Katalog

SAYFA CUMHURİYET 30ARALIK1994CUMA 14 KULTUR 1994'TtSİNBVIA SUNGUÇAPAN Geçenyıla genelbakış...Festıvallen, odullen, gışe şampı- yonu fılmlerı. olenlerı, kalanları yukselen \e alçalan yıldızlanyla bır yılı daha gende bıraktığımız sıne- mada I994'un dokumu, son yıllar- dan farklı degıl Yani genelde uç-beş onemlı Av- rupa >apımı dışında, Hollyvvood sı- nemasının teknolojık cilalı, gozalıcı çekıcılıgını kuşanmış, bırbırınden gösterışlı, onlarca fılmı, yıne ustu- muzden sılındır gıbı geçtı bır kez daha Yıl boyunca tstanbul sınemala- nnda gostenlen, yaklaşık 150-155 kadar yabancı fîlmin 100'den fazla- sı, Amerıkan sınemasının gıcir gı- cır, yepvenı mamullerınden oluşu- yordu (Kaynak Haftalık Sinema Gazetesi'nın 1994 sayılan ) 1989 dan bu yana ulkemızde dı- rekt olarak pıyasaya gırerek her hafta tutsun-tutmasın, en az ıkı yenı filmı gosterıme çtkaran (bu arada fılmlenn tanıtim malzemesını, yazı- lı göruntülu basına bolca yagdırma- yı da savsaklamayan) UIP ya da WB gıbı büyuk Amenkan majorla- nyla rekabet eden Ozen Fılm, Fılm Pop, Standard Fılm, 1FA, Umut Sa- nat, Avşar Fılm, vb gıbı yerlı dışa- lımcı fırmalarımız da bazı Avrupa kaynaklı, ılgınç fılmlen sınemase- \erlere keşfettırıp seyrettırme onu- runa enştıler 1994'te 20001ı yılla- ra 5 kala, eskı tadını ve buyusunu yıtınp 21 yüzyıl teknolojısının kul- varlanna son sürat daldınlan yedın- cı sanattakı belırgın Amenkan etkı- sının, daha da buyuyup çoğaldıgı gozlendı yıl boyunca Bütün dunyayı egementtği altına aten HoHywood Ru>a ve hayal fabrıkalıgından nerdeyse sıhırbazlığa terfı edıp de- ğışen zamana ve koşullara u>arak gıtgıde daha çok teknık ustalık. gor- sel cambazlık ve ozel efekt bom- bardımanı halıne gelen bırtakım sığ beğenılennı dayatan parlak, albenılı fılmlerıyle butun dunyayı egemen- lıgı altına alan Hollyvvood ımpara- torluğunun borusu ottu alışıldıgı uzere Yıne her boydan, her turden çeşıt çeşıt Amenkan fılmıne gark olduk 1994'te de Beylık sürukleyıcı Ve patırtılı-ku- turtulu "action"lardan populer \e best-seller uyarlamalanna, yenıden rağbet goren canlandırma sıneması- nın se\ ımlı Walt Dısney klasıklenn- den ture yenı bır soluk getıren mo- dern vvesternlere, şıddet dozu yuk- sek tutulmuş, aşk tutku, macera hı- kâyelerınden aynı tornadan çıktıgı ızlenımı veren duygusal gulduru çe- şıtlemelenne ve bıyografık yapıtlar- dan çocuk ve genclık fantezılenne kadar her turden taze urunlerını, her hafta, anında seyrettıgımız bu yıl da Amenkan fılmlen saltanatı- nın olanca haşmetıyle suregeldıgı bır yıl olarak geldı geçtı Epeydır pehlıvan tefnkasına