Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 MAYIS1994 PERŞEMBE 12 KÜLTÜR 47. ULUSLARARASI CANNES FtLM, FESTİVALİ BUGÜN BAŞLIYOR MEHMETBASUTÇU CANNES - Açıbş gecesinde alışkanhklar bozuhnaz. Çizgı dışına doğru göz kırpan en se- vimli, en anlamlı, en yumuşak çatlak sese bile yer yoktur. Söz konusu sanat olsa da bu böyle- dir. Çünkü, açıhş gecesinde önce gülmek gerekir diye düşü- nûr herkes. ICahkahalarla gül- mek, sonra da bol bol eğlen- mek... Sinemanın birinal işlevi düş dünyalannın kapılannı aç- mak olduğuna göre her şeyden önce hoş vakit geçirmeliyiz; eğ- lendikçe de daha çok gülmeli- yiz... Çevremizdeki dünya nasıl dönerse dönsun, boş verip, tat- sız gerçekleri unutarak bir çır- pıda düşler evrenine balıklama dalabilmeliyiz... Bir de kah- kahalarla güldükten sonra, eğer geriye anlamlı bir tortu ka- labiliyorsa, ne mutlu! AçıhşfilmiJoel Cocn'in Bu gece, 47. Uluslararası Cannes Film FestivalTnın açılı- şında gösterilecek olan "The Hodsucker Prc>xy" (Balıklama Dalmak), dünyanın en büyük sinema festivalinin başlangıcı için, kuşkusuz hemen benim- senmiş, üzerine bahklama at- lanmıştı... Çünkü Joel ve Ethan Coen kardeşlenn imzalannı ta- şıyan bu filmi daha izlemeden sevmek, kağıt üzerinde beğen- mek mümkündü! Öyle ya, Co- en Kardeşler "Altuı Palmiye"yi 1991 yılında "Barton Fink" adlı başyapıtlanyla kazanmamışlar mıydı? Gerçi "The Hudsucker Proxy"yi Joel Coen tek başına yöneuniş, ama ilk bakışta ol- dukça doyurucu gözüken se- naryo yine iki kardeşin ortak marifeti: Paul Newman ile Tim Kralh Açılış filmi 'The Hudsucker Proxy' (Balıklama Dalmak) fistte, P.Chereau'nun 'La Reine Margot* (Kraliçe Margot), festival afışi (altta) geniş kitie sinemasının görsel parlaklığını da haberliyor... Patrice Chereau ile, hiç unut- mam, ilk kez yirmi küsur yıl önce, Cumhuriyet gazetesinin başyaasında tanışmıştım! Na- dir Nadi, Patrice Chereau adın- da genç ve yetenekli bir Fransız tiyatro yönetmenini ve onun yaratma özgürlüğünü savunu- yordu. Çünkü o yaz, Patrice Chereau, Bayreuth Festivali - nde, yine bir Fransız olan Pierre Boulez tarafindan yönetilen or- kestra eşliğinde VVagner'in dört operasını sahneye koyarken, yenilikçi, çağdaş bir mizansen anlayışı sergilemişti... Ve orta- lık ayağa kalkmıştı; sen misin elinin hamuruyla Alman müzi- ğinin bir dehasının yapıtlannı, hem de Bayreuth gibi tutucu bir kalede yenilemeye, değişik bir yorumla sahnelemeye kalkı- şan!... Kelli felli adamlar ıslık çahyor. zarif giyimli tepeden tı- rnağa süslü kadınlar tepinip yu- hahyorlardı... Sanat ve sanatçı özgürlüğü adına Patrice Chere- au'yu savunanlar arasında baş- yazanmız Nadir Nadi de vardı ve o günkü başyazısıyla, Patrice Chereau'yu sevdirmişti bana. Sonraki yıllarda, Fransız sa- natçının sahnelediği oyunlan, yaptığı fılmleri kaçırmadan iz- ledim... Çoksesli çelişkiler "Kraliçe Margot", kalburüs- u bir yaratıcının, on altmcı yüzyıl Fransası'nın sarayında ve sokaklannda yaşanan ger- ceklerden yola çıktıktan sonra, o zamanın şiddetinden, katli- amlanndan ve hoşgörüsüzlü- ğünden söz ederken, bugünün etnik ve dinsel çekişmelerini de aydınlatan bir film olarak ilgiy- le bekleniyor... Sarayda