Katalog

7 EKİN 1995 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Bosna'da savaşan taraflar anlaştı... Ancak, kalıcı banş için taraflarm önünde çok engel var... Baıiş için ateşkes yetmiyor Anlaşma neleri içeriyor ZAGREB(AA)-ABD Başkan Bill Clinton tarafından açıklanan ve "bazı koşullann erine getirilmesı halınde" 10 ekımde yururluge gırecek olan ateskesın ana hatlan şöyle- •Taraflar. ateşkesın yururluğe gıreceğı tanhten ıtıbaren, Bosna- Hersek ın tumünde tüm duşmanca asken faalıyetlen sona erdırecek ve anlaşmanın dığer koşullannı yenne getırecek #Ateşkes. Saraybosna'ya su, doğalgaz \e elektnk sağlanmasından sonra 10 ekımde saat 00 Ol'de yururluge gırecek, ancak Saraybosna'nın soz konusu ıhtıyaçlan karşilanmazsa ateşkesın yururluğe gınş tanhı. eletnk, su ve dogalgazın venlmesınden sonrakı gun saat 00 01 olacak # Ateşkes, barış goruşmelenne ve banş anlaşmasının uygulanmaya başlanmasına olanak tanımak amacıyla, 60 gun ya da banş goruşmelen ve barış konferansı bıtınceye kadar surecek •Taraflar tum sıvıllere ve esırlere ınsanca muamele edecek. BM Koruma Gucu (UNPROFOR) denetımınde taraflar arasında esır değışımı sağlanacak •Ateşkesın fıılen yururluğe gırmesıyle taraflar ateşkesı denetlemekle gorev lı UNPROFOR yetkıhlen>le ışbırlığı yapacak ve ıhlallen derhal UNPROFOR yefkılılenne bıldırecekler •Ateşkesın fıılen v ururluğe gırmesıyle tüm taraflar. Saraybosna ve Gorazde'ye asken amaç dışında serbest gınş ve çıkışı sağlayacak Bosna'da barışa giden yol Anlaşmanın ana noktaları -Saraybosna kentıne elektnk, gaz ve su venlmesı halınde ateşkes 10 Ekım saat 00 01 de, aksı takdırde bunlann venlmesını takıp eden gunde yururiuğe gırecek -Ateşkes 60 gun sureyle ya da Pans'te duzenlenecek banş konferansı brtene kadar surecek, -Esır değışımı yapılacak, -Saraybosna'dan ve Belgrad'dan Gorazde'ye gıden yollar açılacak, Muslumanlar ve Hırvatlar - Su ulaşım hattı Pompa ısîas>onıan E ektnk ulaşım hattı -Hırvatıstan. Bosna ve Sırbıstan dan temsılcıler 25 Ekım'de ABD'de bır araya gelecek -BM UNPROFOR askerlerının sayısı 9 bın kışı azaltarak 21 bıne çekmeyı planlıyor -Banş anlaşması once UNPROFOR sonra çok uluslu bır guç tarafından denetlenecek -Sırbıstan uygulanan BM ambargosunun kaldınlmasını ıstedı AFPgra» Dış Haberler Servisi- Eskı Yu- goslavya topraklannda uç buçuk yılı aşkın bır suredır devam eden savaşa bır nokta koymak amacıy- la taraflann ateşkes konusunda an- laşması banş goruşmelennde kat- kisı bulunan ülkeler tarafından memnunıyetle karşılanırken başta Bosna barışının mıman olarak go- rulen Richard Holbrooke olmak uzere pek çok Batılı dıplomat ateş- kes anlaşmasına karşın Bosna'da kalıcı banşın sağlanmasının hâlâ çok zor olduğunu bıldınyorlar Holbrooke buyuk