Katalog

7ŞUBAT1995SALI CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Yunan F-5'lepmin enkazı buhmdu • ATtNA (AA) - Ege'de geçen çarşamba günü eğitim uçuşu yaparken kaybolan iki Yunan F-5 savaş uçağının enkazı, denızde aranırken karada bulundu. Yunanistan Mılh Savunma Bakanlığı, bin çift diğeri tek pılotlu iki F-5 savaş uçağının enkazının, Kuzey Yunanistan 1da Halkidiki Yanmadası'nın Holomonda dagında 1 800 metre yüksekliğindeki birnoktada bulundugunu açıkladı. Açıklamada, karla kaplı bölgede enkaza tam olarak ulaşılmadıgı ve bu nedcnle 3 pilotun cesetlerinin henûz bulunamadığı beliıtildi. ABD Büyükeiçisrne fatıri üyelik • tZMİR (AA) - ABD'nin Türkıye Büyükelçısi Marc Grossman. Izmir Ticaret Odası tarafindan kendisıne verilen fahn üyeliği dün katıldığı olağanüstû meclis toplantısında aldı. Grossman'ın meclis toplantısma katılmadan önce konusan İZTO Meclis Başkanı Hasan Denizkurdu, IZTO yönetım kurulunun, Hazar petrolleriyle ilgili olarak, ABD Büyükelçisı'nin yaptığı gınşimleri gözönüne tutularak bu yönde bir karar aldığını söyledi. Daha sonra yapılan oylamada, Grossman oy birlığıyle fahri üye olarak kabul edildi. Kıbrıs temsilcisinden Mnci erteteme • ANKARA (ANKA)- ABD Başkanı Bill Clinton'un fCıbns özel temsilcisi Richard Beaftie, Türkiye zıyaretinı ıkınci kez erteledi. Beattıe, erteleme için aile sağiık sorunlannı gerekçe gösterdi. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Rıchard Holbrooke de zıyaretini ertelemişti. 9 şubatta Ankara'ya gelmesi beklenen Clinton'un Kıbns özel temsilcisi Beattie'nin ziyaretini erteleme karan hafla sonunda Ankara'ya ulaştı. KKTC'de seçim, 15nisanda • LEFKOŞA (AA) - KJCTC Cumhuriyet Meclisi Hukuk ve Siyasi Işler Komitesi, Cumhurbaşkanı seçiminin 15 nısan cumartesi günü yapılmasını kararlaştırdı. Seçime katılan adaylar, ilk turda salt coğunluğu sağlayamazsa, seçmenler 22 nisan cumartesi günü, en çok oyu alan iki adayın katılacağı ikincı tur içın sandık başına gıdecek. RS'hı Hderi kayıp • KAHtRE(AA)- Cezayir'de yasadışi ilan edilen Islami Selamet Cephesı'nin (FIS) bır süredir evlerinde göz hapsinde tutulan Abbas Madani ve Ali Belhac adlı iki lıderinden 4 gündür haber alınamıyor. FIS yetkilisi Rabah Kebir, Suudi Arabistan'da yayımlanan Eş-Şark El- Awsat gazetesine verdiği demeçte, "Ali Belhac, son olarak Cezayir'deki bazı dostlanna çarşamba günü telefon ederek Madani'nin tedavi amacıyla açıklanmayan bir yere götürüldüğünü söylemiş" dedi Majop'ın eski sevgilisi bulunctu • LONDRA (AA) - Ingıltere Başbakanı John Major'ın 20 yaşındayken, kendisınden 13 yaş büyük bır kadınla ilişki kurdugu ve "büyük bir aşk yaşadığı" beliıtildi. Haberi duyuran The Sun gazetesi, Major'ın şimdi 65 yaşında olan sevgilisi olan Jean Kierans'ın çocuklanyla da görüşerek ilişkiyi doğruladı. Kübalı ımittecitepin dpaiffl • MtAMt (AA) - Kübah bir mültecinın, başansız bir intihar girişiminin ardından ABD'ye kabul edilmesi, Guantanamo kampında bulıman mülteciler arasmda "intihar etme modası" başlattı. Yetkililer, Guantanamo Bay üssündeki Kübalı mültecilerin