çevri- len dolaplan, Protestanlan he- def alan Saint Barrhelemy ge- cesi katliamını ya da sevginin, kinin ve nefretin şiddet eylemle- riyle nasıl kesiştiğini görüntü- Margot'dan Bosnabelgeselinedek sinemaRobbins'i karşımıza getirecek olan bu filmi, aslında "Bartoo Fınk"ten çok önce kaleme al- mışlar. Ancak, bir yapımcı bu- labilmek için sekiz yıl bekleme- leri gerekmiş ve sonuçta fılmın yapımahğını Ethan Coen üst- lenmiş. Peki, Bosna kaç kilometredir Cannes'a? Siz deyin beş yüz ki- lometre, ben diyeyim bin... Evet, Bosna Cannes'a çok ya- kındır... Bosna ile ilgili belgesel Sinema Bosna'yı da unuta- rnaz elbette. Cannes Festivali'- nin yan bölümlerinden "belirli bir bakış"ta, Bosna savaşıyla il- gili belgesel bir fılmin göstenl- mesi, yedinci sanatın her zaman pembe bulutlar üzerinde gez- mcdiğinin küçük ama anlamlı bir kanıtı olarak değerlendiril- melidir. Ancak, bu fılmin açıhş gecesinde gösterilmesini bekle- mek de herhalde yalnız dört dörtlük idealistlerin kuracağı türden bir düş olurdu... Yirmi yıl önce Fransa'nın genç fılozoflanndan sayılan Bernard-Henri Levy'nin imzası- nı taşıyan "Bosna"yı Cannes'- dan önce izleyebilmek için, Pa- ris'teki özel gösteri salonlannın aşinası olmak, sonra da sanat, edebiyat ve politika dünyasmın kreması arasma kanşabilmek gerekiyordu. önemli olan Bos- na'dan mı söz etmekti? Yoksa, ABD'den önce Avrupa ülkele- rinin günah hanesine yazılacak olan bu trajedıye el atarak, top- lumsal bir vicdan borcunu gi- dermek rniydi? Yoksa bazı kötü dilli insanlann ileri sür- dükleri gibi, yalmzca kişisel bir girişim miydi? Sinemanın, özel- likle de Cannes Festivali'nin görsel medya ile popüler basına göz kırparken, aynı zamanda politika ve finans çevreleriyle de yakın ilişkiler içinde olması, bu tür sorulan kaçınılmaz ola- rak gündeme getiriyordu... Afışte Fellini 'nin deseni Festivalin yanşmah bölü- münde izleyeceğimiz 23 fihn arasında, Chereau, Coen, Kies- kmski, Konchalovsky, Mikhal- kov, Tornatore gibi tanınmış adlann yanında, Cannes'a ilk kez gelecek olan tam on beş yö- netmen bulunuyor; içlerinden ikisi henüz ilk filmlerini gerçek- leştirmişler... Dikkati çeken başka bir nokta, son yıllarda başanlanna tanık olduğumuz Asya sinemasının, "Altm.Pal- miye" adaylan arasında İran, Çin, Hindistan ve Tayvandan gelen örnekleriyle önemlî bir yer almayı sürdürüyor olması. Bu arada, üç yıldan bu yana "Eskimeyen Sinema" (Cinema de Toujours) başhğı altında su- nulan toplu gösterilerde, bu kez üç büyük yönetmenin, Federico Fellini, Jean Renoir ve Robert Altman'ın yapıtlan sunulacak. Aynca, altı ay önce yitirdiğimiz Fellini'nin 1954 yılında gerçek- Festivalin yanşmah bölümünde izleyeceğimiz 23 film arasında, Chereau, Coen, Kieslowski, Konchalovsky, Mikhalkov, Tornatofe gibi tanınmış adlann yanında, Cannes'a ük kez gelecek olan tam on beş yönetmen bulunuyor; içlerinden ikisi henüz ilk filmlerini gerçekleştirmişler... 