Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1EYLÜL1994 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER Nesrin ülkesine dönmek istiyor • PARİS(AA)- Bangladeş'te yazdığı yazılar nedeniyle aşın dincilerin tepkisini çeken ve ülkesini terk etmek zorunda kalan bayan yazar Teslime Nesrin, kökten dinciliğe karşı yaalannı sürdünnek için Bangladeş'e geri dönmek istediğini söyledi. Fransa televizyonuna bir demeç veren Nesrin, "Risk alrriak zorundayım. Bütün baskılara ve aşın dinciliğe karşı yazmak için geri dönmek zorundayım" dedi. Grizupatiamasj: 100ÖIÜ • MANİLA(AA)- Filipinler'in güneyinde bir maden ocağında üç gün önce meydana gelen grizu patlamasında ölenlerin sayısının 100'ügeçmesinden endişeediliyor. Yetkililer, Malangas madeninden şimdiye dek 79 ışçinin cesedinin çıkanldığını, yaklaşık 40 işçinin de kayıp olduğunu söylediler. Halk önünde idam • ŞAM (AA) - Suriye'nin Homs kentinde. bir idam mahkumu halkın göz önünde idam edildi. Cinayetten ölüm cezasına mahkum edilen 26 yaşındaki Tank Rufsi, kent meydanında kurulan bir darağacında ipe çekildi. Suriye'de yıl başından bu yana üçüncü idam mahkumu "ibreti alem" için halk önünde idam edilmiş oldu. BBC'ninorgazm • LONDRA(AA)-BBC televizyonunda "İnsan Hayvanı" adlı belgesel dizinin, orgazmın kadın vücudu içinden özel kameralarla görüntülendiği son bölümünü milyonlarca İngiliz'in izlediği ortayaçıktı. Desmond Morris'in haarlayıp sunduğu dizinin basın ve yayın organlannda tartışma konusu olan görüntülerin sergilendiği son bölümün rekor sayıda izleyici çektiği kaydedildi. BoyGeorge • LONDRA(AA)- İngiltere"de bir mahkeme, oğlunun, ünlü İngiliz şarkıcı Boy George'dan olduğunu iddia eden bir kadın tarafından açılan babalık davasını yeterli kanıt bulunmaması nedeniyle düşürdü. IRA, dün geceden itibaren geçerli olmak üzere koşulsuz ve süresiz ateşkes ilan etti . KıızeyManda'dasilahlaraveda Kuzey Irlanda silahlar sustu. IRA ateşkes İlan etti. Nüfus 1.57 milyon. Dl&erlerl Mezhepler araaı çatışmada ölüm oranı Protestanlar Katolikler 62 76 84 55 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 EDÎPEMİLÖYMEN LONDRA - İrlanda Cumhu- riyetci Ordusu IRA, dün gece yansından itibaren geçerli ol- mak üzere silahlı eyleme tama- men son verdiğini açıkladı. IRA tarafından dün öğle vakti yapılan açıklamada, ateşkesin "koşubuz" olduğu. süre bakı- mından "açık uçlu" olduğu ifa- de edildi. Bununla, ateşkesin "süresiz" olduğu ima ediliyor. IRA'ya karşı mücadele eden protestan milislerin ise bu ateş- kese uyup uymayacaklan res- men belli değil. Protestan milis- ler, IRA'nın sırf taktik neden- lerle ateşkeseceğini. ateşkesin gerçek olmayacağını bir süredir vurguluyordu. Adams'ın konuşması Terör örgütü IRA'nın siyasi kanadı Siruı Fein partisi lideri Gerry Adams, hür ve birleşik İr- landa Cumhuriyeti çağnsında Tepkiler Majormernnun, ProtestanlarkaygılıDış Haberler Servisi - IRA - nın silahı bıraktığını açıklaması dünyada büyük yankı uyandır- dı. İngiltere Başbakanı John Major IRA'nın süresiz ve ko- şulsuz olarak ateşkes ilan etme- sini memnuniyetle karşıladığını açıkladı. İngiltere Başbakanı Major "IRA'nın kararını memnuniyet- le