intihar etmeyi. ABD'ye giriş vizesi olank görmeye başladıklannı, bu nedenle karrptaki intihar oranmda son iki ayda büyük artış görtldüğünü belirttiler. Azeripetrvlü konusunda ABD biryandan Türk tezine destek verirken diğeryandan Rusya 'nın boru hatlannın iyüeşûrilmesine kathda bulunacakABD'nin bir gözü Moskova'daANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Hazar havzası petrollennin 'boru harJan" ile taşınmasma destek vereceği yönündeki açıklamasıyla Türk hükümetini sevindiren ABD'nin. Rusya'nın mevcut boru hatlannın iyileştinlmesine de katkıda bulunacağı belirtildi. BOTAŞ Genel Müdürü Hayrettm Uzun, Cumhuriyetın sorusu üzerıne, ABD yönetiminin Hazar Havzası petrollennin Türkiye üzennden dış dünyaya pazarlanması konusunda destek verirken, Rusya'run mevcut boru hatlan sisteminm iyileştinlmesine de katkıda bulunacağının söylendığını açıkladı. Uzun, ABD'nin Rusya'ya verdığı bu desteğın, Karadeniz'deki Novorosısk terminallerin yenilenmesi ya da kapasitesınin artınlması anlamına gelmediğini belirtti. Uzun, Rusya'nın yılda 350 milyon tona yaklaşan petrol ihracatı bulunduğunu anımsatarak, ABD'nin Moskova'nın sahip olduğu mevcut sistemin rehabilite edilmesine destek verdiğini kaydetti. Türkiye'nin hissesi Bakü'de, Azerbaycan Devlet Başkanı Haydar Afiyev ve resmi petro) şirkeri SOCAR'ın yöneticilenyle görüşen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Veysel Atasoy. dün bir basın toplantısı düzenleyerek Türkiye'nin Hazar petrollennin üretimi ve pazarlanması için oluşturulan konsorsiyumdaki hissesini arttırma yönündeki seçeneklenni anlattı. Yapılan centilmenlik anlaşması uyannca, konsorsiyumdaki şırketlerin, bir başka şirketin hissesini almak için öneri görüremediğini anımsatan Atasoy, "Ancak hissesini saöşa çıkaran şirket, bir başka şirkete teklif edebiliyor. Bu teklifin ardından yapılacak saüşın da konsorsiyumda oj biriiğhle kabul edilmesi gerekiyor. Mutabakat sağlanamaması durumunda. hisselerinin rüm üyelere eşit olacak şekilde satılması gerekiyor" dedi. Atasoy, hisselerinin yüzde 10'unu satışa çıkaran Azerbaycan'ın, Iran'a vereceği yüzde 5 dışında kalan bölüm için, aralannda Exxon ve Shell'in de bulunduğu konsorsiyum dışı şirketlerin tekliflerini bugün açacağını bildirdi. Atasoy, yüzde 5 hisse için SOCAR'ın TPAO'ya teklif gerirmesi ve tekliflenn en yükseğini Türkiye'nin de vermesi konusunda uzlaşıldığını açıklayarak. konsorsiyumun diğer üyelerinin onayını almak için Londra'daki görüşmelerin dünden ben sürdüğünü açıkladı. BOTAŞ alternatifı Veysel Atasoy, konsorsiyumdan bir üyenın satışa karşı çıkması durumunda, BOTAŞ 'ın devreye gırerek. taraf olmayan şirketler gibi Azerbaycan'ın satışa çıkardığı hisseleri alacağını belirtti. Atasoy, hisselenn satın alınması durumunda, SOCAR'ın, 30 yıl boyunca ortalama 600 milyon dolar harcama yapması yönündeki yükümlülüklerine de Türkiye'nin kefil olacağını açıklayarak, bunun için, gerektiğinde Eximbank kredisi verilebileceğini kaydetti. Grossman'ın açıklaması Izmir Ticaret Odasrnda<lün bir toplantıya katılan ABD'nin