Katalog

SAYFA CUMHURlYET 9 KAS1M 1995 PERŞEMBE HABERLER TBMM'de sanhoş' tartışması • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)-TBMM Genel' Kurulu'nda ek bütçe ıle ilgilı yapılan görüşmekr sırasında ANAP'lılarla DYP'likr arasında "sarhoş.'" tartışması yaşandı. ANAP istanbul Milletvekili Halit Dumankaya'mn kürsüdeki konuşmasına siirekli müdahak eden DYP KırklarehMılktNekili Ahmet Sezal Özbek'in sarhoş oldugu öne sürülürken oturumu yöneten TBMM Başkan Vckîli Yasın Hatıpoğiu. DYPlı gmp başkanvekilkrine, "Sayın Özbek'i kulise alıp benım hesabımdan bir sade kahve ısmarlar mısınızr> " dedi. kuliamlacak • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Seçimkrde. oyunu kullanan seçmenin parmağının çıkmayan boya ile işaretknmesi yeniden eündeme geldı. Devlet MalzemeOfısıtDMO). daha önce süre yetersizlıği dolayısıyla temin edikmeyeceğıni belirttiği boyayı. bu defa yetiştırebıkceğini bildirince. Yüksek Seçim Kurulu (YSK). zamanında sağlanması durumunda. seçimkrde çıkmayan boyanın kullanılmasını kararlaştırdı. YSK. Başkanı Nihat Yavuz. yaptığı açıklamada. seçımkrde oyunu kullanan seçmenin parmağının çıkmayan boya ile işaretknmesinin kanun gereği olduğunu da hatıriattı 'Temel Hak ve Özgürlüklef mitingindeki konuşmasmdan ötürü DGM'ce cezalandınlmıştı I PERŞEMBE uı l\loH«>> • Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) Genel Başkanı Murat Bozlak, dün dü/enlediği basın toplantısında Blrleşjk Sos\alistPartilBSP)ilc seçim ittifakına girebileceklerini sÖNledi, • Sılivn'de, sürat teknesiyle çarpttğı diğer tekncde bulunan 17 yaş»ndaki İrem Konu'nun ölümüne. arkadaşının da yaralanmasına yol açtığı öne sürüler. Mahmut Aziz Mamati'nin 5 yıla kadar ağır hapis cezası istemiyk yargılanmasına dün devam edildı. • ÇHD İstanbul Şubesi. cezaevlerinde süren açlık grevlerinin sona erdirilmesi ve Buca Cezaevi'nin sorunlarının çözümlenmesi için İzmir Cumhuriyet Başsavcısı Melih Tarı'yı goreve çağırdılar. • BM örgütü personeline Ortadoğu konusunda bilgilenmeleri ıçin \enlen seminer notlarını Türkçeye çevirterek "Kürtkr" adıyia kitap olarak yay tmlayan Osman Çetin Deniztekin hakkında, yeni H. madde uygulamasıyla beraat karan verildi. • İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası'Ba üye ilaç üretkisi ftrmalar, Izmir'de sel felaketine uğrayan vatandaşlara ulaştırılmak üzere ağrı kesiciler, antibiyotikler, soğukalgınhğı î'la^Iarı ve öksürük şurubundan oluşan 1.5 milyar lira değerinde ilacı Sağhk Bakanhğı'na gönderdiler. • Milli Prodükme Merkezi ile İstanbul Teknik Üniversitesınin bırlikte düzenkdikkri 5. Ergonomı Kongresı, 15-17 kasım tarihkrinde îstanburda yapılacak. • Adnan Menderes'in başbakanlık yaptığı hükiimetlerde Devlet Bakanlığı göre\ini yürüten Mükerrem Sarol dün \efat etti. Sarol'un cenazesi, bugün Teşikiye Camii'nde öğleyin kıhnacak namazdan sonra Feriköy Mezarhğı'nda toprağa verilecek. • Yasadışı sol btr örgüt aduıa Çevik Kuvet Şube MüdüTİüğü'ne ait araca bombah saldında bulunduklan öne sürükn ve idatn istemiyk yargılanmalanna başlanan 5 sanıktan Seyfullah Aydın dün tahliye edıldi • DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak, 10 kasım cuma günü toplanacak Başkanlar Kurulu'na, emeğe yakın adayiarın desteklenmesi yönünde öneri götüreceklerini belirterek,"Parlamentoda ki sendika kökenli milletvekili savısını artttrmak i^in çalışacağız" dedi. Yaamurdereli cezaevindeü ORILVN BURSALI • Yağmurdereli, TMY'deki değişiklikten sonra tahliye edikn eski Hava-lş Genel Başkanı Atilay Ayçin'le birlikte 24 kasımda tekrar yargı önüne çıkacak ve mahkeme TMY'deki yeni değişikliğe göre "karar" verecek. İstanbul 2 No'lu DGM "beraaf" karan vermezse Yağmurdereli "2018" yılına kadar hapis yatacak. AYKLT KİİÇÜKKAYA 1978 yıhnda Samsun Ağır Ceza Mahkemesi ta- rafından "müebbet hap- se" mahkûm edikn. an- cak 12 Nısan 1991 tari- hinde çıkanlan 3713 sa- yılı Terörk Mücadek Ya- sası (TMY) uyannca "şart- lı tahliye"sine karar veri- kn görme özüriü avukat Eşber Yağmurde- reli. önceki gün tutuklanarak Ümraniye CezaeN ı'ne konuldu. Yaâmurdereli, Insan Hakları Derneği (İHD) tarafmdan 8 Eylül 1991 te Şışli Abı- de-i Hürnyet Caddesı'nde düzenknen "Te- mel Hak>eÖzgürlükler" mitınginde yap- tığı konuşma nedeniyk istanbul 2 No'lu DeN kt Güvenlık Mahkemesi'nce (İDGM) hakkında açılan davada verıkn 1 yıl 8 ay hapis cezasının kesinleşmesi üzenne "şart- lı tahliye" hükümkrinın bozulması gerek- çesiyk tutuklandı. Yağmurdereli. TMY'deki değişiklikten sonra tahliye edikn eski Hava-lş Genel Başkanı Atilay Ayçin'k birlikte 24 kasmv da tekrar yargı önüne çıkacak ve mahke- me TMY'deki yeni değişikliğe göre dos- şılık İDGM'nin verdığı kara- nn < *onanmasını'n istedi. Bu başvurunun ardından tüm hu- kukçulan şaşırtan olay da ya- ^andı. 46 kişilikYargıtay Ce- za Genel Kurulu. "jet" hı- zıyia 3 nisanda toplanarak temyizde ahnan karan boz- du. Genel kurul. İDGM'nın \erdiği cezanın devammı ka- rarlaştırdı. Yargıtay Ceza Genel Kuru- lu"nun, Yargıtay tarihine "•sü- re" açısından "örnek" teşkil edebikcek hızda alınmış bu karanyla ilgili görüşlerini Cumhurıyet'e açıklayan avu- kat Kemal Keleşoğlu. **Yar- gının ge^işledigikonusunda- ki yakınmalanmı/ı du\du- lar ki konuyla ilgilikarar, ör- nek teşkil edecek bir süratle alındr dedi Avukat Kele- şoglu. Ceza Kanunu hakkın- daki düşüncekrini ise ^öyk dik getirdi "Ülkemizdeuy- YağmurdereK, hakkında yayı incekyerek "karar" verecek. istanbul 2 No'lu DGM "beraar karan vermezse Yağmurdereli. 12 Eylül darbesi dönemin- de verikn. ancak '•şartlı tahlrye" uyannca süresinı doldurmadan çıktığı mahkümiye- tini de çekecek ve 2018 yıhna kadar hapis yatacak. AN ukat Eşber Yağmurdereli" nin önceki akşam tutuklanarak cezaevine konulması. 17 yıl önce "siyasi propaganda" yaptığı gerekçesiyk açılan da\aya dayanıyor. 1978 tarihinde Samsun Ağır Ceza Mah- kemesi'nce "müebbethapfe" cezastna çarp- tınlan Yağmurdereli, 12Nisan 1991 yıhn- da çıkanlan 3713 sayılı TMY uyannca "şartlı tahliye" kapsamına girerek mahkû- miyet süresini doldurmadan tahliye edildi. Tahliye edilmcsinin ardından 8 Eylül 8as hapiscezasııunkesin»esmesiüzerinetutuUandj.