Katalog

SAYFA CUMHURİYET 28 EKİM 1995 CUMARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER Cumhuriyetin Anlamı BÜLErYT SERİM Anayasa Mühkemesı Genel Sekreten Halk kendıhgınden \almzca nıhk ıster ama n ılıgm neıede oldıtgıımı goıemez Halku \ol gosteıetek ılen zekalı bmgeıektıı J.J. ROlSSE4L C umhurı>etle ulkemız tam bagımsizlıgına ulusumuz kımlıgıne kavuşmuş toplu- mumuz cagdaş dun\a top- lumları duzevıne vuksel- mıştır Cumhun>et *\>dın- lanmaDe\nmımız dır Bubüvukde\rımın 12 vıldonumunukutlamanınsevıncını va- şıvoruz Bu denlı bm uk bır de\ nm olan cumhu- n>etı bır sozcugun kalıplarına sıgdırma>a çalışmak, kuşkusuzona ıhanetolur O\ lev- se sozcuğun kapsamım orta> a kov, ma> a ça- lışmak gerekır CumhuriyeL temel kuruluşları hak ve ode\lerı\le bır ılkeler toplulugu Atatürk- çu rejımın adıdır Cumhurıvet ulusal bı- lınç ve butunlük ıçınde barişa bağımsızlı- ğa. ınsan hak ve ozgurluklenne da\alı ul- kenın yonetımını sosval adalet ve Ataturk de\nm ve ılkelen doğrultusunda amaçla- vansı>asal bırvarlıktır Devrinudurgunlugun alı^kanlıâın hare- ketsızlığın duşmanıdır Bu durağan kav- ramlar dev n mcı 1ıkle bagdaşamaz Dev nm- cılıkte duraklama>a ver voktur Çunkü bı- lım \e teknıgın gelışmesı çagdaş >a>amın koşullannısureklıdegıştırır Devrımcılığın amacı toplumun bu koşullara uvgun venı vaşam bıçımıne kav uşturulmasını sagla- maktır Devrımcıolmayantoplumlarçagın gensınde kalıp somurge olma\a mahkum- durlar Anavasa TurkıyeCumhurıvetı nı toplu- mun erıncı (huzuru> ulusal davanışma \e adalet anlavışı ıçınde ınsan haklanna sav- gılı Ataturk ulusçuluguna bağlı basjan- gıçta ver alan teme! ılkelere dayanan de- mokratık laık \e sosval bır hukuk devletı olarak tanımlamıştır Turkıve Cumhunvetı herturlu saltanat kışı ve grup egemenlıgını reddeden demok- ratık bır vapıva sahıptır Demokratık dev- let egemenlıgın bır kışı. grup va da sınıt- ça bellı kışı grup va da sınıf vararınakul lanılmadıgı ozgurve genel seçımın ıktıda- ra gelmede va da ıktıdardan aynlmada tek >ol kabul edıldıgı ıktıdarın ulus jararına kullanıldıgı bırvonetım bıçımıdır Hukuk dev letı hukukun ustünlugu te- melıneoturur Hukukun üstunlugu hukuk devletının vonetılenlere hukuk guvenlıgı \e guvencesi saglavan bır duzen kurması- nı zorunlu kılar Bovle bır duzenın kurul- ması genel nesnel sureklı kurallarla olur ve devletın tum etkınlıklerının bu kurallar ıçınde kalmasını ve bu kurallara uygun ol- tnasını gerektırır Bu uvgunluguyargı sag- lar '»asama ve )untmenın tum ışlemlerı vargınındenetımınebaglıdır Devletın tum organlan uzerınde hukukun mutlak ege- menlıgı vardır Bu egemenlık ıç hukuk yo- nunden oldugu kadar butun uvgar ulkele- rın benımsedıgı genel hukuk ılkelen vo- nunden de geçerlıdır Hukuk de\ letı ınsan hak ve ozgurlukle- nne savgılı devletîır Bu hak ve özgurluk- len koru> an bır hukuk duzenı kurar v e sur- dunır Bu baglamda ^endıkalaşma ozgurlu- gune özen gosterır Çunku bu ozgurluk bır \andan demokrasıve dayalı duzenı oluştu- ran kışılıge baglı ote \andan da toplumu çagdaş uvgarlık duze> ıne en>tırme amacı- nı guden sosval veekonomık hak