Katalog

25 AĞUSTOS1994 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER AlbrtghTın Asya gezisi •BfRLEŞ.VIİŞ MİLLETLER(AA)- ABD'nin BM nezdindeki büyükelçisi Madeleine Albright'm, Orta Avrupa ülkeleriyle Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan'ı ziyaret edeceği bildirildi. Yetkililerin verdiği bilgjye göre Albright'm zıyaretinin ilk durağı Almanya. Daha sonra Kafkasya bolgesine geçecek olan Madeleine Albright, Azerbaycan, Ermenistan ve Gürastan'da halen devam eden etnik çatışmalar ile bu bölgeler arasına yerleştirilecek uluslararası banş gücünün rolü konulannı görüşecek. Kızıldeniı'de kontrol kalkıyor • MANAMA(AA)- BM'nin Irak'a uyguladığı ambargoçerçevesinde, dört yıldan bu yana Kızıl Deniz'e gjren yük gemilerine uygulanan kontrol ve müdahalelerin askıya alınacağı bildirildi. Körfezdeki ABD donanması sözcülerinden T.McCreary, rutin müdahalelerin, perşembegünü başlayacak uygulama ile bir ay süreyle askıya ahnacağını söyledi. Ayasofya için ortak çabşma • ATtNA(AA)- Yunanistan, Istanbul'da Ayasofya Müzesi'nde çeşitli nedenlerle meydana gelen tahribatın boyutlannı tespit calışmalan için, 3 milyar Ûra (20 milyon drahmi) ayırdı. Ulusal Ekonomi Bakanlığı tarafından aynlan bu para, Atina Teknik Üniversitesi ile Istanbul Üniversitesi arasında imzalanan bu protokol uyannca Ayasofya'da uzmanlar tarafından yapılacak incelemelere harcanacak. Atina Teknik Üniversitesi Rektörü Nıkos Markatos ve İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Çakmak'ın başkanlıklannda kurulan ve Bizans eserleri üzerinde uzmanlardan oluşan Türk-Yunan heyeti, önümüzdeki günlerde çahşmalanna başlayacak. Sıgınmacıları döven polîseceza • LEİPZİG(AA)-Leipzig Eyalet Mahkemesi, dört Vietnamlı sığınmacı ile bir Almanı sopayla döven dört polisten birine, üç yıl dokuz ay hapis cezası verdi. Mahkeme iki polis hakkında bir yü dokuz ay tecilli hapis cezası verirken dördüncü kişi için de günlüğü elli marktan 90 gün karşılığı para cezasına hükmetti. için kaygılamyor • LONDRA (AA) - İngiltere tahtının varisi Galler Prensi Charles, ayn yaşadığı eşi Prenses Diana hakkında son günlerde yayılan 'telefonla rahatsız etme' iddialan ûzerine ciddi kaygı duyduğunu söylüyor. Daily Mirror gazetesı, Prens Charles'ın gelışmeler konusunda yakın çevresine "Diana'nın bundan sonra ne yapacağı beni korkutuyor" dediğiniyazdı. Gali'ninKafkasya •NEWYORK(AA)-BM Genel Şekreteri Butros Gali'nin, önümüzdeki aylarda Gürcistan, Azerbaycan ve Ermenistan'ı kapsayan bir gezı yapacağı bildirildi. BM kaynaklan, gezi tarihinin henüz belirlenmediğini, ancak Gali'nin ekim sonu ya da kasım başında üç eski Sovyet curnhuriyetini kapsayan gezisine başlayabueceğini belirttiler. BM'de görevli Gürcü ve Rus diplomatlar, Butros Gali'nin Gürcistan'ı 31 ekim- 2 kasım tarihleri arasında ziyaret etmesinin beklendiğini belirttiler. Ziyaret tarihlerinin güvenlik nedeniyle açıklanmadığı belirtiliyor. Uroguay'daki ETA gepillaları •MONTEVTDEO (AA) - Uruguay'ın genel grev tehditlerine rağmen ETA gerillası olduğundan kuşkulanılan üç Basklıyı yargılanmak üzere Ispanya'ya iade edeceği bildirildi. Uruguay Içişleri Bakanı Angel Gianola, 13 günden bu yana açlık grevi yapangerillalann, yargılanmak üzere Ispanya'ya iade edileceğini açıkladı. Almanya, Fransa ve İsviçre gibi Avrupa ülkelerine vize konması tartışılıyor Ânkara'danvizeatağıANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Dışişleri Bakanlığı'nm, aralannda Almanya, Fransa, îsviçre ve Belçika'nın da bulun- duğu bir dizi Avrupa ülkesi va- tandaşına vize koyma konusu- nu değerlendirdiği bildirildi. Hükümetin, vize konmasınm •muhasebesini' yaptıktan sonra karar vermesi bekleniyor. 