Katalog

SAYFA CUMHURİYET 4 MAYIS 1995 PERŞEMBE 10 DIZIYAZI CIRIŞ Spor olayının tarihi gelişimi içinde veyanşmalann temel alındıgı tüm çaglarda, katılımcı olamk daima, toplumun en zinde ve vüksek performansa yathn genç azınlıgı hedeflenmiştir. Öte yandan, insan gelişiminı gözeten ve XIX'uncu vüzyıltn başlannda Danimarka 'dafılizlenerek fsveç 'te toplum yaşamına giren "tsveçcimnastikleri". tümdünyayayayılmış ve okullarda da beden egitimi derslerinin temelinı oluşturmaya başlamışlır. Bu ahmın ardından beden egitimi, pedagojik açıdan olduğu kadar, beden gelişimi açısmdan da egitim bilimlerinin araştırma konulan arasına girmiştir. Saghklı yaşam için spor düşüncesi aslında, içinde bulunduğumuz yüzyıhn başlannda ortaya atılmıştır. Altmışlı yıllarda ise egzersizin toplum saghgı açısmdan yen ve önemi konusunda yogun bilimsel araştırmalar başlamıştır. Günümite kadaryapılan araştırmalarda. ditenlı spor yapmanm insan organizmasmın temelfizyolojik fonksiyonlannı geliştirmek ve hayati kapasiteleri artttrmak yanında başta, koroner damar hastahklunndan koruyucu olabildigi ve gıderek genışleyen bır velpaze içinde. modern tıbbın prevansiyon, terapi ve rehabilitasyon şemalan içindeyarurlı olabileceği ve modern yaşamm streslerine karşı da ö'nemli bir direnme gücü geliştirebildigi ortaya çıkanlmıştır Dünya tarihinde insanlar, çagımızda olduğu kadar hareketsiz ve streslerle dolu bir ortamda yaşamamışlardır. tnsanların kendi icadı olan hızlı taşıt araçlan, iletişimde aşamalar, endüstrileşme ve 'Uygar yaşatn'la gelen stres ve tembellik şehirieşme gibi nedenlerie "uygaryaşam " dediğimiz günümüz yaşantısında insanlar ağır strester ıle karşı karşıya ve giderek daha hareketsiz bir vaşantıya mahkûm olarak mücadele veriyorlar. Sedenter bir yaşam stili ve bunalımlarla dolu bu düzende, insan organtması giderekyıpranıyor. Insanların bedenen çalışmafırsatım bulduğu ve beden gücünü koruyabildigi hrsal çevreyerini. büyük bir hızla kentlerin kiHi, sıhşık, bımaltıa sağlıksız havasına bırahvor. Şehirieşme ve sanavileşmenin sağlık sakıncalan içinde yüzen insanlar da giin geçtikçe daha tembelleşiyoriar. Son otuzyıl içinde, çeşitli uzmanhk dallan ve egzerst fizyolojisi alanındaki araştırma çabalan, sistemik ve bilimsel verilere dayalı "kardiyorespiratuar egzerstlerin "pre\ansiyon, terapi ve rehabilitasyon açısından çok önemli biryerinin olduğunu ortaya çıkarmıştır. ABD'de "Physicalfitness", Almanyada "Trim dich ",diger Batı ülkelerinde de genellikle "Sports pour tout gibi isimlerle geliştirilen egzersiz programlan, geniş halk kitlelerine yayılmaktadır. Japonva ve Çin gibi Uzakdoğu ülkelerinde ise bu konuda ulusal düzeyde bir örgütlenme ve "toplum saghgı "yaklaşımı i'le örnek atıhmlar gerçekleştirilmiştir. Ülkemt bu konuda yavaş gelişen bir ülke olarak tanımlanabilir. Düzenli egzersizlerin saglık, zındelik ve ruh sağlığı açısından önemi henüz yeteri kadar anlaşılmamıştır. Her vaşta ve herçağda egzersiz ya da "yaşam boyu spor "fikrinin benimsenmesi ve uygulamalannm bilinçli bir şekilde gelişmesi için çok çaba gerekmektedir. lyi niyetli hekimlerimizin bu çabaya önemli kathları olabilir. Sağhkhyaşam için sporAmerika Birleşik Devletleri'nde her yıl yaklaşık bir milyon insan ölmektedır. Bu ölümlerin yüzde 55'inin kardiyak ölümler olduğu bilinmektedir. Kanser ölümleri ise yüzde 17 düzeyınde kal- maktadır. Ayn'ı sekilde 1950-1970 yıllan arasında gerçekleştirilen istatistiki araş- tırmalara göre ekonomik bakımdan kal- kınmış ülkelerin tümünde. 