Katalog

SAYFA CUMHURIYET 1 HAZIRAN1994ÇARŞAMBA OLAYLAR VE GORUŞLER Ekmekve GülEğn oturupdoğru konuşalım: Turkıye'yı yöneten sınıf ve katmanlar demokrasıyı; gerçekten demokratık bır duzenı hiçbır zaman ıçtenlıkle benımsememışler ve Türkıye ınsanını buna yaraşır gormemışlerdır HALİT ÇELENK Hukukçu 1 912 Amenkası'nın Massac- huseıts evaletınde bu\uk \oın merkezı Lavvrance'te >ınru bın ışçı çalışma saatlennın uzatılmasına \e baskılara karşı greve başvurdular Bu- yuk Nevv England Tekstıl Sanavıı ışçı- len ışı bıraktılar Gre\ dalga dalga yayıldı ve amacına ulaştı Yapılan >u- ruyuşte bır genç kızın taşıdığı pankart- ta şu sozcukler v azıln dı "Hem ekmek hem de gül isöyonız." Evet. ekmek ve gul Tanh bo\unca emeğıyle geçınen ınsan yaşamının ıkı oğesı Geçım ıçın ekmek, gondller ıçın gul Sız buna ek- mek ve ozgurluk. ekmek ve demokrası dedıyebıhrsınız Neguzelsovlu>orşa- ır Metin Demırtaş: "\ıiru\oruz, yan- >ana, guzel gunler adına/Kadınız, iıtsa- nız, insaniığı ayağa kaldırıvonız/Pay- dos bundan bö>le kolelığe. avlakhğa/ Herkes çalışsın, boluşsun kardeşçe, >a- şamın sunduklan/Işte bunun için yük- selivor yureklerimizden/Bu ekmek >e gul turküleri/V e vineliyoruz hep bir ağı- zdan: Ekmek »e Gul: Ekmek >e Gul.'" Koalısyon hukumetının beklenen demokratıkleşme pakeü açıklandı \e dağ fare doğurdu Pakette hukumet programındayeralan vaatlenn bırbo- lumu yıne vaatler halınde yınelenıvor Bu vaatler hukumet programında za- ten yer aldığına gore bovle bır pakete neden gereksınme duyulduğunu anla- mak mumkun değıl Yoksa bu sozde demokratıkleşme paketı. halkın >a^a- mını davan.lmaz duruma getıren eko- nomık ıstıkrar paketını bır tur meşru- laştırmanın, ona kabul edılebılırlık ka- zandırmdnın bır yontemı. bır aracı mıdır9 Eğn oturup doğru konuşalım Tur- kıye'yı yoneten sınıf ve katmanlar, de- mokrasıyı, gerçekten demokratık bır duzenı hiçbır zaman ıçtenlıkle benım- sememışler ve Turkıye ınsanını buna yaraşır gormemışlerdır Ozellıkle se- çım donemlennde demokrasıden ın- san haklanndan. hukukun ustunlu- ğunden ve hukuk devletınden soz edenler ıktıdara gehnce bu vaatlennı bır yana ıtmışler davandıklan sınıfla- nn çıkarlan doğrultusunda ve goster- melık kımı duzenlemelerle ıktıdarlan- nı surdurme volunu yeğlemışlerdır Duşunceye zıncır vuran. bılım. sa- nat, ekın alanlanndakı gelışmelen kostekleven Turk Ceza Yasası nın 141-142 maddeien ellı beş yıl yurur- lukte kalmıştır Sovyetler Bırhğfrun dağılmasından sonra 1991 yılında bu maddeler yururlukten kaldınlmış, ama onun yenne bugun ıçende ve dı- şanda bır 'demokrası sorunu' halıne gelen Terorle Mucadele Yasdsi'run 8 maddesı getınlmış 21 yuzyılaaltıkala salt duşuncenın suç sayılmasından vazgeçılmemıştır Koalısvon hukumetı programında, 12 Evlul baskı donemının hukuk ala- nındakı kalıntılannın tasfiveedıleceğı ışkence uygulamalanna son venleceğı, ışkencenın onlenmesı ıçın vasal duzen- lemelennyapılacağı.kamugorevlılen- ne sendıka hakkının tanınacağı, ILO sozleşmelerının yasal duzenlemelere vansıtılacağı bır hukuk reformunun vapılacağıvb halkımıza vaat edılmış- tır Ancak bu vaatlerın hıçbınsı ger- çekleşmemış. demokratıkleşme pake- tınde de aynı