Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 KASIM 1995 CUMA 10 DIŞ HABERLER "Bitti" denilen komünizm, eski kıtaya yeniden yayılıyor ama, yeni komünistler ne kadar komünist... D.A\mpa'nnı kalH solda, akh sağdaHAKANAKSAY Y1OSKO\A - Polonya'da eskı ko- münist Aleksandr Kvvasnievvski'nin seçim zaferi, pek çok soruyu yeniden ve eskisinden daha yakıcı biçimde gündeme getirdi: Neo liberalizm tara- findan dünya çapında yenik ilan edi- len sol (komünist. sosyalist. sosyal de- mokraOgüçlerartıkkendilerini topar- ladılar mı: rövanşı alıyorlar mı? Yeni ve eski komünistler arasındaki aynm- lar nelerdir? Doğu Avrupa'daki eski komünistler Rusya"da veöteki Bağım- sız Devletler Topluluğu (BDT) üyesi ülkelerdeki eski komünistler aynı amaçlan mı savıınuyor? Ve nihayet: Bugün biçimlenmekte olan yeni sos- yalizm anlayışı. geçmiştekinden han- gi noktalarda aynlıyor.'.. YDD'nin soluğu kesildi 1980'lenn sonunda başlayan deği- şimler, Doğu Avmpa'daki sosyalist ül- kelerinin birer birer yıkılmasıy la. Var- şova Paktı'nın dağıtılmasıyla ve Sov- yetler Birljği'nin parçaîanmasıyla yepyeni bir tablo ortaya koydu. Ko- münist güçler ve sosyalizm ideali, dünya çapında ağır bir yenilgiye uğra- dı. ABD'nın, Batı'nın. neo liberalizm ve piyasa ekonomisi anlayışının ege- menliği. kimilerince neredeyse **mü- ebbet"e dönüştürüldü: "Veni Dünya Düzeni" (YDD) -alternatifciz" ilan edildi. Sosyalizmi bürokratik bir dik- tatörlük haline getiren. insan haklan- nı ve özgürlüklerini çiğneyen yöne- timier ağır biçimde cezalandınlmıştır Ancak yanlışlara kesilen fatura çok ağırdı. Bir yanıyla bütün sol mahkum ediliyordu. Bir yanıyla da sosyalizm- min olumlu yanları (iş, konut. eğitim. sağlık. sosyal ve kültürel başka haklar) görmezlikten geliniyordu. Dünyadaki dev yenilıkler ve genel bunalımlar (savaş tehlikesi. ekolojik. tehdit. bilimsel-teknolojik gelişmeler vb.) sanki yalnızca liberalizmin işine gelıyor ve sosyalizmi çökertmeye ya- nyordu. Ne var ki geçen 6-7 yıl için- de bu tezler hızla çürümeye başladı. Neo liberalizm düşüşe geçti; YDD'nin alternatifsiz sayılacak kadar güçlü ol- madığı ortaya çıktı. Başta savaşlarol- mak üzere. uluslararası sorunlar, azal- mak şöyle dursun iyice arttı. Pek çok ülkede uygulanan anti komünist ve li- beral politikalar. halklardan tepki gör- meyebaşladı. Sol güçleniyor Sonuçta. bir zamanlar sosyalizmi denemiş ve vazgeçmiş pek çok ülke- de yeni iktidarlar büyük düş kınklık- lan yaratmaya başladılar. Seçimlerin ve sosyolojik araştirmalann da net bi- çimde ortaya koyduğu gibi, Polon- ya'da. Macanstan'da. Bulgaristarı'da. Romanya'da. Slovakya'da. Çek Cum- huriyeti'nde, Letonya'da. Litvanya'da ve Estonya'da eski komünist ve yeni sol güçler yeniden iktidara ağirlıklan- nı koydular. Rusya"da 17 aralık seçim- lerinin kesin favorisi Rusya Komünist Partisi. Öteki bir dizi BDT ülkesinde de eski komünistler oldukça güçlü. (Dünya üzerinde. başta kuzey Avrupa olmak üzere, sosyalizm deneyimini yaşamamışolan çeşitli ülkelerdeki