Türkiye Büyükelçisı Marc Grossman, Azerbeycan petrol boru hattının Türkiye'den geçmesını istediklerini, ancak bunun için de ABD'lı şirketlerle ilişkiye gırilmesi gerektığını belirtti. Grossman, "ABD'li şirketleri, Türldye'den geçen boru hafd konusunda, bir ricari karar vermeleri için teşvik etmek gerekmektedir. Bu, son derece önemli bir konu" uyansında da bulundu. Leopard-2 tanklan, Türkiye'nin Almanya'dan sann aldığı silahlann arasmda en etkili olanı. Bonn'dan zırhlı araç yok LALE SARIİBRAHtMOĞLU ANKARA - Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK), Alman- ya'nın Türkiye içın açtığı 1.5 milyar marklık askeri malzeme yardımının kalan bölümü karşı- lığında Güneydoğu'da kullanıl- ması olası gereçler talep etme- si sorun oldu. Almanya. kendı parlamentosunun onayından geçen malzeme dışında tartış- malara neden olacak 'hassas' si- lahlann verilemeyeceğini Tür- kiye'ye bildirdi. TSK'ninisebu malzeme dışında bir ihtiyacı bulunmadığını ve talebinin kar- şılanmaması durumunda. kalan 60 milyon mark karşılığında bir alım yapmayacağını Alman ta- rafina ilettiği öğrenıldi. Almanya, geçen ocak ayında yaptığı açıklama ile Körfez Sa- vaşı'nın ardından Türkiye'ye açtığı 1.5 milyar mark tutann- daki asken malzeme yardımı- nın son bulduğunu açıklamış, ancak halen teslimatı yapılma- mış olan askeri malzemelerin • Türk Silahlı Kuvvetleri'nin, Almanya'nın Türkiye için açtığı 1.5 milyar marklık yardımın kalan bölümünün bir kısmıyla, Güneydoğu'da kullanılması olası zırhlı araç gibi malzemeler talep etmesi sorun yarattı. verileceğini bildirmişti. Alman- ya'nın Türkiye'ye 118.7 milyon mark tutannda askeri malzeme transferi daha yapma taahhüdü bulunuyor. Meko üretimi sürüyor TSK, Alman tarafmın kendi- sine verdiği malzeme listesın- den, 52 milyon mark tutannda eğitim amaçlı gemı, destek ge- misi. şişme bot gibi askeri araç alacağını açıkladı. TSK, geriye kalan yaklaşık 60 milyon mark karşılığında da Almanya parla- mentosunun onayından geçen askeri malzeme listesinin dışı- na çıkarak, geçmişte de Bonn ile sorun olan 'BTR' zırhlı araç- lan gibi malzemeler alabilece- ğini bildirdi. Ancak Bonn'un, Almanya kamuoyunda Kürtler konusunun hassasiyetini göz önüne alarak TSK'nin bu tale- binı gen çevirdiği öğrenildi. Almanya'nın Türkiye'ye ver- diğı tüm yardımlar kesilmekle birlikte, iki ülke arasında 'Me- ko' fırkateyn üretimi devam ediyor. Almanya'da yapılmakta olan bir fırkateynin bu yıl mart ya da nisan ayında Türkiye'ye teslim edilmesi bekleniyor. Gölcük'te, yıne Almanya ile or- taklaşa yapılan diğer Meko tipi fırkateynin ise, Türkiye'nin ödemelerdeki gecikmesi nede- niyle önümüzdeki yıl tamam- lanması planlanıyor. Bu projelerin de tamamlan- masıyla Türk-Alman ortak ya- pımı toplam 6 fırkateyn TSK'nin envanterine girmiş olacak ve iki ülke arasmdaki or- tak firkateyn üretim projesi so- na erecek. Almanya'nın öncü- lüğunde Türkiye'nin dahil ol- duğu 'Stinger' üretimi projesi de devam ediyor. Yardımlann kesilmesinin olumsuz etkilerinin yanı sıra Türkiye'nin, kendi savunma sa- nayisini ortak