karşıladım. Ancak IRA'dan şiddeti bırakıp bırakma\acağını açtğa kavuşturmasını istiyonız. Eğer IRA gelecekte sadece ba- nşcıl ve demokratik metodJara başvuracağını açık bir dille ilan ederse o zaman biz de ortak bil- dirgede de belirttiğiıniz gibi olumlu adım atanz" dedi. Protestanlar İrlanda'da nüfusun çoğunlu- ğunu oluşturan Protestanlar IRA'nın ateşkes karannı bü- yük bir şüphe ve endişeyle kar- şıladıklannı bildirdiler. Protes- tanlar, Londra'yı, IRA ile gizli bir anlaşma yapıp yapmadığına ilişkin bir açıklama yapmaya çağırdı. Protestan BirliğTnin askeri Komutanı "Bu durum anav asamızda bir değişikliğe > ol açacak mı açma> acak mı? Neler yapümaya çalışılıyor. Spekülas- yonlan sona erdirmek için Londra açıklama yapmaudır" diye konuştu. IRA'nın süresiz ateşkes ilan ettiğini açıklamasının ardından ABD Başkanı Bill Clinton son gelişmeleri öğrenmek için İngil- tere Başbakanı Major ile İrlan- da Başbakanı Albert Reynolds ile telefonla aradı. Ateşkes ila- nından bir saat sonra iki lideri arayan Clinton bu gelişmeden dolayı duyduğu memnuniyeti dile getirdi. ABD Başkanı Clinton Başbakan Reynolds, İrlanda radyosuna yaptığı açıklamada, Clinton'ın IRA'nın karanndan "son derece mutluluk" duydu- ğunu belirterek, "Başkan Clin- ton'a konuya gösterdiği ilgiden dolayı, İrianda halkının kendisi- ne şükran borcu olduğunu söyle- dim" dedi. ABD'nin Kuzey İrlanda so- rununa ilgi göstermesinin bü- yük önem taşıdığını kaydeden irlanda Başbakanı Albert Rey- nolds "Başkan Clinton İrlanda- daki barış sürecini desteklemek için bir ekonomik yardım pakeri hazırlanacağı hususunda bana teminat verdi" diye konuştu. Altıok"—AYLIK BAÖIMSIZ KEMAÜST KÜLTÛR VE POÜTİKA DERGİSİ Eyliil sayısı çıktı Gündem • Atatürk bitti mi? Proff. Dr. Anıl Çeçen • Kavramlar ve gerçekler Prof. Dr. Alpaslan Işıklı • Türkiye'de "siyasetçi kimltgi" degişmelidir. Prof. Dr. Türkan Saylan • Indirgemecilik ve din Prof. Dr. Türker Alkan • "Yeni Demokrasi Hareketi" Ayşın Olgun • Tiirk Siyasal Hayatı ve Kemalizm Dr.Adil Salepçioğlu Dosya Dünya İSTİKLÂL MAHKEMELERİ • Prof. Or. Ergön Aybars ile söyleşi ve Istiklâl Mahkemeleri üzerine derieme Çarın askerleri yeniden tarih sahnesinde: Kazaklar Siyasal Islâm ve Şeriat Ayşe Solmaz Ekonomi l Havuz ve Piranhalar Prof. Dr.lzzettin Önder I Türkiye ekonomisinde 1994 krizi ve sonuçları Araş. Gör. Serdar Pirtini • Oış ekonomi politikası Prof Dr. Hasan Koni Kadın Kıiltüı Cumhuriyet ve kadın Nezihe Araz • Ayın kilapları • Adresini bilime veren insan Barlas Özarıkça Tarih • Atatürk-Mac Arthur konuşmaları Çeviren: Gökçin Taşkın Inceleme • Türkiye'nin çağdaşlaşması ve Halkevleri Araş. Gör. Reşat Saraoğlu Abone olmak Isteyenler, abone bedelini (Altı aylık 400.000 TL. Yıllık 800.000 TL.) Akbank Şehremlnl Şubesl 0026825-0 / A00 / 01 000 nolu hesaba yatırdıktan sonra aldıklart makbuzun fotokoplsini ad, soyad, adres, posta kodu ve telefonu da belirterek şu adrese gönderebillrler: Şafak Yayıncılık «a KUItürel Organbasyonlar Tic. Ltd. Şti. P.K. 1083 Karaküy/İST. AltıokTÜM BAYİLERDE bulunarak, İngiliz hükümetin- den bölgenin askerden anndı- nlmasını ve törer suçlanndan hüküm giymiş mahkumlann serbest