vaatler yınelenmıştır Adalet BakanlığVnca ıyı nıyetlerle ve ışkencenın onlenmesı amacıyla Ce- za Yargılamalan Usulu Yasası'nda değışıklıkler getıren, sav unma hakkını koruyucu yasa onenlen (CMLK) ha- zırlanmış. aylarca suren tartışmalar- dan sonra onen Meclısçe kabul edıl- mış ama donemın Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından gen çevnlmış- tır Gen çevırme gerekçesınde sanığa emnıyette avukatı ıle goruşme hakkını tanıyan bu demokratıkleşme yasası- nın olağanustu hal bolgelennde ve Devlet Guvenlık Mahkemelen nın go- re\ alanjna gıren suçlarda uygulanma- ması ıstenılmiştır Meclıse gen çev nlen yasa, gen çevırme gerekçelen tartışıl- madan bır gunde kabul edılmıştır Boylece CMUK un getırdığı bu de- mokratık hukumlerden Guneydoğu ınsanlannın (yıllardan ben olağanustu hal ılan edılen ıller bu yorededır) ve Devlet Guvenlık Mahkemelen nde vargılananlann yararlanması engel- lenmıştır Yasa. adı suç sanıklanna adam oldurme, hırsızlık dolandıncı- lık vb zanlılanna demokratık haklar getınrken sıyasal suç sanıklannı bu haklardan yoksun bırakmıştır Oysa devlet adalet dağıtırken eşıtlık ılkesıne a> kın hareket edemez \ argının ama- cı gerçeğı bulmak ve adalete ulaşmak- tır Bu amaçldrla getınlen hukumler uygulanırken eşıtlık ılkesıne aykın davranmak suçsuz ınsanlann suçlan- ması sonucunu doğurabılır kı bu hu- kuk devletı ılkelenne av kın duşer Guneydoğu ıcraatında ve ekono- mık ıstıkrar paketınde kesın \e kararlı bır tutum sergıleyen Başbakan Çıller her nedense demokratıkleşme konu- sunda "TBMM'nin çalışmasına ipo- tek koyamayız" gerekçesıyle bu pake- tın iurunceme vorungesıne gırmesını uygungoruvor Uygulamada ışkence- ler, yargısız ınfazlar da gıttıkçe voğun- laşaraksuruyor Ekonomık-demokratik haklan ıçın yasal toplantı ve vuruvuşler duzenle- yen devlet memurlan \ıne bır devlet memuru olan polıs tarafından cadde- lerde, alanlarda coplanıvor, mılletve- kıllen halkın gozlen onunde dovulu- vor. kanlar ıçınde bırakılıyor Şenat vanlısı ızınsız toplantılarda yasadışı eylemlere seyırcı kalan polıs, yasal toplantı \e vurınuşlere copla saldırı- vor Ekmek ve gul Ekmek yenne ek- mek kuyruklan ve gul yenne ınandın- cılığı kuşkulu demokratıkleşme pake- tı Ve de buyuk şaırden bır seslenış "Kabahat senin.../Deme>e de dilim varmıyor ama/Kabahatın çoğu senin canını kardeşim.../So\lemesi guç geli- joradama."(N.H.) ARADABIR VEDAT GÜNYOL Çağdaşlık Kendıme soruyorum Nedır çağdaşlık7 Aynı çağda yuzyılda dırsek dırseğe yaşamak mı, belırlı koşuilar al- tında, kımı aç susuz, kımı patlayıncasına bolluk ıçınde yaşayan burun buruna yuz yuze ayıp mayıp bılmeyen ınsanların aynı zaman suresınde omur surmelerı mr? Değıl, tabıı Ben bır konforlu, kalorıferlı apartman katında yaşar- ken, bodrum katında uç çocuğuyla, televızyonu da olsa uşak gıbı sağa sola koşturulan kapıcı adı verılen ınsan- larla çağdaş mıyım? Aynı çağda yaşar olmak bakımın- dan çağdaşım Ama gel gor kı çağdaşlık bambaşka bır şey Nedır oyleyse çağdaşlık aynı çağda yaşamak dışın- da? Çağdaş olmak (Bu, her çağ ıçın soylenebılır) gıttıkçe kuçulen bırdunyadayazgı bırlığı ıçınde lyılıktekotulukte bır dayanışma ıçınde olmak