(KlJBtLAY TÜMÜL) 1991 tarihinde katıldığı İHD tarafmdan Şişli Abide-i Hürrıyet Meydanı'nda dü- zenknen ~TemelHak\eÖzgürlükler'" mi- tinginde yaptığı konuşmada •'bölücülük" gerekçesiyk hakkında lDGM'deda\a açı- lan Yağmurdereli. İstanbul 2 No'lu DGM tarafmdan 23 Hazıran 1994 tarihinde TMY'nin 8 1 maddeM uyannca 1 yıl 8 ay hapis. 41 milyon 666 bın lira para cezası- na mahkûm edıldi. \ncak N'ağmurdereli temyıze ba^vurdu \e ceza. Yargıtay Ceza Dairesi'nee 8 Şubat 1995 tarihinde bozul- du. İDGM tarafmdan v erilen kararın temyiz- de bozulmasının ardından Yargıtay Bas.- savcılığı. Yargıtay Ceza Genel Kurulu'na 9 Mart 1995'te itiraz ederek ceza daıresi- nin aldı&ıkarann "kaldırılmasııu'',buna kar- kanunudur. Yağmurdereli'y i örnek alırsak eğer hakkında olumlu bir karar verilmez- se73 yaşına kadar hapis yatacak. Hapisya- tarsa vetahliyesine kadar \aşarsa' Mande- la" gibihapistençıkacak demektir." Yağmur- dereh'nm •"•ikinci'" bir suç işkmiş olduğu mahkeme karannca kesinkşince. Samsun Ağır Ceza Mahkemesi'nce verikn "şarth tahliye~den yararlanma hakkı "İnfazSa\- cılığV" tarafından geri ahndı. Yağmurdere- li. Samsun Ağır Ceza Mahkemesi'nee ve- rilmiş olan müebbethapiseezasıy la. İstan- bul 2 No'lu DGM tarafından verikn mah- kümiyet karannın infaz toplamlan kadar ha- pis yatacak ve şarth tahliyeden yararlandt- nlmayacak. Yağmurdereli. bu şartlar altın- da ömrü yeterse 2018 yıhnda tahliye ola- cak. îlçe seçim kurulu başkanları kendilerine yapılan başvurularm çok az olduğunu söylüyor Genç seçmen seçimlere • Oy kullanma hakkı kazanan y aklaşık 8 milyon genç seçmen seçimlere bekknilen ilgiyi göstermiyor. Gençkr. oy kuilanmak istememelerini politikanın yozlaşması •>> gerekçesine dayandınyor. \ HtUVATOPCU 24 Aralık genel seçimle- rinde oy kullanma hakkı ka- zanan 8 milyon genç, seçim- lere ılgi göstermiyor. tstan- bul'daki ılçelerin seçim kurulu başkanlan. kendile- rine başvuran gençkrin sa- yısını yetersiz bulurken gençkr. politikanın yozlaş- ması nedeniyk oy kuilan- mak istemedikknni belirti- yorlar. Refah Partisi ıse genç nüfusun oylannı kazanmak için e\ e\ dolaşıyor, gençk- ri otobüskrk ilçe seçim ku- rullanna götürüyor. 24 Aralık'ta yapılması planlanan genel seçimönce- sinde siyasal partikr. ilk kez oy kullanacak genç nüfus üzerinde yoğunlaşıyorlar. Gençkre yönelik propagan- da çalışmalannı hızlandîran Refah Partisi. gençkri oto- büskrk ilçe seçim kurulla- nna götürerek seçmen lis- telerine yazdınyor. Mahal- k mahalk. e\ e\ dola>arak broşur de dağıtan Refah Par- tisi. ülkenin içınde bulun- duğu ekonomik \e siyasi karmaşanın sona ermesi için gençkri oy kullanmaya ça- ğınyor. Gençkre dağıtılan broşürkrde oy kullanabil- mek için yapılması gerekli bürokratik işlemkr de ay- Özden. Başvurunun görüsülmesine bugün başlanacak Seçime iptal raporuhazırANKARA (Cumhumet Bürosu) - ANAP'lı. CHP'H. DSP'li, BBFli veba- gımsız93 miHetvekilinin Seçim Yasa- sı'nın iptali başvurusuyla ilgili rapor tamamlandı. Anayasa Mahkemesi raportörkrı UğurcanSevinçÇmarile ZjumrütÖden. iptali ıstenen Seçim Yasası ile ilgili iki gün içinde hazırladtklan raporu. dün çoğaltarak mahkemebaşkan ve üyele- rine sundular. Anayasa Mahkemesi Başkanı Yek- ta Güngör Özden başvurunun görüsülmesine bugün başlanacağını söykdi.