Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 AĞUSTOS1994 ÇARŞAMBA 8 DIŞ HABERLER jetineateşaçtı •BAALBEK/KUDÜS (AA) - Lübnan'ın güneyinde üslenmiş bulunan Sunye ordu güçlerinin, Bekaa Vadisi hava sahası üzerinde uçmakta olan tsrail savaş uçaklanna önceki gece ateş açüğı bildirildi. Lübnan güvenlik kaynaklan, Lübnan'ın Bekaa Vadisi'ndeki Baalbek kentindeki Suriye ordu güçlerinin, yûksekten uçan İsrail savaş uçaklanna ateş açtıklannı, ancak ısabet sağlayamadıklannı belirttiler. Lübnan güvenlik kaynaklan, Bekaa Vadisi'nde üslenmiş bulunan îran yanlısı Hizbullah örgütü militanlannın da İsrail uçakJanna uçaksavarateşi açtıklannı kaydettiler. Cezayir: Bir aydın datıa • CEZAYİR(AA)- Cezayir'de, Sosyoloji Profesörü Rabah Stambuli (65), Kabili kentinde uğradığı silahlı saldında öldü. Güvenlik birimleri, laik görüşleri ile tarunan Stambuli'nin, evinden çıkarken kımliği belirlenemeyen silahlı kişilerin saldırtsına uğradığı nı açıkladılar. Cezayir basınında çıkan yazılannda ve televizyondaki tartışmalarda sık sık aşın dinci gruplan eleştiren Stambuli, dinci çevrelerce "demokratlann müftüsü" olarak adlandınlıyordu. Cezayirli yetkililer, bugüne kadarçok sayıda aydının öldürülmesinden, yasadışı aşın dinci silahlı gruplan sorumlu tutuyorlar. Bagdafta bomba patfadı: 1 ölö • LEFKOŞA (AA) - Irak'ın Başkenti Bağdat'ta, bir arabaya yerleştirilen bombanın patlaması sonucu birçocuk öldü, 13 kişi de yaralandı. Irak'ın resmi INA Ajansı, hükümetin yayın organı El-Cumhuriye Gazetesi'nin bulunduğu bmanın yakınına park edilen arabadaki bombanın, önceki akşam patladığını belirtti. Ajans, bombalı saldınnın, "Irak'ın düşmanlan" tarafından işlendiğini kâydetti. Bçibey'den Alfyev'esuçtama • MOSKOVA (AA)- Azerbaycan eski Devlet Başkanı Ebulfez Elçibey, Azerbaycan Devlet Başkanı Haydar Aliyev'in, ABD ziyaretinden önce kendisini ortadan kaldırmak ıstediğini önesürdü. Elçibey, önceki gün Nahavan'ın Kelekı köyünde düzenlediği basın toplantısında, Azerbaycan yetkilılerinin ülkenin içinde bulunduğu ekonomik ve siyasi krizi halkın gözünden kaçırmak ıçin kendısine yönebk suikast girişımlerinde bulunduklannı söyledi. 700 kişi ÖWÜ • PEKİN(AA)-Çin'in doğusundaki Zhejiang bölgesinde, hafta sonunda etkili olan Fred kasırgasının, 700 kişirun ölümüne yol açtığı bildirildi. Bölgeden bir yetkili yaptığı açıklamada, kaç kişinin kayıp olduğunun hesaplanmasının neredeyse imkansız olduğunu ve ölü sayısının büyük ihtimalle 700'ün üzerinde olduğunu belirtti. Çin İçişleri Bakanlığı ve Devlet Felaket Yardım Merkezi yetkililerinin. bölgeye gittikleri kaydedildi. Çin resmi haber ajanslan, kasırga ve sellerden 8 milyon kişinin etkilendiğini ve 500 bin konutun hasar gördüğünü bildiriyorlar. Simpsondavası: Yeni kanıt • LOS ANGELES (AA) - ABD'de eski kansı ve onun erkek arkadaşını öldünnek suçuyla yargılanan ünlü futbolcu D.J. Simpson'ın yargılandığı dava, yeni bir boyut kazandı. Olay yerinden alınan kan öraekleri, Maryland'da bir laboratuvarda DNA testine tabi tutuldu ve bu örneklerle Simpson'ın kanının aynı genetik özelliklere