Katalog

27NİSAN 1995 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Ermenistan nükleep santralı • MOSKOVA (A^V) - Ermenistan'ın 1989'daki depremden sonıa kapattığı tek nükleer santrahnın, 25 Mdyıs'da faaliyete geçmesinin beklendiği bildirildi înterfaks haber ajansı, Ermenistan hükümet kaynaklanna dayanarak verdiği haberinde, Oktembaryan nükleer santralının tekrar çalıştınlmasının Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (AIEA) uzmanlannca oldukça tehlıkeli olduğunun açıklanmasına karşın, büyük bir enerji krizi içinde bulunan Ermenistan'ın elektrik ürerim kapasitesini yüzde 40 artıracağını belirtti. Humtar acele etmiyor' • STRASBOURG (AA) - Fransa'da yayımlanan Le Monde gazetesınde çıkan bir yazıda, Rum kesiminin Kıbns sorununun çözümünde acele etmedigi bildirildi. Le Monde'un Avrupa Birliği uzman muhabiri Marcel Scotto tarafından kaleme alınan yazıda, Rum kesiminin Türk kesimine oranla ekonomik olarak daha iyi dunımda olduğuna işaret edılerek "Kıbns görüşmeleri durdu. Ancak bu yeteri kadar zengin olan Rum kesimi ıçın büyük sorun yaratmıyor" denildi. brajKSuriye görüşmesi • KUDÜS(AA)- tsrail ve Suriye büyükelçilerinin, ABD'nin gırişirru üzerine Washington'da bır araya geldikleri bildirildi. İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ygal Palmor, ıki ülkenin büyükelçilen Rabınoviç ile Velid Muallem'm, ABD Dışişleri Bakanı Warren Chnstopher tarafından görüşmeye çağnldıklannı söyledi. Iranda nadikal gazete kapaüld» • TAHRAN (AA) - tran'da radıkal kesimin çıkardığı haftalık 'Ummid' gazetesi kapatıldı. Haber, bir başka radikal yayın orgaru olan haftalık 'Peyam' gazetesinde duyuruldu. ancak kapatma gerekçesinin ne olduğuna ilişkin bilgi verilmedi. Ummid gazetesi, ölümünden hemen önce Ahmed Humeyni'nin, yönctımdekj hatalan konu alan sert eleştirilerini yayımlayarak büyük sansasyon yaratmıştı kpanyol lidene ETAsaMırmış • BILBAO(AA)- Ispanya'da ana muhalefette bulunan Halk Partisi'nin liden Jose Maria Aznar'a 19 nisanda düzenlenen saldınyı, Bask bölgesinin bağımsızlıgı için mücadele veren ETA örgütü üstlendi. Bask bölgesinde yayımlanan Egin gazetesinde verilen haberde, örgüt tarafindan dağıtılan bildiriye yer verildi. Bildiride "Saldın, Bask bölgesine baskılan sürdüren düşmanlann en önemli temsilcilerinden birini hedefliyordu" denildi. Maltada BNTya katıldı • BRÜKSEL(AA)- NATO üyesi ülkelerle Kuzey Atlantik Işbirliği Konseyi (KAÎK) katılımcısı ülkeler arasında işbırliğine yönelik olarak oluşturulan Banş tçin Ortaklık (BIO) Anlaşması, dün Malta Başkan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Guido de Marco tarafından Brüksel'de, NATO Genel Merkezi'nde yapılan bir törenle imzalandı ve BIO katılımcısı ülke sayısı 26'ya yükseldi. Ataman'dan basma veda •ANKARA (Cumhuriyet) - Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ferhat Ataman, Malezya Büyükelçiliği'ne atanmasından dolayı 5 yıl 9 