25-44 yaş grubundakı insanlar arasında kalp-da- mar hastalıklanndan ölümlerin çok arttı- ğı ve gerçek bir salgın hastalık düzeyine eriştiği gösterilmiştir Ellili yıllarda kalp-damar hastalıklan- nın tedavisi için tam yatak istirahati, ha- reketsizlik, ilaçla tedavi, çok nadir hal- lerde de cerrahi müdahale benimseni- yordu. Koroner riski olan ya da bir kriz geçirmış insanlar için hareket etmenin saktncalı olduğu göriişü hâkımdi. Ancak 1960'larda başlayan "koruyucu hekim- lik" araştırmaları, koroner damar hasa- hklanndan korunmak ve genelde daha saghklı bir yaşam için kilo kontrolü, dengeli beslenme. düzenli hareket. arte- yel tansiyon anormalliklerinın kontrolü, sıgara ve içkı alışkanhklanmn önlenme- si gibi yaklaşımlan gündeme getırmiştir. Bu arada. kalp damar hastalıklanndan koranma, organik direnç, yapısal gelişim ve genelde bir koruyucu sağlık anlayışı ile egzersiz şemalannın geliştirilmesi de benimsenmeye başlanmıştır. Koruyucu egzerslzler Sağlıklı yaşam ıçın spor anlayışının olgunlaşmasına önemli katkılan olan bi- limsel araştırmalardan biri 1966 yılında. ABD'nin VVısconsın. Mıchıgan ve Penn State üniversitelerinde başlatılmıştı. '"Koroner damar hastalıklanndan koru- yucu egzersizler" adını almış bu araştır- malar. ünıversitelerin tıp fakülteleri ile egzersiz fizyolojisi bölümlerinin işbirliği içinde yürütüldü. Wisconsin Üniversitesi egzersiz fizyo- lojisi laboratuvarlannda titiz bir sağlık muayenesinden geçinlen 360 üniversite profesöründen 45-59 yaş arasında ve "iki ya da daha fazla korooer hastalığı risld olan" 101 kişi seçildi Deneysel ve kontrol gruplarına ayrılan bu süjelere önceden hazırlanmış egzersiz program- lan uygulandı. Deneysel grubun yarısı "koş- yürü" programîannda. ötekıler de "oyun ve serbest cimnastik" programîa- nnda, haftada üç gün antrenman yaptı- lar. Kontrol grubu ise sadece bir gün spor salonuna ya da açık havaya çıkan- larak çok hafıf bir çalışma yapıyorlardı. Tüm süjeler üç avda bir klinik ve er- gometrik testlerden geçiriliyor ve biyo- kimyasal veriler, eforlu testlerde sergile- dikleri fizyolojik kapasiteler. kilo du- rumlan ve genel ruhsal durumlan ince- leniyordu. Kilo düşüyor, performans artıyor Deneysel gruptaki öğretim üyeleri, 2 - 2.5 ay içinde düzenli kilo vermeye ve ideal kilolanna yaklaşmaya başladılar. Altı ay sonunda deneklerden hiçbirinin aşırı İcilo sorunu kalmamıştı. Yüksek tansiyon balleri ve bazı 1 süjelerde görü- len EK.G anormallikleri, semptomatik olmayan ekstrasistol gibi bulgular tümü ile ortadan kalktı. En önemlisi de ön testlerde, yürüyen yol makinesi ya da bisiklet ergometresi üzerinde, pek az efordan sonra nefes ne- fese kalan ve anormal kardiyak ritim gö- rüntüsü veren süjelerin, ilk yapılan ergo- TOPLUM SAĞLIĞI AÇISINDAN DR. NECMETTİN ERKÂN 1960'larda başlayan "koruyucu hekimlik" araştırmalan, saghklı yaşam