Özden'in. raporhakkında ba- sına bilgı sızdınlmaması tçin tüm üye ve raportörleri uyardığı öğrenildi. Henüz ızinden yeni döndüğünü, ya- say» ve raponı okumadığmı belirten Özden. "Şimdi dosyayı açacağım, ba- kacağun. degertendirip takdiri mah- kemeyebirakacağım. Raporun içeriğı- ne göre. kendi aramızda tartışacagız. Önceden bir tahmin yürütmek müm- kün değiL Biz uçak. vapur \e tren tari- fesi dcğittz ki önceden helli ş,e\leri ko- nuşalım. Geminin kaptaıu beninu ro- ta>i ben çizeceğim'* dedi. Özden. HmetSezgin'in.ziyareti sı- rasında gazetecikrin soaüannı yanıt- larken. "Raportörler. raporu dahaye- ni tamamtaşıpbizesundular. Raportör- lerin raporu, bizi bağlamaz. Kapula bekleyen birarkadaşım» ne ölcüdegö- rev yapı>t>rsa, onlannki de öyle" dtye konuştu. Yekta Güngör Özden. "Uk'uıceleme arasında yürüttneyi durdurnıa kara- nverifir mV sorusuna şuyanıtı \erdi: "Dosya. bir bütündür. Bakacağız, dunıma göre,jcerig^ne göre. raporbi- zibağlamaz,de§erknd\rme\i bizyapa- cağtz. Mahkemeteri başkanlar yöne- rirler, vönk'ndirme/Jer. Acelemiz \ok. Biz 11. ikideyardımcımız 13 hâkimiz. Biz uzmanlanyız bu işin. Tartışmalar uzun sürebilir. Kururolann sav gınhğı- m konıyalım. Yasayı ve raporu okuya- cağım.gündemebakacağım. Başkange- mininkaptanı.iyi kötu rırtayı bençize- ce0m. 17\\Wır buradayım.hiçbir cum- hurbaşkanı. meclisbaşkanu başbakan vebakandanyana etkilenmcdik,hicbi- risine eğilmedik. Dognı bikiiğimLt ney- se, onu yapmaya çalışıyx»ruz. Yürürlü- ğü durdurma kararu Anayasa Mah- kemesi'nin son ikiyılda serçekleştirdi- ğibirkurum. Amerikan Federal Mah- kenıesi'nin yasaları denetlenu1 yetkisi olmadığt halde. bunu yapmaktadır ve kimsenin itirazı yoktu'r. Bizim de ana- yasamızda vekuruluşjasarrazday ürür- İüğiidurdurmaacıkçaNwilmemtstir.Biz içtiharta bunu getirdik. Bunlar bifim- sei. hukuksal şeylerdir, ama bu kurum otunrmşturf nntılanyla anlatılıyor. Genç- lere broşür dağıtan Türk Gençlıgine Hizmet Vakfı gi- bı ismi az duyulmuş Nakıf- lar da gençkre sıyasi görüs- kri ne olursa olsun oy kul- lanmalan çağnsında bulu- nuyor. ıstanbul'un farklı ilçek- rinden göriiş aldığımız ilçe seçimkurulubaşkanlan, baş- vurulann bugün sona erme- sine karşın gençkrin ılgisi- nin düşük olduğunu belirti- yorlar. Kadıköy îlçe Seçim Kurulu yetkilikri. gençk- rin seçmen bilincini kazan- madıklan için ilgisiz olduk- lannı öne sürüyor. Gençk- rin olaylan tesadüfe bırak- tıgını savunan yetkihler, "Birçoğu geSpisimleriniyaz- dırmaya üşeniyor" diyorlar. Vetkililer nmuttu İstanbul'unbüyükilçek- rinden biri olan Cmranive'de bugüne kadar isimlerini yaz- dıranlann sayısı 3-5 bin ci- \annda. Baş\uruların yüzde sek- senini gençkrin oluşturdu- ğunu söy leyen yetkilikr. bu rakamın artmasından umut- lu olduklarını belirtiyorlar. Toplam 150 bin seçmeni olan Beyoğlu'ndabasNuru- lann 5 bine yakıntnı genç- kr oluştururken. 300bin seç- mene sahip Gaziosmanpa- şa'da başvurular 8 bin. Re- fah Partisi'nin oldukça orga- nize biçimde çahşarak genç- kri araçlarla ilçe seçim ku- rullanna götürdüğünü sa\ u- nan sandık müdürleri, "Genç nüfusun oylannı kay betmek istemiyorlar" diyorlar. Yaklaşık 168 bin seçme- ne sahip Pendik'te baş\ uru- lar 5-6 bin. 278bin seçmen- li Csküdarda 1 500.117 bin seçmenli Zeytinburnu'nda 3 bin 500. 