Katalog

22MART1994SALI CUMHURİYET SAYFA DÜIVYADM KANADA BUYÜK OKYANUS Kara para, Saint-Martin Adası'naakıyoraınt-Martin, gerçek bir tu- rizm cenneti. Ince kumlarla örtülü sahiller. lüks oteller ve kumarhanelerle çevrelenmiş bu adarun en büyük gelir kaynağı tu- nzm Ticaret, turizm sektörü dışında da gelışmiş. Özellikle de uyuşturucu ve kara para trafiğı çok yoğun. Karayib Denizfyle Atlas Ok- yanusu arasındaki bu cennet. 1648'- den ben Fransızlar ve Hollandalılar tarafından paylaşılıyor. İkı bölge arasındaki görünmez sınırda ne bir polis ne de bir gümnik kontrolü var. Isteven. elini kolunu sallaya sallaya karşı tarafagcçebilı>or. Adada bulunan otellerin ve evle- rin mimarisı. ıç dekorasyonu ınsanı büyülüyor. Dünvarun en güzel on sarayından bıri de burada bulunu- yor. Ama saray şeklınde yapılan otel, hizmete giremedi.Çünkü bura- ya yapılan bir buçuk milyar franklık (6 trilyon lira) yaünmın kaynağı araştınlı>or. Fransızlar larafından başlatılan soruşturma. karmaşıklığı nedeniyle devam edıyor. Soruştur- manın kısa sürede ve sağlıklı bir şe- kilde sonuçlanması bıraz Hollan- dalılara bağlı. Hollanda yönetimi altındakı Saint-Martın'de yasalar ve bunlann uygulanışı Fransız bölgesi- rie göre farklılıklar gösteriyor. Bir Yasalboşluklar vegümrüklerdeki denetim eksikliği Saint-Martin i uyuşturucu vekara para trafığinin merkezihalinegetirdi. çok Hollandalı>a göre yasalann \e uygulanmasının donukîuğu (>a da yokluğu) adanın büyüsünü varatı- yor. Bu büyülü adamn adı. tüm dünyada biliniyor ve hıç de iyi anılmıyor: Her türlü trafığın adası. Ne istersenız, uyuşturucu, kara pa- ra... Özellikle uyuşturucu trafiğiçok yoğun. Saint-Martin, Güney Ame- rika'yla diğer ülkeler ve kıtalar arasında bir köprü oluşturuyor. Güne> Amenka kökenlı uyuşturu- cuların çoğunluğu buradan dünya- ya yayılıyor. Saint-Martin, dünyanın en önem- li uyuşturucu merkezlennden biri olma yolunda hızla ılerliyor. Bu hızı arüran en önemlı neden, her iki yö- nettmin de (Fransa ve Hollanda) iş- bırliği yapmamalan, yapsalar bile sonuçlandıramamalan. Adada bulunan bankalar, sürekii olarak kasalanna giren paradan. kaynağı neolursa olsun mutlu. Ama bir süredir, gerek Fransa'nın gerek- se Hollanda'nın baskısıyla müşte- nlenn jatırdığı paralann kajnaklan araştınlmava başlandı Bankalar ve fınans kuruluşlan, bugün ıçın bu araştırmalan pek yoğunlaştırmıyor. Zengin müşterileri kaybetme kor- kusu. onları bu konuda çekimscr davranışlara itıyor Ama her ikı ül- kenın de başkenılen bu konudaki ısrarlannı sürdürüvor. Bazı banka- lar. gizlı hesap açtırmak isteven müşterilcnne ısimlenni sormaya başladı, ama henüz müşterilerin kimliklennı görmeye gerek duvmu- yor. Bu uygulama 10 bin dolann üzenndekı hesaplar ıçin yapılıyor ve müşterive sadece hesap numarast veriliyor. Ada yetkılilen, başkentler- den gelen bu baskılann işadamiannı rahatsız ettığinı belırtiyor. Çünkü yıllardır adayla hıç ılgılenmeven bu iki ülke. adanın altın yumurtlayan lavuk olduğunu anlamalanndan sonra burava bir düzen getırmek