47* FESTİVAL İNTERNATIONAL DU FILM CANNES 1994 12-23 MAI lerken, vahşeti estetik bir güzel- lık içinde işlediği söylenen Pat- rice Chereau, "Kraliçe Mar- gof'nun ne tarihsel bir fihn, ne de Akxandre Dumas'nın yazdı- ğı romanm sadık bir uyarlama- sı olduğunu vurguladıktan son- ra. her türlü hoşgörüsüzlüğe ve şiddete karşı tavır aldığını belir- tiyor...1 Sinema sanatı, Cannes Festi- \ ali'nin ana ve yan bölümlerde sunulan toplam altrruş dokuz filmin için için kaynayan dün- yamızdan getireceği değişik yansımalar eşliğinde, gercekler- den kaçışın ya da gerçeklerin derinliklerine dalışın sjmgesi olarak, bir yıhn çok sesh ve çok renkli çelişkileriyle yine önü- müze gehyor. leştirdiği "La Strada" filmi için çizdiği bir desen, festivahn afışi- ni oluştunıyor. Desen, "La Strada"nın baş kişilerinden Gelsomina'nın (Fellini'nin eşi Giuüetta Massini yorumluyor- du) denize bakışını görüntüle- mekte... Gelelim sinema dünyasının yılan hikayesine: Bildiğiniz gibi bir Hollyvvood sineması vardır. 1) YARIŞMAL1 ANA BÖ- LÜM Açıhş Filmi: "The Hudsucker Prox\ "(Balıklama Daîmak) Joel Coen, A.B.D "ALTIN PALMtYE" ADAYIDİĞER FİLMLER "Grosse Fatigue "(Büyük Yorgunluk) Michel Blanc Fransa "Barnabo Delle Montagne"- (Dağlann Bamabosu) Mario Brenta İıalya "La Reine Margot "(Kraliçe Margot) Patrice Chereau/ Fran- sa "Exotica "(Egzotik) Atom Egoyan/ Kanada "The Browning Version"- (Öğretmenın Gölgesi) Mike Figgis' İngiltere "Le Buttane"(Sokak Kadın- lan) Aureüo Grimaldi İtalya "Sua/ıam"-İlk Film-ShajiN. Karun Hindistan "Au Travers Des Oliriers"- (Zeytinlikler İçinden) Abbas Ki- arostami İran "Trois Couleurs Rouge" (Üç Renk Kırmızı), Krzysztof Kies- lowski Fransa "Assia Et La Poule Aux Oeufs D'Or"{ Asya ve Altın Yumurt- layan Tavuk) Andrei Koncha- lovsky Rusya "Outomhonnye Solnstem"- (Kızgm Güne§ Altında) Nikita bir de Amerikan sineması... İlki büyük bir yer alsa da ikincisinin içindedir. Örnegin, bir Hal Hartley'in sinema anlayışı. bi- çemi ya da genel yasam felsefesi Joel ve Ethan Coen kardeşlerle karşılaştınldığında. çok farklı bir çizgi izler. Hal Hartley'in "Yönetmenleruı On Beş Günü" (Quinzaıne Des Realisateurs) yan bölümünde izleyeceğimiz Isabelle Huppert'h filmi "Ama- teur" (Amatör). kuşkusuz bam- başka tatlar bırakacak damağı- mızda... "Yönetmenlerin On Beş Gûnû" programının başka bir ilgınç yanı da Bosna gerçeği- nin bu bölümde de ekranlara yansıyacak olması. Ademir Ke- no\iç önderliğinde gercekleşti- nlen "Man, God, The Monster" (İnsan, Tann, Canavar) adlı kolektıf film, "Bosna-Hersek" başhğı altında, özel bir gösteri- de sunulacak. Düşlen gerçeklerle öldürmek her zaman doğru değildir, ger- çeklerle düşü birlikte yoğuran sinema da vardır... Yaratıcılı- ğm özü, yaşanan olaylann geri- sindeki gizemi aydınlatmak: derinhklerin karanlığında yitip giden temel unsurları kurca- layarak yorumlamak; gerçekle- re farklı ve özgün bir bakış ge- tirmek değil midir? Festivalin ilk günlerinde izle- yeceğimiz. Isabelle Adjani'li "La Reine Margot" (Kraliçe Margot), bu tür sinemanın ba- şanlı örneklerinden biri olmaya aday... Tiyatro ve sinema yö- netmeni Patrice Chereau'yu beş yıl boyunca uğraştıran bu film. 47. Cannes Fihn ^ Festivali jürisfc - Clint Easrwood Başkan (yönetmen oyuncu-ABD) - Catherine Deneuve Baş- kan yardımcısı (oyuncu- Fransa) - Pupi Avati (Yönetmen- îtalya) - Guillenno Cabrera Infante (yazar-Küba) - Kazuo Ishiguro (yazar- Japonya) - Marie Francoise Leclere (gazeteci-Fransa) - Alexandre Kaidanovski (yönetmen-Rusya) - Lak> Schifrm (müzisyen- Arjantin) - Sang Okk Shin (yönet- men-Kore) - Alain Terzian (yapımcı- Fransa) 47. CANNES FİLM FESTÎVÂÜ^ME SEÇÎLEN FİLMLER Mikhalkov/ Rusya "Caro Diorıo "(Gûnlûk) Nanni Moret- ti/ İtalya "Nedk Sre "(Pirinç Ekenler) -İlk Film- Lucian Pintilie Romanya "La Reina De La Noche"(Gfxe Krali- çesi) Arturo Ripstein Meksika "Les Patnotes "(Vatanseverler) Eric Rochant Fransa "Mrs Parker And The Vicious Cırcle"- (Bayan Parker ve Kısırdöngü) Alan Ru- dolph A.B.D "Pulp Fiction" Quentin Tarantino A. B.D "Una Pura Formalite'' (Basit Bir tş) Guiseppe Tomatore İtalya "Le Joueur de K/o/o«"(Kemancı)- İlk Film- Cariie Van Damme Belçika "Du Li Shi Dai'E&narû Yang,' Çin "Wuorfte"(Yaşamak) Zhang Yimou Çin YARIŞMA DIŞI SUNULAN FİLM- LER: Kapanış Filmi: "Serial Mother" John VVater, A.B.D özel Gösteri: "Montand" Jean Labib Fransa 2) "BELİRLİ BİR BAKIŞ" YAN BÖ- LÜMÜ: Açıhş Fihni: "// Sogno Della Farfalla"- (Kelebek Düşü) Marco Bellechio/ İtalya Kapamş Filmi: "Les Roseaux Sauva- ge5'"(Vahşi Sazlık) Andre Techine Fransa Diğer Fılmter: "Bab El- Oued City" Merzak AHouac- he Cezayir "L'Eau Froide"(Soğuk Su> Oüvier As- 'Yanşmalı Ana Bölüm'de 'Grosse Fatigue' (Büyük Yorgunluk)/ Michel Blanc. sayas Fransa "Casa De La\a" Pedro Costa' Portekiz "J'Ai Pas Sommeil"(Uykum Yok) Cla- ire Denis Fransa "The Adventures OfPriscilla. Queen Of The Desert"(Çö\ Kraliçesi Priscilla'nın Maceralan) Stephan Efliott Avusturalya "Picture Bride" -İlk Film- Kayo Hatta A B.D- Hawai "Sieep Wıth ;V/c r (Benımle Yat)-İlk Film- Rory KeUy A.B.D "Clean. Shaven"(Tem\z Traşlı)-İlk Film- Lodge Kerrigan Kanada-A.B.D ''Jancıo H'odnik " Jan Jakub Kolski ''Bosna'' Bernard- Henri Levy Fransa "Los .Vau/rag05"(Felaketzedeler) Mi- guel Littin Şılı "Sin Compasion"i Acımasızı Fransisco I.ombardi Peru "/ Lıke It Like Thai"( Öylc Scvcnm)- llk Film- Damell Martin A.B.D "Suıure" -İlk Film- Scott Mc Gehre. Da\id Siegel A.B.D ••Xime"-\\k Film-Sana Na N'Hada "C>/ora"(Bitmeyen Yolculuk) Sandip Ray Hindistan "Dromspel"(Hülya) Unm Straume İsveç ' Faust "Jan Svankmajer _ "The Story O/'A'm^/ıau"(Xinghau'nun Öyküsü) Yin Li 3)"YÖNETMENLERİN ON BEŞ GÜNÜ" YAN BÖLÜMÜ "Auf Wiedersehen Amerika" (Elveda Amerika) Jan Schütte Almanya "Murıel's Wedding" (Muriel'in Düğü- nü) P.J Hogan Avusturalya "71 Fragnianle Einer Chronologie Des Zufalls" Michel Haneke Avusturya "Amateur'(Amatör) Hal Hardey /A. B.D "Fresh"(Taze) Boaz Yakin "Pida HuhistaKiini, Tatjana" AkiKau- rismaki Fınlandiya "Ap'tı Hioni" (Kar Venüsü) Sotiris Gortisas Yunanistan "Beı Kao Bei, Lian Dui Lian"(Sm Sırta Yüz Yüze) Huang Jianxin Hong Kong- Çın "Bandıt Queen" Shekhar Kapur' Hin- distan "Senza Pelle" MessaoİTo AUatri İtalya "Wrony" Dorota Kedzierzawska Po- lonya "A Caixa- Kaset" Manoel de Oliveira/ Portekiz Dûnya Kitap Şilr Ödölö'ne katılım süresi uzadı • Kûltür Servisi - İkinci Dünya . Kitap Şiır Ödülü'ne katıhm süresi, okurlardan gelen istekler üzerine ve postadaki gecikmeler de dikkate ahnarak 31 Mayıs 1994tarihinekadar uzatıldı. Kitap basım ödüllü etkınliğe, yayımlanmamış