so- lungüçlenişiniburadatartışmadışıbı- rakıyoruz.) Eskiden pek çoklannın diline dola- dığı bir yaklaşım vardı: "Sosvalkt ol- mak için kapitalist ülkelerde. kapitalist olmak için de sosyaüst ülkelerde yaşa- mak gerekir.'" Şimdi artık bu saptama geçersizleşti. Sosyalizmi yaşamı^.da- ha sonra ondan vazgeçerek kapitaliz- me yönelmiş olan halklar. şimdi yeni- den sosyalizme dönmek istiyorlar. Geçmişte sahip olduklan sosyal gü- vencelere duyduklan özlem; yeni dü- zenin açtığı ekonomik. toplumsal. et- nik. kültürel ve ahlaksal yaralarla bir- leşince. seçim sandıklanndan yeniden eski komünistler çikmayabaşladı. (Ye- Sosyalizmin özgeçmisî Temellerini Karl \larx'ın ve Friedrich Engels'in attıklan sosyalizmin ilk uygulaması olarak, kısa sürede yenilen Paris Komünü gösterilir. (18 Mart-28 Mayıs 1871). Daha sonra Rusya"da 1917 Ekım Sosyalist Devrimi ile yeni bir dönem başladı. Ikinci Dünya Savaşı sonrasmda Dogu Avrupa ülkelerinde sosyalist güçler iktidara getirildi Moğolistan"dan Küba'ya kadar bir dizi ülkedeki sosyalist yönetimler. dünya sosyalistler sistemini oluşturdular. Bugün Çin Halk Cumhuriyeti. Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti. Vietnam ve Küba'da hâlâ sosyalist iktidarlar işbaşındadır. Dünya çapında yeni (üçüncü) bir sosyalizme geçiş sürecinin başlama şansı tartışılıyor. Kinıileri. buna olanak tanımazken kimileri 2000'li yıllarda geçmiş derslerden yararlanılarak yeni bir sosyalist uygulamanın gündeme gelmesini olası görüyor. Pravda gazetesiyazarı sosyalist teorisyen Sergey Karamurza 'nın Cumhuriyet 'e özel demeci: Rus komünistlerin amacı gerçek sosyalizm MOSKOVA (Cumhuriyet) - Batılı ülkelerdeki sosyalistler Isveç tipi sosyal demokrasiyi, Rusya'daki sosyalistler ise gerçek sosyalizmi hedefliyor. Bu iddia. Rusya'nın önde gelen sosyalist teorisyenlerinden. muhalif Pravda ve Sovyetskaya Rossiya gazetelennin yazan Sergey Karamurza'nın. Karamurza. gazetemize yaptığı açıklamada. Rusya Komünist Partisi'nin (RKP) sosyal demokrasiden etkilendiğini. aslında komünist ideallere daha yakın olduğunu söylüyor. Batılı eski komünistlerin liberalizmden oldukça etkilendiklerini. düzeni köklü olarak değiştirmektense kimi sosyal reformlan sürdürmeyi amaçladıklarını vurgulayan Karamurza. Rusya'daki durumun farklı olduğunu beİirtiyor: " Rusya'da çelişkiler oldukça keskin. RKP'nin politikasında elbette >'eni çizgiler *ar. Örneğin, dine yaklaşımı yumuşadı; ulusal çıkariara daha titiz yaidaşıyor; özel mülkiyeti desteküyor. Bü açılardan, > üzeysel olarak Batılı sosyalistlere benziyor. Âma özü farkhdır. RKP, geçmişine ve sosvalist- komünist ideallere, Batılı sosyaİistlerden çok daha fazla bağhdır." Karamurza. Rusya'nın Avrupa'dan çok farklı olduğunu. bunun sosyalizm amacını da etkilediğini belirtıyor: "Avnıpa'da hire>cilik ve girişimciİik gelenekleri güçlü. Biz ise daha çok köylii kökcnliv i/. Bi/dc yüzyıllardan beri kolektivizm ağır basıynr. Merkczi otoriteye bağlılık vaygın. Devletten sosyal ka/anımİan komması bekleniyor. Liberalizmin tezleri