1980'deki askeri darbeden sonra bazı Avrupa ülkeleri Türk vatandaşlanna vize uygu- lamaya başlamışlardı. Almanya'nın başlattığı ve Yunanistan, Fransa, İsviçre ve Belçika'nın sonradan katıldığt bu ülkelere 'birinci grup' ülkeler deniyor. îkinci bir grup ülke de 1989'- dan sonra Türk vatandaşlanna vize uygulamaya başladı. İngil- tere'nin başını çektiği bu grupta İspanya, İtalya, Portekiz, Avusturya gibi ülkeler de bulu- nuyor. Dışişleri kaynaklan, 1989'- dan sonra Türk vatandaşlanna vize uygulamaya başlayan Ikinti grup' ülkelere, Türkiye tarafından 'mukabelede bulunu- • Türk vatandaşlanna vize uygulayan Avrupa ülkelerine vize konması, Mümtaz Soysal'ın dışişleri bakanhğı koltuğuna oturmasmdan sonra yeniden gündeme geldi. Hükümetin, 12 Eylül darbesi sonrasında Türklere vize uygulamaya başlayan Almanya, Fransa, İsviçre ve Belçika gibi bir dizi Avrupa ülkesine vize konmasına ilişkin karannı yakında vermesi bekleniyor. larak' Türkiye tarafından da vize konduğuna dikkat çeki- yorlar. Bu gruba uygulanan vi- ze, 'bandrollü vize' olarak ta- nımlanıyor ve ülke vatandaşla- nnın sınır kapılannda para ödeyerek bandrol satın almala- nna dayanıyor. 1980'de Türk vatandaşlanna vize uygulaması başlatan 'birin- ci grup' ülkelere ise henüz karşı- lık venlmedi. Türkiye'ye en çok turist gönderen Almanya'ya vi- ze konmamasının, vizenin tu- rizm sektörüne olumsuz etkide bulunabıleceğı konusundaki duyarlılıktan kaynaklandığı beürtiliyor. Dışişleri kaynakla- n, bu ülke vatandaşlanna da vize uygulanmasının değerlen- dirildiğinı belirtiyorlar. Ankara'da bir yetkilı, vize konmasının 'muhasebesinin' yapılmakta olduğuna dikkat çekerek şu görüşleri belirttî: "Her ülke vize muamelesini istediği gibi yürütür. Bazısı kon- solosluktan verir. İstersen belge sorarsın, bekletirsin. Bizim de çeşitli ülkelere karşı çeşitli uygu- lamalanmız var. Çeşitli dö- nemierde oturulmuş, muhasebesi yapılmış. Koysak mı karlı olur uz koymasak mı? Birinci grup ül keiere vize konması ne zam müha gündemde. Daha önce de kere edilmişti. Aynı şekilde de vam ediyor. Yeni bir çaltşma de ğil. Her zaman yapüıyor bu çalı- şma." Deneyimli diplomatlar, dip- lomasi tarihte var olduktan bu yana 'karşılıklık' ilkesınin sür- düğünü, ancak 'körü körüne uygulanmadığına' dikkat çeki- yorlar. ABD'ye vize 1 Ekim'de Öte yandan 1 ekımden baş- layarak ABD vatandaşlanna da vize uygulamasına geçileceğı bildirildi. ABD, dünya çapında vize sistemini bilgisayara bağla- masından kaynaklanan mas- raflar nedeniyle vize için başvu- ranlardan 20 dolar harç almaya başladı. Türkiye'nin. karşılıklı- hk ilkesi gereğince aynı miktar harcı, Türkiye'ye gelecek Ame- rikan vatandaşlanndan da ala- cağı öğrenildi. Batı Şeriada Filistin'edevrediliyor • İsrail, Gazze Şeridi ve Eriha'dan sonra Batı Şeria'da da yönetimi Filistinli yetkililere devretmeye başladı. Dış Haberler Servisi - İsraıl yıllardır işgal altında tuttuğu Batı Şena'da yönetimi Filistinli yetkililere devretme işlemine dün başladı. Batı Şena. Gazze Şeridi ve Enha'dan sonra Filıs- tin özerk yönetimıne geçişın ikinci aşamasını oluşturuyor. İsrail, Batı Şeria'daki yetkile- rini 5 aşamada devredecek. Bunlardan ilki olan eğitim faa- liyetlerinin kontrolü, Ramal- lah'ta dün sabah yapılan imza törenıyle Filistinli yetkililere ve- rildi. 