üç şiirini göndererek herkes kaülabiliyor. İstiklal Cad. 469 Beyoğlu 80050 adresine gönderilecek şürler arasından fınale kalanlar Dünya Kitap dergisının haziran sayısında yayımlanacak. Yaş ve konu sınırlaması olmayan ödülde Mehmet Başaran, Melisa Gürpınar, Şükran Kurdakul, Ahmet Oktay, Tuğrul Tanyol'dan oluşan secici kurul, fmale kalanlar arasından seçeceği bir şairin calışmasının kitap hahne gelmesine karar verecek. (2526541) Nimet Koray Müzik Ödülü •TRABZON(AA)- Trabzon'da yayımlanan 'Mavı Nota* dergisi tarafindan düzenlenen "Nimet Koray tnceleme-Araşürma Müzik Ödülü' yanşması sonaerdi. Ödülü Deniz Ertan, Yiğit Aydın, Cem Soydemir grup çahşması kazandı. Ertuğrul Bayraktar, Koral Çalgan, Necati Gedikli, Suna Kan, Ersin Onay, Teoman önaldı, Leyla Pamir, Muammer Sun, Ali Uçan, İlhan Usmanbaş ve Faruk Yener'den oluşan Seçici Kurul, yanşmayı, "Günümüz Türkıyesı'ndekı Müzik Türlerinın Ulusal ve Evrensel ölçütler Açısından Durumu" konulu tezlen ile Ankara'dan kaülan Denız Ertan, Yiğit Aydın, Cem Soydemir grubunun kazandığını açıkladı. Karşı'mn nisan-mayıs sayısı • Kültür Servisi - Karşı edebiyat, sanat, düşün dergısinin 84-85'inci (nisan-mayıs) sayısı çıktı. Aziz Nesin, Pablo Neruda, Aytekin Karaçoban, Öner Yağcı, Mehmet Kıyat, İbrahim Oluklu, Alişan Özdemir, Talip Apaydın, Çiğdem Sezer, Nebahat Çetin, Muzaffer İzgü, Muzaffer Buyrukçu, Mustafa Köz, Filiz Oskay Leloğlu, Nusret Kemal Otyam, Annike Krytje, Murat Tuncel, Nahit Eruz, Hayri Kako, Hasan Kıyafet, Mehmet Sarsmaz, Oktay Akıncı, Refika Bezirci, Şevket Yücel, Eser Bölükoğlu. Muhsin Şener, Nazım Yıldınm, Ali F. Bilir, Bülent Güldal ve İlhan Büyükcebeci'nin ürünlerinin yer aldığı Karşı dergisi, Burhan Güneî'in yönetiminde dokuz yıldır yayımlanıyor. (Yazışma adresi:P.K. 371,06423 Kızılay-Ankara). İFSAK'ta mayıs ayının fotoğrafları • Kültür Servisi - İFSAK'ın her ay üyeleri arasında düzenlediği ayın fotoğraflan yanşması sonuçlandı. Seçidliği Laleper Aytek tarafından yapılan siyah,İ3eyaz baskı dahnda Gül Seçkin'in üç yapıü secildi. Sedef Antay'ın seçiciliğini yaptığı saydam dahnda ise Hacer Karanhk'ın yapıtı birinci, Erman Koparan'm yapıü ikinci, Mustafa Derya Aydın'm yapıtı da üçüncü seçildi. Tres Palmeıras (Üç Palmıye) Joao Botheto "Katia İsmalova" Valeri To- doro\ski, Rusya- Fransa "Eat Drink Man Woman"(Yç Iç Erkek Kadın) Ang Lee/ Tay- van "Les Silences Du Palais"- (Sarayın Sessizh'ği) Moufida Tıa- ti, Tunus- Fransa "Man, God, The Monster" Ademir Kenovic Bosna-Hersek 4) "ELEŞTİRMENLERİN HAFTASI" YAN BÖLÜMÜ Uzun Metra^ı Fibnler. "Regarde Les Hommes Tom- for"(Bak Düşen İnsanlara) Jac- ques Audiard Fransa, "Zinat" Ebrahim Mokhtari, İran, "Natıe- vagten' (Gece Bekçisi)Ote Borne- dal Danimarka, "Hatta Ishaar /JAr/wr"(Sıkıyönetım) Rasfak) Masharavri Filistin- Hollanda "Clerks" KevmSmiitı, A.B.D "El Dirigible" Pablo Dotta/ Uruguay "Wildgroer(Yok Olan Ba- har) Frouke Fokkema Hollanda Kısa Metrajlı Filmler "One Night Stand"ÜS& Britten, "Poubelles" OMas Barco, "Ponc- hada" Alejandra Moya, "Os Sal- leadores" Abi Feijo, "Home Awav From Home" Maureen Blackwood. "Off Key" Karethe Lenaae. "Performance Anxiety" David S.Ewing.