bırakılmasını istedi. I RA'nın ateşkes ilan etmesin- den sonra parti merkezi önünde ioplanan Katolik kalabalığı yö- nelik bir konuşma yapan Adams, "özgûrlüğümûze kavu- şacağız" dedi. İngiliz hükümetinin Sinn Fe- in'in demokratik bir parti ola- rak derhal tanıması gerektiğini yurgulayan Gerry Adams, İngiltere'ye bağlı kalmak iste- yen Protestanlann güneydeki irlanda Cumhuriyeti ile birleşil- mesini engelleyen veto haklan- nın kaldınlmasını savundu. Adams, şöyle konuştu: "Özgürlük, Katoliklerin, Protestanlann, Cumhuriyetçi- lerin, İngiltere'den ya na olan- lann hep birlikte hür ve birleşik bir İrlanda'da kucaklaşma- landır." Adams-Sinn Fein lideri Sinn Fein Partisi lideri, Pro- testan parti liderlerine de bir çağnda bulunarak, "yeni bir demokrasinin" yaratılması için aralanna katılmalannı istedi. Sinn Fein'e 3 ay gerekli İngiltere ve İrlanda hükü- metleri, geçen aralık ayında or- taklaşa yaptıklan banş öneri- sinde, IRA'nın koşul öne sür- meden ve süresiz ateş kesmesini istemişlerdi. IRA, en az üç ay süreyle ateşkese uyduğu takdir- de, partisi Sinn Fein, Kuzey İrJanda'run geleceğine ilişkin görüşmelere taraf olarak katı- lacak. Amerikan bağlantısı Bir ateşkes için gayri resmi arabuluculuk yapan Amerikan yönetimi, IRA ateşkesinden en büyük başan payını çıkartma- ya hazırlanıyor. Amerika'da en az 50 milyon İrlanda asıllı seç- men var. Başkan Clinton, Ku- zey İrlanda sorununun çözül- mesi amacıyla çalışacağını se- çim kampanyasında açıkla- mıştı. Nitekim geçen yıl, Amerikan Temsilciler Meclisi Başkanı Thomas Foley'nin arabulucu olarak Kuzey İrlanda'ya gön- derilmesi söz konusu oldu. İngiltere böyle bir girişimi red- detti. Gayri resmi sürdürülen te- maslar sırasında Sinn Fein lide- İki İrlanda'nın birleşmesini ve İngiltere'den bağımsızlığını savunan IRA'nın şiddet eylemlerinde 3 bini aşkın kişi öldü. ri Gerry Adams'a sınırh bir vize verilerek Amerika'da konfe- rans vermesi. televizyonda gö- rüşlerini açıklaması sağlandı. İngiltere'de televizyon ve rad- yoda sesi yayımlanamayan Adams, ilk kez Amerikan hal- kına, görüşlerini açıkladı. Mülakatı yayımlayan CNN televizyonu, İngiliz yasalanna aykın düşmemek için Avrupa'- ya yönelttiği yayında Adams'ın mülakat bölümünü sansürledi ve yayımlamadı. Gerry Adams'a, İngiltere anakarasına girme izni de yok. Adams bu karara karşı geçen aylarda Av- rupa İnsan Haklan Mahke- mesi'ndedava açtı. Amerika'da IRA'ya para toplayan NORA- ID örgütü 1970'de kuruldu. I9l6'da İrlanda .bağımsızlığı için çarpışan üç İrlandah'nın kurduklan örgütün 1970'den 1980'lerin ortasına kadar IRA'- ya en az 5 milyon dolar nakit yardım topladığı biliniyor. Ateşkesin tarihcesi Dış Haberler Senisi - Mart 1993-NVarrington kentinin alışveriş merkezine bırakılan bomba, iki erkek çocuğunun ölümüne neden oldu. Olay üzerine, Dublin'de 20 bin kişi, IRA'nın artık şiddetten vazgeçmesi için yürüdü. Nisan 1993-Kuzey İrlanda Sosyal Demokrat Işçi Partisi lideri John Hume. Sinn Fein'in lideri Gerry Adams ile karşılıklı diyalog başlattı. Görüşmeler, IRA'nın ateşkese razı edilebileceği umudu doğurdu. Nisan 1994- IRA. üçgünlük bir ateşkes ilan etti. Ancak saldınlar. ateşkese karşın