'Seçime doğru ilk adırrT Törende bir konuşma yapan Filistin Özerk Yönetimi Eğitim Direktörü Naim Ebu El Humos, "Batı Şeria'da özgür secimlere doğru ilk adımı atmaktan mutlu- luk duyuyoruz" dedi. Anlaşma- nın 1 eylülde başlayan yenı eği- tim yıhna yetişmesinden duy- duğu memnuniyeti ifade eden Humos, kitap ve benzeri malze- meler için yardım çağnsında bulundu. İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres de "Tarihte Uk kez Filis- tinliler kendi cocuklannın eğiti- minden sorumlu olacak. Filistin- lileri İsrail eğitini sistemine u\- maya /orlamamanın akıllıca bir secim olduğuna inanıyonım" dedi. Batı Şeria'run Nablus. Kalkilye, Tulkarm, Bethlehem ve El Halil kentlerinde eğitim faaliyetle- rinin kontrolü 29 ağustosa dek Filistinli yetkililere devredilecek. Filistin özerk yönetimıne Batı Şeria'da tam yetki vere- cek olan anlaşmanın da yakında parafe edileceği bildirildi. Bildirgesinde belirle- nen 5 yetki alanı olan eğitim, sağhk, ver- Saddam'da Kızılay kuşkusu • Irak lideri. boru hattından çıkanlacak petrolün geliriyle yapılacak insani yardım konusunda Türkmenlerin kayınlmasından endişe ediyor. LALE SARIİBRAHİMOĞLU ANKARA - Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'ın Kerkük-Yumurtalık boru hat- tındaki petrolün çıkanlmasın- dan sonra elde edilecek gelirin bir bölümüyle ülkesine yapıla- cak gıda >ardımının dağıtı- mında Kızılay'ın da rol oyna- masına sıcak bakmadığı öğre- nıldı. Saddam Hüseyin'in gıda yardımı dağıtımını egemenlik haklannı ıhlal edeceği gerekçe- siyle Birleşmış Mılletler'e aıt kuruluşlar tarafından yapıl- ması yenne bu ışı komşu ülke Türkiye'nin yardım kuruluşu Kızılay'ın üstlenmesını ilk baş- takendisiönermişti. Ancak Irak Devlet Başkanı. Kızılay'ın yardım dağıtımı sı- rasında Kuzey Irak'taki grup- lardan Türkmenlen kayıracağı endışesı taşıdığı bildirildi. Boru hattındaki petrolün çı- kartılması yolunda BM'den bir karar çıkmasında anahtar unsur olan yardımın nasıl da- ğıtılacağı konusunu yeniden görüşmek üzere Irak'tan da bir he\etin muhtemelen bu hafta sonunda Ankara'ya gelmesi bekleniyor. Yaklaşık iki hafta önce de Irak Dışişleri Ba- kanhğı Müsteşan Riyad EJ- Kaysı başkanlığında bir heyet Ankara'da temaslarda bulun- muştu. Heyet beraberinde Irak a gıda yardımının bir bö- lümünü Kızılay'ın dağıtması yolunda bir önenyle Irak'a dönmüştü. Talabani'den tepki Öte yandan Kuzey Irak'h Kürt hderlerden Celal Tala- baninin liderliğini yaptığı Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB), Ankara nezdinde giri- şimde bulunarak, Türk Silahlı Kuvvetlen'ne bağlı jetlerin ön- ceki gün Badawan bolgesine yaptığı saldında sivil yerleşim birimlerinin bombalandığını ileri sürdü. KYB, Türk hükü- metini, korumaya söz verdiği 36. paraleldekı "güvenlikli böT- gede" yaşayan sivil halka zarar vermekle suçlayarak bu konu- da duyulan "rahatsızlığı" da Ankara'ya iletti. KYBnin Ankara Bürosu tarafından yapılan açıklama- da, hava saldınsının 36 paralel içindeki "güvenlikli bölgede" yer aldığına dikkat çekildi. BORU HATTIAJVLAŞMASIİMZ ALANDI Türkmen doğalgî Türldye'den geçecek Filistin halkı, Eriha'da özerk yönedme gecişten sonra Arafat'ın bölgeye yaptığı ilk ziyareti keyifle beklemişti. (REUTER) gi, turizm ve sosyal güvenlik alanlannı kapsıyor. En son olarak da İsraıl