Katalog

13MAYIS1994CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Ege'de12mfl sıkınöa • AN KARA (Cumhuriyet) - Türkiye ve Yunanistan arasında, Atina'nın uluslararası anlaşmalara aykın olarak EgeDenizi'nde karasulannj 12mile genişletme nıyetleriyleilgili anlaşmazhk, I6kasımda yürürlüğe girecek olan Deniz Hukuku Sözleşmesi öncesinde yeniden gündeme geldi. Yunanistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Konstantinos Bikas, dün yaptığı açıklamada, Yunanistan'ın bu konudaki tutumunun değişmediğini belirterek, "karasulannı 12 milegenişletmek, Yunanistan'ın egemenlik hakkıdır"dedi. Suudi'den sudamayaret • RIYAD(AA)-Suudi Arabistan, ülkesinde bulunan Iraklı mültecilere kötü davrandıklan yolundaki iddialan reddetti. Suudi Arabistan İçişleri Bakanı Prens Neyefbin Abdülazizdüzenİediği basın toplantısında, Uluslararası Af Örgütü'nün önceki gün yayımladığı raporu ejeşürirken "Gerçekler. Af Örgütü'nün yazdıklanndan farklıdır"dedi. BMPIaza Oteli saülıyop •NEWYORK(AA)-Para sıkmtısı çeken New York Belediyesı en değerli mal varlıklanndan olan BM Plaza Oteli'ni satışa çıkardı. New York'ta Birinci Cadde üzerindeki BM binasının tam karşısında bulunan BM Plaza Oteli'nde başta KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş olmak üzereçok sayıda diplomat New York ziyaretlen sırasında kalıyorlar. 'RusMafyasr konferansı • LONDRA (AA)- Rusya'da sayılan 5 bine ulaşan yaşamın her boyutuna el atan ve faaliyet alanlan dış ülkelere de uzanan mafya ve örgütlü suç şebekeleri konusunda, 10 hazjranda Londra'da uluslararası bir konferans düzsıdendi. Konferansı, İngîîtereKraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü ile Control Risks Group adlıriskdaruşmaniık şirketi düzenliyor. Mahkumlar uyanık çıktı • LONDRA (AA) - İngiltere veGaller'dekil30 cezaevinde bulunan hükümlülerin, işsizlik ve hastalık yardımian alarak devleti yılda en az2 milyon sterlin dolandırdığı anlaşıldı. Sosyal Yardım Dairesi müfettişlerinceortaya çıkanlan yolsuzluk olaylannda. sosyal yardım bürolanna başvuran dışandaki işbirlikçilerin sahte belgeler ve imzalarla gerekli formJan imzalayarak hükümlüler adına para çektikleribelirlendi. Yunanistan'da fahişelere destek •ATtNA(AA)- Yunanistan'da anamuhalefet Yeni Demokrasi Partisi (YDP), ülkedeki hayat kadınlanna sosyal güvence verilmesini ve ihtiyarladıklannda kendilerine emeklilik maaşı ödenmesini istedi. YDP miUetvekilleri N.Zafiropulos, Y.YakumatosveE. Papadimitriu, verdikleri bir önergede hayat kadınlannın önemli bir bölümünün hasta, ihtiyar ve parasız olduklannı vurguladılar. Ingiltere'de ana muhalefet partisi lideri John Smith kalp krizinden öldü tşçiPartisilideriniyitirdi EDİPEMİLÖYMEN LONDRA - İngiltere'de ana muhalefet İşçi Partisi'nin lideri John Smith, geçirdiği ani bir kalp krizi sonucu dün öldü. Londra'daki evinde dün sa- bah yerel saatle 08.05'te ani bir kalp krizi geçiren ana muhale- fet partisi lideri Smith kaldınl- dığı Saint Bertholomevv hasta- nesinde kurtanlamayarak ya- şamıru yitirdi. Hastane yetki- lileri Smith'in 70dakika boyun- ca can çekiştiğini, ancak bilincj- ni kazanamadan yaşamını yi- tirdiğini belirttiler. İngiltere Kraliçesi Elizabeth ile Başba- kan John Major, Smith'in öldü- ğünü duyduktan sonra yaptık- lan