247 bin seçmen- li Küçükçekmece'de 4 bin. 144 bın seçmenli Esenkr'de 4 bin ci\aranda iken 47 bin seçmene sahip Eminönü'nde baş\ urular 300.145 bin seç- menli Bakırköy'de ise 500'de kaldı. İstanbul Üniversitesi Hu- kuk Faküttesi öğrencisi Der- ya DemirkoUiktidar partik- rinin amaçlarını gerçekkş- tirmek amacıyla halktan sü- re ıstemesıne ve sorunlann çözümlenmemesine ahştı- ğını beliniyor. Milkuekil- leri arasındaki ilişkikri çok düzey sız bulduğunu v urgu- layan Demirkor. tartışılma- sı gerekli sorunlar dışında her şeyin konuşulduğunu söylüyor. Yeni seçim yasasının da- yandığıbarajlı d'Hondt sis- teminin Meclis'te oy potan- sişeli yüksek partikre gü- vence sağ'.adığına dikkat çe- ken Demirkol. **Kısacasıbu sistem. büyük partileridaha dagüçkndiriyor. Küçükpar- tilere ise \aşam şansı vermi- yor" dıyor. Pepolitizasyon İÜCoğrafya Bölümü öğ- rencisi Aynur Kozan ise si- yasi partikrin ideolojikri için değil, ekonomik çıkar- lan için çalıştığını söylüyor. Seçimlerde oy vereceği birparti olmadığını savunan İstanbul Cniversiıesı Biyo- loji bölümü öğrencisi Halil Çoprak. bunun nedenini gençkrin 1980askendarbe- sinden sonrapolitikadan so- ğutulmasına bağhyor. 1980 askeri darbesinin si- yasetin kapılannı geniş kit- İelere kapattığını \urgula- yan toplumbilim uzmanı Prof. Dr Emre Kongar, 12 EylüTün depolitızasyon ya- rartığınısaNuntıyor Öemok- rasinin toplumun çeşitli kat- manlarıntn katılımıyla ger- çekkşebileceğine dikkat çe- ken Kongar. 12 E\ lül anaya- sasının özellikle siyaseti top- lumun her kesimine kapat- tığını söylüyor. Gençkrin depolitize edil- mesi nedeniyk bugün poli- tıkaya >oğuk baktığını be- lirten K.ong3r. •'Türkiye'nin geleceguıin gençlerin dina- mizmindeyattigınainanıyo- rum" diye konuşuyor. NOTLAR ORAL ÇAL1ŞLAR A N ukat Eşber Yagmur- dereti,önceki gün tu- tuklandı ve Ümrani- ye Cezaevi'ne kon- du. Gazetedeki arka- daşlanm yıne mi Eşber'i yazıyor- sun diyerek başıma dikildiler. Evet yiue Eşber'i yazıyorum. Çünkü. E^berin yazgısı, son 20 yılhk si- yasi yaşamımızın en önemli gös- tergekrindenbirisi. Onun öyküsü. Türkiye'de muhalif insanlann ba- şına neler gekbileceğini de çok güzel ortaya koyuyor. Daha öncesini bılmeyenkr için söykyeytm: Eşber Yağmurdereli. kör ve 12 Eylül döneminde 13 yıl 5 ay hapis yattı. Görmeyen gözk- riyle 12 Eylül'ünbütün ezıyetk- rini çektı. bütün belalanndan na- sıbini aldı. 1991 yılmda şartlı tahliye ola- nağındanyararlanarak serbest kal- dı. Ardından. bir konuşması nede- niyk Terörk Mücadek Yasası'nın 8. maddesınden 20 ay hapse mah- kûm edıldi. Bu mahkûmıyet, onun şartlıtahliye nedeniyk sağladigı da- ha önceki ceza indirimini ortadan kaldırdı. §ımdi 23 yıl daha hapis yatması gerekecek. Eşber. Ümraniye CezaeNİ'nde. Şu andaki duruma göre 2018 yı- lına kadar hapis yatacak. Terörk Yaşadığımzı unutmaym!Mücadek Yasası "ndakı gösterme- lik değişiklik. Eşber'i kurtanr mı kurtarmaz mı önümüzdeki gün- lerde göreceğız. Eşber'le ayııı dos- yadan yargılanan sendikacı Atilay Ayçin. geçen günkrde serbest bı- rakıldı. 