ıstedı Bu düzenın yerieşmesi pek kolay olmayacağa benzıyor, çünkü ada sakınlennden ışadamlanna ka- dar her kesımden büyük bir dıreniş başladı Alain Leauthier Liberation 45 yıl kiliselerde saklanan Touvier, insanlığa karşı işlediği suçlardan dolayı idam istemiyle yargılanıyor NaziişbirlikçisiTouvieryargı önünde Bugün mahkemesi sürtn 1 ou\ ier hakkında daha önce gı\ aben \ erilen idam karan 1971 yılında Cumhurbaşkanı Georges Pompidou tarafından affedilmişti. G eçtiğimız carşamba günü Paris'te mahkemesi başlayan eski Nazi iş- bırlikçısı Paul Touvier, işlediği in- sanlık suçlan nedenıyle yargılanan ilk Fransız. 78 yaşındaki Touvier, 29 Haziran 1944'de Lyon yakınlanndaki Rillieux-la- Pape'de idam edilen yedi Yahudi esirin ölümünden sorumlu tutuluyor. Bu ıdamlar, Dırenışçiler'ın Touvier içın ıleri sürdükleri suçlamalann sadece bir bo- lümü. Ancak yargıçlar. tüm iddıalar arası- nda sadece bunlar için dava açmaya yete- cek karut bulabildiler. Fransız yasalanna gore ıddıa makamı. sanığın önceden tasar- Tanmış bir cınayete kendi isteğıyle katıldığını kanıtlamak zorunda. Buna göre sanığın sadece cinayet işlemış. ışkence uygulamış ya da emirlere uymuş olması yeterü sayılmıyor. Touvier hakkında orta- ya atılan diğer iddialarda yeterli tanık va da belge bulunamadı. Touvier, Lvon'dakı Nazi karargahının polıs şefi Klaus Barbie ıle birlikte çalışmıştı. 1987 yılının temmuz ayında suçlu bulunan Barbie, 1991 yılında Lyon'daki bir hapisa- nede ölmüştü. Barbie'nin davası Fransız kamuoyunda büyük tartışmalara neden olmuştu. Örneğın. Liberation gazetesi, davanın surdüğü ikı a> boyunca her gün işgal altında \aşam ve Fransızların işbirliği konulu makaleler yayımlıyordu Bu sefer yargılanan kışı, bir Fransız olmasma karşın çok daha az tepki doğurdu. Bu du- rum. büyük olasıhkla savaş suçlannın ce- zalandınlması gerektığınin artık toplumca kabul edıldiğını gösteriyor. Katolik papazlann ve keşişlerin saklan- masına yardım ettiğı Touvier. 45 yıl bo- yunca kaçak olarak vaşadı. Hatta bir ara sahte bir ölüm ılamıvla ızini kaybettirmeyi denedı. Nihayet. 24 Mayıs 1989'da Nice'- deki bir manastırda. Nice emniyet görevli- lerine haber vermeden manastır toprak- lanna helikopterle men Paris polısı tarafın- dan yakalandı. İşbirlikçi. Gestapo ajanı \e IDe Gaulle'- ün direniş hareketine karşı olan Touvier hakkında savaştan sonra iki kezgıvabında ölüm cezası venldı. 1971 yılında. "Fransı- zların birbirlerini somedikleri o dönemi unutmalıyız" sözlen>le Fransa'dakı ışbır- lıkçilığı tartışmalanna son veren Cumhur- başkanı Georges Pompidou tarafından af- fedildı. Touvıer. affedildıkten kısa bir süre YAPI KREDI KAZI.M TASKENT SANAT GALERİSİ HALİL PAŞAR M 22 M a r t - 1 S Nisan 1 9 9 4 Yapı Kredl Kazım Taşkent Sanat Galerisi Istıklâl Caddesı 285 Beyoğlu 80050 Istanbul Telefon: (212) 245 20 41 YAPI^CKREDi YAPI KREDİ K Ü L T Ü R M E R K E Z İ S A L I T O P L A N T I L A R I Y Ü Z Y I L B İ T E R K E N S O S Y A L B İ L İ M L E R SOSYAL BİLİMLER DOĞA BİLİMLERÎYLE NE YAPIYOR? Yöneten Aydın Uğur Konusmacılar Edip Büyükkoca, Kemal Inan, Yaman Örs 5 22 Mart 1994 Saat: 18.30 Yapı Kredl Sermet Çlfter Kütüphanesl Istiklâl Caddesı 265 Beyogiu 80050 Istanbul Telefon: (212) 252 47 00/441 - 245 20 41 Salı Topianülan'nı, ısteyen herkes ûcretstz olarak ızleyebilir. 