veodev- lerlevakındanılgılıdır Insan haklanna sa>- gılı olmavan davranışlannda hukuka uv- mavan bıryonetımı bu tutumundan cavdı- ran onu meşruluk ve hukuksallık sının ıçınde kalmak zorunda bırakan guç vargı gucu ve vetkisidır Toplumun ennunın vegonencınınlrefa- hının) guvenhk altına alınması hukuk dev - letının görev ıdır Bu da hukuksal durumlar- da kararlılık göstenlerek ve kamu varan gozetıierek saglanır Kamu yararı toplu- mun çıkarlannın ozel çıkarlann onunde tu- tulmaMnı ozelçıkarlargozetıierekvasag- karılamamasinı anlatır Sosval dev letolma sosval haklankurup koruvup kollamavı gerektırır Sosval hak.- larbırekonomıkogretınındegıl ınsanlıgın adalet duvgusunun urunudur Insanonuru- na saygının ve bırevı kutsal bır varlık ka- bul etmenın kaçınılmaz sonucudur De- mokratık sosyal hukuk dev letı bıleşkesı ınsan hak ve ozgurluklenne savgılı olma- nın vanında bırevın erınç ve gonencını ger- çekleştınpguveneevealan bıre\ ıletoplum arasinda denge kuran guçsuzlen guçluler karşısında koruyan emek-serma\e ılışkısı- nı dengelı bıçımde düzenleyen. çalışanla- nn ınsanca yaşaması ıçın gereklı onlemle- n alan ışsızlığı önleven ve ulusal gelınn adıl dağılımını saglayan devlettır Cumhunvetın laık nıtelıgının asıl anla- mı ve amacı dın ve devlet ışlerının bırbı- nnden ayrılması dunya ışlerının dın kural- larıyla vurutulmemesı başta egıtım \e hu- kuk olmak uzere tum duzenın ve toplum- sal ılışkılenn dunvasal kurallara dayandı- rılmasıdır Dın \e ınanç ozgurluğu öbur ozgurlukler baglamında laık duzenın sag- lavıpguvence>ealındığıalandir Buozguı- lukten dogan hakların bırevın tınsel (ma- nev ı) v a^amını aşıp toplumsal alana karış- masının toplumun ve ulusun erıncını ve çıkannı tehdıtedenevlem vedavranısado- nuşmesının devletçe onienmesı zorunlu- dur Hırıstıvan dınınde bır ruhban sınıf ve kutsal mtelıkte dın adamları ve dını lıder- ler bulundugu ıçın dev letın dın ışlenne ka- nşmaması benımsenmış hatta zorunlu go- rulmuştur Bu toplumlarda laıklık ılkesı ıkı vanlı ı^lemektedır Ancak bu genellestın- lıp laıklık ılkesıne maledılemez Dın ışle- nvle ugraşanların devletten tumuvle avrı ve bagımsız oluşunun laıklık anlavışında bırılkegıbıbenımsenmesiancak Hırıstıvan dınını benımsemış toplumlara ozgü bır so- nuçtur Bunun laıklıgı benımseyen tum toplumlar ıçın genelleştırılmesı olanaksiz- dır Çunkü, Muslumanhkta ruhban sınıf ol- madığı gıbı kutsal mtelıkte dın adamlan v e dını lıderlerde voktur Bu yuzden Muslu- man toplumlarda laıklık ılkesı tek yanlı ış- levenbırvapıvasahıpolabılır bızegoreol- malıdır da Devletın dını denetım altında tutmasi olanaklıdır "\navasamiz de bu vo- lu ızlemıştır Cumhurıyet kavramının ıçını dolduran ılke ve mtelıklere ıhşkm bu kisa açıklamalardan sonra bırazda bunların de- giştırılemezlıgı uzerınde durmak ısterız Anayasanın 4 maddesınde I maddedekı devletın bıçımının cumhurıvet olduguna ılı^km kural ıle 2 maddesındekı cumhun- vetın nıtelıklerının ve 3 maddesındekı ku- rallarındegıştınlemevecegıbuvruklaniTiis- tır Çagdaşanavasalar kurduklarırejımııs- tenmeven ve uvgun olmavan degışıklıkle- rekarşı