açıklamada olaydan dolayı derin üzüntü duyduklannı be- lirttiler ve işçi liderinin dul eşine başsağlığı dilediler. Partinin yerel seçim başan- sından tam bir hafta sonra ve kritik Avrupa Parlamentosu se- çimine de 4 hafta kala İşçi Par- John Smith-55 yaşındaydı. PORTRE JOHN SMİTH Pragmatiklider Ana muhalefet İşçi Partisi lideri John Smith İngiliz siyasi sahnesinde büyük bir üne kavuştuğu bir dönemde ani bir kalp krizi geçirerek dün sabah yaşamını yitirdi. Pragmatik bir İskoçyalı olarak tanınan "tombuT Smith öldüğünde 55 yaşındaydı. İşçi Partisi'nin "katı" lideri Kinnock'un ardından iki yıl önce partinin liderliğine getirilen Smith, "ılımlı" düşünceleriyle birçok eleştiri almıştı. Ancak partisinin ana muhalefette bulunduğu 13 yıl boyunca "gölge hükümetin" maliye bakanı olarak düşünülüyordu. 16 yaşındayken Glasgow'da İşçi Partisi'ne giren Smith, 32 yaşında ise ilk kez parlamentoya seçildi. Avukat olan Smith evli ve üççocuk babasıydı. Smith İngiltere tarihindeilk kez Avam Kamarası'nda sandalyeye sahip olup İngiliz "asilzadeleri" tarafından "yılın millervekili" olmaya aday görülen ilk parlamenter olarak biliniyor. tisi'nin liderini kaybetmesi, bü- yük bir talihsizlik olarak gö- rülüyor. John Smith, 1988 yı- lında bir kalp krizi geçirmiş, daha sonra by-pass ameli>atı olmuştu. 1992 genel seçiminde İşçi Partisi'nin dördüncü kez seçim yenilgisı ardından parti Genel Başkanı Neil Kinnock is- tifa edince. parti kurultayı tara- fından lider seçilmişti. 55 yaşında ölen John Smith'e. I997'ye kadar yapıl- ması gereken genel seçimin şim- diden galibi olarak bakılıyordu. 1992 seçiminde iktidan nere- deyse kıl payı kaçıran partinin, bir sonraki seçimde iktidar ola- cağına kesin gözüyle bakılıyor- du. Muhafazakar Parti'ye göre siyaset üretmekte daha zorla- nan İşçi Partisi'nin birkaç ağır topıtndan biri sayılan John Smith'in ölümü, partide yeni bir liderlik mücadelesi başlata- cak. Kinnock dan sonra, partinin daha genç ve atak bir lider seç- mek yerine, Smith'i tercih et- mesi, sosyal demokrat kanatta hayal kınklığı yaratmıştı. Bir ideolog olmaktan çok, iyi bir hatip ve tartışmacı olan Smith'in, partiyi I5yılmuhale- fetten sonra yeniden seçilebilir kılacak niteliklere sahip olma- dığı düşünülüyordu. Ölümü üzenne partinin, gençleşme fır- satı sağlayacak genç bir kadro- yu yönetime getirme şansını bulması beklcniyor. Partinin, dört kez seçim yenilgisı ardın- dan parti içi bir iktidar mücade- lesini göze alabileceği sanılmı- yor. Taraflar, federasyonun sınırlan ve iktidar paylaşımı konusunda anlaşmaya vardılar Boşııak-jBhrvatfederasyaputaıııaııı Dış Haberier Senisi - Bosna- Hersek'te Boşnaklarla Hırvat- lar federasyon kurma konusun- da anlaşmaya vardılar. Anlaş- maya göre kurulacak federas- yon Bosna-Hersek topraklan- run yüzde 58'ini kapsayacak. Boşnak ve Hırvat delegas- yonlan arasında Viyana'da yapılan beş günlük görüşmele- rin sonucunda vanlan anlaşma, federasyonun biçimini, sınırla- nnı ve yönetimini belirliyor Anlaşma, federasyonun sekı/ kantondan oluşmasını ve iktı- dann Boşnaklarla Hırvatlar arasında eşit olarak paylaşıl- masmı öngörüyor. Federasyonda karşılaşılacak en önemli sorunun 'ortak ordu- nun kunılması' olarak görülü- yor. Bosna-Hersek Devlet Baş- kanı