sürdü. Haziran 1994 - Sinn Fein liderlen, İngiltere'nin daha iyi bir banş teklifiyle karşılanna gelmesi halinde geçici bir ateşkesin ilan edilebileceğine işaret ettiler. İngiltere, IRA'nın kalıcı bir ateşkes ilan etmemesi halinde Sinn Fein ile görüşmelerin başlamayacağı şartını korudu. Ağustos 1994 - IRA. Kuzey İrlanda'ya İngiliz askeri yerleştırilişinin 25. yıldönümünde İngiltere'nin sahıl bölgelenne can kaybına yolaçmayan bombalı saldınlar düzenledi. Ancak Sinn Fein herşeye karşın, bir ateşkes umudunun sürdüğünü ifade ediyordu. 31 Ağustos 1994- IRA koşulsuz ve süresiz ateşkes ilan etti. Almanya'da bulunan son Rus birlikleri dün yapılan törenle evlerine döndüler Ve RııshırAhnanya'yıtevketti DİLEK ZAPTÇIOĞLU BERLİN - Son Rus bir- likleri dün Berlin'de yapı- lan törenle Almanya top- raklannı terk ettiler. İkinci Dünya Savaşı'ndan nere- deyse elli yıl sonra Rus- lann evlerine dönmeleriyle tarihte bir sayfa daha ka- pandı. Veda töreni için Berlin'e gelen Rusya Dev- let Başkanı Boris Yeltsin, kentin eski doğu yakası- ndaki görkemli tiyatro bi- nasında ilginç bir konuş- ma yaptı. Almanlara faşiz- min dehşetini hatırlatan Yeltsin. Sovyetler Birliğf- nin Nazilere karşı savaşta verdiği büyük kayıplan anlattı ve savaş kahraman- lanna teşekkür etti. Yelt- sin, Başbakan Helmut Kohl'ü coşkuyla ö\erek ekimdeki ge- nel seçimler için Kohl'e kişisel destek verdi. Alman hükümeti. İkinci Dünya Savaşı'nın Batılı mütte- fıkJeriyle Ruslara ayn veda tö- renleri düzenliyor. Başbakan Helmut Kohl. Ruslarla mütte- fiklere ortak veda töreni düzen- lemeyi reddettiği için çok eleşti- rildi. Ancak Kohl, "Sovyet iş- galcileri" ile Batılı "kurtancı dostlan" arasında aynm yap- makta ısrarbydı. Almanya'da aykmdır. Duygulanmızı bir yana bırakırsak aklınuz bize sağlam bir Rusya'mn çıkarlarunıza daha uygun olduğunu söy- löyor" demiştı. Yeltsin'in Aîmanya'ya mesajı. özet- le "Bizimle işbirliği çt- karınızadır" şeklindeydi. Yeltsin ve Kohl, törenler- den kalan zamanda nük- leer kaçakçıhğa karşı iş- birliği ve Bosna'da banş konulannı da görüştüler. Berlin halkı ise Rus- lann Borodin ezgileri eş- liğinde şehre hüzünle veda edişine oldukça kayıtsız kaldı. Gerek do- ğuda gerekse batıda bir- çok Alman, Ruslann çe- kilişini bir zafer duygu- suyla. en azından tatmin- Rus askerlerinin ülkeyi terk et- gular yarattı. Savaşı görmüş gılayan kuşaklann kınlmış gu- le seyrediyor. "Dostlar" olarak tıği bugünlerde "Sovyet asker- lerinin savaştan sonra Alman- ya'da gjriştikleri vahşet eylemle- ri" bolca konu ediliyor. Nazile- re karşı savaşta 20 milyonu aşkın kayıp veren Ruslann acı- lanna pek değinmeyen rövan- şist çevreler. Sovyet askerle- rinin Berlinli kadınlara teca- vüzlerini dillerine doluyorlar. Doğu Almanya'da üstlenmiş olan ve aileleriyle sayılan yanm milyonu geçen Ruslann çekil- mesi, Rusya'da da çelişkili duy- Berlin'de yapılan, Rusya Devlet Başkanı Y eltsin'in de katıldığı törenlerle Rus askeri Aîmanya'ya veda etti. kuşaklar, askerlerinin Alman- ya'yı terk edişini "yenilgi''' ola- rak görüyorlar. Evlerine dönen askerler de Almanya'dan git- mekten genellikle hoşnut değil; çünkü onlan Rusya'da belirsiz