gereğını duymak Bu bır Sonra sonu bellı bır yaşamda ınsan acılarını paylaş- mak her çeşıt somuruye (başta ekonomık somuruye) karşı kenetlenmek Sonra sonra şu Allah'ın belası nuk- leer enerjının (dızgınlenmezse ıyı amaçlara yoneltıl- mezse) dunyayı yok edeceğıne ınanmak Bu uç Çağdaş olmak, ahlakı basmakalıp goruşlerden kurta- rıp, aklın mantığın ışığında yenıden değerlendırmek En onemlısı ınsana, ınsanlara doğru yolda olanı (doğru yol hangısıdır bılınemez) olmayanıyla acımak Cunku, hepsının sonu olumdur 0 onu sonu bılınmeyen gızler dunyasına goç dıyebıleceğımız olgunun adı Son olarak soralım Nedır Çağdaşlık 7 Donup dolaşıp aynı soruya gelıyoruz Çağdaşlık, ınsanın ıçınde yaşadı- ğı toplumun, durmadan ınsancalaşmasına gonul bağla- masındadır Açıklayalım Bır Batılı bunu daha bır açık anlatıma yansıtıp şoyle dıle getırıyor Insan/ığın urettığı buyuk şeylerle sureklı ıletışımde bulunmak, cağdaşlığın gereğıdır ' Uygarlığın urettığı kazanımlara eskı alışkanlıklarınıza sırt çevırıp merhaba dıyemıyorsanız çağdaşlığa 'hadı besende dıyebılırsınız 20 yuzyıl Turkıyesı nde yanı Atatürk un, bılımı ya- şamda en ustun tutulası en ımrenılesı yol gosterıcı tanı- mına gonul vermış Turkıyemızde şalvarın yenne panto- lon kasketın yenne takkenın gulunç kaçtığını gorme- mek ıçın kor olmak gerek ' Turkıyemız bututumuyla Batıdunyası karşısında gu- lunç duruma duşuyor öteden ben Batı bızım Doğulu dunyamıza Doğulu yaşamamıza gerıden, ustten, yuka- rılardan, orıjınal lık açısından ılgınc gozuyle bakmıştır Saçını basını sere serpe ruzgara havaya comertçe salıvermenın guzellığını doğallığını yasaklamak,çağdı- şı bırtutumdur Kımsenın hakkı yoktur ınsanların doğa- ya alabıldığıne açılmasını bedenlerıyle ruhlarını doğa- ya teslım etmesını kısıtlamaya Edmondo De Amicis adında bır Batılı sokaktan ev ıç- lerıne yansıyan davranışlara bakıp şoyle dıyor hakçası- na Bır ulusun eğıtımı, sokaktakı tutumuna gore değer- lendırılır Sokakta gorduğun her kabalığı, kuşkun ol- masın, evlerde de bulursun Bu saptama bır donemın çağdaşlık duzeyını belırler Eğer bugun bır evde bılım dunyasına yançızenbırtutu- mun ağır bastığına tanık oluyorsak bılelım kı tum aıle- lerde durum aynıdır yanı geçmıse koru korune bağlılık ağır basmaktadır Çağdaşlık açısından dunyanın ahlak anlayışını alt ust eden bır hıppılık salgını çıktı ortaya bır sure once Sonunda ne oldu? Hıppıler suçlandı mı7 Ha- yır Hıppıler dunyamıza genış bır soluk aldırdılar, ahla- kın gıyım kuşamla ılgısı olmadığını ıspatlayarak Çağdaşlaşma derken butun bu olguları goz onunde bulundurmalıyız Ben çağdaşım derken gunumun ya- şayışına, kadınlarda kot pantolon erkeklerde parçası partallı pantolonu ne kadar da sevıp sayıyorum Çağdaşlık bılmem kaç yuz yıl oncesının gelenek ve goreneklerıne uyarak gıyınıp kuşanmak anlamına gelı- yorsa boş ver be dıyorum odortkıtabıntanrısı varya, o sızı kahretsın dıyor, başka bır şey demıyorum Sevgılı EZGİ aramıza hoşgeldın FÜSUN & HÜSEYİN KALE İLERİCİ KADINLAR BULUŞUYORUZ 4 Hazıran 1994 Cumartesı /Saat 13 00 -18 00 YazarlarLokalı ŞafakSok 75Osmanbey/lstanbul ELEMAN MUHASEBE BUROSUNA MUHASEBE YARDIMCILARIARANMAKTADIR. Müracaat: 577 