Katalog

Cumhuriyel7 0 . Y I I S A Y 1 2 4 9 5 9 S A N A T K U L T U R M A G A Z I N T E L E V İ Z Y O N B$UBAT1994P/UM Yurttaşlann veçeşitli kuruluşların"sağlıklı bir ortamda yaşama hakkına" dayanarak açtıklan davalann sayısı giderek artıyor Çevreyi, açılandavalar kurtanyorASUMAN ABACIOĞLL fZMÎR - Toplumda çevre bilinci- nın yaygınlaşmasıyla yurttaşlann ve çeşitli kuruluşlann "sağlıklı ve den- geii bir çevrede yaşama hakkına" da- yanarak açtıklan davalann sayısı gi- derek artıyor. Bu davalann kaza- mlmasnla bir çok kültür ve doğa varlıklan kurtanlıyor. Anayasarun 56. maddesı. "herke- sin sağlıklı ve dengeli bir çevrede ya- şama hakkına sahip olduğunu" ön- görüyor Çevre Yasası'nın 3. mad- desinde ıse "Herkes çevrenin korun- masıyla görevli ve ödevlidir" diyor. Bu maddelerin yanı sıra. Türkiye'- nin de altında imzası bulunan Paris ve Rio Zirvesi bildirgeleri, halkın çevreyi ilgilendiren yatınmlarda söz sahibi olduklannı vurguluyor. Bü- tün bu yasalar ve anlaşmalarda "halkın yönetime katılma ilkesine" dayanarak bazı yurttaşlann ve ku- ruJuşlann açtıklan davalann sayısı ise giderek artıyor. Mahkemeler, kültür ve doğa varlıklannı koruma- ya yönelık "yönetimlerin kötii uygu- lamalanna" karşı açılan davalarda, şehir plancısı. mimar ya da arkeo- loglardan oluşan bilirkişilere başvu- rarak. bu uzmanlann hazırladığı ra- porlara göre karar veriyor. Çevre konusunda yurttaş inisiya- tifının önemli ölçüde geliştiği Ege Bölgesı'nde, çevre bakımından olumlu dava sonuçlan bulunuvor. Örneğin. Karşıyaka İstasyon Parkj yanında bulunan ve imar planda 3 bin metrekarelik yeşil alan da. Kar- şıyaka Belediye Meclısi'nin karany- la çok katlı otopark yapılmak ısten- di. İzmir Anakent Belediyesi, alan- daki 16 ağacı keserek inşaata baş- ladı. Yörede yaşayan dört yurttaşın İzmir 3. İdare Mahkemesi'nde 1993 yılında açtıklan davalarda, otopar- ka ilişkin imar planı ile inşaat ruh- satı iptal edildi ve inşaat durdurul- du. Kazıklı Yol Diğer bir ömek de "Kazıklı Yol" olarak bilinen Kordon Dolgu Yolu projesi. Çeşme otoyolunun üç gidiş. üç geliş, altı şeritlik uzantısını Mus- tafa Kemal Sahil Bulvan'nın deva- mı olarak Kordonyolu ile Halkapı- nar"a uzatmak amaayla Karayollan ve belediye ortaklaşa planlama yap- tılar. İzmirli avukatlar. Yeşıller Par- tisi ve Mimariar Odası. Kanklı Yol'un yapımına olanak sağlayan imar plan değişikliğinin ıptali dava- lan açtılar. Son olarak. 1 No'lu Ko- A liağa Termik Santralı davası, çevre konusunda yargı yoluyla olumlu bir sonuca ulaşmanın ilk ömeklerinden biri oldu.Son günlerde çevrenin korunmasına yönelik en çarpıcı dava örneği Yatağan Termik Santralı'na ilişkin. ruma Kurulu. bu alanı 1. derece ta- rihi SİT olarak belırledi. İzmir Ana- kent Beledıyesfnin Konak Alanı"- nda vaklaşık 25 bin metrekarelik bir alanda yapmayı planladığı Galleria projesınin inşaatına başlanması üze- rine İzmir Çevre Hareketi Avukat- lan, önce 5. Asliye Hukuk Mahke- mesi'ne başvurdu ve delil tespiti .vaptırdı. Mimariar Odası ve lOavu- kat, ayn ayn 1993"te belediye aley- hineikida\aaçtı. Aynca aralannda oda başkanlan da bulunan İzmirli 24 vurttaş, Gal- leria inşaat ruhsatının ıptali davası açtılar. Herüçdavada İzmir3. İdare Mahkemesi. önce yürütmenın dur- durulması. sonra da ıptal karan