Katalog

SAYFA CUMHURİYET 4 * 17 ARALIK 1994 CUMARTESİ 14 KULTUR Livaneli, uzun aradan sonrayeni albümünün çalışmalanm tamamladı 'Müzikle cennettegibiyim'Zülfü Livaneli uzun aradan sonra studvova donup yenı albumunu bıtır- dı Adını daha saptamadığı çalışma- da klarnet. obua. keman, gıtar, bagla- ma gıbı akustık sazlan one çıkararak geçmışe bır goz atmak ıstıyor Liva- neli Albumun A yuzu, Lıvanelı beste- lennden ve derlemelennden, B yuzu semahlar ve deyışlerden oluşuyor Sırada. Lıvanelı bestelennı seslen- dıren Joan Baez, Faranduri, Udo Lindenberg gıbı yabancılann yorum- lannın toplanacağı bır CD projesı de var Kendı deyımıyle 'ıtildiği' polıtıka- ya bu donemde pek sıcak bakmayan Lıvanelı, polıtıkayla sanatçı ruhunun bağdaşmadıgını muzık vaparken kendını cennette gıbı hıssettıgını vur- gulu>or Ancak bır de parantez açı- yor sanatçı "Türkiye gibi uikelerde, sanatçının sorumluluğu daha fazla. 'Bana ne diyerek bir kdşeye çekile- mezsiniz." Halk müziği yok sayılıyor - Yeni kasetin övkusüyle başlaya- tan~ Son bır yılda. eskı yaptrgım ışlere ganp bır ozenme başladi bende Tek- rar o gunlen yakalavabılır mıyım dı- ye duşundüm Elektronık seslerden, davulun mekanık sesmden artık gına geldı Venı kasette akustık aletlerle çalış- mayı kafama koydum Bu çalışmada. bırkaç bestemle bırlıkte yırmı vıl on- ce derledığım parçalar, bazı deyışler ve semahlara yer verdım Halk muzı- ğıne yakın bır çalışma olsun ıstedım Halk muzığı. hâlâ halk tarafindan se- vılmesme rağmen, medya tarafindan yok sayılıyor Oysa Turkıye'de vılda bır buçuk mılyona yakın bağlama sa- tılıvor Bu nedenle halk muzıgme onem vermeyı bır mısyon gıbı göru- yorum - Kasette neler dinleyeceğiz? Bu kez hangı müzıkv'ilerle çalısönız? Kardeşım Ferhat Livaneli duzenle- melen yaptı Halk müzığıne çokses- lılık gırdığı anda komaları kaldırı- yorlar gıtar gıbı çalışıyorlar. bu da muzığın tadını kaçınyor Pttpu araç olarak görüyoriar Bız komalara hn, dokunmadık Ercan Irmak hem ney çaldı hem de bır tur supervızorluk yaptı A yuzun- de Çetın Akdeniz, B yuzunde de Arif Sağbaglamasıyla bıze katıldı Ferhat, orkestrasyonu da yuklendı Parçalar arasında Sevdalım Hayat dıye, sozu ve muzıgı bana aıt bır parça var 12 Mart'ta Ankara'da cezaevınde yatar- ken mahkumlardan ıkı parça ogren- Jİ)J U 1 J 1 1CUMHUR CANBAZOĞLU P o l l t l k mekanizma kendi ıçınde bır oyun, sanatçı yapısıyla pek bağdaşmıyor. Ben, şimdi bu stüdyoda seslerı duydukça, sazlar çaldıkça çok mutlu hıssediyorum bi ü l k l d l l d h tım Dıgerı, Yan- furku^u^işt/se- kendımi. Ancak Türkiye gibi ülkelerde sanatçının sorumluluğu daha neîer sonra onu da fazla. 