do- nuşerek bır turlu hayata geçınleme- yen sinema yasasından 1994'te de yoksun bırakılıp, zar zor çekılerek tamamlanabılen fılmlennın gosten- lecek salon \e ılgı bulamadıgı sıne- mamızı çepeçevre kuşatmış tıkanık- lığın ve bunalımın suregeldıgı bu yıl, sorunlara çözum getırebılmek ıçın TV'de bır araya toplanan mes- lek erbabından uzmanlann ekranda- kı "Siyaset \le\dam" turunden, on- ca medet umulan muhabbetlı tartış- maları da havanda su dövmekten, pek oteye geçemedı dogrusu En çok ilgi 'Bir Sonbahar Hkayesf He Yengeç Sepeti'ne Vıl suresınce yabancı fılmlenn ıstılasına uğrayan salonlarda az sa- yıda seyırcı karşısına çıkma şansı bulabılen toplam 15 kadar Turk fılmınden en çok ılgıyı, 10 Ulusla- rarası İskenderıye Fılm 'Narışma- sı'nda en ıvı senaryo (Y. Ozkan), en lyı kadın ve erkek oyuncu (Zuhal Oteay ve Can Togav) odullennı de kazanmış Yavuz Ozkan'ın "Bir Sonbahar Hikayesi v 'yle son fılmı "Yengeç Sepeti" gordu Bızım saptayabıldığımız kadarıy- la, afışlere çıkan yerlı fılmlenmız Ersin Pertan'ın "Tersine Dunya", Zulfü Livaneli'nın "Şahmaran", Is- mail Guneş'ın "Beşinci Boyut", Ali Özgenturk'un "Çıplak", Mahinur Ergun'un "Ay Vakti", trfan Tö- züm'un "Kızkulesi Âşıklan", Atıf Yılmaz'ın "Gece, Melek ve Bizim Çocuklar", Yusuf Kurçenli'nın "Çozulmeler", Orhan Aksoy'un "Sumuşak Ten", Zeki Demirku- buz un "C Blok", Metin Çamur- cu'nun **Bize Nasıl Krydınız?", Ya- vuz Ozkan ın •'Bir Sonbahar Hikâ- yesi"\le odul rekortmenı son yapıtı "Yengeç Sepeti", Vrtun Yeres'ın "Buluşma" \e Orhan Oğuz un "Manisa Tarzanı"ydı 1994'te Zaman zaman çeşitii süpppizter guroıldu Bu yıl sınemalarımızın çarkını donduren seyırcı sa>ısı, ozellıkle 5 Nısan kararlanndan sonra duşerken. 1970'lı yıllarda 2000 cı\arındakı olup gunumuzde sayısı 314 e ınmış olan sinema salonlanmızın da ozet- le cep sıneması denılen modern bır kılığa burunduğü gozlendı 1994'te Bellegın dıpsız kuyulanna atıverdı- ğımız yıgınla sıradan fılmın yanı sı- ra, soz konusu edılebılecek nıtelık- te, seyre deger filmlenn azınsanma- yacak bır toplama ulaştıgı 1994, za- man zaman sınetnaseverlere çeşıtlı surprızler de sundu, "Şarkuteri", "Elveda Cariyem" ya da "Korku- suz" gıbı Mel Brooks un "Robin Hood'un Çılgın Dunvası", Rıchard Attenborough'un "Chaplin", John McNaughton'un "Hedivelik Ka- dın", Claude Berri'nın "Germinal", Martin Scorsese'nın "Masumiyet ÇağT, Chns Columbus'un "Muthiş Dadı Muthiş Baba", Bertrand Bli- er'nın Teşekkurler Yaşam", Domı- nic Sena'nın "Kaliforniya", Ang Lee'nın "Duğun Yemeği", Oliver Stone'un "Cennet ve Yeryuzü", Rk- hard Donner'ın "Mavenck", Mike Newelli'ın "Dört Nikah Bir Cena- ze", Stephen Hopkins'ın "Nefes Ne- fese", Roger Spottisvtoode un "Ve Orkestra Durmadan Çalıvordu", Stephan EUiot'un "ÇolterinKraliçe- si Priscilla", Yves Angelo'nun "Al- bay Chabert", Mike Figgis'ın "Mr. Jones", Vicente Aranda'nın "Aşık- lar", Coen kardeşlerın "Bir Şırket Komcdisi", Gerard Jugnot un "Yluhteşem Yıllar" \e "Alaaddin", "Aristokrat Kediler" \b gıbı se- vımlı canlandırma sıneması ornek- len, yılın akılda kalan fılmlerınden- dı "Bir Cinavet Sırrı-Manhattan Murder Mvstery"sını mayısta sey- rettıgımız V\oo"d\ Allen'ın "Seks Hakkında Bılmek Istediğimız \ma Sorma\a Çekındığımız Her Şey", "Annıe Hall", "Manhattan" ve "Stardust Memones" gıbı eskı ama onemlı fılmlen de Beyoğlu Pera (oda) sınemasında sunuldu meraklı- sına Spielberg üu lılmıyle ortabğı sifip sıprerek parayı topladı Geçen yılın dunyada dınozor sal- gınına yol açan gıs.e ^ampıyonu "Jurassic Park"ıyla yılın sinema adamı olagelen, Hollyvvood un ne- ye el atsa para>a çevıren hanka ço- cugu Steven Spielberg, 1994 te de bın cıddı otekı sulu, ıkı fılmıyle yı- ne ortalıgı sılıp supurerek parayı topladı Oscar'lardan BAFTA odul- lerıne kadar yığınla odul kazanan "Schindler'in Lıstesi" Yahudı asıllı yonetmenın koklenne karşı gecık- mış vefasını yerıne getıren, uzun, sıyah-beyaz etkıleyıcı bır ınsanlık dramıydı Fıkır babalığını vapıp ustlendıgı "Taş Devri'"yse tanınmıs çızgı fıl- mın. eglencelıklı ^amatalı, renklı bır uyarlamasıydı \e Spıelberg'ın tartüjilmaz ufkunu ve gı^e başarısını bır kez daha orneklıyordu 1994ün önemli filmlepi Yıl boyunca gosterılıp bızım de seyredebıldıklerımız arasından seç- tıgımız 1994'un onemli filmleri, \ı- ne de uzunca bır lıste oluşturdu so- nuçta Yılın filmlerını !>oyle sapta- yıp belırledık meraklısı ıçın (Kro- nolojık sırayla) Kusursuz Dunya A Perfect W>rld(Clınt Eastvvood) Carlıto'nun Yolu Carlito's Way (Bnan De Palma) Şarkuteri Delicatessen/ (Marc Caro Jean Pıerre Jeunet) Korkusuz Fearless (Peter VVeır) Arızona Duşu/ Arizona Dream (Emır Kusturıca) Babam Içın/ In the Name of the Father(Jım Shendan) Dunvanın Tum Sabahları/ Tous Les Matinsdu Monde(Alaın Corneau) Sosvetedcn Insan Manzaraları / Shorts Cuts (Robert Altman) Gunden Kalanlar The Remaıns of the Daj (James Kory) Ayazda bır Yurek/ Un Coeur en Hiver(C laude Sautet) Tepenın Kralı /Kıng of the Hill (Steven Soderbergh) Jamon Jamon, (Bıgas Luna) Guzelhk Cagı / Belle Epoque (Fer- nando Trueba) VVyatt Earp Lawrence Kasdan. Kralıçe Margot L» Reine Margol (PatrıceChereau) Lç Renk Mavı /Troıs Couleurs: Bleu (Krzysztof Kıeslovvskı) Urga Nıkıta Mıkhalkov Forrest Gump (Robert Zemeckıs) Katıl Doganlar/ Natural Born K\\- lers(Oliver Stone) Anthony Hopkins 'Günden Kalanlar'ın bir sahnesinde. Sosveteden Insan Manzaraları Kraliçe Margot Jeff Bridges 'Korkusuz' filminin bir sahnesinde. 