ver- di. Son günlerde çevrenın korunma- sına vönelik en çarpıcı da\a örneği. Yatağan Termik Santralfna ılışkın açılan dava oldu. Çevre Hareketi Avukatlan, çevreye ve insan sağlığı- na zarar veren. tesis izni, açılma ruh- satı. emisyon izni ve su deşarj izni bulunmayan Yatağan Termik Sant- rah'nın çalışmasının durdurulması için Aydın İdare Mahkemesi'nde TEK. Çevre Bakanlığı. Muğla Vali- liği. Enerji Bakanlığı. Sağlık Bakan- lığı aleyhinde dava açtı. Mahkeme davada. santralın ruhsatsız olduğu ve çevreyi kirlettiği gerekçesiyle vü- rütmenin durdurulması karan ver- di. Gökova Santralı Yine Çevre Hareketi Avukatlan. avnı nedenlerle avnı idareleraleşhı- ne ve avnı mahkemede Gökova Termik Santralı için dava açtı. Bı- nncı v ürütmcnın durdurulması ıste- mı reddcdildı. Geçen hafta. Yata- ğan karan emsal gösterilerek yeni- den yürütmenin durdurulması tale- binde bulunuldu. İlk zafer, Aliağa Termik Santralı Aliağa Termik Santralı davası. çevre konusunda yargı yoluyla olumlu bir sonuca ulaşmanın ilk ör- neklerinden bin oldu. Bakaniar Ku- rulu'nun 18.10.1989 günlü karanyla Aliağa. serbest bölge ilan edildi ve Japon ortaklı bir şirkete termik santral inşaat izni verildi. Bakırçay Belediyeler Birliği. Ye- şiller Partisi ve Kemal Anadol'un avn ayn açtıklan davalarda Danı- ştay 10. Dairesi, termik santral pro- jesini "çevreye zarar vereceği" ge- rekçesiyle iptal etti. Foçalı üç vurttaş. Başbakanlık Özel Çevre Koruma Kurulu tara- fından haarlanan Foça İmar Plaru'- nın iptali için İzmir 2. İdare Mahke- mesi'nde dava açtılar. Mahkeme. arkeolojik SİT alanlannın daraltıl- dığı ve kültürel çevrenin korunma- dığı gerekçesivle imar planını iptal etti. Şu anda yeni plan hazırlanıyor. Antik kent kurtuldu Yeşil Ildır Yapı Kooperatifi'nin başvurusu üzerine 1. derece arkeo- lojik SİT olan Erythrai antik kenti- nin bulunduğu alan. derecesi düşü- rülerek yapılaşmaya açıldı. Bunun üzerine izmir Mimariar Odası, İz- mir 3. İdare Mahkemesi'nde Kültür Bakanlığı ve İzmir 1 No'lu Koruma Kurulu aleyhine açtıklan davavla, derece düşürme karannı iptal ettir- di. Kooperatif inşaatı durduruldu. Foça ve Urla Belediyesi başkanla- n, yöre muhtarlan. gönüllü kuru- luşlar, İzmir limanı dip taramasıyla çıkanlacak altı milyon ton dip ça- murunun açık denize atılması yo- lundaki Ulaştırma Bakanlığı DLH Müdürlüğü projesine onav veren Çevre Bakanlığı ve Ulaştırma Ba- kanlığı aleyhine iptal davası açtılar. Dava sürüyor. İzmir Çevre Hareketi Av ukatlan. 1993 yılında Çernobil ekolojik fela- ketinın etkilerini halktan gizleyen ve kamuoyunu yanıltan Başbakanlık ale>hıne Ankara 1 No'lu İdare Mahkemesi'nde bırer liradan 17 li- ralık manevi tazminat davası açtı- lar. Dava sürüyor. Karşıyaka Belediyesi karanyla 1989 yılında Donanmacı Mahal- lesi'nde bulunan çocuk parkında kaymakamlık lojmanı inşaatı hazır- lıklan başlatıldı. Çevre sakinleri, İzmir İdare Mahkemesi'nde açtıkla- n davada. lojman vapımına olanak veren imar plan değişiklığinı iptal et- tirdiler, inşaat durduruldu. park kurtuldu. Karşıyaka Belediyesi tarafından kıyı dolgu alanı üzerinde ruhsatsız olarak inşaatına başlanan ıkı katlı bir vapının iptali için belde sakinle- rinin Izmir İdare Mahkemesi'nde açtıklan dava sürüvor. İnşaatın ikıncı katı durduruldu. Y'ine