'Bana ne' diyerek bir köşeye çekılemezsiniz. yapıyorum Bır de Neylersın dıye Paul Eluard'ın sozle- «rdiği önemi nasıl degerlendiriyor- nnı besteledıgım oarçam var Dog- dukları Yerlerde Ölenler dıye, bana aıt bır başka parça var Çok guzel bır Elazığ turkusu olan Yaman Dağlar'ı da soyluyorum B yuzunde ıse se- mahlar ve Urfa taraflannda soylenen 12 imam Duası ıle devışler yer alı- yor - Son dönemde medyanın popa SUIHIZ.' Medyada boy boy resımlennı gor- duğunuz bırçok pop şarkıcisi 60-70 bın kaset satar Dığer yanda hıçbır yerde adı duyulmayan sanatçıların üç yüz bın kasetı satılır Demek kı tı- raja gore medya bu ınsanlan seçmı- yor Kendı kafalanndakı Turkıye'yı yaratmak ıçın popu araç olarak goru- yorlar Sol bıtmıştır aşagılavarak hergun yenıldıgını ılan etmek lazım- dır Yenı dunya duzenınde Turkı- ye'de Özal donemıyle eskı yaşam ka- panmıştır, yenı yaşam bıçımı savu- nulmaiıdır Bunu nasıl yapacaklar' Bızım de Michael Jackson gıbı pınl pınl oglanlanmız çıplak kızlarımız var dıvorlar Duşuncelennı dogrulat- mak ıçın bunu bır dunva goruşu gıbı popçulara uygulatıyorlar Ancak halk ıçın durum bov- le degıl Benım soylemem dogru olmaz, ama orneğın Ankara Hıpodromu'nda 200 bın kışıve konser verdık av- nı verde Tarkan sekız bın kışıye konser verdı Kıtlenın gucunu ıvı tanımak gerek Popçular çıkar, kasetlen altı av satılır ve kaset yok olur Oysa be- nım yırmıye yakın plak ve kasetım yırmı vıldır satıyor ve satacak Bu çok onemlı bıravnm - Yeıii popçular, vıllardır Batı'dan eilen boş, donerken sı/ vurtdışı etkın- liklerinı arttırmakJa meşgulsunüz. Bunun sım nedir? Bu iş sadece muzık degıl, kulturel duruş meselesıdır Ikı turiu muzık dunyası var Bırıncısı Madonnalar Michael Jacksonlar, ışıklar fılan Ga- nban Turk şarkıcısının aklı hep ora- da, ba^ka bır şey bılmıvor Ama ora- da bır Turke ıhtıyaç yok, çünku o ka- lıtede muzık yapmasına ımkan yok Bır de yıne mılyonlarta kışıye ula^an bır başka muzık turu var Bu ınsan- lar, dunvada bır aıle gıbı Dünyada beste sıkınhsıvar Joan Baez, Bob Dylan. Kris Kris- toffcrson, Inti lllimani, Gıovanna Marim, Maria Farandun, Theodora- kis gıbı ınsanlarla arkadaşız Bu aıle bırlıkte konsere gıdıyor sureklı Ama benım muzığımın vavgınla^masında beste çok onemlı oldu Turkıve'dekı gıbı dunvanın her yerınde şarkı sı- kıntısı var. ıstedıgınız kadar guzel ses bulabılırsınız oysa Orneğın Ma- rıa Farandun, benden 12 tane hazır şarkı aldı. yıne tspanya'da Maria del Barbonet Katalanca bestelenmı oku- du Benım dunyada Turkçe plak çı- karma şansım sınırlı, çunku yaptıgı- nız ış etnık muzık dıye algılanmakta Ama o ulkenın dılınde soylendığınde bestelennızın etkısı çok daha artıyor Sanatçının sorumluluğu - Politika, sanatı alabıldığınce kul- lanırken, sanat neden polıtıka uzenn- de agıriığınj hissettıremıyor? Sanatçılann uzun vadelı etkıleşım yoluyla polıtıkacıların kısa vadelı. seçım dılımlenne bolunmüş duşun- celen arasında her zaman çelışkı do- ğuyor Polıtık mekanizma kendı ıçın- de bır oyun, sanatçı yapısıyla pek bagda^mıyor Ben, şımdı bu studvo- da seslen duydukça. sazlar çaldıkça çok mutlu hıssediyorum kendımı cennette gıbıyım Ancak Turkıye gı- bı ulkelerde sanatçının sorumluluğu daha fazla "Bana ne" diyerek bır koşeye çekılemezsiniz Guneydoğuda korkunç bır savaş surüyor kan dokuıuyor ınsan haklan son kerteye gelmış