcilerin ag- zından, geçmiş zaman kipinde (ama "daha dün"ü\- ye vurgulayarak), bayağı düşüncelerinin içine ka- panmış "Yaşlılara, sümsüklere, şışkolara karşı" ey- leme geçişi, her şeyi yenilemeye, 1789'a yeniden başlayıp Bastille'i yeniden almaya kararlı bir biçim- de, kenterlerin çiçekliklerinin çiğnenişini, kaldınmla- rın sökülüşünü anlatıyor; arkasından, ateşkes saati çaldığında, kimının saçlarının döküldüğünü, kiminin şakaklannın ağardığını görup "kiraz zamanı"y\a "pastırma yaz/"arasındaki uzaklığın çok da fazla ol- madığını anlamalanndan sonra bu kez sözü arkadan gelen kuşağa vererek onlan üçüncü kişi durumuna düşürüyor, yenı gelen kuşağa onlar için kendilerinin yaşını başını almış kenterleriçin kullandıklanndan da aşağılayıcı sözler ettiriyor, onlann başlangıçta söy- lediklerini birinci çoğul kışi yerine, üçüncü çoğul ki- şi ağzından söyleterek şarkıyı bitinyordu. Bu bitiri- şin dolaylı bıçımde içerdıği ınce alaysa, en kaba alay- lardan da ağırdı. Insan, soruyordu ister istemez: Brassens bu bir zamanlann içten ve coşkulu geçn- lerinden ne istıyordu ki? Geçen hafta alıntıladığımız duvar yazılarından da seziliyordu; bıraz özenti, biraz abartı yok değildi ha- valannda, ancak duvarlarda gerçeküstücü sözlere bu denli çok raslanması bile bir göstergeydi. Öte yandan, 68 gençlerinin çığlıklarında bireyci bir hava da seziliyordu ya bu gençlenn bireycilığinin bugün "küreselleşme" adı altında orman yasalannı ege- men kılmak amacıyla öne çıkanlan kırlı ve çıkarcı bi- reycilikle uzaktan yakından hiçbir ilgisi yoktu. Bras- sens konuya başka bir açıdan mı bakıyordu? Her- halde. Bir kez, gerek Fransa'da, gerek ötekı Batı ülkele- rinde, gerekse bizim ülkemizde, Mayıs 68 olayları- na aynı eğilimin egemen olduğunu söylemek zordu. örneğin Ankara'da, Istanbul'da, üniversıte öğrenci- lerinin istekleri Paris'te üniversite duvariarını gerçe- küstücü ve devrimci savsözlerle dolduran öğrenci- lerin gönlünde yatanın tam tersiydı neredeyse. Bi- zim başkaldırmış öğrencilerimız derslerde ve sınav- lardakolaylıklaristiyorlardı; "Koşarkadaş, ıhtiyarar- kanda!"diyenleri yalanlarcasına, sınav kâğıtlarını asistanlann, yani gençlerin okumasına karşı çıkıyor, tüm dersleri profesörler, yani yaşlılar yapsın diye da- yatıyorlardı. Sonra her şey burada kalmadı kuşku- suz; eylem, gittikçe daha siyasal bir nıtelik kazandı, renk ve el değiştirdi, değışık yönlere yöneldi. Ancak Mayıs 68'ın gençlik eylemi niteliği hiç değişmedi. Kim bilir, 1976'da ellı beşine gelmiş olan Brassens belki de eylemın bu sınırtı yanını sevmemişti. Brassens, tüm şiirlerinde, yaşama delikanlı gö- züyle bakmış bir ozan. Ama Ronsard'ın soyundan- dır, yaşamın kısalığını, zamanın hızla geçiş gidişini ve yıkıcı etkilerini de sık sık duyurmuştur bize. Bu- rada da bulvarlara ınen öfkelı gençler ömeğinden yo- la çıkarak kendine özgü ınce alayıyla. konuya yenı bir boyut kazandırdığı söylenebilir. Öte yandan, ün- lü ozanın övüngenleri, kendini beğenmişleri hiçsev- medıği, hele kahramanlarla basının hiç hoş olmadı- ğı bilinir. 