sahip olduğu belirlendi. M E S E N OTEL A K C A K O C A Orman-Deniz-Plaj- HavuzSessizlik 'm ürkütücü açıklamasına göre nükleer bomba için gerekli plutonyum miktan sanılandan az lııtoımu ııla 1 atombombası• Doğal Kaynaklan Savunma Konseyi adlı özel örgütün hazırladığı rapora göre'bir atom bombası yapımı için en az 6-8 kilogram plutonyum gerektiği' yolundaki genel kanı doğru değil. Kentleri yokedebilecek büyüklükte bir nükleer bomba için yalnızca 1 kilogram plutonyum yeterli. • Örgütün açıkladığı ürkütücü rakam, Almanya'da son aylarda sıkça ortayaçıkanlan plutonyum ve uranyum kaçakçıhğı olaylanmn önemini gözler önüne serdi. Dış Haberler Servisi - Bir Plutonyum, nükleer bombanın Bernd Schmidbauer ile Rus haberalma şefi Sergey Stepaşin, 'Nükleer Kaçakçdıkla Mücadele' protokolünü imzaladı. nükleer bomba yapımı için ge- rekli plutonyum miktannın ge- nellikle sanıldığından çok daha az olduğu açıklandı. 'The New York Times' gaze- tesinın, nükleer bomba uzman- lanna dayanarak verdiği habe- re göre nükleer bomba yapımı için 1 kilogram plutonyum ye- terh. Oysa şimdiye dek, bir nük- leer bomba yapımı için 6-8 ki- logram plutonyumun gerekli olduğuna inanılıyordu. The New York Times'e göre, nükleer konularda araştırma yapan 'Doğal Kaynaklan Sa- vunma Konseyi' adlı özel bir ör- güt, geçen hafta Amerikan hü- kümetı ile BM'ye gönderdiği raporlarda nükleer bombanın yapımı için 6-8 kilogram plu- tonyum gerektiği yolundaki ge- nel kanının yanlış olduğunu, 1 kilogram plutonyumun nük- leer bomba yapmak için yeterli olduğunu belirtti. Gözlemciler, yeni açıklama- nın, Almanya'da ortaya çıkan- lan nükleer kaçakçılık olaylan- nın önemini daha da arttırdığını belirtiyorlar. Münih kentinde iki hafta önce yakalanan bir ka- çakçının üzennde 350 gram plutonyum 259 bulunmuştu. patlayıcı maddesini oluşturu- yor. Modası geçti Ulusal Kaynaklar Savunma Konseyi'nde çalışan nükleer fi- zikçı Thomas Cochran şöyle di- yor New York Times muha- binne: "Halen nükleer bomba- nın yapımı konusunda kullanılan kriterlerin modası geçtniştir. Bu kriterler değiştirilmelidir." Savunma Konseyi uzmanla- n, nükleer kaçakçılığa karşı uy- gulanmakta olan önlemlerin yetersiz olduğunu belirterek dünya çapında çok daha sıkı güvenlik önlemleri ahnması ge- rektığini savunuyorlar. Ancak, daha kapsamlı güvenlik önlem- leri çok pahalıya mal olacağı- nda, baa çevrelerin bu öneriye karşı çıkabilecekleri bildirili- yor. Uluslararası Atom Enerji Ajansı'na göre bir nükleer bomba yapımı için 8 kilo plu- tonyum ve 8 kilo uranyum-233 gerekiyor. Oysa Doğal Kay- naklan Savunma Konseyi, yaptığı yeni araştırmalarda, nükleer bomba yapımı için 1 kilo plutonyumun yeterli oldu- ğunun ortaya çıktığını bildiri- yor. Alman Der spiegel dergisi, Rus radyoaktif madde uzmanı Anatoli Cakov ile görüştü Düzenbozuldu, kaçakçılıkbaşladıDş Haberler Servisi - Av- rupa'run çeşitli yerlerinde ve bu arada Tür- kiye'de de son aylarda sıkça ele geçirilen plutonyumun kay- nağının Rusya olduğu iddia- lan, Batı dünyasında dıkkatleri Moskova'ya çevirdi. Alman Der