Bır şeyler yap- mak gerekıvor Valannda \aşar Ke- mal, Fethi Naci. Orhan Pamuk gıbı vırmıve yaktn vazarla bırlıkte Turkı- yedekı demokrası uzerıne vazılan- mızı bır kıtapta toplayacagız duru- şumuzu belırlevecegız Kıtap yaban- cı dılde de vavımlanacak Beyinden gelen öyküler"Amenkada artık melek kalmadı/ 2 Dunya Sava- şı'ndan sonra Hepsı Batı'ya doğru gıttıler Şımdı hepımız çıplağız/ Tannnm gozu onunde ' Bunlar bır şarkının sozlerınden çok Da- vıd Byrne'nın son al- bumune dağılmış fel- sefenın ızlen Talkıng Heads'ın eskı lıderı- nın 12 parçalık albu- mu ganp, gerçekçı ve beyinden gelen oyku- lerle dolu 1977'de Talkıng Heads"ın ılk 45'hğı Nevv Fe- elıng'den 1985'dekı son plak Naked'd ka- dar süren çızgıden hıç sapmıyor Byrne O günden sonra yo- luna yalnız devam eden Byrne, ozellıkle Brezılya ve Orta Amenka patentlı mu- zık uzenne yoğunlaş- tı. konerlennde de bu turun uzenne gıttı Byrne, son albumü Davıd Byrne'da sıra- dan bır bestecı olma- dığını, geçmışıne yaptığı volculuklarla, etnık araştırmalarla gunumu- zun en yaratıcı rockçulan arasında yer aldıgını ıspat- lıyor Albumden en ıyı parçayı seçmek zor, başjangıçta sıradan gelen çalışmalar bıle dınlendıkçe kendını gostenyor A Long Tıme Ago. \ngels. Back In The Box Sad SongrNothıng At All, Buck Naked 1994'ün bu surpnz albumunun flaş parçalan '2000'de Havana 'da buluşalım - \Noodstock '69'da verdıgı konser festı- val tarıhınde en gorkemlı gosterılerden bın kabul edıldı o gunden bugune Muzık otorıte- lerı ve testıvale katılan bınlerce muzıksever San- tana'nın bu vıl da avnı başanvı tekrarladıgı goru- >unde bırleştıler Yıllar \ılı sahneden mmeyen Santana bu başanvı ne- ye borçlu 1 Oncelıkle tarzına sadakarten şaşmıvor bunun yanında yuzu hep >enılıklere donuk Sınırlannı zorlavıp sureklı uretıyor Kanyenndekı 29 albumde kardeşı Jorge ve yegenı Cartos Hernan- dez'le bırlıkte çalıvor Bızde CD olarak vavımlanan Santana Brot- hers adlı albumden başka Santana'nın hıtlennden oluşan 16 parçalık "DefiniûSe Collection" kasetı de plakçı raflarını susluvor Santana Brothers, sanatçının kendı adına urettıgı ıkıncı yapımı Bu ışe atılmasının nedenını şöyle açıklıvor sanatçı " ricari muzik dışında kalan tûriere şans tanımak, gencleri egifmck ve vapımcı- lara muziğin hıçbir engel tanımatacağını anlatmak amacı\la tum paramı bu sektore vaOrdım." Endustrıleşme amacıvla kulturlerını feda etmeve başlavan toplumlara muzık voluyla yardım etmeye çabalayan Santa- na nın en buvuk projesı, yuzyılın sonunda Havana'da dev bır festıval duzenlemek "VVoodstock gibi 'genel prova lardan son- ra kuresel banşı \e da>anışma>ı sağlamak ıçın bu konseri vapma- lıjız" dıyor Santana Projede Nelson Mandela ve Harrv Belafon- te'den başka yuze vakın sanatçı \er alacak Yenı vuzyıla daha çok \ar ama Santana, Havana 2000 ıçın randevuvu verdı bıle MÜZİCİN BIN BİR YÜZÜ (2) BLLES: Afnka kokenlı kolelerın çalıştıgı tarlalarda doğdu 2O'lı yıllar- da Luis Armstrong ve Bessie Smith'ın çabalanyla