08 92 - 567 98 86 Arçelik'te Büyük Kampanya Var! 6 Haziran'a kadar..» Kültür • Sanat YILIN EN BUYUK FILMI 1 «93 CANNES SENLIGI BUVUK ODU1U 1V94 OSCAR ADAYI 99J ISTANBUL UIUSLARARASI FILM FtSTIVALI ACILIS Fll.v YON Chen Ka.ge Bılınmeyen dunya Çın ın yanm yuzyıllıfc mocerası ıçınde buyuk bır dostluğun tutkunun nefes kesıcı oykusu "Muthıj surukleyıc bır fılm Dunyan n Ker yanında seyırciyı buyuluyor " V Confay The Ne* ^feHt Tmeı Muhte&em ve ponlhl bır destan " R Co^ ss TIME "'•IŞaşirtlCI B W II amion PlArBOY 5. HAFTA Sadece BE>OQLU A L K A Z A R ' d a Seanslar; 12.00-15.15-18.30-21.45 Tel: 245 73 83 Ferhan Şensoy'uıj FERHANGI ŞEYLER PAZAB 15.30 CAFE-BAR 22 (X) 02 00 HALİL CEYLAN (Gıtır E^lıgınde Ozgun Muzıkl IstıtUCid Küçukmmalfcıpı Sok No 10 A Bcvoglıj^"' «5 in n 293 89 78 ( 3 hat) İÇİNDEN DA1GA GEÇEN TİYATRO Ferhan Şensoy Yer Fenerbahçe Manna Pyramıd KorşiH SEYİRCİLİ SEYİR DEFTERİ Deniz Aşırı Güldürü Salı-Çar>amba Perjernbe-Cuma-Cumartesı 21 00 KIRKAMBAR GECE TIYATROSl BılelSohs Fbohçe Manno W 0216 346 23 46/1007 i 1885 Ortaoyuncubr Beyoglu fel 0212 251 18 65/66 TOkkofoma v€ Çorşı Moğazalan Kültür Sanat ılanlarınız ıçın 293 89 78 (3 hat) A k b a n k K u l t u r S a n a t E ğ ı t ı r n M e r k e z ı SÖYLEŞt EMRE ARGUN "Ayvalık Evleri" 2 Haziran 1994, Perşembe Saat 18.00 A K S \ N \ 1 i s t ı k İ J İ C ı d d e s ı HOltftU B<.y< g!u K u n h u l Tı.1 ( l l 2 W ) 2 S ^ 1 - > ı ı u l ı ı i AKBANK BIRWOODYALLENKUS.G. "ANNIE HALL" A nervous romance BeyogluPERA (25132 401 12 00 14 15 16 30 18 45 2100 ıBeyoglu S nemas yanu -ı T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI J DEVLET OPERA VE BALESİ I. ASPENDOS OPERA VE BALE FESTİVAÜ I Hmran 1994 CnMrtesı 2130 furandol G ?ucm 3Hcmml994ftiHrtiı 2130 Don IGsot LMınkus Jstankd Devlet OpefcveBdeıi [Cumlıwtxıslıonlı j Senfonı Orlesh» Opere tde l İHraml994Per^nıbe 2130 Modem Dcra TopMugu AıloroMet Operrvt6<*;iJ 8Hmranl994C«aaiesı 21 30 DamdoVı Keman j Bodc S Hvnıdc lAnkora Devlet Opera ve Raleii; 20 Honrar 1994 teorteı 2130 Sos 8e»k F Alaode Wemn Devlet Opera veBdesij 21 Hm'or 1994 Çorjonto 2130 Sanıydan Ka Koçmo W A Mozat Opera Pzmır Devler Opera ve Mesi} !4Haznınl994C«ra 2130 Poguıta LMıniuı Bdt Dmrtsoıonlar (Guraslon Devle) Opera «Bolesl •WGosenlerSCÛÛÛ'" •LorrınaBUTCJKI Koner IOOOOJH •Gt-c *m Deylet Opera « Bates g o * n ı z50 D0O TL 9^-1 s <at sa c anloca^r »161™ Tıçn» A/ılal>ç yç Sıde den uJas m sogianocotf îv^e 5ı. ksdcfl asagtaltromotu^e"1 %5C rdnm^ıpfirndixiır Vokal Koreografık Dran Anııa c stonbut ^nı *ç Merj r oevet Ope • *e BaJder q s d c Romanlannızıve Ansıklopedılerınız yennızden alınır. Tel:5540804 Lıse dıplomamı kaybeltım Hukumsuzdur GL LISTAWKAHRA MAN Ortaok ul dıplomamı kavbettım Hukumsuzdur TESLIMKAHRAMAS I L Muh Fak kırnlık kdrtımıkavbettım kdvbcttım Hukumsuzdur OZGIRCLL1KEL PENCERE Sağın Alternathl: Sertatcılık!.. Macarıstan da Sosyalıst Partısı parlamento seç.mle- rınde ezıcı bır zafer kazanarak muhafazakârların dort yıllık ıktıdarına son verdı Oyların yuzde 54 unu alan sosyalıstler, eskı komunıst- lerden oluşuyor Gazeteler başlıklar atıyor ' Kızıllar gen donuyor1 ' Polonya yıne sol çızgıye oturdu