bizi fazla derin etkilemivor. Ama Bati'da durum bambaşka. Batıda so$>alist partiler. önemli olçüdc neo liberalizmden etkilcniyorlar. Amaçlan. İsveç modeli gibi sosyal adaleti kollayan, ancak >a> «ın olarak liberal \ontemlerin kullanılmasına davanan bir düzen kurmaL" Prav da yazan ve ideolog Karamurza. Rusya komünistlerinin Batı'dan gelen herşeyi tartışmaksızın benimsemek yerine eleştiri süzgecinden geçirmeye başladıklannı vurguluyor. Hatta bu y aklaşımına marksizmı de dahil ediyor: "Marksizm de. öteki pek çok önemli ideoloji gibi A\ rupa kav naklıdır: daha çok Avrupa'nın durumunu göze alır. Biz. marksiznıden. ancak komünist teorinin önemli bir bölümü olarak vararlanmalı. ama kendi bağımsız volumu/u çizmelhiz. Avnca bizim halkımızın durumu farkhdır. Sözde piyasa reformunun uygulandığı son vıllarda büy ük çoğunluk yoksulluk sınınnın altına düşerek acı deneylerden geçmiştir. dönemin değerini anlayan insanlannıız. sosyalizme Batı'ya oranla çok daha yatkındır." S.S.C.B. SSCB'nin dağılmasından önceki durum EST&NYA i SSCB'nin dağılmasından sonraki durum ri gelmişken. tarihe kanşan bir ba^ka yaklaşıma daha değınelim: Eskiden pek çok ülkede komünist ve sol çev- relerin güçlenmesi. "Moskova'mn parmağı" ile açıklanırdı. Bugün so- lun ancak kendi bileğinin hakkıyla i;iiçlenebileceği ortada.) Ama hangi sol? Polonya'da başa gelen Kwasniews- ki. ilk iş. olarak. piyasa ekonomisine bağlı olduğunu ve Avrupa'yla bürün- leşmeyi. bu arada ülkesinin NATO'ya girmesini savunduğunu söylüyor. Yu- kanda saydığımız ve solun seçim za- feri kazandığı öteki pek çok ülkede de benzeri politikalar gündemde. Örne- ğin. Macar sosyalistlerinin kimi sosyal önlemlerle de olsa aslında liberal re- formlar uyguladığı; Slovakya'da sos- yal demokratlann aşın miîliyetçi ve popülist olarakdeğerlendirildiği: Rus- ya'dagüçlenen komünist hareketin ise dindar ve miîliyetçi olduğu biliniyor. Kısacası. eski komünistlerin. eskiden savunduklan komünizm anlayışından epeyce uzaklaştıklan ortada. Öyley- se. şu iki kıtleyi birbirinden ayırmak gerekiyor: Halk ve "elitsonsosyalist komünist) olarak niteleyebüeceğimiz siyasal parti yönetimleri. Halk. geç- mişte sahip olduğu sosyal güvencele- ri aradığı için sosyalizme yöneliyor. Elit sol ise. sosyalizmin çeşıtii özellik- lerini savunmasına karşın uluslarara- sı gerçekleri ve ulusal çıkarlan sınıf- sal ve ideolojik yaklaşımlann önüne alnıa çabasına bağlı olarak. sık sık li- beral yöntemlere başvuruyor. Bu an- lamda. bazı ülkelerde eski komünist- lerin başa gelnıesinin. otomatik ola- rak ülkenin sağa kay ışının önüne geç- tiğini sanmak herhalde yanlış, olurdu. Avrupalı eski komünistler kendi- lerini Avrupa uygarlığının bir parçası olarak görüyorlar. Avrupa'yla bütün- leşmek. Avrupa'ya uygun çözümler ürermek onlar için son derece önemli ve doğal ölçütler. Dolayısıyla görece- li olarak gelişmiş Avrupa ülkelerinde- ki sosyalist hareketler ile Asya. Afri- ka ve Latin Amerika'nın az ve orta de- recede gelişmiş. ülkelerindeki sosyalist