1994'TE YİTİRDİKLERİMİZ B. Lancaster Hollyvvood'un kuruluş dönemını yaşamış, eskı toprak aktorlenn- den, 1907 do- gumlu Cesar Ro- mero, Woody Woodpecker'ın yaratıcısı Walter Lance, sahne ve perdenın buyuk kadın oyunculanndan, asırlık hanı- mefendı Bedia Muvahhit, sınema- mızın emektarlarımızdan Nubar Terziyan, Hulusi Kentmen, Orson VVelles'in "Yurt- taş Kane "Muhteşem berson"lar başyapıtlarl sinema tanhını >erını almış ak tor Joseph Cot- ten, ressam, ya- zar, eşcınsel hafe- lan savunucusu ve "Cara- vaggio", "2. Edward"gıbı fılmlenyle tngılız sınema- sının ustalan arasına kanş- mış yonetmen Derek Jar- man, Isveçlı kadın oyuncu yonetmen ve >azar Mai Zetterling, Kanadalı se- vımlı şışman komedyen John Candv, sinemamızın en eskı kadın yonetmenı Derek Jarman BUge Olgaç Bilge Olgaç, uluslararası yıldızlık- tan ülkesının kultur bakanlıgına erışen Yunanlı Melina Mercouri, kocasının geçen yılkı olumune da- ha fazla dayanamayan Fel- lını'nın karısı Ciulietta Masina, Pembe Panter'ın melodısıyle hatırlanan, Hollyvvood un en tanınmış fılm muzığı bestecılerın- den Henrv Mancini, perde- den "A Takımı", "Jana- cek" cınsınden macera dı- zılerıyle TV'ye kaymıs Amenkalı san^ın aktor Ge- G.M. Volonte orge Peppard, \unanlı bestecı IVIanos Hacidakis, sıradan macera fılmlen- nın oyuncusu Cameron MitchelL, sınemamızın ve tıyatromuzun Bodrum'da ınzıvaya çekılmış oyuncu- larından Ayfer Ferav, In- gılız yapımı korku fılmle- nnın değişmez aktorlenn- den Peter Cushina. tngılız Bondarçuk, ulus- lararası ustun ya- pımların yonet- menı Terence Yo- ung, "Shogun" yazarı senarıst ve yonetmen Ja- mes Clavell, Fransız sahnesı- nın 'diva'ların- dan Madeleine Raul Julia sınemasında 1960'lann başında or- taya çıkan "Free Cinema" akımı- nın onculennden, kuramcı, elestır- men, belgeselcı, yazar ve yonet- men Lindsay Anderson, Italyan yapımı Spagettı vvesternlerın bezırgan yo- netmenlerınden Duccio Tessari, 80 yaşjnda "Ori- ving Miss Daisy"yle Os- car kazanmış. 