Lıtvanya sosyalızmı seçtı Romanya ve Slovenya da komunıstlere yonelış gerçekleştı Ne var kı kımse hayal kurmasın, eskıden Doğu Avrupa ıle Sovyetler ekonomık duzende sosyalıst sıstem"\ oluşturuyordu o defter kapandı, yarınlara açılan sol, ya- şanan tarıhsel gerçeklere ayaklarını dayıyor, "altta ka- lanın canı çıksın dıyen somurucu duzene karşı çıkıyor Batı nın 1990 da Doğu Avrupa ya onerdığı modelın dort yıldakokusu çıktı Yenı Dunya Duzenı fıyasko verdı Yugoslavya kan-ı revan ıçındedır Kafkasya ve Ortadoğu yangın yerı • Ya Turkıye de ne oluyor'' 1980 lerde Reaganızm, Thatcherızm, Özalızm, Fn- edmanızm Monetanzm gıbı bır suruad altında tezgâh- lanan 'neolıberalızm gumbur gumbur yıkıldı Neleryıkıldı? Yukselen değerler adı altında topluma sunulan kap- kaç ıdeolojısı çoktu Savurganlık Luks ıthalat Koşedonmecılık Dolarızasyon Tumu de kendısıne namuslu avukat bulamayan bır dunya goruşunun can çekışen kelebeklerıdır Bugun hıc kımse Pıyasa ekonomısı her sorunu ço- zer lafını ağzına alamıyor oysa toplum yıllarca boyle uyutulmuştu Parasal ekonomı her derde devadır dı- yerıler kuçuk dıllerını yuttular ışte mostrası meydanda1 Sanayıleşmeyı dışlayanlar susup oturuyorlar çunku ış- sızlık ortalığı kasıp kavuruyor Ulusal paranın modası gecmıstır para da alınıp satılan bır maldır dıye ahkâm kesenler dolarızasyon un ulkeyı felakete suruklemesı karşısında pıstılar Kaldırıngumruklerı, rekabetolsun dıye bağıranlar korumacılık ıstıyorlar Yukselen değerler şımdı 'alçalan değerler"e do- nuştu ınsanlar uyanıyor 1970 lı yıllarda petrol krızlerıy- le sarsılan Batı kapıtalızmının bunalımı azgelışmışlere fatura etmek ıçın oluşturduğu model Turkıye de bır rantıye toplumu yaratarak çoktu Çokuş daha tam anlamıyla sıyasete yansımadı, ama, elı kulağındadır • Ne var kı Turkıye ne Macarıstan dır ne Polonya ne Fransa ne de Yunanıstan 1 Ortadoğu nun duyarlı coğ- rafyasında bır Islam toplumudur Turkıye de yukselen solu engellemek ıçın tezgâhlanan 12 Eylul faşızmı dun- yada eşı az gorulen bır kandokuculukle solu ezdı parça- ladı sermaye dunyasıyla tam bır uzlaşma ıçınde aydın- lan yılgınlaştırdı devlet elıyle Turk-lslam sentezını resmı ıdeolojiyedonuşturerekşenatçılığı besledı Yukselen değerler alçalan değerlere donuşup de merkez sağ gerılemeye başlayınca, sol ılerlemedı Bugun seçım sand'ğında sağa alternatıf, şerıatçılıktır • Turkıye solu sılkınmelıdır Solun sosyal adalet sloganları şerıatçıların elıne geç- tı, sol sağın gudumundedır Sol kendınden utanıyor llk adım bu utancı sılmek ve doğru olanı yuksek sesle soylemekle başlayacaktır Sevgili Derya'mız, Sen her zaman bızlerle olacaksın Buket, Murat Ö., INe\a, Devran, Aydın, Murat A., Muzaffer, Haluk, Sedef, Onur, Çiğdem Dunya Cevre Gunu ne yenı bır armağan OKTAYEKİNCİ ÇEVRECİLİĞİNABC'S! SımavıYayınları ÇIKTI Cumhuriyet Kitap Kulübü'nden KİTAPŞÖUNİ Bir Ay Boyunca %5P İNDİRİM 25Mayıs-25Haziran Sergı salonlarımıza gefin, Kampanya Slandlarımızdan kitaplarınızı seçın. Posta sıpanşlennde göndenm ucretının Kulubumuze aıt olması nedenıyle %35 ındırım uygulanır Turkocağı Cad. 39/41 CAĞALOĞLU Tel: 512 05 05 Istiklal Cad. Zambak Sok. 4/1 BEYOĞLU Tel: 252 38 81