hareketler arasında ciddi aynmlar bu- lunuyor. Başta Rusya olmak üzere BDT ülkelennde gelişen sosyalist ha- reketlerin genellikle daha radikal. da- ha sol siyasetler uygulamaya eğilimli olduklan dikkat çekiyor. Örneğin. Rusya Komünist Partisi'nin. özel mül- kiyeti yadsımamasına karşın devlete ait olması gereken mülkıyetin sınınnı Avrupalı sosyalistlerden daha geniş çizmesi \e birkaç yıldır süren özelleş- riıme faaliyeıinin önemli bölümünün iptal edilmesini hedeflemesi ilginçtir. Rusyalı komünistler. yabancı sernıa- yeye yeni olanaklar sağlayacaklarını belirtmelenne karşın dış politikada ge- nellikle anti Amerikan ve anti Batı ru- tıımlar izleyeceklerinin işaretlenni ve- nyorlar. Neo liberalizmin her derde deva olmadığı ortaya çıktıkça. dünya- nın çeşıtii ülkelerindeki sol partiler güçlenıyor. Ancak 1980'lerin sonun- da başlayıp bugünlere kadar uzanan altüst oluştan ve uğradıkları yenilgi- den henüz gerekli dersleri çıkarama- yan sol çevreler için bu başan (daha çok. rakibin başansızlığından kaynak- lanan göreceli üstünlük). belki de bi- raz erken kazanılmışa benziyor Çün- kü sosyal adaletsizlikleri körükleyen çeşitli uygulamalardan dolayı sağ ik- tıdarlan affedebilen halklar. aynı yan- lışları yinelemesi durumunda. solu acımasızca cezalandınyor Bu anlam- da Polonya'da. Macanstan'da. ve ben- zer durumlardaki öteki ülkelerde sol güçlerin artık "sosyaliznıin kesin zafe- rini sağlayacak \e bir daha geriye dö- niişii engelleyecek bir misyonla" başa geldiğıni düşünmek saflık olurdu. Bu ülkelerde önümüzdeki birkaç yıl için- dekı gelişmeler ve seçim süreçleri, ye- niden sağ alternatifleri iktidara yak- laştırabılir. Bunun önemli bir nedeni de. günümüzde sorunlann artış hızına paralel olarak. iktidarların giderek da- ha çabuk yıpranmasıdır Büyük bek- lentılenn kısa sürede büyük düş kınk- lıklarına dönüştügü çağımızda. muha- lefetetmeninıktidarolmaktan çok da- ha kolay olduğu ortadadır Bir dönem efsaneye dönüşen Lech VVâlesa. Boris \ettsin ve \acla^ Havel gibi karizma- tik liderlerbile.zamaniçinde. pekçok \ anlışlan olan banal siyasetçilere dö- nüşmektedir. Sos>alist idealler Tarihsel ilerleme her ne kadar eski- sinden çok daha katmaşık bir hale gel- miş olsa bile. yine de son yıllarda el- de edilen bazı önemli sonuçlan belirt- mekte yarar var: Birincisi. örnek verdiğimiz ülkele- rinde gösterdiği gibi. halklar sosyaliz- min iş. konut. emeklilik, sağlık vb. gü- vencelerinin değerini anlamışlardır. Ve sol güçlere oy verirken geçmışteki sosyalist iktıdarlann diktatörce uygu- lamalannı. yasaklarını, sansürlerini deûil. sosyal adaleti savunmaktadır. Ikincisi. belki yepyeni bir sol ya da sosyalist hareket doğmamıştır: ama değişmeler yalnızca halkların nostal- jıkduygulannadayanmaklasınırlıkal- mamakta. ideolojik siyasal ve ekono- mik arayış sürecinin varlığını kanıtla- maktadır. Yeni sosyalistler. Marksizm- Leninizm bir kalıp olarak uygulama hedefinden giderek uzaklaşmakta, ekolojik. bilimsel vb. gerçek! ikleregö- re yeni bir karakter