koruvan veguvence altına alan ku- ralları ve kurumları da ongormuşlerdır A.na> asamızdakı ""degıştınknıezlık" kura- lı da bo> le bır duzenlemedır Anılan maddeye gore degıştırılemeve- cek olan sovut b'ır kavram değıl ıçı \ta- turk ılke ve devnmlerıvle dolu bır dev let va- pısı cumhurıyetrejımıdır Anayasanın 1~4 maddesındekı devnm \asalan cumhurıvet rejımının temelını oluşturur Başlangıçta ver alan "\taturk De\nm \e Ilkelen" de- > ışındekı "de\nm"len so> uttan somuta ın- dırgeyen 17 4 maddedekı devrım vasala- rıdır "O"> nun devrımlerı bu vasalarla ger- çekleştınlmıştır "t De\nm*'kavramının ıçı- nı buvasalardoldurur Budurumda"değış- Orileraez" kapsamına devrım yasaları da gırmektedır \navasava bovle yasaklavıcı bır kural koymanın amacı tarıhsel olusum \e gerçekçılık surecınde dogup bugunku bıçımını alan Turkıve Cumhunvetı nı çe- şıtlıgoruş varsayım yontem veıdeolojıle- re dayanarak ıncelevıp degışık sonuçlara saran cumhurıvet tanımlanna varmayı on- lemektır TurkıveCumhunyetı'nınnıtelıgı Ataturk Devrımlerı yle ve bu devnmlenn getırdıgı ılkelerle belırgınleşmiş v e bu ana- yasamıza vansımıştır Cumhunyetın bu ıçenk ve mtelıgıv le ko- runması dogal vaşa gore degıl gonul va- şına gore gençlere duşmektedır Odun ve- rılerek bır vere vanlamaz Elımızı çabuk tutmazsak gelecekte koruvup kollavacak degerler bulamavacagız Bılesınız kı, ıkıncı cumhunvetçıler Tur- kı>e vı Ankara sız vonetmek ıçın kolları sivadılar ARADABIR KER4METTIN ÇETIN Tauh Oğıetmem Bu Gençliğe Kıymayın... 1968 gençlığı ıle gunumuz gençlığını duşunuyorum da gunumuz gençlığı "ağlayan ayva 1968 gençlığı "gulen nanm " Bu gunun gençlığı ayrı bır kışılığe bu- runmuş ayrı bır kımlıkle donatılmış Gunumuz gençlığıyurt halksorunlarındanuzak gu- nunu gun etme peşınde koşan aydınlıkbırTurkıye nın turkusunu soylemek yenne, karanlıkta ız arayan bır gençlık konumuna getırılmış Gunumuz gençlığınde duşunce uretme yok yaratı- cılıkyok bılgılenme ısteğı yok duşunsel tartışma yok Futbol var moda var çılgınca eğlenmek var Bıkma- dan usanmadan her gun kupon kesme var kupon bı- rıktırme var Ama bılgıye kulture emeğe deger verme yok Nasılolsunkı oylebıreğıtımsunuluyorgençlığı- mıze Gunumuz gençlığınde sanat aşkı kıtap okuma alış- kanlığı televızyon kulturu yok Gençlık televızyon ka- nallarında ızlenmesı gereken ılerısı ıçın yararlı olabıle- cek ızlencelerı (programları) değıl yalnız o an ıçın ken- dılerıne hoşça zaman geçırten sıradan ızlencelerı ızlı- yorlar Nasıl ızlemesınler kı buyuklerınden oyle goru- yorlar 1 Gunumuz gençlığı arabesk sanatçıları, futbol takım- ları ıçın yollara dokulup kavga-dovuş edıyorlar (hatta oluyorlar-olduruyortar) ama çok cıddı toplumsal so- runlar karşısında ya da yaşamsal onem taşıyan olay- lar ve olgular karşısında kıllarını bıle kıpırdatmıyorlar Nasıl kıpırdatsınlar kı gençlık toplumsal sorunlardan, sıyasetten uzaklaştırılmış moda deyımle depolıtıze edılmış bır gençlık Gunumuz gençlığınde cıddıyet yok, durustluk yok sorumluluk gorev bılıncı, gelecek duşuncesı, hepsın- den onemlısı toplumcu duşunce yok Nasıl olsun kı toplumcu duşunce