bıradım atıl- dığını. bununla bırlıkte donulen koşenın arkasında banşın gozuk- medığını ıfade ederek bundan sonra katedılmesı gereken yolun azımsanamayacak kadar çok ol- duğunu soyledı \BD Dışışlen Bakanlığı'ndan dun yapılan açıklamada. Bosna- Hersek'te lOekımdekı ateşkesın ardından Washıngton"da 25 ekım- de yapılması planlanan banş go- ruşmelennın 30-31 ekımekaydı- rıldığı bıldınldı ABD Dışışlen Bakanlığı sozcusu Nicholas Burns. >enı tanhın Hırvatıstan Cumhurbaşkanı Franjo Tudj- man'ın ısteğı uzenne sap- tandığmı soyledı Burns. Tudj- man'ın ulkesınde 25 ekımde seçı- me gıdıleceğını belırtmesı uzen- ne tanhın ılerı alınmasının karar- laştınldığını bıldırdı Burns. Hır- vatıstan Cumhurbaşkanı Tudj- man'ın 10 ekımde vururluğe gıre- cek ateşkes anlaşmasına ulkesı- nın uyacağını belırîtığını de bıl- dırdı Burns "ABD'nin Bosna arabulucusu Richard Halbro- oke'un Tudjman ile vaptığı go- riışme sonrası, Cumhurbaşka- nı ateşkese uyulacağı konusun- da guvence verdi" dedı ABD asker gönderecek <\BD Başkanı Bill Clinton. ul- kesinın barışı uygulamak ıçın Bosna'da savaşan taraflann ateşkes konusunda anlaşmasına karşın çatışmalar süriivor. Bosnalı bir Sırp askeri banşı bir kenara bırakmış. Kljuc kenti yakınlanndaki Hovvitzer toplanndan birini ateşlivor Bosna-Hersek'e asker gonder- mek zonında olduğunu soyledı Clinton. dun bır dış polıtıka kuru- luşunda vaptığı konuşmada. as- ker gonderme konusund. Cumhu- nyetçıler ınçoğunluktabulundu- ğuKongre'dendestek ısteyeceğı- nı de belırttı Bosna'da sağlana- cakkınlgan bır barışı ancak NA- TO'nun etkılı bırbıçımde koruya- bıleceğını belırten Clinton. " Bu nedenle NATO'nun lideri ola- rak kendi pavımıza duşen rolu ovnamalı ve muttefiklerimizle birlikte, NATO komutası altın- da orava askerlerimizi gönder- meliviz" dedı Rusya ambargoyu deliyor Rusya Devlet Başkanı Boris Veltsin ın Sırbıstan ve Kara- dağdan oluşan Yenı Yugoslav- ya'ya doğalgaz verılmesınıongo- ren bır kararnameyı ımzaladiğı bıldınldı Rusya Meclıs Başkanı Ivan Rybkin. Yeltsın ıle goruş- mesınden sonra alt meclıs Du- ma'da gazetecılere vaptığı açıkla- mada, Devlet Başkanı'nın kendı- sıne Rusya'nın Venı Yugoslav- ya'ya yönelık BM yaptınmlannı tanıma>arak bu ulkeye gaz ve gaz urunlen venlmesını ongoren kararnamey ı dun ımzaladığını söyledığını kaydettı Rvbkin. kendısının ve Yelt- sın'ıneskı Yugoslavya'ya yonelık y aptınmlann ışle\ ını v ıtırdığı ko- nusunda hemfıkır olduğunu ıfade ederek, yaptmmlan kaldıran dı- ğer kararlann da devamının gele- cegımduşunduğunukaydettı An- cak Ivan Rybkın, ıkıncı bır açık- lamavaparak ılk açıklamada Yelt- sın'ın bır oncekı açıklamada "Ye- ni Vugoslavva'va doğalgaz ve- rilmesini öngören kararname- >i imzaladığını" soyleyerek ha- ta yaptığını