1789'u yeniden başlatmak gibi ölçüsüz sav- larla eyleme geçmiş 68'lileri, olaylardan sekız yıl son- ra "muharip gazı" havalanna girmiş olmalan nede- niyle alaya almış olması da büyük bir olasılık. Şarkı bunu bayağı sezdirir. Ne olursa olsun, yenmişlerden yana çıkarak yenilmışe bir tekme de kendisı atanlar- dan değıldir. Ama böyle bir eylemin yenilgiyle sonuçlanmama- sına olanak var mıydı? Mayıs 68, bir gençlik eylemi, bir "sürekli karşı çıkış" olarak kalabilir miydı? O gün- lerin başkaldırmışlan. "Saldırgan başkaldıran değil- dir, kesinleyendir!" derler. Ancak biraz düşünülecek olursa, kesinlemeyi yadsımak geçicı durumu sür- dürmeye boyun eğerek yengiden vazgeçmek, kesin- lemekse sürekli başkaldırıya son vermek, bir yerde durmaktır. Hele adına başkaldınlan değer gençlik, amaçlanan şey "öğrenci iktidan" ya da "prensı üni- versiteli olan ülke" olunca, işler büsbütün kanşır. Durasız devrim amacına ulaşmış bile olsa, bir süre sonra şakaklar ağannca, devrim yapanların genel- likle pek yanaşmadıkları şeyı yaparak yerımizi baş- kasına bırakmak, bu da yetmiyormuş gibi başkaldı- nnın "öznes/"yken "nesnesı" durumuna düşmektir. Kısacası, "doğa "(gençlik) temel değer olarak ele alı- nınca, yenilgi kaçınılmaz olur. Şu var ki genellikle devrimler, devrımcilerin sürek- liliği uğruna kesintiye uğradığına göre böylesinın daha iyi olduğu da duşünülebilir. Bilge Çağlap'ın resim sergisi (ş Bankası Sanat Galerisi'nde • .\NKARA (ANKA>- Türkıye Iş Bankası Ankara Sanat Galensi'nde Sara Bilge Çağlar'ın resim sergisi 16 mayısta venlecek bir kokteylle açılacak. Resim çalışmalanna Eşref Üren'den aldığı özel derslerle başlayan Sara Bilge Çağlar, Ankara Cniversitesı Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Kütüphanecilik Esas ve Sanat Tarihı Yüksek Lisans bölümlennden mezun oldu. 1977 yılında Amerika'ya giden sanatçı resim ve sanat tarihi yüksek lisans eğitimini Nevv York'ta yaptı. Resimleri Amerika. Kanada, Türkıye, Japonya, Fransa ve Rusya'daki özel koleksiyonlarda yer alan sanatçı bugüne dek 14 kişisel sergi açtı. Sara Bilge'nın resim sergisi 31 mayısa dek görülebilecek. Ankara Âşıklar Bayramı •ANKARA (UBA)- Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü tarafından 19- 20 mayii» tanhlen arasında "2. Ankara Âşıklar Bayramı" düzenlenecek. Ankara Halk Âşıklan Kültür ve Araştırma Derneği, Ankara Valiliğı, Büyükşehır Beledıye Başkanlığı ile Türkıye Esnaf ve Sanatkârlan Vakfı Konfederasyonu Ankara Şubesi'nın işbirliğiyle düzenlenecek etkınlik, Gençlik Parkı Muhsın Ertuğrul Açıkhava Tıyatrosu'nda gerçekleştirilecek. Birincısı geçen yıl yapılan Âşıklar Bayramı'nda Kültür Bakanlığı tarafindan çeşıtli kurum ve kuruluşlara, halk şairlenne, halk kültürüne katkı sağlayan araştırmacı yazarlara ödül venlecek