24 kasımda dosya yeni- den ek ahnacak. §u andaki duru- ma göre Eşber'in cezasının tecil edilmesi NC serbest bırakılması ge- rekiyor. Eşber. 24 kasımda serbest bıra- kılabilir. Ama N a bırakılmazsa ne olacak? Gözkri görmeyen bir av u- kat. sırf görüşkrini açıkladığı bir konuşma yüzünden, Türkıye'nin olaylt cezaevlerinde çık doldura- cak. Eşber'le 12 Eylül döneminde bir süre birlikte Bursa Hapishane- si'nde yattık. Görmeyen gözlerk cezaevinde yatmanın ne anlama geldiğini, onunla aynı mekânı pay- laşınca daha iyi antadım. Görme- yen insan yemek pişiremez. ça- maşırlannı yıkayamaz. cezaeNİn- de dolaşamaz. gazete okuyamaz. kitap okuyamaz. Eşber'iıı Bursa Hapishanesi'nde bu gereksinimk- rini arkadaşları yerine getiriyor- lardı. Daha önce onu vıllarca tek başına hücrekrde tutmuşlarNe bir- çok noktada çaresizliğe mahkûm etmışlerdi. Eşber, okumaya Ne öğrenmeye düşkün. arkadaşlığı keyifli, zekı ve birikımli bir aydındır. Cektiği bunca eziyete rağmen ağzmdan hiçbir zaman en küçük bır ş akm- ma duymazsınız Kimseden bir şey istemeyecek kadar da gururu- na düşkündür. Şimdi o. cezaeNİnde bir hücre- de nakkdikceği koğuşu bekliyor. Eşber'lebirlikte birçok ınsaiTiız. sırf düşüncekri yüzünden cezaevk- rinde ömur tüketiyorlar. Eşbeı. Ümraniye Cezaevf ndey- ken kamuoyu, Uzan aiksı ile Çü- ler aiksinin kavgasını hayretkr içinde izliyor Trilyonlar havada uçuşuyor. Eğer iki aile arasmda anlaşmazlık çıkmasaydı Uzan ai- ksinin yaptıklanndan kimsenin haberi olmayacaktı. Kim bilir kim- ler şu anda hangi şirketkrde ülke- nin kesesinden trilyonlan hortum- luyordur'? Eşber, 23 yıllık yeni cezasını çekmeye hazırlanırken Nusret De- miraLMHP'den aday otuyor. De- miral. hapishanekre aydın doldu- rarakbaşlattığıhızmetknne MHP çatısı altında yenikrini ekkyecek. Eşber. cezae\ ınde N atarken Tür- kiye. gümrük birliğine nasıl gire- rim hesabını yapıyor. Avrupa'nın kapısma dayanan Türkiye. ülkemi- zin özgür ve demokrat bir ülke ol- duğu iddiasıyla Batıh parlamenter- leri ikna etmeye çabalayacak. Eşber. cezaevinde yatarken 14 yaşında ılk kez kucaklaştığı oğlu Uğur.babasını yeniden kucaklanıak için 23 sene sonrasını, yani 41 ya- şını bekkyecek. Şimdi 50 yaşın- daki Eşber, cezaevinden çıktığın- da 73 ya>ında olacak. İnsan. ucu kendisine değmedi- ği zaman acıyı çok fazla hissetmez. Bir yakını cezaevine giren. hapis- liğin ne olduğunu o zaman öğre- nir. Bir sevdiğini kaybeden. ancak o zaman ölüni acısının ne demek olduğunun ayırdına Nanr. İnsan, başkasını düşünebildiği, başkasının uğradıgı haksızlığa kar- şı çıkabildiği süre gerçek ınsan ol- duğunun keyfine vanr. Î2 Eylül döneminde cezaevin- de yatarken ANusruryalı hukuk öğ- rencisi Adrian"dan destek mek- tuplan alirdım. Özgürlüğe kavuş- Kahramanları Tüketmek Türkiye tarihinde en övünebileceğimiz, en önemli kişı ve olay nedir? Böyle bir soru ortaya atılsa, ulusat ve ulustararası farklı kesimlerden gerekçeleriyle yanrtlar istense, acaba ne sonuç alınır? Sağdan ve soldan saldırılarla yıkılmak istenen bir toplum kahramanma, Mustafa Kemal olgusuna, ö!