Spiegel dergisi, Moskova Enstitüsü teknik fizik dalı doçenti Anatoli Çakov'a bu iddialarla ilgıli sorular yöneltti. Aynı zamanda Stratejik Gü- venlik Araştırmalan Merkezi adlı sivil kuruluşun yöneticiliği- ni de yapan Çakov'un uzman- lık alanı, nükleer madde üreti- mi ve sılahlanma denetimi. - Anatoli Stepanoviç, Rus hûkümeti nükleer tesisierinde plutonyum hırsızlığuıı önleyebiliyor mu? - Bızim nükleer maddelen korumak için geliştirdığinıız güvenlik sistemi çoktan eskıdi. Bugünün koşullanna hiç uygun değil. -Nelerdeğîşti? - Yaşamın kendisi değişti. Eskiden düzen ve disiplin hakimdı. Plutonyum ve uranyumla yürütülen operasyon- larda üç, hatta beş kişinin hazır bulun- ması zorunjuluğu vardı. Bunlann her biri diğerini kontrol ederdi. Şimdi ise bu sıkı hiyerarşik düzen bozuldu. - Ve bu da son derece zarariı olan bu maddenin yasadışı yoliardan satı- lmasının yolunu açıyor... Plutonyum nasıl elde edilir? Uranyumlu yakıt çubukları yakıt reaktörüne konuluyor f Reaklör Korvyucu kovan Zıneirieme reaksıyonu başlatacak patlayıcılar Plutonyum. yakıt çubuklarıncian elde edılıyor Çok zehıriı bir madde ofmasma karşın küçük mıktarlarda taşınması. hatta bir dıplomatın el çanlasına sığması bıle mümkün Kimyasal ışlem sonucu elde edilen plutonyum Plutonyum patlamayı sağlamak ıçın ıkıştırılıyor 1 kg. plutonyum, kûçük bir bomba üretmek ıçın yeterli oluyor Bu mıktar, aynı bombanın yapımı ıçın gerekecek zengınleştınlmış uranyum mıktarından çok daha az. - Bizde bugüne dek radyoaktif mad- delerin aslında çok değerli olduğuna dair pek bir şey yazıbp çizilmedi. Ka- çakcılann iştahıru kabartan maddi teş- vik Batı'dan geldi. Ekonomımizin bu- günkü durumu göz önüne alındığında bunun önemi anlaşılıyor. - Plutonyum hırsızlığı olaylarına tanık oldunuz mu? Hayır. Yalnızca 'hırsızlık olasdığuun artağını' söyleyebilirim. Örneğın Moskova Enstitüsü ekono- mik krizde. Ama orada da pluton- yumla çalışılıyor. Şimdiye dek orada çalışan ilke sahibı insanlar aynlıyor- lar, çünkü yaşamak zorundalar. Yer- lerine ilke sahibi olmayan, kısa yoldan köşe dönmeyi amaçlayan insanlar ge- - Tehlike sivil alanda mı yoksa askeri alanda mı daha büyûk? - Orduda denetım daha sıkı. Güven- lik zincinmizın en zayıf noktası, bu iki- sı arasındaki yerler, yani küçük mik- tarda plutonyumun her zaman el altı- nda bulunduğu araştırma enstitülen. - Sizce üretim merkezleri, çahştırdı- klan adamlara çok az maaş ödemeferi- ne karşın güvenli mi? - Düşük maaşlar güvenlıği zorlaştı- ran bir faktör. Tabii bir de 'kötü gün- ler' için bir kenara koyulan yedek stoklar var. - Plutonyum stoku mu? - Bakın. plutonyum nükleer reaktör- lerde üretilir. Ve bir seferde ne ka- danmn çıkacağı asla bilinmez. Çok çı- karsa depolarlar, az çıkarsa yedekten kullanırlar. Bu iş her yerde böyle yü- rür. - Ama Rus yetkililer her gramui de- netimleri altında olduğu izleninûni ver- mek istiyorlar. - Bu anlaşılabılır bir şey. Bir zaman- lar oldukça iyi işleyen bir sistemi övü- yor onlar. Tabii sistemin artık güvenli olmad.