belırterek dun alınan karann Bosna-Hersek'ı kapsadt- ğını yanı, hem Sırp tarafına hem de Hırvat-Musluman tarafına do- ğalgaz venlmesını ongorduğunu soyledı Bosna-Hersek'e verılecek do- ğalgaz Sırbıstan uzennden geçen boru hattı uzennden sağlanacak Uzmanlar Sırbıstan'ın boru hat- tından ızın almaksızın gaz çeke- bıleceğme dıkkat çekıyorlar Bu arada. Eskı Yugoslavya"da banşın kurulması ıçın oncekı gun ttalya Dışışlen Bakanı Susanna \ngelli başkan lığında Roma'da toplanan Bosna-Hersek "Geniş- letilmiş Temas Grubu" toplan- tısı dun sona erdı Toplantıdan sonra duzenlenen basın toplantı- sında. sadece savaşın yıktığı yer- lerde mudahaleyı ongoren Fran- sız-Alman teklıtının yanısıra, Italyanlann. AB'nın daha genış mudahale aianını ongoren teklıfı destekledıklen bıldınldı Çatışmalar anlaşma dinlemiyor • Boşnaklar ve Sırplar 10 ekım tanhmde yürürlüğe gırecek ateşkes öncesinde mevcut sınırlannı genışletmek amacıyla yoğun bir askeri faaliyet içine girdıler. Sırplar dünkü çatışmalarda Kljuc kentini gen aldı Dış Haberler Servisi- ABD Dışışle- n Bakan Yardımcısı Richard Holbro- oke taraflann ateşkese uymalannı sağ- lamak ıçın Bosna-Hersek'te savaşan taraflarm lıderlenyle goruşmelennı sürdururken gerek Boşnaklar gerekse Bosnalı Sırplar 10 ekım tanhınde baş- layacak ateşkes oncesmde topraklan- nı genışletmek amacıvla yoğun asken faaliyet ıçensınegirdıler Sırplanndun duzenledıklen saldınlarda bır sure on- ce Boşnak bırlıklenne terk ettıklen Kljuc kentını gen aldıklan bıldınldı Bosnalı Sırplann kuzeybatı Bos- na'da yoğun bır saldınya geçtıklennı bıldıren BM gozlemcılen buna karşı- lık Bosna-Hersek hükumet bırlıklen- nın Hırvat topçusunun da desteğıyle bolgeyı koruduğunu ve son bıra> ıçe- nsınde Sırplardan aldığı topraklan ge- n vermedığını duyurdu Hırvatlar Bihaç'a ilerliyor Ote yandan BM yetkılılen tarafın- dan Zagreb'de yapılan dığer bır açık- lamada Hırvatıstan ordusunun Bosna sınınnı geçerek Bıhaç kentıne doğru ılerledığı bıldınldı Kentın geçen ay ıçensınde hukumet bırlıklerı taratın- dan ele geçırıldığını hatırlatan BM yet- kılılen "Bolgede 3 bin 500'den fazla Hırvat askerinin varlığını tespit ettik" dedıler Bosnalı Sırp ordusu Bosna nın ku- zeybatisindakı Kljuc kentını dun yenı- den ele geçırdı Bosnalı Sırpların ha- berajansı SRNA, Banja Luka'nın gu- neybatısında bulunan Kljuc kentının. Sırp guçlerının elıne geçtığını duyur- du Kent, Hırvat ve Musluman bırlıkle- rının ortak operasyonlan sırasında Vluslumanlann elıne geçmıştı Sırp saldınlan surerken Bosna Her- sek Cumhurbaşkanı Alia İzzetbegmiç. bır açıklama yaparak bölgedekı aske- n operasyonlann 10 ekıme kadar de- vam edeceğını soyledı tzzetbegov ıç duzenledığı basın top- lantısında "Bosna'daki durumda