ay boyunca sürdürdüğü sözcülük görevine veda ettı. Dün düzenlediği haftalık olağan toplantısında son kez basının karşısına çıkan Ataman, "5 sene 9 ayhk bir maratonu bugün noktahyoruz." dedi. Rusya: AKKA'yı deKyorıız• Rusya Kara Kuvvetleri Komutanı General Vladimir Semionov, Kuzey Kafkasya'daki Rus askeri varlığını güçlendirmek için 58. Ordu adıyla yeni bir birlik oluşturulacağını açıkladı. MOSKOVA (AFP-AA-Reuter) - Rusya'nın, Avrupada Konvansiyonel Kuvvet lndirimı Anlaşması'nın (AK- KA) hükümlenne uymayarak Kaf- kasya'daki birlıklerini kuvvetlendir- me karan aldığı bildirildi. Înterfaks ajansının habenne göre Rusya Kara Kuvvetleri Komutanı General Vladimir Semionov yaptığı açıklamada, 58. Ordu adıyla yeni bir birlik oluşturulacağmı ve bu ordunun Kuzey Kafkasya'da görev yapacağını söyledi. Birliğin 1 haziran tarihine kadar oluşturulacağını ifade eden Semi- onov, böyle bir karann. Kuzey Kaf- kasya'daki durumun karmaşıklığı ve özellikle Çeçenya'dakı durumun is- tikrarsızhğı nedeniyle ahndığını be- lirtti. Semionov. 58. Ordu'nun oluşturul- ması karannm AKKA ıle ters düştü- ğünü, ancak Rusya'nın güvenliği ve toprak bütünlüğünün bu anlaşmadan daha önemli olduğunu kaydettı. Rusya'nın Kafkasya'daki birliklen halen değişik bakanlıklara bağlı bu- lunuyor. Örneğin bazı birlıkler Sa- vunma Bakanlığı'na bağlıyken, İçış- leri Bakanlığı'na bağlı güvenlik bir- likleri bu bakanlıktan emir alıyor. Yerini söylemedi General Semionov, 58. Ordu'nun nerede konuşlandınlacağı konusunda bir açıklama yapmadı. Ancak bazı komutanlar yeni ordunun karargahı- nın Çeçenya'da kurulacağını belirtti- ler. Rus ordusu, geçen yıl 11 aralıkta müdahale ettıği Çeçenya'da durumu hala kontrol altına alabılmiş değil. AKKA'nın koyduğu suıır Soğuk Savaş döneminde NATO ile eski Varşova Paktı arasında imzala- nan Avrupa'da Konvansiyonel Kuv- vet Indirimi Anlaşması"na (AKKA) göre Rusya Kafkasya'da en çok 166 tank ve 414 top bulundurma hakkına sahip. Oysa Çeçenya'ya karşı ger- çekleştirilen müdahaleye en az 200 tank katıldı. Rus yetkilileri bir süredir Kafkas- ya'daki yeni gelişmelerin ışığında, AKKA anlaşmasının değiştirilmesi gerektığını ıleri sıirüyorlardı. Moskova, aynca NATO genişletil- diği takdirde AKKA anlaşmasını ta- nımayacağını açıklamıştı. Rusya'nın AKKA'yı delme giri- şimleri Türkiye'yi çok yakından ilgı- lendırıyor. Gürcistan ve Ermenis- tan'da askeri üsleri bulunan Rus- ya'nın bölgedeki asker ve silah sayı- sını arttırması Ankara tarafından kaygı venci bır gelişme olarak nite- lenıyor. AKKA nedir? Avrupa'da Konvansiyonel Kuvvetler Indinmi Anlaşması (AKKA), 1990 yılında NATO ile eski Varşova Paktı arasında imzalandı. Soğuk Savaş sonrası Avrupa"daki yeni güvenlik sisteminin temel taşı olan AKKA, konvansiyonel alanda imzacı ülkelere 5 konvansiyonel silah kategorisinde sınırlamalar getiriyor 17 Temmuz 1992*de yürürlüğe giren AKKA, Rusya'nın Kafkasya'da