1909 Lond- ra doğumlu Amenkalı yıl- dız Jessica Tandv, edebı- yat uyarlamalanyla tanın- mış Rus yonetmen Sergey Renaud, Hollyvvood 'un yarım yuzyıllık dev aktorlerınden efsa- nevı Burt Lancaster, "Addams Ai- lesi"yle unlenmış Porto Rıko asıllı oyuncu Raul Ju- lia ve Marccllo Mastroıanni >le bırlıkte Italyan sı- nemasının en usta ve uluslararası aktoru Gian Ma- ria Nolonte, yıne İtalyan oyuncu Rossano Brazzi. J. Tandv 66. OSCAR ÖDÜLLERİ Tom Hanks En lyı Fılm Schindler'in Listesi En Ivı Yonetmen Steven Spielberg En lyı Kadın Oyuncu Holly Hunter (Pıyano) En tyı Erkek Oyuncu Tom Hanks (Phıladelphıa) En tyı Sanat Yonetmenı Allan Straski, Eva Braun (Schındler ın LıstesıJ En lyı Yardımcı Erkek Oyuncu Tommy Lee Jones (Kaçak) En lyı Yardımcı Kadın Oyuncu Anna Paquin (Pıyano) En iyı Görsel Efekt Dennis Muren, Stan VVinston, Phil Tippett, Michael Lantieri (Schındler m Lıstesı) En lyı Makyaj Greg Cannom, Neill ve Yolanda Toussieng (Mrs Doubtfıre) En lyı Ses Efektı Gary Rydstrom, Richar HymnsfJurassıc Pürc) En lyı Canlandırma Kısa Fılm Black Rider En lyı Kısa Fılm The Wrong Trousers En lyı Ses Gary Summers, Gary Rydstrom, Shawn Murphy, Ron Judkins (Jurassic Parcj En lyı Kostum Tasarımı Gabriella Pescucci (Masumiyet ÇagıJ En lyı Kısa Belgesel Fılm Yaşamlanmtzı Savunmak En lyı Uzun Metrajlı belgesel fılm I am a Promise En İyı Onjınal Fılm Muzıgı John VMlliams (Schındler ın Lıstesı) En lyı Sınematografı Januzs Kamınskı (Schındler ın Lıstesı) En lyı Yabancı Fılm Belle Epoque (Ispanya) En Ivı Kurgu Michael Kahn (Schındler ın Lıstesı) En lyı Orıjınal Şarkı Streets of Philadelphia-fln/ce Sprıngsteen (Phıladelphıa) En lyı Ozgun Senaryo Piyano (Jane Campıon) En lyı Uyarlama Senaryo Steven Zaillian (Schındler ın Lıstesı) CESAR ÖDÜLLERİ (FRANSA) En lyı Fılm Smoking-No Smoking En lyı Yonetmen Alaın Resnais (Smokmg-No Smoking) En lyı Kadın Oyuncu Julıette Bınoche (Uç Renk Mavı) En lyı Erkek Oyuncu Pierre Arditi (Smohng-No Smoking) En lyı Yardımcı Kadın Oyuncu Valerie Lemercier (Les Vısıteurs) En lyı Yardımcı Erkek Oyuncu Fabrice Luchıni (Tout ça pour ça) En tyı Senaryo Jean-Pierre Bacri ve Agnes Jaoui (Smokıng-No Smoking) En tyı Yabancı Fılm Piyano (Jane Campıon) En lyı llk Fılm Yeşil Papavanın Kokusu (Ahn Hung Tran) Umut veren kadın oyuncu Valerie Bruni-Tedecchi (Les Gens Normaux n ont rıen d exceptıonnel) Umut veren erkek oyuncu Otivier Martinez (Ln deux tmıs soleıl) En tvı Muzık Khaled ( ün deux troıs soleıl) En lyı Ses VViUiam Flageüo v e Jean Claude Renaud (Uç Renk Mavı) En lyı Montaj Jacques Vita (Uç Renk Mavı) En lyı Dekor Jacques Saulnıer (Smoking - No Smoking) BAFTA ÖDÜLLERİ (İNGÎLTERE) En tyı Fılm Schindler'in Listesi En lyı Yonetmen Steven Spielberg En lyı Erkek Oyuncu Anthony Hopkins (Günden Kalanlar) En lyı Kadın Oyuncu Holly Hunter (Pıvano) En lyı Yardımcı Erkek Oyuncu Ralph Fiennes (Schındler ın Lıstesı) En fyı Yardımcı Kadın Oyuncu Miriam Maragolyes (Masumnet Çağı) Halk Odulu