gelıştı 4O'lı yıllann sonu- na dek Countr> Blues olarak adlandı- nldı Mıssıssıppı Deltası şarkıcı ve gı- tanstlenyle bu ture damgasını vurdu Zencı halkın buyuk metropollere gır- mesıyle elektronık agırlıklı Lrban Blues dogdu Ornekler R. Johnson: The Complete Recordıngs ("90), Muddv VVaters: The Chess Box ('89) J. Lee Hooker: The Ultımate Collectı- on ('93) B.BKing: Kmg Of The Blu- es ('93) BLUES REVIVAL: 7O'lı yıllarda Jngıitere'de dogan, bluesu tedavı eden caz tınılanyla guçlendınlen Şı- kago çıkışlı tur A. Korner, C>ril Da- vies ve John Ma\all bu turun ustalan olarak tarıhe geçtıler Ornekler Blues Incorporated: R & B From The Mar- quee ('62) John Mayall and The Blu- esbreakers: Bluesbreakers ('66) Fle- etwood Mac: Fleervvood Mac ('67) BLLES ROCK: Blues normlannın uzerıne vapılanmış, unlu elektro gı- tarcılann tanırtıgı tur 60'lann başında Led Zeppelin'le Jımı Hendru'le ve \Uman Brothers'la flort ettı Ornek- ler Jimi Hendris: Are Vou Expenen- ced 9 ('67) Cream: U heels Of Fıre ('68), Led Zeppelin: Led Zeppeiın ('69) Mike Bloomfîeld / \l Kooper- Lıve Adventures ( 69), Stevie Ra> \a- ughan: Texas Flood ('83) C\NTERBURY SCHOOL: Emp- rovıze araıjtırmalarla gelışen, Ingılız psıchedelıkın en rafıne ornegı Bu tur, 7O'lı yıllann başında Sott Machı- ne tarafindan tanıtıldı sonra Caravan, Matching Mole, Gong, Hatfield \nd The North, Kevin Avers, Robert Wyatt, Daevid Allen tarafindan gelış- tınldı Ornekler Soft Machine: 3 ('70), Caravan: In The Land Of Grev And Pınk ('71) Gong- The Flyıng Te- apot (73) Hatfield And The North: 1 ('74) R. VVyatt: Rock Bottom ('74) C O S ^ C MUSIC: Kulturel' endı- şelerle hareket eden Alman muzıkçı- ler rock muzıgı rev ızvondan geçırerek bu turu buldular 60 lı yıllann sonu ıle 70'lenn ortalarına dek Almanlar uzunca tekrar edılen ntımlen elektro- Blues tarlalarda doğdunık aletlerle yorumladılar Ornekler Tangerine Oream: Alpha Centaurı ("71) Klaus Schulze: Irncht ('72) Po- pol Vuh: In Der Garten Pharaos ('71) COLNTRY: Ingılız kolonıstlerın getırdıgı folk baladkrdan oluşan Amerıkalı beyazların halk muzıgı 20 lı yıllarda dağlık bolgelerde ılkel şekılde ortaya çıktı Sonra bluegrass (tellı sazlar ıçın rıtmık muzık) ve 'Hestern swing' dıye kollara ayrıldı 60 lı yıllarda Nashvılle 'country'nın merkezı halıne geldı Ornekler H. VVilliams: The Ongınal Sıngles Col- lectıon ( 91) J. Cash: The Sun Vears ( 90) Patsy Clıne Greatest Hıts (91) WJennings:TheBestOf('86) COLNTRY ROCK: Amerıkan folk kulturunun koklerı ve elektronık roc- kın bırleşmesıyle 60"lı yıllann sonun- da doğdu Gram Parsons, hem solıst olarak hem de grubu Flying Burrito Brothers'la bu turun lıderı oldu Or- nekler F B. Brothers: The Gılded Pa- lace Ot Sın C69) Gram Parsons: GP ("73), Eagles: Desperado ('73) Poco: A Good Feelıng To Knovv ( 73) CYBER PUNK: Endustrıyei mü- zıktekı tüm yenılıklerın uygulandığı tur Bılgısavarlarla yapılan Cyber Punk yenılıge-ve gurultuye çok açık, teknoya da goz kırpıyor Yaratıcı