bulunduracağı tank sayısını 165, top sayısını da 414 ıle sınırlıyor. SSCB'nin dağılmasından sonra Rusya, Ermenistan, Beyaz Rusya, Azerbaycan, Gürcıstan, Kazakistan, Ukrayna ve Moldova ile birlikte 1992 Taşkent Anlaşması'na imza koyarak AKKA'ya taraf oldu. Anlaşmanın yürürlüğe girdiği yıl sılahlannın yüzde 20'sınde, daha sonrakı her yıl ise yüzde 10'unda indirime giden AKKA ülkeleri, 17 Kasım 1995'e kadar indırimleri gerçekleştirmek zorundalar. TEPKİLER ABD, çekilmeden memnunWashington, Kuzey Irak'tan 20 bin Türk askerinin daha çekilmesini olumlu karşıladı Dış. Haberler Servisi - Kuzey Irak'tan 20 bin Türk askerinin daha çekilmesı ABD tarafindan olumlu kaşılanırken Almanya bunun yeterli olmadığını, geri kalan 10 bin askerin derhal çekilmesini ıstedi. Genelkurmay Başkanlığı tarafından önceki gün yapılan açıklamada 20 bin askenn daha Kuzey Irak'tan çekildiği Kıbns sorunu Maraton başlıyor REŞATAKAR LEFKOŞA - KKTC Cumhur- başkanı Rauf Denktaş, ıkı turda tamamlanan seçim maratonunun hemen ardından Kıbns sorununun çözümüyle ilgili yeni bir marato- na başhyor. Kıbns sorununu çöz- mede kararlı olan ABD Başkanı Bill CHnton, Denktaş'a bır hafta- lık dınlenme süresi dahi tanıma- dan, Kıbns konusunda uzman 2 dışişleri bakanlığı yetkılısıni bu- gün adaya gönderiyor. ABD'nin Lefkoşa Büyükelçıği tarafından yapılan açıklamada, Dışişleri Bakanlığı Kıbns Özel Koordinatörü James VVHüams ıle Kıbns Masası Şefi Joe Meran- te'nın bugün başlayacak olan Kıb- ns zıyaretlennın 30 nısana kadar devam edecegı belırtildı. Önce Rum Yönetimı Başkanı Glafkos Kkrides'le görüşecek olan ABD heyetı, sonra Denktaş ile bir araya gelecek. KKTC'deki siyasi çevreler, ABD'nin Kıb- ns 'ta acil bir çözümden yana ol- duğuna dikkat çekiliyor açıklanmıştı. Bu açıklama üzerine ABD Dışişleri Bakanlığı tarafindan yapılan açıklamada Türk bırliklerinin çekilmesınin olumlu bır gelişme olduğu bildirildi. Dışişleri bakanlığı sözcüsü Nkhoias Burns yaptığı açıklamada. Türk birlıklerinin çekilmesınin Başbakan Tansu Çiller'in Washington gezısi sırasında verdiğı güvencelere uygun olduğunu söyledi. Burns, Tansu Çiller'in gezisi sırasında NVashington'un Kuzey Irak harekatının sınırlı olmasını ' istediğini belirtti. Bums şöyle devam ettı: "Başbakan Tansu Çiüer'in bize verdiği sözün yakın bir gelecekte tümüyle yerine getirikceğini umut edrvoruz." Almanya Almanya da 20 bin askerin daha Kuzey Irak'tan çekilmesi üzerine yaptığı açıklamada Türkıye'nin doğru yolda bir adım attığını ancak, gende kalan 10 bin askeri de çekmesi gerektiğini bildirdi Almanya Dışişleri Bakanı Klaus Kinkel yaptığı açıklamada. "Türldye doğru yolda. Ancak bu yeterli değil. Geri kalan 10 bin asker de zaman kaybetmeden geri çekümeHdir" şeklinde konuştu. Klaus Kinkel, Kuzey Irak harekatına karşı Avrupa'da en sert tepki gösteren polıtikacı. Başbakan Tansu Çiller birliklerin geri çelcilmesine rağmen gerekirse Türk ordusunun