için spor anlayışının gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştur. Sporun toplum sağlığı açısından önemi anlaşıldıktan sonra tüm ileri toplum- larda bu alanda büyük yatınmlar yapılmaya ve toplumun her kesimine hizmet verilmeye başlanmıştır. metrik testlerinden başlayarak hızla geli- şimleri ve kendi kronolojik yaşlarının çok altında genç insanlann performans kapasitesine erişmeleri oldu. Tüm de- neklerin fizyolojik yaşlan, kronolojik yaşlanndan çok daha genç bir perfor- mans düzeyine erişti. Üç üniversitenin birlikte gerçekleştir- diği bu araştırmalardan güvenilir ve ben- zer sonuçlar alınmış ve koruyucu sağlık açısından çok önemli bilgiler elde edil- mişti. Amerikan tıp dünyası ve kamuoyu büyük bir hızla harekete geçti ve "Physi- calfitnessforaB" sloganı yayılmaya baş- ladı. 1968 yihnda ABD Hava Kuvvetle- ri'nin resmi fitness raporu yayımlandı- ğında, her yaşta insanlar için performans beklentisi, klinik ergometrik testlerin prensipleri ve yaşlara ya da fizyolojik kapasitelere göre düzenlenebilecek eg- zersiz şemalan da belirginleşmeye baş- • Yaşam boyu spor için hizmet üreten ülkelerin yetkilileri, koruyucu sağlık yaklaşımının şu temel mantığını dikkate alıyorlar: "Hastalıklardan korunmak, hastalık oluştuktan sonra tedavi etmekten daha etkili ve daha ucuz bir sağlık hizmetidir." • Kanada Sağlık Bakanı Ladonde şöyle diyor: Sağlık, üzerine sosyal kalkınmanın inşa edildiği granit bir temeldir. Sağlıklı ve zinde insanlann oluşturduğu topluluklar, toplum yaşamına anlam kazandıran atılımları yapabilirler ve ülkenin sağlık standardı yükseldikçe, mutlu bir toplum olma şansı da artar. mıştı. Fitness programlannın yaygınlaş- tığı yıllardan bu yana ABD'de insan öm- rü uzamış ve iki buçuk yıl kazanılmıştır. Sporun toplum sağlığı açısından öne- mi anlaşıldıktan sonra tüm ıleri toplum- larda büyük yatınmlar yapılmaya ve top- lumun her kesimine hizmet verilmeye başlanmıştır. Örneğin. Havaii Adala- n'nda çok elverişli olan iklim koşulla- rında artık sayısız insan yürüyor ya da koşuyor. Bu ülkede, yaşam boyu spor uygu'lamalannın koroner damar hastalık- lanna karşı en etkili koruyucu yaklaşım olduğuna, insanlann yaşlan ne olursa ol- sun daha genç insanlann fizyolojik per- formansına erişebileceğine ve pek çok insanın yapısal gelişim ile maraton koşa- bilecek derecede gelişebileceğine inanan hekimler topluluğu var. Japonya'da, Tokyo gibi dünyanın en kalabalık kentlerinden bırinde. günün belli saatlerinde. eşofmanlannı giymiş, güler yüzlü ve tüm geçenleri selamlaya- rak koşan insanlar görmek çok alışılmış bir şey. Kore, Hong Kong, Singapur, En- donezya'nın büyük kentleri gibi ülkeler- de de bu alışkanlık hızla yayılıyor. Batı Almanya'da "Sağlıklı yaşam için spor" kür merkezleri ve uygulama hastanelen kurulmuş bulunuyor. Bedensel güçsüz- lük. kalp damar hastalıkları riski. aşın şişmanlık, genel bir bitkinlik ve bezgın- lik ya da idyopatik hipertansiyon gibi şi- kâyetleri olanlar bu gibi kür merkezleri- ne giderek dengeli beslenme ve bilimsel spor uygulamalan ile tedavi görüyorlar. Bu kür merkezlerinde kendi fizyolojik kapasite ve toleranslanna göre nasıl bir egzersiz programı