Hatay Dört Yol'da. Hürnyet Parkı'nda, Konak Beledıvesı. Shell benzin is- tasyonu inşaatına başladı. Çevre sakinleri belediyeve ait Konbel Şirketi ve Shell alevhinde İzmir 5. Asliye Hukuk Mahkemesi'- nde "Yeşil alana yapılan tecavüzün önlenmesi" davası açtılar. Dava de- vam edıyor. inşaat durduruldu. Turizmcinin umudu bayramda ANTALYA (AA) - Kış aylannın durgunluğunun yaşandığı turistik yörelerde turizmciler, Müslüman ve Hıristiyanlann dini bayramlanna umut bağladılar. Buyıl, 12-15marttarihleri arasında kutlanacak Ramazan Bayramı'nda, iç turizmin canlanması beklenıyor. Turizm sektörü yetkilileri, otellere bayram rezervasyonlannın şimdiden gelmeye başladığını bildırdiler. Yetkililer, bayram taülinin bu yıl. geçen yıllardaici gibi uzatılamayacak olmasının, tatilcileri etkilemeyeceğini savunarak. bayramda turistik tesislerin tamamen dolu olmasını beklediklerini söylediler. öte yandan, Hıristiyanlann dini bayram tatili Paskalya, 21 mart-11 nisan tarihleri arasında olacak. Paskalya'da, başıa Almanya olmak üzere. Avrupa ülkelerinden çok sa>ıda turistin gelmesi bekleniyor. Yetkililer. Paskalya tatilinin Almanya'nın eyaletlerinde değişik tarihlerde yapılacağını kaydederek. mart ayı ortalanndan rusan ortalanna kadar. yaklaşık bir ay süreyle. Almanya'dan özellikle Antalya yöresine turist akını olacağını ifade ettiler. Bu arada, seyahat acenteleri de. gerek yurtdışı gerekse yurtiçi bayram turlannın satışına şimdiden başladılar. Seyahat acenteleri yetkilileri. yurtiçi turlan içinde en çok Akdeniz ve Ege bölgelerindeki turistik yörelerin ilgi çektiğini bildirdiler. Yurtdışı turlannda ise en gözde ülke Mısır. Bir haftalık Mısır turlannın yanı sıra, 3-4günlük Paris. Roma. Viyana. Londra gibi Avrupa başkentlerine yapıian geziler de ilgi çekiyor. Anne yüzü görmedi, şimdi emin ellerde Vlinik Şan 5 ^ aylık bir kedicik. Tekirli beyazJu pamuk gibi yunıu şak tü>leri \ar. Daha bir haftalık, gözleri yan açılnuş bir bebekken sokakta bulundu. Aç, kirli. aıme sagisinden yoksun, sürekli meme arav an bir bebecikti. Onıı btılan aile sevgiyle sarmaladı. Biberondan sütle bes- lendi. Şimdi topaç gibi. Keyfi gefirse sahipİcrini seviv or. gelmezse eflerini tırmaln or. E.\in bir tanesi, aiîenin gö/bebeği. Ama aımesini hiç tanımamış. gerçek armesevgisindea sevcct'nliğinden hep >oksun kalmış. 'Izdleriçevreeğitimdsiolarak yetiştinelim' LEVENTGENCELLİ BURSA - Türk iztiliği. Milli Eği- tim ile Spordan Sorumlu Devlet Ba- kanlığı arasına sıkıştınldığı için Tür- kiye'de açılan kamp organizasyon- Ianna izciliğin lider ülkeleri ko- numundaki ülkelerden izci gelmi- yor. Milli Eğjtım Bakanlığı Okuliçi Beden Eğitimi Spor ve îzcilik Daire- si Başkanlığı ile Gençlik ve Spor Ge- nel Müdürlüğü İzcilık Federasyonu arasında yıllardır giderilemeyen gö- rüş ve eylem aynlığı nedeniyle izci li- derlerine verilen sertifıkalar ortada kalıyor. Milli Eğitim'in sertifıkasını îzcilik Federasyonu tanırken, Milli Eğitim Dünya îzcilik örgütleri'nin tanıdığı ve Türkiye'nin temsilcisi olarâk gör- düğü federasyonun sertifikalannı tanımıyor. İzciliğin. her yaştan ve her kesim- den insan tarafından rahatlıkla ya- pılabileceğini, izciliğin insanı ve do- ğayı sevmeyi ilke edinmiş. Atatürk devTİmlerinin ışıgında çağdaşlaşma çizgisinden