Kuzey Irak'a tekrar girebileceğini belirtmişti. TSK 20 bin personelden oluşan 5 tugayı Şırnak ve Hakkari'deki birliklere geri çekerken zırhlı araçtar da Silopi'de toplaımor. Ortadoğu güvenliği için ilk öııeıııli adını LALE SARIÎBRAHİMOĞLU ANKARA -Avrupa'nın Soğuk Savaş sonrası güvenliği için oluş- turulan Avrupa'da Güvenlik ve lşbırliği Teşkilatı'nın (AGtT). benzeri olan Ortadoğu 'da Güven- lik ve tşbirliği Teşkilatı (OGtT) kurulması yolunda ilk somut adım Türkıye'nin önderliğinde Antalya'da atıldı. ABD ve Rusya'nın eşbaşkan- lığında, Türkiye'nin kılavuzlu- ğunda yapılan ve Kuveyt ile Fas'm dışında bütün bölge ülke- le rinin katıldığı siyasi ve askeri düzeydeki Antalya toplantısında, katılımcılar, asken manevralann önceden bildırimi dahil 4 alan da temmuz ayından itibaren uygu- lamaya geçilmesini kabul ettiler 4-5 nisan tarihleri arasında An- talya'da yapılan toplantıda, Avru- • Bölgenin güvenliği için Avrupa Güvenlik ve Işbirliği Teşkilatı (AGÎT) benzeri olan Ortadoğu Güvenlik ve Işbirliği Teşkilatı'nın kurulması yolunda ilk adım Türkiye'nin önderliğinde atıldı. pa için oluşturulan Güven Artın- cı Onlemler uygulamasına giren olağandışı asken faaliyetler ko- nusunda bilgi isteme ve bılgı ver- me zorunluluğunun Ortadoğu için de geliştinlmesi de karara bağlandı. Bölge ülkelen arasında bu fik- rin benımsenmesı. Ortadoğu gü- venliği için önemli bır adım ola- rak değerlendinliyor. 3. toplanü Son Antalya toplantısı, Orta- doğu'da Çok Taraflı Görüşmeler çerçevesınde Türkıye'nin kıla- vuzluğunda yapılmaktaolanböl- gesel güvenlik ve sılahlann kont- rolü alanında 1993 yılından bu yana gerçekleşen 3. toplantı olu- yor. Ortadoğu Çok taraflı görüşme- lerinde yer almayan Lübnan ve Suriye'nin dışında. Türkiye'nin kılavuzluğunda yapılan top lantı- lara tsrail, Ürdün, Mısır ve dığer bölge ülkeleri katılıyor. Koordinasyon statüsü Katılımcılann ilk kez üzennde tartıştıklan askeri alanlarda so- muta indıklen son Antalya top- lantısı ile Türkıye, çok taraflı gö- rüş melenn eşbaşkanlan ABD ve Rusya'nın konumuna yakın bir koordinasyon statüsü de kazan- mış oldu. Hollanda ve Kanada da kılavuz rolünü üstlenen diğeT iki ülkeyi oluşturuyor Askeri manevralar Toplantılara başmdan beri baş- kanlık eden ve Türkiye'nin Ür- dün Büyükelçiliği'ne yeni atanan Büyükelçi Süha Umar'ın baş- kanlığında yapılan Antalya top- lantısında, Mısır'ın da ilk başta- kı çekincelerinı geri çekerek bel- libaşlı askeri alanlarda uygula- maya girilmesinı kabul etmesi önemli bir gelışme olarak değer- lendirildi. Antalya'da kabul edilen ve si- yasi bağlayıcılığı olan, taraflann kararlan uygulamaya koyma ta- ahhüdünde bulunduklan alanlar şunlar: - Askeri faaliyetlerin ön bildi- rimi. Taraflar askeri manevTalar dahil tüm askeri faaliyetlerini ön- ceden birbirlerine bildirecekler. - Üst düzey askeri yetkililer bi- yografılerinin değişimini yapa- caklar. - Gizliliği olmayan, ancak