üm yıldönümünde böyle bir soruyla yakiaşmak anlamlı olabilir. Ama bu soru da önemli değildir. Benım sorum, Mustafa Kemal'den geride ne ka- lacağı üzerinedir. • • • Vaianı kurtarmış olmasını, eskimiş bir edebiyat veya zaman aşımtna uğramış bir gerekçe olarak kabul edebilirsiniz. Bu çok da önemli değil. Çünkü milletlerin belleklerini hem tarih hem de yaşanılan olaylar çok çabuk aşındınr. Bazen bellekler kasıtlı olarak aşındınlır da. Bir bakmışsınız, dünün kahramanı salt bir vesika- lık fotoğraf olarak kalmış. Tabii bu aşınma ve aşındırma, henüz ekonomik ve sosyal kalkınmasını başaramamış ve bu neden- le vahşi düzenin hüküm sürdüğü bizim gibi ülkeler- de oldukça hıztı seyredebilir. Hiçbir Avrupa ülkesı, bırakınız Mustafa Kemal gi- bi bir kahramanını, siyaset-bilim-ekonomi-sanat- edebiyat-güzel sanatiar alanlannda evrensel özel- lıkli hiçbir insanını harcamaz. Tam tersine onlan yü- celtir, hatta olduklarından bile büyük gösterme gayreti içine girer; yeni araştırmalarla 50 yıl sonra bite yepyenı özelliklerini keşfeder ve toplum haya- tında güncel tutar. Niçın böyle yaparlar acaba? Sanınm. toplumlann dünü. bugünü ve geleceğin- de en önemli referans noktalannda, bütün bu alan- larda yetiştırdıği insanlar durmaktadır. Toplumsal tarihin mihenk noktalan, toplumsal \a- rihin belki de ta kendisidir onlar. tuğutn ılk gün, Adrian'm yolladı- ğı geçmiş olsun telgrafı hâlâ bel- kğimdedir. Adrian'ıtanımaolana- ğım olmadı. Cezaevinden çıkıık- tan kısa bir süre sonra onun ölüm haberini aldım. Dünya, Adrian gibi insanlarla güzel. Eşber'in yeniden cezaevi- ne düştüğü habennı ahnca Adri- an'ı ammsadım. Dünyanm dörtbıryanında ınsan- lar hâlâ inandıklannı söykdikkri için baskı gorüyorlar. eziyet çeki- yorlar, yaşamlanndan oluyorlar. Ama onlan düşünmek ve anmak için uzağa gitmeye gerek yok. Ül- kemizde de ınsanlar düşüncekri yüzünden eziyet görüyorlar. On- İann hâlâcezaevlerinde olduğunu unutmayalım. Günlük yaşam ga- ilesi içinde. seçim hayhuyoıve mil- ktvekilliği hesaplan peşindeülke- mizin acı gerçekkrinden kopma- yalım. Size Eşber'in cezaevine iki gün önce girdiğini hatırlatıyorum. Bel- ki de 23 yıl hapiste kalacak. Bu- nu unutmayın. Cezaevkrindekikri unutmayın, onlann da yakınlan, annekri. sev- gilikri Nar Ne acı çekiyorlar. Aç- lık gfevkrinde ölüm sınınna dayan- mış ınsanlanmızın olduğunuunut- mayın. YaşadıŞmızı unutmayın. Belleklenmiz aşındı ve Mustafa Kemal'in vatanı kurtarmış olması önemsizleştt, diyelim. Mustafa Kemal hangi özelliğiyle yann anılacaktır, pekı? Benı en çok heyecanlandıran özelliği, Mustafa Kemal in devrimci kişiüğidir. Yarınlara kalma şansı en çok bu özelliğinm olduğunu düşünüyorum. Bugün Mustafa Kemal'in her kesim tarafından en çok saldınlan özelliğınin de onun devrimci kişiliği olduğunu görüyoruz. Mustafa Kemal. tarihsel-toplumsal gelişmeye ayak uyduramamış Osmanlı yönetimiyle ve toplu- muyla büyük kopuşu gerçekleştirme cesaretini göstermiştir. Topluma verecek hiçbir şeyi kalmayan eskimiş bir yönetim biçımini, eskimiş toplumsal ilişkileri yık- mak, tarihteki en babayiğit devrimlerle özdeş bir eylemdir. Böylece toplumun önünde