aynlmayan kişilerce bir yaşam biçimi olarak kabul edikiiği ancak okullardaki izciliğin salt üniforma izciliği olarak algılandığı da savunuluyor. Türkiye'de gençliğe hizmet için yapünlan ve tatil beldelerinin en gü- zel yerlerinde bulunan gençlik ve iz- cilik kamplan da kapanın elinde kalıyor. Kim ağırlık koyarsa kamp- tan o yararlanıyor. Milli Eğitim Ba- kanlığı ile Spor Bakanlığı arasında kamplann kullanılmasına yönelik bir protokol var ama bu tesislerin sahibi belli değil. İzci sayısı çok düşük Türkiye'de federasyona kayıtlı 21 bin. Milli Eğitim Bakanlığı "na ka- >ntb 60 bin izci olduğu söyleniyor. Bu rakam komşu ülkelere göre çok düsük. Omeğin Yunanistan'da 8 çocuk- tan birisi izci iken bizde 20 bin ço- cuktan birisi izci. Ancak, okullar- daki izci sayısının öğretmenlere haf- tada 6 saat ders ücreti verilmesi ne- deniyle şişirildiği, izcilik formas- yonu ve etkinlikler açısmdan yeterli olmayan bazı öğretmenlerin salt ders ücreti cazibesi nedeniyle okul- larda üniteler kurduklan da bilini- yor. Bu ünitelere seçilen öğrencilerin, izciliğin artık geçmeyen teorisini, çağdaş anlatımdan ve dünya görü- şünden uzak derme çatma bilgilerle öğrendikleri de biliniyor. Öğrenciler, tahta başında anlatı- lan izcilik öykülerini dınli>orlar. İzci ünitesine devam eden ancak haya- tında hiç izci kampına katılmayan izciler Milli Eğitim Bakanlığı'nın en büyük sorunu. Öğrenci velilennden gelen kamp talepleri "ödenek ve kontenjan yokluğu" gerekçesiyle geri çevnliyor. Yıllannı Türk izciliğinin gelişimi için harcayan izci lideri eğitimcisi Taner Dümerdirim, bu konudakı sı- kıntıyı şöyle yorumluyor: "Türk izeiJiği en büyük darbevi çift başlüık nedeniyle yemiştir. Diinva İz- cilik Bürosu Türkiye İzcilik Federas- yonu'nu tanırken, .VIilli Eğitim'i dışa- rıda bıraktı. Gerekçeleri de izciliğin okul içinde bir faaliyet olmadığı. ço- cuk ve gençlerin yetişkinlerin deneti- minde hevecan >e macera isteklerinin doğa içinde. doğa> ı korumav a yöne- lik hizmetlerle yönlendirilmek şeklin- de aktarılıyor. 1980'de dünya izciliği bir değişim geçirdi. Ne yazık ki o vıl- larda biz bu dcğişimi vakalavama- dık. Dünya, artık izciliği; üniforma >e selam izciliği olarak değil, bir >a- şam biçimi olarak algüıyor. Doğanın korunması, izcilerin daha çok ülkeyi göriip farklı insan >e kültürlerle tanı- şıp kaynaşması izciliğin temel öğesi- dir. Çözüm ne? Tümerdirim'in ağzından izciliğin sorunlan ve çözüm önerileri şöyle: Ikili Uişkilerde federasyonun "vize" uygulamasını kaldırmalıyız. Liuslararası Kamp Merkezleri'ni açmak yurtdışından daha çok sayı- daki izcinin Türkiye've gclmesini ve ülkemizi tanımasını sağlamalıy ız. Kendi paralanyla ülkemizdeki kamplara katümak isteyen izcilere uluslararası standartlardaki kamp merkezlerini sunmak yeterlidir. Tür- kiye'de sağlıklı bir tarama ile binler- ce kamp yeri göstermek mümkündür. İzciliğin geçmiş yıllarda eğitim programlarına yardım amaçlı faali- yetleri aldığı bilinmektedir. İzcilerin sel, çığ »e deprem gibi felaketlerde etkin göre> almasını sağlavacak ekiplerin oluşturulması hiç de zor değil. Mutla- ka \crinde müdahalede bulunabile- cek gönüllü acil vardım ekipleri kur- malıvız. İzcilere doğanın korunması sadece lafta öğretili>or. Lvgulama pratiği >ok. Ojsa dünyada eylem