as- kerlerin kendi aralannda kullan- dıklan askeri yaymlann değişimi yapılacak. tsrail, Antalya toplan- tısında bu ılkeyi uygulamaya ko- yarak bin haftalık, dığeri aylık ıki dergiyi katılımcılara dağıtti. - Taraflar birbirlerinin askeri tesıslerini ziyaret edecekler. Toplantıya katılan ülkeler, Tür- kıye 'nin, bir hava üssünü ziyaret etmeleri önensini de kabul etti- ler. NATO kaygıh Dış Haberler Servisi - NATO kaynaklan, Rus- ya'nın kuzey Kafkasya'daki askeri birliklerinı Avrupa Konvensiyonel Kuvvetler Anlaşması (AKKA) hüküm- lerine aykın olarak güçlen- dirme pîanlannı "Hoşoİm»- yan bir geüşme" olarak de- ğerlendırdı. Rusya Genelkurmay Baş- kanı Vladimir Semyonov'un 1 haziran tanhinden itibaren bölgede yeni bir 58. ordu ku- rulacağını açıkiamasının ar- dından fikjrbelırten bir NA- TO yetkilısı "Eğer bu ger- çekse, bunun AKKA anlaş- masının Viyana'daki danış- ma komitesine getirilmesi ve burada onavianması gerekir- di"dedi Bununla birlikte Rus- ya'nın açıklaması NATO için büyük bir süpriz olma- dı. Rusya uzun süredir, 1990 yılında Varşova Paktı'nın yı- kılmasından önce ımzalanan anlaşmanın yeniden gözden geçirilmesi gereğinden bah- sederek böyle bir gelişme- nin sinyallenni venyordu. Rusya Savunma Bakanı PavdGraçov3 nisan tarihın- de yaptığı açıklamada NA- TO'nun Doğu'ya doğru ya- yılmasını sürdürmesi duru- munda anlaşmayı askıya ala- cağı tehdidinde bulunmuştu. NATO Genel Sekreteri VVîlly Claes Rusya'nın açık- lamasından önce yaptığı bir açıklamada 9 ve 10 mayıs ta- rihlen arasında Moskova'da yapılacak olan görüşmede iki ülke arasında Soğuk Sa- vaş'tan beri yaşanan en ger- gın döneme bir son venlece- ğini umdugunu belirtmişti. Çlaes, NATO'nun doğuya doğru açılmasının Rusya'ya karşı bir hareket olmadığını belirterek "Ruslann onlan dışlamak gibi hiçbir amacı- mızın bulunmadıgını anlaya- caklannı gerçekten ümit edi- yoruz. Bunu onlara anlatma- ya çauşıyonız ve samimi ola- rak konuşmak gerekirse ge- lecek aylarda bu sorunun çö- zûlüceğine inanı>orum'n dc- mişti. AKKA Moskova'dan Ankara'ya alternatif öneri ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Rusya, Avrupa'da Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması (AKKA) yerine ABD'nin garantörlüğünde Türkiye ile Saldırmazlık Paktı adı verilebilecek bır güvenlik anlaşması önerdi. Türkiye ise bölgede bir em- niyet subabı olarak gördüğü AKKA'dan vazgeçilemeye- ceğini Rusya'ya bildirdi. Rusya'nın eski Ankara Büyükelçisi, şimdiki Dışiş- leri Bakan Yardımcısı Albert Çernişev, AKKA dahil tüm ikili konulan görüşmek üze- re cuma günü Ankara'ya ge- liyor. Türkiye'nin bölge ülkele- riyle banş içinde yaşama politikası çer- çevesinde Rusya ile de srratejik işbir- liğine doğru adımlar atılı- yor. Bu çerçe- vede, dün Türkiye ve Rusya dış politika enstitüleri ara- sında stratejik işbirliğinin geliştirilmesi konulu görüş- meler başladı. Güvenlik anlaşması Rusya, bir