rafa kaldırılmış, toplumcu duşu- nen yazın ve duşun adamlanmızın başına gelmedık kal- mamış Bugunku gençhkte saçını her gun değışık modele sokma var Yabancı marka gıysı gıyme yarışı var Bo- yalı basının şansın promosyonun peşınden koşma var Sıgara, ıçkı, kahvehane var Gençlığın hepsı mı boyle'' Pek azı dışında hepsı boy- le Işte yenı dunya duzenınde ulkemız gençlığıne hep balık verılıyor Nedense balık tutmasi og'etılmıyor Ama bu gençliğe hıçbır zaman suç bulamayız Çun- ku gençlık yukanda da belırttığımız gıbı bu konuma ge- tınlmış Sevgılı ağabeyımız Erdal Atabek'ın dedığı gı- bı "Toplumsal ıkıyuzlulukle, guvensızlıkle sevgısızlık- le kuşatılmış gençlıkten" daha ne beklenebılır kı' Ne yazık kı 12 Eylul zıhnıyetı ve daha sonrakı sos- yal-sıyasal yapılanma gençlığı bu duruma getırdı Bu- gunku gençlık tablosu 12 Eylul askerı generallerının fırçasında şekıllendı uzenne vernığını de Ozal lı yıllar çektı Gençlık ne yapsın kı okullarımızda dın kulturu, ah- lak bılgısı dersı zorunlu ders bıyolojı felsefe derslerı seçmelı derslere donuşturuldu Neredeyse gunumuz- de ınanç aklın duşuncenın bılımınonunegeçıyor, hat- ta geçtı Ortaçağ Avrupası nda da ınanç duşuncenın bılmem kaç kılometre onunde gıdıyordu Sonuç olarak duşuncelerın soylenmesının yasak- lanmadığı halkı sevmenın cezalandırılmadığı, gerçek- lerı soylemekten korkulmadığı koşe donuculuğun, bı- reysel çıkarcılığın teşvık edılmedığı bılımın, sanatın emeğın ve erdemın dışlanmadığı bır gelecek ve duşun- ce ortamı dıhyorum Ben de bır gencım Ne olur, bana da bu gençliğe de kıymayın efendıler SHOW "Ekranda Yapamadıklarım' Cuma - C tesı Saat 00 30 Tel- 272 96 54 - 266 09 77 SEYDÎŞEHtR ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ HÂKL^lLİĞt'^DE^ EsasNo 1994 200 Davacı Makbule Fılız tarafından Muharrem Fılız alevhı ne açılan noşanma da\ asının mahkememızden v enlen ara ka rarı gereğmce Davalı Muharrem Fılız ın tum aramalara rağ menadresıtespıtedılememısolduğundan gazetevoluıleıla- nen teblığıne karar verılmış olup davalı Muharrem Fılız ın 3 11 1995 gunu saat 09 00 dakı durusmada hazır bulunma- sı veya kendısını bır vekıl ıle temsıl ettırmesı aksı takdırde vargılamanInvokluğundagorulupkararve^le^.egıhu^usuıla- nen teblıa olunur Basin 4~92~ 29 Ekim'ler ve Biz... RAEET KILINÇER Çıftçı T anhın akı>ı ıçerisınde sureçlerı etkıleven dengelerugrunavuzvıllarca korkunç ug- raşılar vermıştır ınsanlık Sureçlere olumlu dengelerın egemen oldugu do- nemlerde ınsanlar daha rahat daha oz- gur vasavıp daha hızlı gelışebılmtş olumsuz denge- lerın egemen oldugu donemlerdevse aci setalet ve genlemeyıen hızlı bırşekıldevaşamışlardır Bugun ıı, ınde bulunup yaşadıgımız çalkantı lan butun bo> ut- laııvlaalgılamava çabaladığımı/da >ervuzu ınsan- İjrının ortak evlemlennı gercek anlamda a>nştmp vorumlamadan saglıklı bır duşunce vapısına ulaş- mak olası degıldır Toplumları dolayısıvla toplumumuzu bınlerce vıldan bu vana suregelen uygarhk vuruvuşunden avırmak avn duşunnıekde olası degıldır Bunun en buvuk kanıtı Anadolu ınsanımızın M. Kemal \ta- turkonderlıgınde gerçekleştırdıgı 