Aüa İzzetbegonc, Bosnalı Hırvat güçlerle Boşnak ordusu- nun birleştirilmesiyle tek bir ordu oluşturulacağmı ve bu sü- reç içinde ciddi güçlüklerle karşılaşılabileceğini söyledı. Federasyon konusundakı nı- hai anlaşma, yann Cenevre'de imzalanacak. ABD, kurulacak federasyo- nun yüzölçümü konusunda yapılan acıklamalara karşı çık- tı. Washington yönetiminden üst düzey bir yetkili, federasyo- nun Bosna-Hersek topraklan- nm yüzde 58'ini kapsayacağı" yolundaki açıklamayı eleştire- rek "Boşnaklar daha önce fede- rasyonun Bosna'nın yüzde 51'ini kapsamasını kabul etmişlerdi. Daha önce kabul ettikleri mad- deleri değiştirmeye kalkarlarsa her şey mahvolur" dedi. ABD. Rusya ve Avrupa Bir- liği'ne üye beş devletin dışişleri Brcko kenti yakınlannda Boşnak ordusu ile Sırp güç/eri arasındaki çatişmalar sürüyor. bakanlan dün Cenevre'de bir araya gelerek Bosna sorununa çözüm konusunu tartıştılar. Bosna konusunda ABD ile Fransa arasında ciddi bir görüş aynlığı yaşandığı bildiriliyor. Soruna siyasi bir çözüm bulu- namaması durumunda, Banş Gücü kapsamında Bosna'da bulunan askerleriru geri çekebi- leceğini açıklayan Fransa, ABD'yi çözüm önerilerini en- gcllemekle suçluyor. VVashington'da bulunan Fransa Dışişleri Bakanı Alain Juppe. ABD'nin henüz Fran- sa'nın çözüm şemasını kabul et- mediğini söyledi. Juppe, Fran- sa nın çözüm şemasını Avru- pablann ve Ruslann kabul etti- ğini. ancak ABD'nin hala bazı Anlasmanm ana hatları 8kantonlu federasyon - Boşnaklarla Hınatlann kuracaklan federasyon, Bosna-Hersek topraklannın vüzde 58'ini kapsayacak. - Boşnak-Hırvat federasyonu, 8 kantondan oluşacak. - Kantonlann ikisinde Hırvatlar, dördünde Boşnaklar çoğunlukta olacak. Diğeriki kantonda ise Boşnak ve Hırvat nüfus eşit olacak. - Nüfusun eşit olduğu iki kantondan biri BosnaVıınorta kesiminde, diğeri ise güneyde, N'eret»a N'ehri kıy tsında yer alacak. - Federasyonun ilk devlet başkanı Hırvat, başbakanı Boşnak olacak. - De\let başkanı ile başbakan, altı ay lık geçici bir yönetim oluştiıracaklar. Altı ay sonra genel secimler y apılacak. Secimler sonrasında devlet başkanlığı ve başbakanlık göre>leri, bireryıllık sürelerle dönüşümlü olarak üstleniiecek. - Federal hükümetteki 17 bakanlığın 11 "ini Boşnaklar, 6'sını ise Hırvatlar alacak. noktalan kabul etmediğini be- lirtti. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Boşnaklann Brcko- ya, Sırplann ise Tuzla'ya dü- zenledikleri saldınlardan 'derin kaygı' duyduğunu açıkladı. BM'ye karsm yeni devlet başkanı secildi Haiticuntası meydanokuyor Dış Haberier Senisi - Haiti'- de iktidardaki askeri hükümet, uluslararası basküara meydan okuyarak yeni bir devlet başka- nı atadı. Haiti Yüksek Mahkemesi Başkanı olan 81 yaşındaki Emi- le Jonassaint'in çarşamba günü ordu tarafından devlet başkan- lığı görevine geürilmesi, Cbnton yönetimi, Batılı diplomatlar ve insan haklan eylemcileri tara- fından Haiti Anayasasfna ay- kın bulunarak büyük tepki top- ladı. Jonaissant'ın atanmasını "yasadçı" olarak niteleyen VVashington, "Atama gerekti- ren boş bir mevki bulunduğunu düşünmüvonız. Haiti'nin de- mokratik \ollarla seçilmiş devlet başkanı Aristide'dir." dedi. BM Güvenlik Konseyi. 