yeni bir ufuk, sağlıklı yürüyebilecegi yeni bir kulvar açılmıştır. Bu kulvarda ne kadar yürüyebildiğimiz ayn bir könudur. Bugün bazı sosyal bilimcilerimiz, şu yaşadığımız dönemdeki kargaşalığı; ideolojilerin, siyasi görüş ve yönetim biçimleri anlayışlan arasındaki çatışma- ların yansımaları olarak değil de, salt bir kimlik bu- nalımı olarak değerlendıriyor ve bu bunalımın köke- ninde Mustafa Kemal'in büyük devrimini ve dev- rimci kişiliğini görüyor. Böylece Mustafa Kemal toplumsal sorunlanmtzın mihrakına oturtuluyor. Bu görüşe göre, Osmanlı'nın yönetim ve toplum- sal sisteminı yıkmak hatalıydı. Toplum geçmişinden koptu. Bir bilim adamının böyle bir iddiada bulunabil- mesi ve kıyaslamalar yapılabilmesi için, eğer Mus- tafa Kemal padışahlık düzenmi şu veya bu şekilde sürdürseydi acaba Türkiye toplumu bugün nerede olurdu, sorusunun da yanıtını verebilmesi gerekir. Toplumlann dinamiklerinı denetleyebilecek, geliş- meleri bütünüyle kucaklayabilecek ve kestırebile- cek bir sosyal bilim yöntemi henüz yoktur. Ama, tutumlarla bu süreci etkilemek, değiştirmek ve yönlendirmek ise mümkündür. Günümüz aydtnlarına. biiimcilerine, insanlanna düşen görev de, toplumu tarihsel gelişme süreci içinde, ileriye doğru, sosyal adalet ve güvence, eşitlik, insanca yaşama. demokrasi yönünde etkile- mektir. • • • Mustafa Kemal. tarihımizde Türkiye toplumunu etkileyen en büyük güçtür. Öyle ki, toplumu ters yönde etkileme çalışmalan, hele günümüzde büyük kaynaklarla ve örgütlerle - devlet içinde ve dışında, ülke içinde ve dışında- uzun yıllardır sürmesine rağmen başanlı olamamış- tır. Ama dünya, bir ülkenin en önemli toplumsal kah- ramanını kenanndan köşesinden; tepesinden tırna- ğından; saçından kaşından; anasından babasın- dan: düşüncesınden, yarattıklanndan, yiye yiye tü- ketmesine de tanıklık etmektedir. Tek tüketmeyecekleri, tüketemeyeceklerinin ise Mustafa Kemal'in devrimci kişiliği olduğunu düşü- nüyorum. Çünkü devrim sözunden bite nefret edenter bu özelliği seve seve Mustafa Kemal e bırakaeaklarrjr. Bunun için sevıniyorum. Dışişleri'nden yalanlama ^Yurtdışındaki okullara deııklik verihnedi' ANKARA (CumhurİNet Bürosu) - Dışişkri Bakanlığı. Türk cumhuriyetkrinde şirket. vakıf ve demekkr tarafından açılan okullann, Türkiye'deki okullarla denkliğinin kabul edilmesi konusunda onay vermediğini bildirdi. Dışişkri Bakanlığı Sözcüsü Ömer Akbel. dün düzenkdiği haftalık basın toplantısında. yurtdışındaki özel okullann denkliğinin tanınması konusunda bakanlığının onay verdiği yolundaki haberkri anımsatarak söyk dedi: •"Bakanlığımınn konuyla ilgisi, Değerlerdirme Kurulu'nda olnvasındandır. Değerlendinne kurulu'nun 27 eylülde yapuğı toplanoda yurtdışına verilecek burslar konusu ele ahndı. Denklik verilmesi konusunda Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu utkilidir. Bakanlığımızın denklik konusunda onay vermesi söz konusu değîldirr Sözcü Akbel. Terörk Mücadek Yasası'nın (TMY) 8. maddestndeki değişiklik kapsamında tahliye ediknlerin sayısınm 79'a ulaştıgını da Nurgulayarak tahlıyekrle. değişiklikknn "kozmet olmadtğının" kanıtlandığını bildirdi.