1923 devnııııdır 1923 devrımı ulusal savaşımıztn başarıva ulastıgı tanh olmakla kalmavıp. aynı zamanda ınsanlarımı- zın bııı vıllar boyu bevınlerıne takılmış olan kelep- velennparçalanıpatıldıgı devnmdır tnsan sovunun ortak tanhııncelendıgınde M Kemal Ataturk onder- lıöınde gerçeklestırılen 1923 devrımının hangı ama- ca vonehk oldugu çok açık bu şekılde gorulecektır Lvgarlık tarıhının akışı ıçerısınde donemlerı etkıle- ven dengelerı değıştırmek uğruna buv uk mutadele- leı olmuş bu mutadeleler sonutunda doneme ege- men olacak sureçler başlamistır A.rtıkgunumuz dun >asının koşullan degı^miştır Bır kaç avlık venılık lerın bıle eskıyebıldıgı gunumuzde teknolojının gu- cu sınırsızlaşmış doneme egemen dengelenndegış- tınlmesi çok kısa zaman dılımınde gerçekleştırıle- bılecek bır olgu konumuna gelmıştır Llusumuzun uvgarlık vuruvu^une katılmasını saglavan 1923 devrımı bugun 7 3 va^ına basivor Cumhurıyet tanhımızın vapraklan ulusumuzu u>- garlık >uruvuşiınden koparmavı hedefleven guçle- nn kepazelıklerıv le doludur Bılerek egıtımM/ bıra- kılnıış beyınlerı kelepçelenınis ınsan toplulugu bır çıg topuna donuşmuştur Bırçagrıvla ınsanlarımız sokaklara dökulebılmekte kurulmasi duşunıılen sis- temınprovalarıvapılmaktadır Laıkcumhurıvetımı ze duşman guçler devlet ıçındekı orgııtlenmelerını tamamlamiî devletiı»ınde ^taturk uanmak savun- mak mumkun olmamaktadır C umhurıvetımızın en tazlabelbagladığı gençlıgımız şenatçı guçlerın \u- valandıgı egıtım sıstemımız ıçınde korleştırılmeye devam ettırılmekte bılım ve ozgur ınsan vetıştır- mekle >ukumlu unıversite oğretım u\elerımız laık sıstemden maaşlannı alıp şenatçı sısteme kadro ve- tı^tırmektedırler Şımdıkı yazıda jazılıp dıle getınlenlerın belkı bın- lercesı degışık zaman ve ortamlarda dıle getırılmış am.ak ıçerdıklerı kavgılara veçozum onerımlerıne isgal edılmış kadrolarca ıtıbar edılmedığınden he- nıen tumu boslukta kalmıştır Devlet sistemmı de- gıştırmeve çalışan \taturk ve laık cumhurıvet duş- manlarınmhesabakatmadıgı bırguç \arkı oda bız cumhurıvet ınsanlarıdır Cumhunvetımızın vetıştır- dıeı ınsanlar olarak bız yaşamı sadece bızlerı ılgı- lendırdıgı kadar algılamadık algılamıyoruz geç- mışten gelen ınsanlık bırıkımıne ve sevgısıne sahıp çıkmanın vanı sıra gelecek kuşaklara kar^ı da sorum- luluğumuz olduguna ınanan ınsanlarız Bu sorum- luluöu hıç bır beklentımız olmakMzın vuregımızın dennlıklerındeduvuınsuvoruz 'l ııreklerımızdesev gılenmız veonurlanmızdanba^kahiv bırşevesahıp olmav an ınsaniarolarak ı.umhunvetımızı sev ıvoruz Bız ıllerdevalı ılçelerdekavmakam emnıvetbırım- lerınde mudur unıversıtelerde oğretım uvelerı degı lız Bız vurtdışında muİNİerı vatanda^lık hakları olanlardan degıhz Bız bu vurdun VlPhızmetlerın- den vararlanan onemlı kesımlerınden degıhz Bız halkın paralarını çalan onabuna peskeş çektıren ko- kuşmu> duşuncenın u>elerı degıhz Bız daglarda çoban tarladakı çıftçı kentlerdekıemekçılerız Bız nasırlı elı vanıkvuregı avdınlık bakışıvla \nadolu ınsanıvız Bız cumhunvetımızın koruvucusu onıın sahıplerıvız Bız (.umhunvetımıze ıkı vamalı