üretimlerle güç- lendirmesıne ivme kazandırma- sı gibi olumlu etkileri bulundu- ğuna da dıkkat çekilıyor. Yardımlar kesildi Almanya; Portekiz ve Yuna- nıstan'a yaptığı asken malze- me ve mali yardımlan da kesti. Almanya'nın Avrupa'da Kon- vansiyonel Kuvvetler Antlaş- ması (AKKA) çerçevesinde Türkiye'ye taahhüt ettiği aske- ri malzeme transferinin de ta- mamlandığı öğrenildi. Almanya; Türkiye dahil bazı NATO üyesi ülkelere, şimdi da- ğılan Varşova Paktı'nın oluştur- duğu tehdit nedeniyle 1964 yı- lında vermeye başladığı NATO savunma yardımını da geçen yıl kesmişti. KAZAKİSTANı Boru hattı Rusya'dan geçsin ALMATI (AA) - Kazakistan Petrol ve Doğalgaz Bakanlığı Boru Taşımacılığı Genel Müdü- rü Kabdıkiin Kayırgeldi, Tengiz petrolünün Avrupa'ya ulaştınl- ması konusunda öncelikle Kara- deniz'e (Novorossisk) döşene- cek boru hattı projesini düşün- düklerini söyledi. Kayırgeldı, bu alandaki çalış- malann 1 Ocak 1996'dabaşlaya- cağını açıkladı. Tengiz-Bakü-Ceyhan boru hattı üzerinde Azen, Kazak ve Türk uzmanlann ortak bir çalış- ma yürüttüklennı de kaydeden Kayırgeldi, söz konusu çalışma grubunun nisan ayında Türki- ye'de bir araya geleceğini arum- sattı. Ortak çalışma grubu top- lantısından sonra alman kararla- nn hükümetlere sunulacağını belirten Kayırgeldi. son karan hükümetlerin vereceğini söyle- di. Kayırgeldi, Kazakistan için önemli olanın Kazak petrolünün taşınması ve bu projenin kimin tarafindan finanse edileceği ola- cağını sözlerine ekledi. Kazakistan'ın Tengiz sahasın- da çıkartılacak petrolü Karade- niz kıyısındaki Novorossisk Li- manı'na taşımak üzere Kazakis- tan, Umman ve Rusya tarafin- dan kurulan konsorsiyum, boru hattının 250 kılometrelık ilk bö- lümünün yapımı konusunda ge- çen günlerde anlaşmışlardı. Cazze Seridi Birîsmil askeri öldürüldü Dış Haberier Senisi - Filis- tin yönetımındeki Gazze Şeri- di'nde dün meydana gelen bir saldında, bir tsraıl görevlisi öl- dürüldü. Israıl petrol tankerleri- ne eşlik eden bir polis arabasma ateş açan saldırganlar, bir güven- lik görevlisini de ağır yaraladı- lar. Tsrail radyosu, saldırganlann tsrail güvenlik görevlilerini ve bölgede görev yapan Filistin po- lisini atlatarak kaçtıklannı du- vurdu. Saldırganlann Gazze ve Israil arasında kalan Nahal Oz kontrol noktasmın kuzeyindeki bir polis arabasına otomatik tü- feklerle ateş açtıklannı bildiren radyo, arabada bulunan üçüncü bir askenn yara almadan kurtul- duğunu belirtti. Ote yandan Yaser Arafat, bır Israil güvelik görevlısinin ölü- müyle sonuçlanan saldınnın, Ortadoğu banş sürecine sıkılmış bir kurşun oldugunu söyledi. POLITIKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Türkiye ve Baü Soğuk savaşın sona ermesinin ardından meydana ge- len büyük degişim, Türkiye'yi hazır olmadığı bir rolle kar- şı karşıya bıraktı. Bu rol, Türkiye'nin "bölgesel güç"ola- rak davranması, daha doğrusu bölgesel güç olmasıydı. Yıllardır NATO'nun güneydoğu kanadının jandarmalığı- nı yapan, ittifakın "ucuz askeri" Türkiye, biranda dikkat- lerin odak noktası oldu. Balkanlar'dan Çin'e kadar