asker- lerinin Batı Şeria'dan çekilmesi günde- me gelecek. Filistin lideri Yaser Arafal ile İsrail Başbakanı İzak Rabin arasında 13 eylül tarihinde VVashington'da imzalanan ll- keler Bıldirgesı, yıllar süren düşmanlığa son vermişti. Gazze Şeridi ile Batı Şe- ria'daki Eriha kentinde Filistin özerk yönetimi, mayıs ayında başladı. Gazze ve Eriha'daki ticari ve ekono- mik olanaklan yerinde değerlendirmek amacıyla bu bölgeye gidecek olan Türk heyetinin ziyareti ertelendı. Kamu ve özel sektör temsilcilerinden oluşan Türk heyetinin daha önce 4-9 eylül olarak be- lirlenen ziyareti. 9-14 ekim tanhlen ara- sında gerçekleşecek. Ziyaretin, hazırlıklann tamamlana- maması nedeniyle ertelendıği bildinldı. TAHRAN (AA) - Türkme- nistan doğalgazını İran ve Türkiye üzerinden Akdenız'e taşıyacak olan boru hattı pro- jesi Türkiye. İran, Türkme- nıstan. Rusya ve Kazakıstan temsilcilerinin Tahran'da yaptıklan toplantıda kabul edildi. Projenın uygulama aşa- masına geçmesini öngören anlaşma, öncekı gece İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani ve Türk- menistan Devlet Başkanı Sa- parmurat Niyazov tarafından imzalandı. Türkmenistan doğalgazını Akdeniz'e akıtacak toplam 4 bin kilometre uzunluğundaki boru hattı, benzerleri içinde dünyanın en büyük projele- rinden sayılıyor. 9 milyar do- lar tahmini maliyet öngörülen projenin. iki aşama halinde 6-8 yıl arasında tamamlan- ması bekleniyor. Türkiye toplantısı 7 milyar dolara mal olacak proje konusunda bir sonraki toplantının ocak ayında Tür- kiye'de yapılacağj bildiriliyor. Boru hattı, ilk aşamada yıl- da 15 milyar metreküp doğal- gaz nakledecek. İkinci aşama- da bu kapasite 28 milyar met- reküpe çıkacak. İran Petrol Bakanı Gu- lamnza Ağazade, ülkesinın boru hattının kendi toprak- lan içinden geçecek bölümün finansmanmın yüzde 50'sini kendi kaynaklanyla sağlaya- cağını ve yine malzemenin yansına yakınının yerel üre- ümle karşılanabıleceğini söyle- di. AFP'nin bildirdiğine göre Ağazade, boru hattı için gerek- li olan 9 milyar dolann 3.5 mil- yar dolarlık böJümünün Tah- ran hükümeti tarafından kar- şılanacağını söyledi. Boru hattının devreye gir- mesınden sonraki ilk 25 yıl bo- yunca İran. toprağından geçen doğalgaz için geçiş kirası ala- cak. iran, daha sonra boru hattının topraklanndan geçen toplam 1.450 kilometrelik bö- lümünün mülkiyetinı tüm hak- lanyla birlikte alacak. İran ile Türkmenistan, do- ğal gaz hattı ile ilgjli ön anlaş- mayı geçen ekim ayında imza- lamışlardı. Türkmen Devlet Başkanı Saparmurad Niyazov da ülke- den aynlmadan önce verdiği demeçte anlaşmanın bölge is- tikran ve banşı açısından öne- mini vurguladı. Niyazpv'u havaalanına dek geçiren İran lideri Rafsancani. de ülkesinin, Avrupa ile Orta- asya arasında bir köprü görevi görmesinden duyduğu mem- nuniyeti ifade etti. Yılda 80 milyar metreküp doğalgaz üreten Türkmenis- tan, dünyanın 4. büyük doğal- gaz üreticısı. ÖZGÜR İLE ATUN ANLAŞAMIYOR KKTCdekoalisyon oıtaklanhuzıırsıızLEFKOŞA (AA) - KKTC- de hükümet ortaklan Demok- rat Parti ile Cumhunyetçi Türk Partisi arasındakı göriiş aynlıklan, dün BM Genel Sek- reteri'nin Kıbns özel temsilcisi yardımcısı Gustave Feissel'in KKTC'deki temaslannda, ye- niden ortaya çıktı. Gustave Feissel, dün Başba- kan Hakkı Atun ile Devlet Ba- kanı ve Başbakan Yardıması Özker Özgür'ü ayn ayn ziya- ret etti. Atun, Avrupa Mahke- mesi'nin KKTC'ye ambargo öngören karan bulundukça. toplumlararası