bir gelecek ve son derece güç yaşam koşullan bekliyor. Rus askerlerine "Dosvidanya" demek zor geliyor Başkan Yeltsin. Berlin'deki konuşmasıyia iki mesaj verdi. Birinci mesaj Ruslara yönelikti ve bugünü "yenilgi" olarak al- rurunu tarnir etmeyi amaçlıyor- du. Yeltsin, Rus askerlerinin Avrupa'yı Nazilerden temizle- mekteki büyük çabalanna uzun uzun değindi. Yeltsin'in ikinci mesajı ise doğrudan Al- manya'yaydı. "Yeni Rusya ve Birleşik Almanya, değişen dün- yadaki yeni yerlcrini bulmaya çalışıyor" diyen Yeltsin. Bis- marck'tan bir alıntı yaptı. Al- manya'yı 1871 'de ilk İcez birleş- tiren Bismarck, "Rusya'da siya- si istikrarsızlık bizim çıkanmıza adlandınlan Ruslann gidişine yalnızca Doğu Almanya'daki eski komünistler. yaşh kuşak üzülüyor. Eylülün ilk haftasında ise Batılı müttefık güçler Berlin'e veda edecek. Ancak Ruslar Al- manya'yı son askerine kadar terk ederken Batı birliklerinden belirli kontenjanlar Alman top- raklannda kalmayı sürdürecek. Savaş döneminin kapanması, tarihin bittiği anlamına gelmi- yor. ABD, Bosnalı Sırpları tehdit etti: Silahambargosunukaldınnz Dış Haberler Servisi - ABD. Bosnalı Sırplar'ın Temas Grubu'nca sunulan banş planını reddetmeleri halinde doğacak sonuçlara katlanacaklannı bildirdi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Michael McCurry yaptığı açıklamada, Bosna Temas Grubu'nun geçen ay sonunda Cenevre'de yaptığı toplantıda, Sırpiar'm planı reddetmeleri halinde aralannda Müslümanlar'a uygulanan silah ambargosunun kaldınlması ve yaptınmlann arttınlmasının da bulunduğu yeni önlemler alınmasını kararlaştırdığını hatırlatü. Sözcü ABD, İngiltere, Fransa, Almanya ve Rusya'dan oluşan grubun öngörülen önlemlerle ilgili detaylan incelediklerini belirtti. ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Madekine Albirght da Sırplar'a verilen son sürenin 15 ekim olduğunu belirtti. Rusya Dışişleri Bakanı Andrey Kozirev ise haritada. Sırplar'ın planı kabul etmesi için bir kereye mahsus değişiklik yapılabileceğini söyledi. Kozirev "Böyle bir değişikliğin amacı, hay ır değil evet dcnmesini sağlamaktır" dedi. Fransız hükümeti asırı dincilere karşı sertleşiyor Fransa20 Cezayirliyikovdu Dış HaberlerServisi - Fransa'nın Folembray kentinde göz hapsinde tutulan 26 aşın dindden 20'sinin dün sınır dışı edildiğı bildirildi. Fransa İçişleri Bakanlığı'nca yapılan açıklamada "Folembray'de göz hapsinde tutulan 26 kişiden 20'si hakkındaki sınır dışı karan bugün uygulamaya kondu" denildi. Sınır dışı edilenlerden Cezayirli olarak söz edilmeyen açıklamada, 20 kişinin hangı ülkeye gönderildiği konusuna da açıklık getirilmezken AFP bu kişilerin bir batı afrika ülkesi olan Burkina Faso'yagittiklerini açıkladı. Fransız hükümetine ait bir Boing 737 uçağı ile Burkina Faso'ya gönderilen aşın dincilerin bu ülke hükümeti tarafından insani gerekçelerle kabul edildiği bildinliyor. 20 aşın dinci. 3 ağustos tarihide Cezayir'de 5 Fransız vatandaşının öldürüknesi üzerine tutukJanmışlardı. Sınır dışı etme karan Fransız hükümetinin, Cezayir'deki ordu destekü hükümeti devirmek isteyen aşın dincilere karşı daha sert önlemler alma karannın bir örneği olarak gösterildi.