yapabılecekleri konu- sunda reçetelennı de alarak bu alışkan- lıklannı devamlı hale getıriyorlar. Yaşam boyu spor için hizmet üreten ülkelerin yetkilileri. koruyucu sağlık yaklaşımının şu temel mantığını dikkate alıyorlar: "Hastalıklardan korunmak, hastalık oluştuktan sonra tedavi etmek- ten daha etkili ve daha ucuz bir sağlık hizmetidir." Nıtekim hekimler, her çeşıt hastalığın tam tedavisi yapılsa dahi insan vücudu ıçın geriletici olduğunu da vur- guluyorlar. Kanada, komşusu ABD'nin hemen ardından u Yaşam boyu spor" an- layışını benimsemiş ülkelerden biridir. Sporun toplum sağlığı açısından önemi- ni ve koruyucu hekimlikteki önemini vurgulayan Sağlık Bakanı Ladonde şöy- le diyor: Sağlık, üzerine sosyal kalkınmanın in- şa edildiği granit bır temeldir. Sağlıklı ve zinde insanlann oluşturduğu toplu- luklar, toplum yaşamına anlam kazandı- ran atılımlan yapabilirler ve ülkenin sağ- lık standardı yükseldikçe, mutlu bir top- lum olma şansı da artar. ladı ve bu çalışmalar tüm dünyada ilgi uyandırdı. Koroner ölümlerde azalma O tarihlerden bu yana toplumun her kesimine yayılan fitness programlannın uygulandığı ilk on yılda, ABD'deki ko- roner ölümleri yüzde 14 azalmış ve dü- zenli egzersizlerin insan sağlığına ne gi- bi yararlar sağladığı da görülmeye başla- Yarın: Durağan ya$amın getirdlği sağlık sorunlan rm,ı.*m.ı.-mA.m*r™) CINAYET... CASUSIUK... BÜYÜK BIR AŞK.. ...VE GLADIO! Yönetmen Luc Besson'un muhtesem filmi 5 Mayıs'dan itibaren Beyoğlu AIKAZAR'da Kültür Sanat ilanlarınız için: 293 89 78 (3 hat) <, < l 1 I 1, i | <, < l < ı < . < I < l < | i ı 1 I < | <, <, <» < I <> HDHeKTürker.Tj^troAyna ROSA LUXGYAZAN t REKİN TEKSOY YÖNETEN t Y. KENAN IŞIK 20 IİİSHH • 22 HrfYU 6 Mayıs Cumartesı 15 30 - 21 00 7 Mayıs Pozar : 15 30 18 Mayıs Perşembe . 15.30 - 21 00 19 Mayıs Cuma .15.30-21 00 20 Moyıs Cumartesi .15.30-2100 21 Mayıs Pazar 15.30 KÜÇÜKSAHNE - ATLAS PASAJI / BEYOĞLU TEL: 251 85 87 1.C KOlTOt lAKANUÖI VI t l l i l U ' IN KATKHAU Ü Beyoğlu ALKAZAR (245 73 83) BODY SNATCHERS P ar az i t Fotrest Whithaker 12.15-14 30-16.45-19.00-21.15 PARAZITÇevre kofuma aıansı ıçın çalışan ûır bılımadamı olan Sleve Malone. Alabama dakı bır askerı uste yapılan * > bır bır tecnızlık kampanyasmı deretleTiekle gorevlendi-.hr Kansı Carol 5 yaşındakı oglu Andy ve ası genç 4 , KızıMartı ıleFort lalyyegele- Steve ışıyle ıigılenmekten aılesındekı degışımen farkedemez Öîel'ıkte Marlı babasına ne jvey annesıne karşı gıttıkçe daha djşnanca davranmaya başlar Ama Malcrelat .n asıl soruniarı And/ >.e Vartı nın askerı uste urkulucu bır takım olaylatia karşılaşmalarıyla başlaı Burada ^ ^ normat nsanlar sessız boş bakar ^obotlara donuşmekte bu değışımı yaşamayanlar ise korku ve paranoya ıçınde sevdtklennn başlarına geienien nkar etmekıedırler Yonetmeniıgım Abei Ferrara mn yaptığı f'lm 1956 yapırnı bıiım kurgu klasgı Invansıon Of The Bodv Srıatchersın yenıoen çe^rımi + <•* + + »»»**»»»» ATİLLA COŞKUN UĞUR MUMCU CİNAYETİ Uğur Mumcu'yu kim ya da kımler öldürdü? 180.000 TL./3. BASKI Ödemelı gönderemıyona. LCıtfen eden kadarposta pıiu göndennız. Küçükparmakkapı Ipek SokağıNo. 11,80060 Taksım-lst. Tel: 243 05 50 -243 20 331 Faks: 2441533 BiR GUZEL DOSTLAR DURAĞI JASMINE C.