Jurassic PanVSteven Spielberg) BERLİN FİLM FESTİVALİ Altı Ayı, Babam tçin (Jım Shendanj En lyı Yonetmen Krzysztof Kieskmski (Uç Renk Bevaz) En lyı Erkek Oyuncu Tom Hanks (Phıladelphıa) En lyı Kadın Oyuncu Crissy Rock (Ladvbırd Ladvbırd) Jun Ozel Ödulu Çilek ve Çikolata (Tomas Gutıerrez-Juan Carlos Tabıo) GumuşAyı KöpeklerYuı (Semjon Arano* ıç) Ozel Gumüş. Ayı Odulu Aiain Resnais (Smokıng-No Smoking) Onur Ödulu Sophia Loren Ozel mansıyon ödullen Kınl Tilki (Wu Zı Nm) Kahrolası SevgUi Arkadaslar (Marıd Monıcellı) Rosie Perez (Korkusuz) Kısa film dalında AltınAyı Kül (Fereno Cako) Gumuş Ayı Balthazar^C/îrK/op/ıe Fraıpont) Avrupa Fılm ve TV Akademısı Buyuk Ödulu Genç Yargıç (Alessandro Dı Robılant) Alfred Baner Ödulu Hvvaomkvune (Chang Sun Woo) CANNES FİLM FESTİVALİ Altın Palmıye Pulp Rction (Çueıntın Tarantıno) En lyı Kadın Oyuncu VTrna Lisi (Kralıçe Margot) En lyı Erkek Oyuncu Ge You (Yaşamak) En lyı Yonetmen Nanni Moretti (Se\gılı Günluk) Jun Buyuk Odulu Yaşamak (Zhang Yımou) ve Yanıltıcı Güneş (Nıkıta Mıhalkov) Jün Ozel Odulu Kraliçe Margot (Patnce Chereau) Altın Kamera Ödulu CMülerk Aramızdaki Kücük Hesaplar (Pascale Ferran) En lyı Senaryo Büvıık Yorgunluk (Mıchel Blanc) VENEDİK FİLM FESTİVALİ Altın Aslan Before the Rain(Uıkho Manche\skı) ve Aiqing VVansuı (Tsaı \1mg-Lıang) Gumuş Aslan Heavenry Crearures (Peter Jackson) Jun Ozel Odulu Katil Doganlar (Olner Stone) En tyı Erkek Oyuncu Xia Yu (In The Heat OfThe Sun) En lyı Kadın Oyuncu Maria de Mederios (Two Brothers A Sıster) En lyı Yardımcı Erkek Oyuncu Roberto Citran (II Tom) En lyı Yardımcı Kadın Oyuncu Vanessa Redgrave (Lıttle Odessa) SAN SEBASTIAN FİLM FESTİVALİ En İyı rılm Dias Contados (Inıanol ürıbej Jun Ozel Ödülu Vor Lauter Feigheit Gibt Es Kein Erbarmeni (Andreas Gruber) ve Second Best (Chns Menges) En lyı Yonetmen Briton Danny Boyle (Shallo\\ Grave) En lyı Kadın Oyuncu Ning Jıng (Paode Shuangdeng) En lyı Erkek Oyuncu Javier Bardem (Dıas Contados ve El Detectne v La Muerte) MONTREAL FİLM FESTİVALİ En lyı Fılm Once VVe Were Warriors-Bir Zamanlar Savaşçrydık (Lee Tamahon) En lyı Kadın Oyuncu Rena Owen (Once We Were tVarrıors) ve Helena Bergstrom (The Last Dance-Son Dans) En tyı Erkek Oyuncu Alan Rickman (Mesmer) Jün Ozel Odulu Cancion de Cuna-Beşik (Jose Luıs Garcı) En lyı Mızansen Jose Luis Garci En lyı Senaryo The Sum Of Ls (Ke\ın Dawlıng) En lyı Gorûntu ve Artıstık Katkı Kabioonak Uluslararası Eleştırmenler Bırlıgı (FIBRESCI) ödulu En lyı Kanada Fılmı Le Vent du VVyoming 'Veılle d'Armes-Hıstoıre Belgesel (FIBRESCI) Odulu Journattsme en Temps de Guerre