kazanmaya çalış- maktadırlar; halklarının ulusal. tanh- sel. psikolojik ve ahlaksal özellıklerı- ne ve taleplerine daha fazla kulak ver- meye gayret etmektedirler. (Ancak şu aşamada görünen odur ki. sosyalist partiler. sosyalist fikirler kadar güçlü değıh Uçüncüsü. -yeniden yazının başın- da saptadığımız gerçeğe dönersek- herhalde en kesin olan sonuç şudur: Dünyadaki yepyeni gelişmeleri ve glo- bal sorunlan kendine propaganda mal- zemesi yaparak karşıtlannın tükendi- ğıni ilan eden neo liberal akımın ve "yeni dünya dûzeni"nin. sorunlara ke- sin çareler bulamadığı ve -alternatif- siz~olmadığı ortaya çıkmıştır. VEFAT ve BAŞSAĞLIĞI Üyemiz İHSAN PEHLİVAN 20.11.1995 tarihinde geçinniş olduğu bir trafık kazası sonucu hayata gözlenni yummuştur 1931 yılında Gümüşhane'de doğan ve 1995 yılında Y.T.C. Jeodezi ve Fotogrametri Mühendısliği Bölümü'nden mezun clan merhum üyenııze Tanndan rahmet. kederli ailesıne. yakınlanna ve meslektaşlannııza başsağlığı dileriz. TMMOB R4RITA \T K_\DASTRO Mf'HEiVDlSLERl ODASI Çok sevgili hocamız. dostumuz, arkadaşımız. öğretim üyemiz ÖNDER SEREN'İ yitirmenin acısı içindeyiz. Kendisini 24 Kasım 1995 Cuma günü (bugün) Saat 10.30'da, üyesi olmaktan gurur duyduğu, Mimarlık Fakültesi önündeki törenle sonsuza uğurlayacağız. Dostlannın başı sağolsun. ODTl Mİ1VL4RLIK FAKÜLTESİ ÜYELERİ (Cenaze. Kocatepe Camii'ndeki cuma namazından sonra Karşıyaka Mezarlığı'na defnedilecektır.) BODRUM İZ.ALEİ ŞLTYU SATIŞ MEMURLUĞU'NDAN GAYRLMENKULÜN AÇIK ARTTIRMA İL\M DosyaNo: 1995 12 Satılmasma karar verilen gayrimenkulün cinsi. kıymeti. adedı. evsafı: Tapu kaydı: Bodrum ilçesi. Veniköy Mahallesi. Elmadağ mevkii. cilt: 4. sahife: 134. ada: 51 ve 3 parselde kayıtlı 12.397 metrekare tarla. Evsafı: Taşınmâz Bodrum ilçesi. Yeniköy Mahallesi. Elmadağ mevkii. 3 parselde kayıtlı olup tarla vasfındadır. kentsel yerleşme alanı içensin- dedir. Bodrum Yeni Deviet Hastanesi yanındadır. Değen: 38.430.700.000.- TL'dir. Tapu kaydı: Bodrum ilçesi. Türkkuyusu Mahallesi, Kocataşdibi mevkii, cilt: 1. sahife: 19. ada: 61 ve 20 parselde kayıtlı 102 metrekare mikta- nnda zeytinlik. Evsafı: Taşınmâz Bodrum ilçesi, Türkkuyusu Mahallesi. Kocataşdibi mevkii. 20 parselde kayıtlı olup kentsel yerleşme alanı içerisinde kalmak- tadır. Değeri:316.2O0.O0O.-TL'dır. Tapu kaydı: Bodrum ilçesi. Türkkuyusu Mahallesi. Çeşmebaşı mevkii, cilt: 2, sahife: 195, ada 71, 14 parselde kayıtlı 1666 metrekare miktarın- daki incir bahçesi. Evsafı: Taşınmâz Bodrum ilçesi, Türkkuyusu Mahallesi. Çeşmebaşı mevkii, 14 parselde kayıtlı olup içerisinde tçk katlı 30 metrekare yığma bi- na vardır. Değen: 10.056.000.000.-TLclir. ' " • • Tapu kaydı: Bodrum ilçesi, Türkkuyu Mahallesi. Gökçeler mevkii, cilt: 2. sahife: 196. ada: 71 ve 15 parselde kayıtlı 357.27 merrekare miktann- daki arsa. Evsafı: Taşınmâz Bodrum ilçesi, Türkkuyusu Mahallesi. Gökçeler mevkii. 15 parselde kayıtlı olup arsa vasfındadır. içerisinde harap taş binalar ile iki adet tek katlı bina vardır. 