hiç- birdeğişiklik.vok. \sken açıdan hiçbır şe> durmadr dedı Bosna Cumhur- başkanı. dun sağlanan ateşkes anlaş- masının cıddı bır gelışme olduğunu ve bunasadıkkalınacağınaınandığını be- lırttı ve "Biz anlaşmaya sadık kalaca- ğız. Sırplar da uyarsa bu oniann yara- nna olur" dedı BOSNA-HERSEK'TEKİ KANLI SAVAŞHV KRO!VOLOJİSİ Uç buçuk yıl süren kavgaPARlS (AA)-Bosna'da savaşan taraflar arasında bugun sağlanan ateşkes, 3 5 buçuk yıl once başlayan savaşın bır sonucu Savaşın onemlı aşamalan ıseşoyle 29 Şubat 1992: Bosnalı Hırvatlar veMuslumanlar, duzenledıklen referandum sonucu Bosna Hersek'ın bağımsızlığını ılan ettıler 5 ülsari: Sırpiar'ın çoğunlukta olduğu Federal Ordu, Saravbosna"yı kuşattı 6 nfsan: \B. Bosna Hersek'ı tanıdı Bosnalı Sırplar da "Sırp Curahuriyeti'' adıyla kendı cumhunyetlennı ılan ettıler 7 nİSan: BM, eskı Yugoslavya'ya 14 bın asker gonderme karan aldı 22 mayiS: Bosna Hersek BM'ye uye oldu 3 Temmuz Hersek-Bosna Hırvat Devletı kuruldu 26/27 ağUStOS: Eskı Yugoslavya konusunda Londra'da konferans duzenlendı Sırbıstan "saMırgan1 " olarak belırlendı 9 ekİITI: BM, Saraybosna uzennde uçuşa yasak bolee ılan ettı 25 Mart 1993: Nevv York'ta. Muslumanlar ve Hırvatlar arasında Vance-Ovven Banş Planı ımzalandı Plan ! 16 mayıs'da Bosnalı Sırplar tarafından 'reddedıldı ;12 nİSan: NATO'nun, BM tarafından 'ılan edılen uçuşa kapalı bolgede operasyon başlatıldı 21 tiisan: BM, Srebrenıca kentını "giivenli bölge" ılan ettı '.7 mayiS: Srebrenıca'dan sonra Saraybosna. Tuzla, Zepa. Gorazde ve Bıha^ da guvenlı bolge ılan edıldı 20 ağUStOS: Bosna banşı konusunda Ovven-Stoltenberg banş planı sunuldu Bosnalılar Eylül aymda planı reddettıler 3 arallk: Bosna topraklannın bolunmesı konusunda Cenevre'de yapılan goruşmeler başansızlıkla sonuçlandı 5 Şubat 1994: Sarav bosna'daki pazar yenne havan topu ısabet ettı 68 olu. yaklaşık 200yaralı 9 ŞUbat: Saraybosna'da Boşnaklar'la Sırplar arasında ateşkes sağlandı Başkent çevresındekı 20 kılometrelık alan, BM tarafından, ağır sılahlardan anndınlmış bolge ılan edıldı NATO da Sırp guçlenne ültımatom verdı 28 ŞUbat: NATO'nun ılk hava operasyonu Bosna uzennde 4 Sırp uçağı duşuruldu 1 mart: Bosna Hersek'te Hırvat-Musluman Federasyonu kurulması konusunda, Saraybosna ve Zagreb arasında ABD'nin gınşımlen sonucunda bırçerçeve anlaşması sajlandı 10 nİSan: NATO, Gorazde'dekı Sırp mevzılenne yonelık ılk kez kara operasyonu düzenledı 22 nİSan: Gorazde'ye yönelık Sırp saldınlan sona erdı Sırplar, Saraybosna çevresındekı 20 kılometrelık alandan ağır sılahlannı çektıler 25 nİSan: ABD, Rusya, Fransa, Almanya ve lngıltere'nın katılımıyla Bosna Temas Grubu kuruldu Temas Grubu 13 mayısda, Bosna topraklannın yuzde 51'ını Bosna-Hırvat Federasyonu'na, yuzde 