\FE-BAR ERDAL ERZİNCAN ve BAÖLAMASI I V r r - , , ı l . p ı n | , r , 2 1 i l ) - III I " a n Hrftanın lıer giinii l»ağl*nia ııstıuHanndaıı caıü] nıüzilt Va|» Krot Kaltur Mric. AHıou AJurn Sok. No.10 (jdcuaam) 252 72 66 - 252 89 74 Çarjamb» - Pcrjembe 22.30 - 01.30 IMER DEMIRER - Trompel SELÇUK SVN - Bas DESIZ DÜNDAK - Davul • Cuma - Cumartesi 22.30 - 01.30 ÖNDER FOCAN DÖRTLÜSC fENOVA ÜIKER - Trompel ÖNDER FOCAN - Gılar TAYIAS CEMGİL • Bas CANKUT OZGÜl - Davul TUMC HCTDMI HO 3 KTOALU l n 0 > l t Nüfiıs hüviyet cüzdanımı kaybettim. Hükümsüzdür. ETHEM YİĞİT ANKARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ İsveç'te Yaşam (2) Yalan Söylemek Çok Ayıp! "İsveç'te Yaşam"\n birincısini 1 mayıs günü yazdım. Isveç'le ilgili bazı bilgileri doğaılatmak için Isveç elçiliğıni aradım. Bantta Ingilizce, elçili- ğin 1 Mayıs dolayısıyla, salıya değin kapalı olduğu açıklaması vardı. Içim burkuldu, bir tuhaf oldum. Benim yurdumda, 1 Mayıs bayram değildi! 1 Mayıs'ın benim için bir başka önemi de vardı, 20 yıl önce, 1975'te Cumhuriyet'te başlamıştım. Dün gibi.. Isveç elçiliğinden soracağımı, Dışişleri'nden sormak istedim. Isveç Başbakanı Ingvar Carls- son'un adını doğru mu yazıyordum acaba, onu bir doğrulatmak istiyordum. ilk çıkan: - Bilmiyorum, dedi, protokole sorun! Protokoldeki bayan, önce bır ad verdi, o herhal- de eskisi olmalıydı. Zaman zaman telefon kesildi, sonunda çözdük. Bayana teşekkür ettim! Bu arada, eski TRT'cilerden güzel bir insanın, Aslan Alp'ın yürek yetmezliğinden öldüğünü öğ- renip yıkıldım. Acılarımı içime gömdüm... Isveç Radyosu'ndan Gülseren Engström, 'Nasıl bir şey İsveç'te yaşamak" biçimındeki so- ruma şu karşılığı vermişti: "Ekmekçi, istersen önce Isveç'in kısa bir tarih- çesine bakalım: Isveç, bu yüzytlın başına değin, çok yoksul bir ülke. Hatta, öyle yoksul ki, nüfusu beş milyon o zaman, 1900'lerin başında, 1 milyo- nu, yani beş kişiden biri ABD'ye göç ediyor açlık- tan ötürü. Sonra, işte savaşa katılmıyor, ekonomi- sini çok kısa bir süre içinde düzeltiyor. Sosyal de- mokratlar iktidara geliyohar. Şöyle bir karar verili- yor: - Biz bir 'halkevi' kuracağız. Adı da gerçekten 'Ha//cew"bunun. Bu halkevinde, varsıllara da, yok- sullara da yer olacak, diyorlar. Bunun anlamı, sa- nayici. ışverenlerle, işçi örgütleri herkes birlikte hareket edecekler, demek. Bu, 1938-1940'larda oluyor. (Tam bızim halkevlerinın etkin olduğu, Köy Enstitüleri'nin kurulduğu yıllar! Düşünüyorum, Vehbi Koçne yapryordu o yıllar?) Bunlar diyorlar ki: - Biz, bu ülkenin yararı için her şeyde ortak iş- birliği esasını ele alacağız! Isveç demokrasisinin altında şu yatıyor: Eşitlik, dayanışma. Eşitlik derken, bu aile içindekı eşitlik, kurumlardaki, işverenle, işçi arasındaki eşittik her yerde..." Ben, "Kadın erkek arasında" dıye soruyorum. Gülseren Engström karşılık veriyor: - Kadın-erkek eşitliği de oradan kaynaklanıyor. Eşitliğin esasına dayanan anlaşmadan, bugüne geliyor. Bugün Isveç kabinesinin yansı kadın ba- kandan oluşuyor... İnsanlann devlete güveni var. Devlete güveni ol- masının nedeni, işte bu 'Halkevi'ni kuracağız' de- dikleri zaman müthiş bir reform yapıyohar. Sayn- lık (hastalık), işsizlik sigortası, herkese konut yar- dımı. Hangi parti iktidar olursa olsun, herkesin malı haline geliyor reformlar. Biliyorsunuz, sağ İs- veç'te üç kez iktidara geliyor. 