çora- bındanbınsinı bagışlavanlarınogullarıvız Bız cep- heleıde salkım saçak olenlenz Bız 192^ te bevın- lerdekı kelepçelen parçalavanlarız Bız tavrını olumlu gelışmeler vönıınde koyabilnıış mılvaj(|arca ozgurluk ınsanıvız Bu cumhurıyet bu 29 Ekım ler bızım Bız Mustafa Kemailenz Ey genç arkadaş, sorgula! E v genç arkadaş sorgula Senden ov ıstevenı sorgula Sana ış onerenı para onerenı -.orgula Sana ıkı aııahtar onerenlen sorgula Boş butçe>ı dolu gosterenlen paıavı pul edenlen sorgula Bu butçevle borç batagından naMİ çıkılaı.agını sorgula (,ağ atladık çag atlattık dıjenlen sorgula Onurlu bır ulusun bıırava nasıl geldıgını sorgula Sana pembe tablolar çızen medvavı sorgula Sana Noel Baba nın renklı ovuncakları gıbı annaganlar sunanlan sorgula Bu degırmenın suvıınun nereden geldıgını sorgula Hangı gızlı ellenn nerelere uzandıgını sorgula Sana uzanan elın cınsını sorgula Toplumu ıkı kutuplu dev lerle cuceler halıne getırenlen sorgula Senın gıremedıgın buvuk otellerın lobılennde veşıl dolarlan kımlenn nasıl savurduğunu sorgula Verdıgın vergılenn nerelere gıttığını sorgula Senın alınterınle kımlenn nasıl zengın oldugunu sorgula Bankaları devlet ışletmelennı babasınınçıttlıgı gıbı kullanıp zarara soktuktan sonra haraç-mezat satanları sorgula Çalıp-çırpıp butçeyı kevgıre dondurenlen sorgula Tuvu bıtmemışyetımlenn hakkını vıyenlerı sorgula Senı seçım zamanı kullanıp bır koşeve atanları sorgula Tum ınsan hakları sozleşmelenne ımza atıp da senı ınsan '»erıne koymavanlan sorgula Lıberal ekonomı derler ınanma sorgula Boş sozler boş katalardan çıkar. bunu unutma Aziz Nesın ın vuzdealtmışından olma Gulen dudaklar arkasındakı gıcırdavan dışlen »enın usun karşısında kuçulen bevınlerı senın juregın karşısında ezılen yureklen unutma Unutma sana vol gosterenı Senı kurtaranı •Ben' vok olmalı bu toplumda Bizvanz bızkrvar Sana armagan ettı ulıı onder Vtarurk-bıı ı.umhunvetı bu jurdu Varınlar senın Sen eğme başmı arkadaşım Sevim Nebıoğlu Emeklı Ogretmen Ataturkçu Duşunce Dernegı Lvesı BUGÜN 14.30 GERÇEK KESİT BUGUN 18.00 TAPON 21.00 YORU-YORUM 21.30 BEYAZMA5A 23.30 CUMARTESİ SINEMASI PENCERE Kapitalisder Moskova'yaL Yazgı Osmanhca deyışıyle 'kader' sozcuğu halk turkulerımızden hıç eksılmez, mutsuzluğu vurgular çogunlukla acı bır ezgıye gufte olur Bılım yaşamın butun gırdısını çıktıs nı doğanın tum gozeneklermı kapsayacak çalışmalarmı surdu- redursun, ınsanların çoğunda yazgıya ınanç agır ba- sıyor Oyleyse sormak gerekır Insanlar gıbı halkların da yazgıları var mı' Rus mıstısızmıne yakışır bır sorudur bu ınsanı du- şundurur Çunku yalnız 20'ncı yuzyılda Rusların ya- şadığı seruven oylesıne çarpıcıdır kı yeryuzunde pek az halk boylesıne katlanabılır • Rusya'da Bırıncı Dunya Savaşı nın ortasında pat- layan 1917 Devrımı nden sonra ıç savaş 1920 lere değın surdu Buyuk savaşta Rusya'nın kaybı 1 700 000 dı Oysa ıç savaş sona erdıgınde durum akla sıgmayacak olçude kotuleştı 1918-20 arasın- da 7 mılyonu açlık salgın hastalık ve teror kurbanı olmak uzere 8 mılyon ınsan olmuş, 2 mılyon kışı goç etmıştı Ikıncı Dunya Savaşı patladığı gun