uza- nan bölgede, yaklaşık milyonlarca Türk, Ankara'ya bakı- yor, Balkanlar ve Kafkasya'da milyonlarca Müslüman, gözlerini Ankara'ya çeviriyordu. Ancak kişi başına 2 bin dolar gelirortalaması, yılda 15- 16 milyar dolarlık ihracat ve yüzde 150 oranmda enflas- yonla bölgesel güç olunamazdı. Yine de Türkiye, Batı'nın gözünde yeni stratejik önem kazanmıştı. Türkiye, Avrupa ile Orta Asya arasında bir köprü, Kafkaslar ve Orta Asya'ya açılan kapıydı. ••• Peki, Türkiye'nin Batı ile ilişkileri nasıldı? Türk hükümetlen her zaman ülkeyı Avrupa'nın bir par- çası olarak görmüş, Avrupa ile ilişkileri sıklaştırmak iste- miştir. Ne var ki Avrupa, bu yakınlaşmaya sınır getirmiş- tir. Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne (AB) tam üye olması kı- sa, hatta orta vadede bir hayaldir. isveç, Finlandiya ve Avusturya'nın katılımlanyla üye sayısı 15'e çıkan AB'nin kapısında Polonya, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya bekli- yor. Türkiye'nin AB üyeliğine en güçlü desteği sağlayabile- cek konumda olan Almanya, serbest dolaşımdan yarar- lanan milyonlarca Türk işçisinin Avrupa'yı istila etmesin- den korkuyor. Aynca yüzyılın sonunda nüfusu 70 milyon olacak Müslüman bir ülkenin AB'ye katılması, Avrupalı- lara çekıcı gelmiyor. Eski Avrupa Komisyonu Başkanı Jacques Delors, bunu birkaç yıl önce söylediğinde ül- kemizde kıyamet kopmuştu. Ama Delors, gerçegi ifade ediyordu. Avrupa Biriiği bir anlamda "Hıhstiyan kulû- btTdür. ••• Ekonomik ve siyasal bakımdan Avrupa ile bütünleş- mesi şimdilik çok uzak bir hayal gibi görünen Türkiye'nin, güvenlik alanında da yaşlı kıta ile ilişkileri doyurucu değil. AB'nin askeri kolunu oluşturan Batı Avrupa Birliği'ne (BAB), Yunanistan tam üyeliğe kabul edildiği halde, Tür- kiye'nin statüsü ortak uyeliktir. Avrupa bir yandan BAB, öte yandan çekirdek halindekı Alman-Fransız ortak ko- lordusu ile kendi güvenlik sistemini oluşturmaya çalış- maktadır. Türkiye ise bu sistemin dışında bırakılmıştır. AB ve BAB'a kabul edilmeyen Türkiye'nin Avrupa'da umutlarını bağladığı en sağlam dayanak noktası NA- TO'dur. llginç bir rastlantı olarak NATO, ABD için de Av- rupa'da aynı işlevi yerine getiriyor. Ne var ki soğuk savaş sona erip komünizm yıkıldıktan sonra NATO eski önemini yitirmektedir. Üstelik Doğu Av- rupa üikeleri de örgüte kabul edilirse NATO iç sorunlan ile uğraşmaktan Türkiye'nin güvenliği ile uğraşacak faz- la zaman bulamayabilır. Kaldı ki NATO'nun yeni dönem- de Türkiye'ye vereceği savunma güvencestnin de ne de-, rece sağlam olacağı tartışma götürür. Körfez Savaşı sıra- sında Almanya'nın Türkiye'ye askeri koruma sağlama ko- nusunda son derece isteksiz olduğu belleklerden silinme- di. Almanya ise Yunanistan'dan sonra Türkiye'nin diğer sorunlu NATO ortağı olmaya aday görünüyor. Kürt sorunu konusunda Türkiye'ye karşı en sert davra- nan NATO ülkesi AJmanya'dır. Bonn, aynca yörede eski- sine kıyasla daha aktif bir tutuma giren Türkiye'nin, böl- genin sorunlannı NATO'ya taşımasından ya da NATO'yu bölgenin sorunlanna bulaştırmasjndan çekiniyor. Nitekim