1991 yılında gerçekleştirilen bir dar- beyle görevden indirilen Devlet Başkanı Jean-Bertrand Aris- tide'in yerine yeni bir devlet başkanı tayin edilmesini şiddet- le kınadı. Güvenlik Konseyi ta- rafından yapılan açıklamada aynca. Jonaissaint'in hüküme- tinde yer alan Haitililere BM'e üye üîkelerden vize almalannı engelleyen yapunmlar uygula- nacağı vurgulandı. Haiti'nin yeni devlet başkanı olarak atanan Emile Jonaissant, ordu komutanı General Raoul Cadras'la yemin töreninin yapıldığı meclis binasından çıkarken görülü>or. POLflİKADA SORUNLAR ERGU1V BALCI Batı Nerede Hata Yapö? Avrupa'da komünizm 1989'da çöktü. Bu olgu Batı'da demokrasinin zaferi olarak alkışlandı. Doğruydu. Doğu Avrupa'daki komünist yönetimler bir darbe ya da askeri müdahale olmadan kitlelerin ayak- lanması sonucunda devrilmişlerdi. Batı'da büyük bir iyimserlik vardı. Artık savaş, ideolo- jik sürtüşme, gerginlik olmayacak, toplumlar demokrasi ve özgürlük içinde kalkınacaklardı. Ancak bu iyimser tablo çabuk değişti. Bunalımlar bir- birini izlemeye başladı. Demokrasinin zaferinden 5 yıl sonra Batılı demokrasiler, Bosna, Somali, Haiti, Kaf- kasya'da Karabağ ve son olarak Ruanda bunalımlarını çaresizlik içinde seyrediyor. Ruanda'da dört hafta için- de 200 bin kişinin öldürülmesi gibi korkunç bir katliamı ayıplamaktan ötede bir şey yapamıyorlar. Doğu Avrupa'da komünizmin ve Sovyetler Birliği'nin çöküşünden sonra karşısında rakip kalmayan, tek başı- na at oynatan Batı, 5 yıl içinde nasıl bir duruma düştü? Bosna'y bir yana bırakın, Somali'de bir aşiret reisi ya da Haiti'de darbeci bir generale bile söz geçiremeyen Batı, nerede hata yaptı? International Herald Tribune gazetesinde yazan Brl- an Beedham'a göre Batı en büyük hatayı, 1989da ko- münizmin çökmesinden hemen sonra yaptı ve halen bu hatanın bedelini ödüyor. Neydi bu hata? Gevşemek. Mücadelenin bittiğine inanmanın verdiği rahathkla ayaklarını uzatıp kendini bırakmak. Beedham şöyle diyor: "Tüm rakiplerini piyasadan si- len bir firma, ya bu başarmın verdiği rahathkla gevşer, kendini yenilemeye çabalamaz; ya da mücadeleyi bı- rakmayarak kazancının bir kısmı ile yeni yatınmlar ya- par, yeni teknoloji üretir, büyümeyi sürdürür." Beedham'a göre Batı demokrasileri. komünizmin çö- küşünden sonra birinci yolu seçerek gevşeyip rahatla- mışlardı. Nasıl? Askeri giderleri kısarak. Dış politika sorunlarını geri plana atarak. Seçmenlere, dünyanın artık o kadar tehli- keli olmadığını telkin ederek, kitleleri uzaklardaki fe/a- ketlerin Batı'yı tehdit etmediğine, Batılı askerlerin bur- nunun kanamasına gerek olmadığına inandırarak. Batılı yönetimler, bu gevşeklik içinde Bosna'da Sırp saldırısı başladığında kararlı bir tutum takınamamış, as- keri müdahale ile Sırpları durduramamıştır. Oysa buna- lımın başlangıcında yapılacak bir müdahale, çok az kayıpla Sırp saldırısını kolayca durdurabilirdi. Ama Batı kamuoyu, böyle bir müdahaleye, Bosna'da Avrupalı as- kerin ölmesine hazır değildi. Beedham, "Batı, Bosna'da hemen kararlı birtutum ta- kınabilseydi, Somali'de aşiretreislerinin karşısında geri çekilmez, Haiti'de darbecigeneraller BM kararına mey- dan okuyamazlar, Rusya ise Batı nın zayıflığından ve kararsızlığından yüreklenerek Kafkaslar ve Doğu Avru- pa yönünde tekrar yayılmaya başlayamazdı" diyor. Beedham, Batı'yı,SoğukSavaşınsonaermesininar- dından