Sovyetler belı- nı doğrultamamıştı Hıtler'ın orduları Moskova'ya değın dayanıp ortalığı darmadagın ettıler Ikıncı Dun- ya Savaşı nın toplam ınsan kaybı butun yeryuzunde 40 mılyondur bunun yaklaşık 20 mılyonu Sovyet yurttaşıdır Bolşevık Devrımı ılgınç bır denemedır Geçmışın- de sureklı ezılen horlanan somurulen Rus halkı es- kıden kılıseden medet umardı bu kez komunızmde umar bulabılecek mıydı' Kul bıreye donuşecek mıydı7 Çarın kolesı kendısının efendısı olabılecek mıydı' 1917 Ihtılalı nı Rusya da yaşamış olan Şev- ket Sureyya Aydemır, Enver Paşa'nın ozyaşamını yazdığı gunlerde ıncelemeler yapmak ıçın Sovyetler'e gıtmıştı 1960 lı yıllardaydık Gezı donuşunde ızlenı- mını sordum Yanıtı ılgınçtı '-llhan'üeüı mujıkkalmamış butunRuslaryurt- taş olmuş " Ne var kı yeryuzunde sosyalızmın duşmanı guç- lu, deneyımlı zengın ve acımasızdı Butun dunyayı kapsayan somuru agmın yarattıgı getırının gucu, ka- pıtalızmın kendı kendısını yenılemesıne ve bılımsel teknolojık devrımı gerçekleştırmesıne yol açtı Sov- yetler'm 'Soguk Savaş ta yenılgıye ugrayıp çokme- sıyle Rus halkı 20 ncı yuzyılın son 10 yılında yenı bır tragedyanın kuyusuna duştu Yenılgı deger yargılarmın çokmesıyle bırlıkte 'ın- san ı çurutecek ıçenkteydı Çarlık donemınde kılıse- lerde ıstavroz çıkararak umarını arayan komunıstlık evresınde 'partıpapazlan'run vaazlarınıdınleyen Rus halkı boşluga yuvarlandı Kapıtalsız kapıtalızmın keşmekeşınde benlıgını yıtırenlerın Rusyası ndakı ın- san manzaraları yureklerı burkuyordu Komşumuz Rusya ınsanlık tarıhınde az gorulmuş bır dramı sonu belırsız bır geçış surecınde yaşıyor • Arkadaşımız Hakan Aksay bu geçış surecıne ılış- kın bır kıtap yayımladı Adı ' Kapıtalıstler Moskova ya 1 ' (Kavram Yayınlan) Cumhurıyet ın Moskova muhabırı Hakan, yıllardan ben bu tarıhsel kentte yaşananlara tanıktır Octavıo Paz,' Yazariar tanhın kahramanları değıl tanhın ta- nıklarıdır" dıyor Aksay'ın konumu bu bakımdan bır talıhtır Ne var kı kor talıhtır Çunku Hakan Aksay yaşanan tragedyanın seyır- cı koltuklarında oturup sahnede olanları seyretmıyor olayın ıçınde yaşıyor yaşadıklarını yuregınde duyum- suyor sosyalızmı Sovyet komunızmınden ayırabıle- ce|c bılgı ve bılınçle donanmış olsa da bır ınsanlık dra- mı karşısındadır kalemının rahat soylemınde ruhu- nun tedırgınlığını sayfalar boyu ızlıyoruz "Kapıtalıstler Moskova 'ya bır tarıhçının değıl, bır yazarın kıtabı ama yarına yonelık bugunun tanhını kaynagında dıle getırıyor YENİ ORTAÇAĞ Son vtllann Fransa'sında adı sık anılan vazarlardan bın de AlaınMınctır Mınc du^unduklennı çok guzel \-azan bır roman akıcılıgıvla okutturahılen bır duşunur Geçen \ıl sonlannda \avınlanan ve bu vil hep konuşulan ılgınç kı tabı YenıOrtaçjg adınıtaşnor Mümtaz Soysal Hurn\et a1 a ın j e a i Ö rtaça g 216sayfa280(mTL Yenı Oruçağ Orgutlu sıstemlenn vokJugu her turlu merkezın ka\t»olu^u ka\gan ve sılık davanıjrrulann or- tasaçıkışı belırsızlık rastlantı bulanıkJık Yenı Ortaçag \klın kuruuı ılke obrak uzun zamandan ben kavboldugu sanılan ılkel ıdeolo)ilenn ve boşınanç lann \aranna sılınıp vokoluşu IMGE kıtabevı