süre önce Tür- kiye'ye Soğuk Savaş sonra- sı Avrupa'nın güvenliğinde temel taş olarak kabul edi- len AKKA'dan vazgeçmesi- ni önerdi. Buna karşılık da Rusya, Ankara'ya hiçbir şe- kilde Türkiye'ye tehditoluş- turmayacağına daır her tür- lü güvenceyi vermeye hazır olduğunu bildirdi. Moskova, Saldırmazlık Paktı adı veri- lebilecek bu güvenlik anlaş- masına ABD'nin de garan- tör olabileceğini bildirdi. Türkiye ise Rusya ile olan güvenlik kaygılannı ikili platformda çözmek isteme- diğını ve AKKA'dan vazgeç- mesinın söz konusu olmadı- ğını söyledi. NATO karan Rusya'nın bu önerisinin ardından Brüksel'de topla- nan NATO Yüksek Düzeyli Görev Gücü (HLTF), Mos- kova'nın özellikle de kanat tavanlannın arttınlması yolundaki önerisinin kabul edile- meyeceğini karara bağla- dı. Bu karar şu unsurlan ıçeriyor: • AKKA, Avrupa gü- venliğinin temel birbelgesi- dir. # AKKA'nın şu veya bu şekilde değiştirilmesi müm- kün değildir. 1996 yılında AKKA'nın gözden geçiril- mesi toplantısı yapılacak. Bu toplantıda, tüm üye ülke- lerin sıkıntılan gündeme ge- tirilir. Ancak o zaman Rus- ya'nın endişeleri de masaya yaönlır. # Bütün taraf ülkelerin, 1996 konferansına kadar AKKA'dan doğan yükümlü- lüklerine tam olarak uymala- nşarttır. • Rusya, Türkiye'ye AKKA'dan vazgeçerek ikili bir güvenlik anlaşması imzalamayı Önerdi. Ankara bu öneriyi reddetti. Hollanda'dan ternkinli tepki: "Üzgünüz" AMSTERDAM (A.A) - Dışişleri Bakanlığı'nın Türkiye aleyhtarı bölücü toplantılara izin veren Hol- landa'nın, Ankara için "güvenilir ortak" olmak- tan çıktığını açıklamasın- dan sonra, Hollanda Dışiş- Ien Bakanı Hans Van Mi- erlo, durumdan "büyük üzüntü duyduğunu" söyle- di. Dün Hollanda Parla- mentosu'nda yapılan ve Türkiye-Hollanda ilişkilen- ni konu alan tartışmalar sı- rasında, Ticaret Bakanlığı Müsteşan Anneke van Dok, "Hollanda hüküme- tinin, Türkiye' ye yeni si- lah satışlarını askıya al- ma kararının Hollan- da'ya yüzmilyonlarca gul- dene malolduğunu" açık- ladı. Parlamentoda tartış- ma, anamuhalefet partisi Hıristiyan Demokratlar'ın soru önergesi üzerine baş- latıldı. Muhalefetin, sözde "sürgünde Kürt parla- mentosu"na neden izin ve- rildıği ve Ankara ile Lahey arasında neden gergınlik doğdugu, bölücülerin böyle bir toplantı için neden Hol- landa'yı seçtikleri, toplantı- ya daha önce izin verme- yen Belçika ve diğer AB hükümetleri ile görüşmeler yapılıp yapılmadığı, ABD'nin onay vermeyen görüşünün dikkate alınıp alınmadığı, AB ve NATO bünyesinde konunun gün- deme getirilip getirilmedı- ği, olumsuz etkılerin nasıl giderileceği şeklindekı so- rularına cevap vermekte zorlanan hükümet yetkilile- ri, "üzgün olduklarını" ifade etmekle yetındiler. Hollanda Dışişleri Baka- nı Van Mierlo, Dışişleri Bakanı Erdal tnönü ile 'Türkiye Dışişleri Bakanı Erdal Inönü ile bu sorunu tarafsız bir yerde görüş- meye hazırım ve ken- disine buradan görüşme çağrısında bulunuyo- rum" dedi.