ığıru kabul etseler daha ıyi olur- du. Örneğin güvenükten sorumlu KGB birimlennın masraflan eskiden devlet tarafından karşılanırken şimdi kurumlarca ödeniyor. Bu nedenle de güvenlik personelinde indirime gidi- yorlar. Teknik olanaklarsa yok dene- cek kadar az. - Sizin yönettiginiz Stratejik Güvenlik Araştırmalan Merkezi, plutonyum üretimini durdunnayı savunuyor. - Rusya imzaladığı anlaşma- larda nükleer reaktörlenni 2000 yıbna dek durdurma sözü verdi. Silah yapımı için yeni plutonyuma ihtiyaamız yok, elımızde yeterince yedek plutonyum var. Aynca 2 bın nükleer başlığın sökülmesi iş- lemınden de >ılda 7 ton plu- tonyum daha elde ediyoruz. Uyanmanın zamanı geldi. 20 yıl önce geleceğin plutonyum- da olduğunu, ne kadar çok plutonyumumuz olursa o ka- dar çok zengin olacağımızı sanıyorduk. - Rus yetkililer, Almanya'da arka arkaya nükleer kaçakçtlann ya- kalanmasını. Moskova'ya karşı dü- zenlenen bir komplonun parçası ola- rak görü> orlar. Sizce hedef şaşutma- va mı çalışıyorlar? - Bilemiyorum. Ama bir Amerikan heyetinin nükleer maddelenn deneti- miyle ilgili görüşmeler yapmak üzere Rusya'da bulunduğu bir sırada Al- manya'da 300 gram plutonyumun ele geçmesi ve basında kıyamet ko- panlması dikkat çekici. - Uluslararası denetime karşı mısınız? - Tam tersine. Ancak bu konuda ABD ile Rusya arasında eşıtlik ılkesi- nın gözetilmesi gerektiğine inanıyo- rum. Eski Basbakan acıkladı: Pakistan nükleer gücesahip Dış Haberler Servisi - Dün- yada nükleer güce "resmi" ola- rak sahip olan ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa zor günler geçiriyor. Eski Pakistan Başbakanı ve şimdıki ana muhalefet liden Navaz Şerif, ülkesinın elinde atom bombası bulunduğunu söyledi. PPI Haber Ajansı'na göre Keşmir'in Pakistan'da kalan bölgesinde bulunan Neelabutt kentinde düzenlenen bir mi- tingde konuşan Şerif. "Pakis- tan'ın elinde atom bombası bu- lunduğunu doğruluyorum" dedı Şenf, Hındistan'ı da uyara- rak, Yeni Delhi yönetıminin Pakistan'a saldırması halınde iki ülke arasında nükleer savaş çıkabıleceğini ifade etti. Pakistan, geçmişte, atom bombası üretebilecek kapasi- teye sahip olmakla birlikte, bunu yapmayacağını ve nükle- er olanaklannı banşçı amaç- larla kullandığını beliıtiyordu. Hindistan ve Pakistan, daha önce de Keşmir yüzünden sa- vaşmışlardı. Pakistan'ın eski başbakam Navaz Şerif geçen yıl görevia- den ıstifa etmişti. Fransızgizliservisikiıııleriöldürebilir? Liberation gazetesine göre Fransa'da gizli servise adam öldürme izni üç koşul altında veriliyor MİŞEL PERLMAN PARİS - Fransa'da uluslararası terö- rist Carios ve 'esrarlı' avukatı Jacques Vergesne ilgili olarak ortaya atılan id- dialar, Fransız gizli servislerinin hangi kıstaslara dayanarak adam öldürebile- ceği sorusunu gündeme getirdi. Fransa'nın önde gelen gazetelerin- den, sol eğilimlı Liberation gazetesi, ül- kenin haberalma örgütü "DGSE"nin "Eytem Bürosu M nun başhca 3 kuralı uy- gulayarak düşman öldürebileceğini yazdı. Gazeteye göre bu kurallar şöyle: 1) Karan cumhurbaşkaru verecek. 