49'unu da Bosnalı Sırplar'a bırakan bır plan sundu 5 ağUStOS: Banş planını reddeden Bosnalı Sırplar'a Belgrad yönetımınden sert tepkı Belgrad yonetımı Bosnalı Sırplan abluka altına aldı 20 arallk: 1 Ocak 1995 gununden ıtıbaren 4 ay süreyle duşmanlıklara son venlmesı konusunda, taraflar arasında anlaşma sağlandı 1 MayiS 1995: Ateşkes sona erdı Taraflar ateşkese pek fazla sadık kalmadılar 23 mayiS: Sırbıstan Devlet Başkanı Slobodan Mılosevıç, Sırbıstan ve Karadağ'dan oluşan yenı Yugoslavya'ya yonelık yaptınmlann kaldınlması karşılığında Bosna'yı tanımayı reddettı 25 ifiayiS: Bosnalı Sırplar Tuzla'yı bombaladılar 71 olu. 150 yaralı 26 mayiS: Bosnalı Sırplar 370'den fazla BM gorev lısını rehın aldı ve 18 hazırana kadar rehın ruttular 3 haZİran: BM Koruma Gücu'nu takvıye ermek ıçın Acıl Mudahale Gucu oluşturuldu 11 temmUZ: Srebrenıca, Bosnalı Sırpiar'ın elıne duştu 25 temmUZ: Zepa da duştu 5 ağUStOS: Hırvat ordusu, Sırp guçlennın kontrolu altındakı Krayına bolgesını yenıden ele geçırdı Hırvat ordusu ve Bosna hukumet bırlıklennın ortak eylemı sonucunda, Bıhaç çev resındekı Sırp kuşarması kaldınldı 13 ağUStOS: Vv'ashıngton, Temas Grubu'nun banş planından yola çıkarak. yenı bır dıplomatık gınşım onerdı 18 ağUStOS: BM, mavı berelı askerlenn Gorazde"den çekildıklennı açıkladı 28 ağUStOS: Saraybosna'dakı pazar yenne Sırp bombardımanı 41 olu, 84 yaralı 30 ağUStOS: NATO ve A.cıl Mudahale Gucu Bosna'daki Sırp hedeflenne yonelık buyuk çaplı bır operasyon başlattı BM, Saraybosna çevresındekı yasak bolgeden ağır , sılahlann çekılmesını ıstedı 8 eylül: Cenevre'de yapılan uç taraflı goruşme sonucunda yenı Yugoslavya Bosna Hersek'ı, Saraybosna yonetımı de Bosna topraklannda ılan edılen Sırp Cumhunyetını tanıdı 14 eylül: NATO operasyonu sona erdıkten sonra, BM ve Bosnalı Sırplar arasında Saraybosna çevresındekı kuşatmanın kaldınlması konusunda anlaşma sağlandı 15 eylül: BM, Hırvat-Müsluman koalısyonunun bolgenın orta ve batı kesımlennde gerçekleştırdığı genış çaplı saldınlar sonucunda topraklann yuzde 50'sını kontrol altına aldığını açıkladı 16 eylül: Saraybosna uzennde, Nısan ayından bu yana kesık olan hava koprusu yenıden sağlandı 26 eylül: Bosna Hersek, Hırvatıstan ve yenı Yugoslavya temsılcılen Nevv York'ta bır araya geldıler Taraflar. Bosna'nın anayasal duzenlemelen konusunda uzlaşmaya vardılar 29 eylül: NATO, ıttıfakın asken yetkılılennden. Bosna'da mavı berelı bırlıklenn yennı almak uzere çokuluslu guç oluşturulmasını ıstedı Kendini zincire vunıp ağzını banrlayan Tahitili bir gösterici nükleer denemeleri protesto edivor. Dış Haberler Servisi - Giınej Pasifîk'te Fransa"nın nukleer denemelere veniden başlamasıvla Fransız alevhtariığ) da vavgınlaşıvor. Önceki gün