grupları oluştunilmuş. \ urtdışında izcinin ta- nımı 'gönüllü çetreci" anlamma geli- yor. L luslararası alanda \ apılan çev- re eğitim kamplarına katılamnoruz. Bunlara mutlaka izcilerimizi ve lider- lerimizi gönderip eğitimlerini pekiş- tirmeliyiz. Türkiye'de henüz her şey kaybe- dilmiş değil. Mevcutları konımak için çevrenin ne olduğunu izcilere an- latmak. izcileri çevre eğitimcisi ola- rak yetistirmek zorundayız. Henüz yeni bir uygulama olan de- niz izciliğini geliştirmek zorundayız. L nutulmamalıdır ki Türkiye'nin 3 tarafı denizlerle çevrilidir. Ancak ço- cuklarımıza daima denizlerle ilgili korku \eriei hikâyeler anlatılmakta- dır. Deniz izciliğini Türk turizmi için devreye sokmak mümkündür. Mari- nalarda. limanlarda deniz izciliği eği- timinden geçmiş yüzerce genci turiz- min hizmetine sunabiUriz." Doğum kontrolüne ısınamadık ANKARA (ANKA) - Türkiye'de son 5 yıldırilk kez yapılan nüfus ve sağlık araştırması. doğum kontrol vöntemi kullananaılelenn savısında azalma olduğunu. ancak "rahim içi araç" v e "geri çekme jöntemini" kuilananlann savısındaartışgörüldüğünü ortav a çıkardı. Sağlık Bakanlığı tarafından v apılan araştırmaya göre 1988-1993 yıllannın karşılaştırması. Türkiye'de ortalama çocuk savısında azalma olduğunu oriay a çıkardı. Batıda vaşavanailelerin 1.9. doğuda yaşavanailelennde4.1 çocuk yaptıklan belirlendi. Bağışıklama hızmetlennden yararlanma oranlannın. Türkive'nin doğu ve batı bölgeleri arasında farklılık gösterdiği saptanan araştırma sonuçlanna göre. en > üksek aşılama oranı günev bölgelerinde görüldü.Günevdeheryüz bebekten 81 'ine aşı >apılırken. doğuda ancak 40 bebeğe aşı vapılabildiğınıorta\ako>an araştırma sonuçlan. ailelerin \ üzde 99'unun aıle planlaması ve doğum kontrolü vöntemleri konusunda bilgılı olduklannı belırledi. Hap kullanımı azaldı Kadının statüsünün v ükseldikçe korunma vöntemlen kullanma oranının da arttığını ortav a çıkaran araştırmaya göre. Türkıve'de hala doğumlann vüzde 24'üevlerdevapılıvor 1988'deher v üz kadından 6.2'sı hap kullanırken 1993'tebuoran. "Hapların kanser yaptığı >olundaki söylentiler nedeniy le" v üzde 4.9'a düştü. Rahım ıçı araç kullanımı. v üzde 14'ten 18.8"e çıkarken prezen atif kullananlann oranı da son beş > ılda y üzde 7 .2"den 6.6'va düştü. İkinci Kapadokya: Glistra KONYA(AA)-Konya yakınlannda. Gökyurt Kövü'ndekı tarihiölıstraşehrinin turizmeaçılması konusunda çalışmalarbaşlatıldığı bildırildi. Konva İl Turizm Müdürü Mehmet Mutlu. "İkinci Kapadokv a" olarak adlandınlabılecek- özelliğe sahip Glistra şehrinin, tuTİzme açılması halinde özellikle Hıristivan aleminin ziyaret merkezlerinden biri haline gelebileceğini sö\ ledi. İsa Peygamber'in havarilerinden Paol'un bir süre yaşadığı belirlenen Glistra'da yapılan ilk araştırmalarda. üç katlı bir kilise bulunduğunu kaydeden Mutlu. "Arazinin kayalık >e dağlık olması nedeniyle verİeşinı merkezi kav alann oyulması ile oluşturulmuştur. Şehrin batı bölümünde mezar odalan, kuzey ve günev bölgelerinde ise mağaralar bulunmaktadır" dedi. Hazıne arayıcılan tarafından büv ük zararlar verilen bölgenin derhal koruma altına alınması gerektiğini kaydeden Mutlu. tarihi Glistra şehnnin kısa zamanda düzenlenmesi konusunda gerekli çalışmalann yapılacağını sözlerine ekledi. t