demokrasinin yayılması için mücadele etme- mekle, dünyanın çeşitli yörelerinde demokratık yöne- timleri yeterince desteklememekle de suçluyor. • • • Beedham'ın gözlemi bize doğru geliyor. Ancak bir şey eklemek istiyoruz. Batı'nın demokrasinin yayılması için yeterince müca- dele etmememiş olmasının nedenini, galiba Batılı yöne- timlerin komünizmin çöküşünü nasıl algıladıklarında aramak gerekiyor. Komünizmin çöküşü, Batılı liderler tarafından "de- mokrasinin zaferi" olarak ilan edildi. Ama aslında onlar için önemli olan kapitalizmin zaferi idi. Kendi kamuoyla- rına "demokrasinin zaferini" ilan ederken içten içe "ka- pitalizmin zaferini" kutluyorlardı. Bu nedenle demokra- sinin desteklenmesi ve yayılması için yeterince müca- dele etmediler. Günümüzde petrol zengini Körfez rejimleri ile daha bir dizi diktatörlüğün (düne kadar Ruanda) Batı'nın ya- kın dostları olması başka nasıl açıklanabilir? KERKÜK-YUMURTALIK BORU HATTI Ingiltere'den Ankara'yadestek ANK.4RA (Cumhuriyet Bû- rosu) - ABD'nin, Kerkük- Yumurtalık boru hattından Türkiye'nin petrol çekmesi ko- nusunda "sorumluluk bende değil" diyerek, diğer daimi gü- venlik etakonseyi üyelerini işa- ret etmesi. İngiltere tarafından şaşkınlıkla karşılandı. İngilte- re, Türkiye'nin sıkıntılannı an- layışla karşıladığını ve soru- nun çözülmesi için Ankara'nın yaptığı çabalan, "sempatiyle" karşıladığını bildirdi. Londra. bulunacak bir çözümün "BM kararları parametreleri" içeri- sinde olacağını vurgulayarak. sadece İngiltere'nin değil. Tür- kiye ve ABD'nin de bu yakla- şımda olduğunu vurguladı. ABD Ankara Büyükelçisi Richard Barklev. dün Cumhu- riyet'te yayımlanan demecin- de. Kerİcük-Yumurtalık hattı konusnda. "Sorun çıkaran ABD değil, bazı öteki Gii>enlik Konseyi üyeleridir" demişti. Cumhunyet'in sorulannı yanıtlayan İngiliz yetkililer, Güvenlik Konseyi'nde yapılan danışmalarda. İngiltere'nin, boru hattındaki petrolün kur- tanlması için, Irak'ın ödemek- le yükümlü olduğu savaş taz- minatlan karşılığında, petrol gelirinin yüzde 30'unu tazmi- nat komisyonuna ödemesi ko- şulunu ortaya attığı yolundaki ifadeleri de reddetti. Aynı kay- naklar, "Sadece İngiltere değil; ABD ve Türkiye de. çözümün, zaten Güvenlik konseyi para- metreleri içinde olacağını söyle- mektedirler" vanıtını verdiler. CUMA GECELERİNtZİN VAZGEÇİLMEZ EĞLENCESİM Yönetmenliğini Billur Aktürk'ün sunuculuğunu ise Seçil Ak- türk'ün yaptığı Şen Şakrak Pür Şamata'da Yüksel Şengül'ün sohbet köşesi "Dobra Dobra"nın bu hafta ki konuğu Erkal Zen- ger ve Hakan Bahadır'ın hazırladığı gizli yetenekler bölümü yer alacak. Programa, AYDIN "DELIMİSİN". "KIZIN ADI ZEYNEP", MURAT "YANGIN VAR", "KİM BU GÜZEL". HAIUK LEVENT "YOLLARDA BULURUM SENİ", "AN- KARA'DA", GRUP PİRAMİT,"AL BENİ", "DEĞİŞİYORUZ", RUŞEN YILMAZ "HA- ZAN MEVSİMİ", ZEYNEP AKIN "YÜREĞİMİ SANA BAĞLADIM", 'TAM ZAMA- NIn , FERHAT GÜZEL "YASEMİN", "USTA", İBRAMM ERKAÇ rr TUTKU",AYHAN AŞAN "ÖZLÜYORUM", "DUDAK DUDAĞA", GÜLER IŞIK "HAZAL", "SENİ SEV- DİM BİR GÜL GİBI", NAZAN ÖNCEL "BEN BÖYLE BİR AŞK GÖRMEDİM", "GAKGAK GUBARAK", FERDİ TAYFUR "BARİ SEN" adlı parçalanyla kaülırken ORYANTAL AYLA'da nefis gösterisiyle izleyenleri büyülüyor BU AKŞAM 21.45'te ki BÜTÜN RANDEVULAKINIZI İPTAL EDİN !!! HBB