Almanya, Körfez Savaşı sırasında bu tutumunu açıkça or- taya koydu. Hırvatistan'la Slovenya'yı kendi nüfuz bölgesinde gö- ren Almanya'nın dış politika hedeflerinden biri de Balkan- lar'a inmektir. Bonn'un bu emelinin gelecekte Türkiye'yi rahatsız edecek boyutlara ulaşabileceği, iki ülkenin rakip durumuna gelebileceği düşünülebilir. Bu arada Alman- ya'da Türk ışçilerine karşı giderek artan tepkilen de unut- mamak gerekiyor. • • • AB ve BAB'a üye olamayan Türkiye, ABD'ye rtilmek du- rumunda kalabilir. Nitekim gerek NATO'nun gücünü ve ağıriığını koruması, gerekse Kafkasya'da Rus yayılması- nın sınırlanması konulannda iki ülkenin çıkarlan aynı doğ- rultudadır. Ne var ki insan haklan, Avrupa'nın yanı sıra ABD ile de aramızda dikenli sorunu oluşturuyor. Üstelik Ame- rika bir süper güçtür. Bugün boru hatlan konusunda Türk görüşünü destekleyen VVashıngton, yann siyasal kon- jonktürde önemli değışıklık olduğunda Rusya'ya kayabilir. Aynca bir süpergüçle çok sıkı fıkı olmak hiçbirzaman sağ- lıklı değildir. • • • Sonuç olarak tablo pek iç açıcı görünmüyor. AncakTürkiye'yi "fcu/üp"ealmayan Batı, Türkiye'yi kay- betmek de istemez. Türkiye bölgede düşe kalka da olsa demokrasiyi yürüten tek Müslüman ülkedir. Laik ve Bat'ya açık Türkiye, hızla güçlenen radikal Islamcı akımlara kar- şı bölgede güven unsurudur. Türkiye'nin ise bir gerçeği kavraması zamanı gelmiştir. Soğuk savaş döneminin rahatlığı sona ermiştir. Türkiye artık Batı'nın vazgeçilmez müttefîki değildir. Bu bakımdan Türkiye, kendine bir an önce çeki düzen vermek, demok- rasiyi rayianna oturtmak, Güneydoğu'da banşı sağlamak ve kalkınmasını tamamlamak zorundadır. Unutmamalı, Anadolu Yanmadası gibi dünyanın belki de en tehlikeli bölgesinde yaşamanın bir bedeli vardır. O bedel,.güçlü olmaktır. Ekvador-Peruarasındakisınırçatışmalanbütünşiddetiylesürerken,ikita- raf araanda asjoya gjma,,D a n ş görüsmeleriıün bundan bö\1eelçiler düze- yinde sürdürüleceği açıklandı. Ekvador Devlet Başkanı Sbrto Duran BaDen'in Brezflya Devlet Başkanı Henrique Cardoso ile yaptığı iki saatlik görüşmenin ardından Brezilya, Arjantin, Şili ve ABD'nin de görüşmeJerde arabuluculuk görevterini sürdürecekleri kâvdedildL INGILTERE A.B.D. KANADA AVUSTRALYA ALMANYA FRANSA İTALYA ve İSPANYAda Dil Eğitimi YABANCI DİL KONUŞULDUĞU ÜLKEDE 1 ÖĞRENİLİR. • 17 yaş üzerindeki herkese, çeşitli başlama tarihli ve istenllen sürelerde Gensl Dll vs TOEFL kurslan, • İngiltere'de 12 ABO'de 24 haftalık yoğun programa kayıt olanlara BEDAVA gldlş-dönü? uçak blletl, • 17-28 yaşlar arasındaki gençlere Eylül 95'do başlayan çok ekonomik 9 ay sürell AKADEMİK YIL DİL programr.ABD'de Üniversiteye Yerleştirme servisi EF EĞİTİM LTD. Işveç Kunıluşu olan EF'nm Türkiye satış ofisidir. Dûnya çapında kendine ail 22 okul ve 65 satif ofisine »mhiptır ihemen arayın, ücretsiz broşür isteyin. EF EĞİTİM LTD. Mim Kemal Öke Cad. 9/1 Nişantaşı/İSTANBUL Tel: (0212) 225 02 10 Fax: 225 46 92 ACENTALAR: ANKARA: (312) 468 05 55 İZMİR: (232) 489 41 OO AOANA: (322) 454 79 85 BALIKESİR: (266) 241 01 55