3. derece arkeolojik SİT alanı içerisinde eski eser niteliğindeki iki adet ev Ahmet Bodur tarafından yapılmıştır. Değeri: 2.276.420.000.-TL'dir. Saüşşartian: 1- 3 no'lu parselin satışı 29.12.1995 günü saat: 10.00'dan 10.15'e kadar, 20 no'lu parselin satışı 29.12.1995 günü saat: 10.30'dan 10.45'e kadar. 14no"lu parselınsatışı 29.12.1995 günüsaat: 11.00den 11 15"ekadar. 15 noMuparselin satışı29.12.1995 günüsaat: 11.30'dan 11.45"e kadar. BodrumHükümet Konağı önündeaçıkarttırmasuretiyleyapılacaktır. Bu arttırmada tahmin edilen kıymetin % 75'ini ve rüçhanlı alacaklılar varsa alacakları mecmuunu ve satış masraflarını geçmek şartı ile ihale olunur. Böyle bir bedelle alıcı çıkmazsa en çok arttıranın taahhüdü baki kalmak şartıyla 8.1.1996 günü aynı yer ve aynı saattlerde ikinci arttırmaya çıkan- lacaktır. Bu arttırmada da rüçhanlı alacaklılann alacağını ve satış masraflannı geçmesi şartıyle muammen bedelin % 40'ına ihale olunur. 2-Arttırmaya iştirakedeceklerin. tahmin edilen kıymetin yüzde 20'si nispetindepey akçesi veyabumiktar kadar milli birbankanınteminat mek- tubunu vermeleri lazımdır. Satış peşin para iledir. alıcı istediğinde 20 günü geçmemek üzere mehil verilebilir. Tellâliye resmi. ihale pulu. tapu harç ve masrafları alıcıya aittir. Birikmiş vergiler satış bedelinden ödenir. 3- Ipotek sahibi alacaklılarla diğer ilgililerin (*) bu gayrimenkul üzerindeki haklarını hususiyle faiz ve masrafa dair olan iddialarını dayanağı belgeler ile on beş gün içinde dairemize bildirmeleri lazımdır. Aksi takdirde hakları tapu sicili ile sabit olmadıkça paylaşmadan hariç bırakılacak- lardır. 4- Satış bedeli hemen veya verilen mühlet içinde ödenmezse lcra ve Iflas Kanununun 133. maddesi gereğince ihale feshedilir. İki ihale arasın- daki farktan ve % 10 faizden alıcı ve kefilleri mesul rutulacak ve hiçbir hükme hacet kalmadan kendilerinden tahsil edilecektir. 5- Şartname. ilan tarihinden itibaren herkesin nörebilmesi için dairede açık olup ınasrafı \erildiei takdirde isteyen alıcıya birörneği gönderile- bilir. 6- Satışa iştirak edenlerin şartnameyi görmüş ve münderecatını kabul etmiş sayılacakları. başkaca bilgi almak isteyenlerin 1995 12 sayılı dosya numarasıylamemurluğumuza başvurmaları ilan olunur. 13 II 1995 (*) llgililtr tabirine irtifak hakkı sahipleri de dahildir. •••'• Basın: 54815 Forum 1 Açış Konuşması OüuzSOYDAN (TÜRKKENT Genel Başkanı) Yöneten Prof. Dr. Ruşen KELEŞ : Sunuş Konuşması Prof. Dr. CevatGERAY Prof. Dr. llhanTEKELİ Konusmacılar Sivil Toplum Örgütleri. Sendıkalar Meslek Örgütlen, Siyasi Partiler. Yerel Yönetimler. Cniversiteler, • Basın-Yayın Kuruluşlan Düzenleyen TÜRKKENT Ev sahibi KONLTBİRLİK MECİDİYEKÖY KÜLTl'R MERKEZİ 25 KASIM 1995 CUMARTESI SAAT 13.30 (Ali Sami Ycn Stadvumu yanı, katlı otopark iistü) KENTSEL YAŞAMA OUYARLl J± l W HERKES DAVETÜDİR. KURSÖGRETMENİ Anadolu lisesi sınavlarına hazırlıkta tecrübeli Türkçe ve matematik öğretmeni aranıyor. Tel.: 251 84 21 - 252 05 97 CepTel.:053 2312 33 42 "- Seçkin Ev: Halkalı 2. Etap Konutları