2) Cinayet, Fransa sınırlan dışında gerçekleştirilecek, 3) Hedef, kesinlikle Fransız vatandaşı olmayacak. Beyrut operasyonu Aynı kaynak. bu kurallann eskiden beri uygulanmakta olduğunu kayde- derken 'kendi bilgUerine göre' cumhur- başkanının bu tür eylemlere 'çok ender hallerde' izin verdiğini öne sürdü. Libe- ration bunlardan birinin, 1983 yılında Beyrut'ta Drakkar binasına operasyon düzenleyen 58 Fransız paraşütçüsünün ölümü üzenne alındığını yazdı. Gazete, Fransızlann misillemesinde Beyrut'takı İran BüyükelçiliğVne karşı başansız bir sabotaj ile 'Drakkar operasyonu'nu 'si- pariş eden' birkaç kişinin öldürülmesi- nin yer aldığmı yazdı. France^Soir gazetesi ıse Cumhurbaş- karu François Mitterrand'ın, 1981'den bu yana. kendisine sunulan listelerde sa- dece bir tanesine yeşil ışık yaktığını kay- detti. France-Soir gazetesine göre Fransız Haberalma Örgütü DGSE, öldürme iz- ni alamadığı hallerde seçtiği hedefleri 'aracı'lar sayesinde öldürtüyor. Gazete- nin buna gösterdiği örneklerden bıri, Ermeni tedhiş örgütü ASALA'nın şefi Agop Agopyan'ın, 28 Nisan I988'de Atina'da öldürülüşü. Bütün bunlann yanı sıra. Carios ola- yının 'siyasal koku'su da etrafa yayılma- ya başlıyor. Şimdilerde iktidardakı de Gauüe'cü Cumhuriyet İçin Biriik (RPR) Partısi Genel Sekreter Yardımcısı ve Sözcüsü Jean-Louis Debre, 1982'de sor- gu yargıcı iken, Carlos'un dostlan Mag- dalena Kopp ile Bruno Breguet sorgula- masında, üst düzey Fransız yetkililer- den 'kuşkusuz' baskı geldiğini fakat bunlann "üsrü kapalı olduğunu1 söyledi. 3.006.090.- TL Tel: (0374) 61144 36- 611 36 78 Rusya'daartıkÇarlık dönemiisimlerimoda• Moscow Times gazetesine göre Sovyet rejiminin devrilmesinin ardından Ruslarçocuklanna artık Bolşevik Devrimi öncesi isimler vermeye başladı. MOSKOVA (AA) - Rusya'- ve halen Rus televizyonunda da Sovyet rejiminin sona erme- sinden sonra yeni doğan çocuk- lara artık Anastasya. Aleksan- der ve Aleksey gıbı 1917 Bolşe- vik devrimi öncesi isimlerin ve- rilmesimodaofdu. Moscovv Times gazetesinin haberine göre Sovyet rejimi devrildikten sonra Ruslar yeni doğan çocuklanna, kökleri devrimden önce Bizans döne- mine kadar giden geleneksel Ortodoks-Rus isimleri olan Anastasya, Aleksander ve Aleksey gibi isimleri vermeye başladılar. Bunun yam sıra, kli- niklerde doğum yapan kadınla- nn neredeyse yansının, kız ço- cuklanna "Maria" ismini ver- diği belirtiliyor. Türkiye'de de popüler olan her gün gösterilen "Z^nginler de Ağlar" isımli Brezilya dızisi- nin gözü yaşb, talihsiz kadın kahramanını adımn da Maria olduğu hatırlanınca bu ilgiyi anlamak kolaylaşıyor Rusya'da 1917 Devnmi'- nden sonraki yıllarda, çocuk isimleri Komünist^arti ve dev- rime bağlılığı göste'rir tarzda se- çilryordu. Orneğın Roblen ismi, "Leni- nist ohnak için doğmuş" cümle- sinin Rusçası olan "Rodilsya byit Leninitsom"un kısaltılmışı idi. Diğer bir popüler isım olan Lorikerik ise "Lenin, Ekim Dev- rimi, sanayileşme, kolektifleştir- me, elektrifikasyon, radyofikas- yon ve komünizm" sözcükleri- nin Rusca karşılıklanmn baş harflerinden oluşuyordu. Hatta zamanın sanayileşme hamlesi- ne kendisini fazla kaptıran bazı aileler çocuklanna "traktör", "biçerdöver" ve "çivi" adını ve- riyordu. İkinci Dünya Savaşf- ndan sonra, savaş sırastnda di- ğer ülkelerle ilişkilerin art- masının sonucu olarak, Elvîra, Albina ve Alyevtina gibi ya- bancı tınılı isimler ortama ha- kim olmaya başladı. 