50 yıl, sosyal cte-~ mokratlar yönetiyor ülkeyi. Sağcılar gelince, sos- yal demokratlann sözûnü ettiğim reformlan, onla- rın da malı oluyor. Zaten ondan önce de, bizim tam tersimize, Isveç politikasında şöyle bir gele- nek var: Biz, muhalefeti düşman olarak görürüz, onun yaptığı her şey kötüdür, deriz. Bunun en iyi örneği iki yıl önce verildi: isveç ekonomisinde büt- çe açığı giderek arttı. Şu anda bayağı kötü du- rumda. Işsizlikle, bütçe açığı en büyük sorunu. Sağ iktidar işbaşındayken, bu yıl geldi sosyal de- mokrat azınlık hükümeti biliyorsunuz, oturdular, 'Bu ekonomiyi nasıl düze çıkannz?' diye sabahla- ra değin toplantı yaptılar. Sözünü ettiğim, refah toplumunun birtakım giderleri var: İşsizlik sigorta- sı, konut yardımı, saynlık, yaşlıların bakımı bil- mem ne. 'Bunlarda kısıtlama yapacağız' dediler. İşçi Sendikaları Konfederasyonu lideri, Sosyal Demokrat Parti Başkanı Ingvar Cahsson, halkına şunlan söyledi: - Bu, tarihsel bir karardır, bu kısıtlamalan bütçe- de yapmak zorundayız. Biz, sağ iktidarın aldığı karan kabul ettik! Bunu halk da kabul etti. Bu, bir örnek, buna benzer, bir sürü ömeği arttırabiliriz. Buradan günlük yaşama geçersek, İsveç'te şu var: Eşit olacaksınız, 'Kendini başkasından üstün görme!'d/ye halk arasında bir kural var. Kendini bir başkasından üstün görürsen, bu çok ayıp bir şey. Böyle olunca sadelik çok önemli. İnsanlar arasındaki ilişkilerde güven çok önemli. Aile için- de, en büyük kötülük yahn söylemektir. Aynı iliş- kiyi dm/lette de görüyorsunuz..." B U L M A C A SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8SOLDAN SA- ĞA: 1/ Kurumuş sap- lanndan mobılya yapılan barnbu türü. 2/ "Bey" denılen bır dışı anyla kovandan çıkan an toplulu- ğu... Su akan musluksuz boru. 3/ ttalya'da bır kent... Utanç duyma. 4/ Bir sa- yı... Antik Yunan felsefesinde eleş- tin akımı. 5/ Gümüş... Ha- bercı, ulak. 6/ Muğla'mn Köyceğız ılçesı yakınlann- daki ünlü antık kent... Ra- don elementınin simgesi. 7/ Serbest meslek adamlannı içinde toplavan resmi bir- lik... Antalya'nın Manavgat ilçesı yakmındaki ünlü tu- ristik ve arkeolojik yer. 8/ Tane. adet... Eskıden Kara- göz o>Tiatılan kahvelere ve- nlen ad. 9/ Yunan mitolojisinde. yeraltı dünyasına girişte bekçılik eden çok başlı köpek. YTTCARIDAN AŞAĞrVA: 1/ Bır kışinın doğum anında, Güneş'in, gezegenlerin ve yıldızlann göreli konumunu gösteren gök hantası. 2/ Ar- ka, sırt... Atıf Yılmaz'm bir fılmi. 3/ Optık kaydırma... Gece yapılan sınema ya da tiyatro gösterisi. 4/ Sarmısa- ğın antıbiyotik etki gösteren etkın maddelerinden biri... Rütbesız asker. 5/ Eski Mısır'da yönetim birimi. 6/" - okuduk ötürü ' Pazar eyledik götürü / Yaradılmışı hoş gördük ' Yaradandan ötürü" (Yunus Emre)... Şehirdevle- ti. II Çıplak \ücut resmi... Duman lekesi... Ensiz. 8/ Bu- laşıcı hastalıklar bulunan bır ülkeden gelmış gemideki in- sanların karantınaya alındıklan bına. 9/ Tevfik Fikret'ın,; çocuklar ıçın yazılmış şiirlerini içeren yapıtı... Akıl. >