Günev Polinezva'nın başkenti Papeete'de vaklaşık bin kişi pariamento binasının önıınde gosteri yaptı. Polisin fazla mudahale etmekten kaçındığı gosteri sırasında sloganlar atıldı, marşlar söylendi. Gostericilerin sakin tutumunu gören yetkililer. binanın içine girmelerine ve eylemlerini surdürmelerine izin verdiler. Eylul avında. ilk nükleer denemenin ardından çıkan vaygın şiddet olaylarında polisin tutumunun olaylann genişlemesine neden olduğu iddia ediliyor. Nükleer nefret yayüıyor İsrail Parlamentosu Anlaşma kıl payı onaylandı • İsrail Parlamentosu Filistin Özerk Yönetimi'nin genişletilmesiyle ilgili anlaşmayı 59'a karşı 61 oyla kabul etti. Dış Haberler Servisi-tsraıl Parla- mentosu. FKO ıle Batı Şena'da Fılıs- tın Ozerk Yonetımfnın genışletılme- sı konusunda vanlan anlaşmay ı kılpa- yı onay ladı 15 saat suren tartışmaiar sonucunda onaylanan anlaşma 61 "e 59 oy oranı ıle parlamentodan geçtı Başbakan İzak Rabin bûy uk tep- kıler ıçınde yaptığı konuşmasında "Koşullan biliyoruz, riskleri biliyo- ruz. Riskleri azaltmakve koşuDandü- zeltmek için en iy isini vapacağız" de- dı. Anlaşmaya gore israil. Batı Şe- na'da, Fılıstınlıler'ın bulunduğu böl- geden kuv vetlennı aşamalı olarak çe- kerek bolgede genış katılımlı seçım yapılmasına ızın verecek Batı Sena ve Gazze'nın nıhaı yer- leşım planı hakkında İsrail ıle FKO arasında yapılacak goruşmelere ıse gelecek yıl devam edılecek Parlamentoda oylamanın yapıldığı sırada Kudus'un Zıon Meydanı'nda toplanan aşın sağcı ve yerleşımcıler- den oluşan 10 bınlerce Yahudı. Baş- bakan Rabın'ı hedefalan sert slogan- lar attılar Ellennde "İmzayi halk atmadr y a- zılı pankartlan tasıyan gostencıler. bakanların arabalanna şışeler fırlattı- lar polıslere meşalelerle saldırdılar FKO-Hamas uzlaşması Fılıstm Islamı Dıreniş Hareketf nın (HAMAS) ozerk Filistin Yonetı- mı'ndekı topraklardan İsrail hedefle- rıne saldırmamay ı kabul ettığı bıldı- nldı Fılıstınlı yetkılılerden edınılen bıl- gıye gore HAMAS temsılcılenyle FKO lıden Yaser Arafat arasında sur- durulen goruşmelerde grup Filistin sıyasal hayatına katılımı karşılığında \rafat'a uzun zamandır ıstedığı gu- venceyı verdı Filistin yonetımı ıle HAMAS ın uzlaşma gınşımlennden sonra Isra- ıl'ınHAMAS ınbazıyonetıcılennın surgunde yaşavan lıderlen ıle goruş- mek uzere yurtdışına çıkişlanna ızın verdığı bıldınldı Filistinli mahkumlar İsrail Cumhurbaşkanı E^er VVeiz- man'ın. Batı Şena Filistin ozerk yo- netımı anlaşmasına rağmen ıkı Fılıs- tınlı kadın mahkumun cezalannı af- fetmeyeceğı bıldınldı Cumhurbaşkanlığı sozcusu tarafın- dan yapılan açıklamada. NVeızman'ın 12 Fılıstınlı kadının hapıs cezalannı affettığı. ancak cınayetten hukum gı- yen ıkı kadının cezalannı affetmedı- ğı kaydedıldı