1961 'de Sovyet astronot Yuri Gagarin, uzaya giden ilk insan unvanını aldıktan sonra, Rus- ya'da birçok çocuğa Yuri adı verildi. 1991'deki başansız darbe g}- nşıminden Yeltsin'in güçlene- rek çıkmasının ardından, bazı çevrelerde, "Yeltşin, Beyaz Ev ve özgürlük" kelimelerinin baş harflerinin birleştirilmesinden oluşan "YebeMos" adlı bir ço- cuğun büyümekte olduğu yo- lunda nükteler yapılıyordu. WASHİNGTON POST^UN İDDİASI: ABDİran'dan gizlicepetrolalıyor VVASHINGTON (AA) - Amerikan şirketlerinin, ruh- satsız oiarak ve yasalara aykın bir şekilde. yılda yanm milyar dolarlık îran petrolü satın aldıgı bildirildi. VVashington Post gazetesin- de yer alan 'İran tebdidi' baş- lıklı bir yazıda, Tahran yöneti- minin israil ve Yahudiler'e karşı Arjantin'de bir terör agı kurduğu belirtildi. Yaada, isimleri verilen çeşitli îranlı yetkililerin, Tahran'dan Bue- nos Aires'e giderek terör ey- lemlerini bızzat planladıklan ileri sürüldü. Bir Amerikalı yetkilınin, "Batı'nm tran'a sert tepki gös- termesinin zamaıunı geldi" de- diği ifade edilen yazıda şöyle denildi: "Ancak molla rejimine karşı bir koalisyon oluştunılamadı. Japonya, Iran'da barajlan fi- nanse etmeyi sürdürüyor. Rus- ya karlı silah satışlan yaparken Avnıpa da Tahran rejiminin if- lasını önlevecek ticari ilişkilerin peşinde koşuyor. Üst düzeyli bir yetkiliye göre Amerikan rafinerileri, yılda yanm milyar dolarlık İran pet- rolü satın alıyorlar. Yetkililer, bu petrol alımlannın yasalara aykırı olduğunu belirti) orlar." ABD'denEsad'auyan ABD diplomatlannın. Alman ve Japon yetkililer ile İran'a yönelik Baü kaynakh mal akışının durdurulması için 'zorlu' müzakerelerde bulun- duklan ka\dedilen yazıda, "Hairi ile uğraşan Başkan Clin- ton, bu konuda da pasif kaldı" denildi. EL-HAYAT GAZETESİ^NİN İDDİASI: Irak 9 laisrailgörüştü BEYRUT (AA) - Irak ile İs- rail yetkilileri arasında bir süre önce New York'ta gizli bir gö- rüşme yapıldığı öne sürüldü. Londra'da yayımlanan ve çeşitli Arap ülkelerinde dağıtı- lan EJ-Hayat gazetesinde yer alan haberde. "Irak yetkilileri ile İsrail hûkümeti tetnsilcileri arasında birkaç hafta önce New York'ta gizli bir topiantı yapıldı" denildi. Gazete, Ürdün'deki Batılı diplomatik kaynaklara daya- narak, görüşme sırasında İsrail tarafınm şu an için geniş bir diyalog başlatmayı reddet- tiğini belirtti. Irak ile İsrail arasında diyalog konusunun, Irak Basbakan Yardımcısı Tarık Azizile Fas Kralı 2. Ha- san arasında geçen hafta Ra- bat'ta yapılan görüşme sırası- nda da ele alındığını kaydeden El-Hayat, Bağdat yönetimi- nin, dört yıldır uygulanan BM ambargosunun kaldınlması- na yardımcı olacağı gerekçe- siyle Tel Avıv ile temas kur- mayı düşündüğünü öne sür- dü. İsrail Başbakanı Izak Ra- bin aynı gazeteye yaptığı açı- klamada olaydan haberdar olmadığını söyledi