78 yaşındaki Paul Touvier, 1944 . yılında 7 yahudi esirin Rillieux-la-Pape kasabasında kurşuna dizilip öldürülmesinden sorumlu tutuluyor sonra Alpler"dekı Chambery kasabasında- ki evine gen döndü. Ancak Alman Nazi avcısı Beate Klarsfeldın Barbıe"yi Boliv- ya'da bulması üzenne yeniden izini kay- bettirdi. Fransa'nın Almanya'ya yenildiği sırada asker olan Touvier. 27 >aşındayken 25 bin kışiyle birlikte "Yahudi cüzanu"nı >ok et- meyi de içeren bir ant içerek gönüllü mili- tan oldu. Klaus Barbie gibı. Katolik birai- lenin çocuğu olarak yetiştinlen Touvier, babasının Yahudilere ve cumhuriyetçilere olan nefretını paylaşıyordu. Pompidou'- nun verdığı af karan üzerine onu insanlı- ğa. Yahudilere ve direniş hareketine karşı işlediği suçlardan vargılamak amacıyla bir kampanya başlatıldı. Af haberi. savaştan beri korunmakta olan "Direnen Fransa" imajının giderek daha çok ra- hatsızlık yaratmaya basladığı bir döneme denk gelmişti. Sa- vaşın ardından Yahudiler bile Vıchv'nin 75 bin Yahudi'nin sınırdışı edilmesindeki payını unutmayı tercih etmıştı. Tou'/i- er'nin affı. gömmesi amaçlanan pek çok soruyu aksine gün ışığına çıkarttı. Gazeteler, sa- vaştan sonra yüksek güvenlik altındaki bir polis karakolun- dan kuşku uyandıracak denli kolayca kaçtığını ve ondan son- ra manastırlarda saklandığıııı ortaya çıkardı. Eski Vichy gö- revlilerinın politikacılardan ve din adamlanndan yardım gör- düğü ıddialan. bastınlması mümkün olmayan bir hal almıştı. Kilisenin Yahudilere yapılan zulmü hoşgörüyle karşıladığı gitgide herkes tarafı- ndan bilınen bir gerçek olmaya başladı. Polisin Touvier'i yakalamak- ta gösierdiği uyuşukluk. Tou- vier'nin yargılanması için giri- şimlerde bulunan Y'ahudi grup- lannın önüne hükümet ve adli makamlar tarafından çıkanlan engellerin yanında önemsız ka- lıyor. Cumhurbaşkanı François INİitterand. açıkça işbirlikçılerin >argılanmasına karşı çıkarken yargıçlar da 1992 yılında çıkar- tılan bir hükümle Touvier'yi aklama gırişimınde bulundular. Nihayet hakkındaki diğer iddi- alann düşürülmesınden sonra bir temyiz mahkemesi yedi Ya- hudi'nin öldürülmesine suç OT- taklığı ettiğı ıddiasıyla yargıla- nabileceğıne karar verdi. Tarihçiler artık savaş dönemi ihanetlere daha gerçekçı bir ba- kış açısıyla yaklaşıyorlar. Oers kitaplanna uygulanan sansü- rün 1983 yılında kaldınlması- nın da bu duruma katkısı oldu. Din değiştiımiş bir Yahudi olan Jean-Marie Lustiger'ın başında bulunduğu Fransız Katolik Kili- SCM. vargılanmaya başlamasından çok önce Touvier"nin din adamları tarafından korunmasıyla ilgili kendi soruşturmasııu başlatmıştı. PaulVVebster The Guardîan Fransız Katolik Kilisesi. Touvier'nin din adamlan tarafından korunmasıyla ilgili soruşturma başlattı