görüşmeleri sürdürmenin bir aniamı ol- madığını vurgularken Özgür. olumsuzluklann, görüşmeler yoluyla aşılabileceğini savun- du. KKTC Başbakanı Atun, Feissel ile görüşmesinden son- ra yaptığı açıklamada, BM yetkılilerinin, Türk tarafının tepki ve sıkıntılanna saygı gös- termesi gerektiğini, aksi tak- dirde hiçbir yere vanlamaya- cağını söyledi. Feissel'e, Cumhuriyet Mec- lisi'nin önceki gün olağanüstü toplanüsında ortaya atılan gö- rüşleri anlattığını kaydeden Atun, görüşmede, Avrupa Mahkemesi'nin karanna ger- çekçi yaklaşüması gerektiğini ve 22 yıl gibi bir sürenin boşa harcandığını vurguladığını be- lirtti. BM yetkilisine. egemenlik konusuna açıklık getirilmedik- çe Kıbns sorununda ilerleme olamayacağını söylediğini bil- diren Atun. Avrupa Mahke- mesi'nin karan kaldınlmadık- ça, toplumlararası görüşmele- rin bir anlamı bulunmadığını ifade etti. Hakkı Atun, Türk tarafının göriişmelerin devamını arzula- dığını, Kıbns sorununa kalıcı bir çözüm bulunmasının hedef olduğunu, ancak ilerleme kay- dedilebilmesi için parametrele- rin baştan saptanarak, taraf- larca kabul edilmesi gerektiği- ni bildirdi. Görüşmeler devam etsin KKTC Devlet Bakam ve Baş- bakan Yardıması Ozker Öz- gür ıse Feissel'in, toplumlar ararası göriişmelerin en üst dü- zeyde yeniden başlayıp başla- yamayacağını, başlarsa nasıl başlayabıleceğını araştırdığmı beürtü. CTP'nın yaklaşımının, toplumlararası göriişmelerin üst düzey anlaşmalar çerçeve- sinde yeniden başlaması yö- nünde olduğunu kaydeden Özgür, Avrupa Mahkemesi'- nin karannı "son derece olum- suz ve aynmcı" olarak nıteledi, ancak bütün olumsuzluklann görüşmeler yoluyla aşılabilece- ğini söyledi. Ekinler mültecilerin dönmesini bekliyor fi Ruandalı mültecilerin büyük bir bölümü Tutsilerin intikamından korktukları için hala ülkelerine geri dönmeye cesaret edemi- yor. Ruanda'daki yeni hükümet, ekinleri hasat edecek kimsenin olmaması halinde ürünlerin tarlada çürüyeceğinden ve ülke- nin bu sefer de açlık felaketiyle karşı karşıya kalacağından endişe ediyor. Hükümetin verdiği güvencelere karşın çoğu Ruan- dalının hala aynlmak istemediği mülteci kamplarındaysa şiddet olay ları gittikçe artıyor. Kapale kampmda Zaireli olduklan sanılan 5 yağmacı kızgın mülteciler tarafından linç edilerek feci şekilde öldürüldü. AZERBAYCAN Petrol anlaşması hazırANKARA (Cumhuriyet Bû- rosu) - Azerbaycan'ın Türkiye büyükelçisi Mehmet Nevruzoğ- lu. Azerbaycan'ın Batılı petrol fırmalanyla yapacağı anlaşma- nın büyük ölçüde hazır olduğu- nu söyleyerek, Rusya'nm, Ha- zar Eİenizi petrolleri üzerinde hak iddia edemeyeceğini bildir- di. Nevruzoğlu, dün yaptığı ba- sın toplantısında, Bakü'de dar- be olacağına ilişkin haberleri yalanlayarak Azerbaycan hal- kının Devlet Başkanı Haydar AMyev'in arkasmda olduğunu söyldS'. Azerbaycan ile Batılı petrol şirketlerinin oluşturduğu kon- sorsiyum arasında yapılacak petrol anlaşmasının da teknik detaylar dışında imzaya hazır olduğunu ifade eden Nevzru- zoğlu, Hazar Denizi'nden çıka- nlan petrol üzerinde Rusya'nm hak iddia edemeyeceğini de be- lirtti. Nevruzoğlu, Ermenistan lideri Levon Ter Petrosyan'ın Bakü- Ceyhan petrol boru hattının Er- menistan'dan geçirilmesi vönün- deki isteğine stcak bakmadıklannı söyledi. Nevruzoğlu, Batılı petrol şirketieri tarafından da desÂekle- nen bu isteğin ancak Ermenfler'ia işgal ettikleri topraklardan cekfl- mesinden sonra ete alınabfleceğini söyledi.