mu- zıge buyuk pnm veren tur dunyanın her yerınde buyuk ılgı goruyor Or- nekler K.L.F.: K L F ( 91) L. Bendt- haus: Matter ('91) The Black Dog: Temple Of Trasparent Balls ( 93) DANCE: 8O'lı yıllann dısko muzı- gı Geçmışe oranla daha safolmasına karşın elektronığın agırlıgı gıttıkçe artıyor Ozellıkle bılgısayar ^u anda "dance' ın vazgeçılmez elemanı du- rumunda Her ulke \e her şarkıcının kendıne ozgu modellerı var Bu ne- denle bırçok altba>hğa avrılıyor En tanınmışları M Jackson'ın Funkv Dance'ı ıle Madonna'nın Pop Dan- ee'ı Sarurday Nıghf Fever ('79) adlı album bu turun ılk orneğı kabul edılı- yor Ornekler Madonna: The Imma- culate Collectıon ("90) Michael Jack- son: Thnller('82), lmagınadon. Body Talk ( 82) Rockets: Glaxy ('80) DARK: 80 lenn başında punk ve psıchedelıkın uzantısı olarak ortava çıktı Darkçılar neogotık edebıyat- tan ve Poe'nun oykulerınden etkılen- dıler Genellıkle elektronık klavyeve emanet edılen dark hıpnotık ozellık- ler ıçerıyor Ornekler Bauhaus: In The Flat Fıeld (81) Jo\ Dıvision: Closer('80) The Cure:Seventeen Seconds ( 80) Siouvsıe and The Banshees: Joın Hands ( ^9) DISCO MUSIC: Dıskotek muzıgı 70 lı yıllann ortasında çıkan ve tama- men dans ıçın uretılen dısco music başta Detroıd Sound olınak uzçre tüm sıyah muzıkten etkılendı Bırçok va- sat sanatçının vamnda Donna Sum- mer. KC and The Sunshine Band ve Chic gıbı muzıkçılen de varattı Or- nekler Donna Summer: Lo\e To Lovce You Baby ( 76), KC and The Sunshine Band: Greatest Hıts ('77), Chic: Collectıon ( 84) ENCLISH FOLK REV IVAL: 60lı yılların başında Londra'dakı folk ku- luplennden dogdu Veteneklı genç gı- tanstler denevsel vakla^ımlarla akus- tık sazlarla folku yorumlavarak bu tu- ru keşfettıler Ornekler Dav\ Gra- ham: Folk Blues and Bevond ( 64), Martın Carthy: Byker Hıll ( 67), Pentangle: Pentangle ( 68) John Martyn: Solıd Aır ("73) EXPERIMENTAL MISIC. Rock blues, caz elektronık muzık gıbı tur- lenn arasındakı >ınırlan kaldırıp hep- sını yaratıcılıga davalı bır emprovıze turde toplamayı amaçlavan çalışma olarak tanındı 60"lı vılların total mu- zıgı ıle 70'lenn Brian Eno \e Robert Fripp stılı bu ture dahıl edılebılır 80 lerde de pop tuMon ve Phıüp Glass çalışmalan "expenmental muak" dı ve tanımlandı Ornekler Frank Zap- pa: Freak Out ( 66) Captaın Beeflıe- art: Trout Mask Replıca ( 69) Fripp & Eno: No Pussvfootıng (73) SURECEK r ö p i i c SELMİ Ü U K U 5 ANDAK 'Pop' çıkmazı Pop furyası bugunlerde TV ve radyolarda 'tartışmalı otu- rumlar' ıle hızlanarak suruyor "Pop patladı mı, patladıysa nelere dayanıyor" gıbı sorular gundemde Ne çare kı, bır- çok sorun çozumsuz kalmaya mahkûm gorunuyor Çunku genellıkle konuşmacıların bır- kaçı dışında çoğunluğu 'kendı yaptıklarından dem vurup, ay- rıca bırbırını mat etmeye bakı- yor' boylece 'Pop'un tanım- lanması ve sorunları askıda kalıyor1 Ve en uzucu durum ıse muzıkte ılen ulkelerdekı olum- lu gençlık gıbı, bızde de asıl yenı araştırmalan, yenı buluş- ları ve 'kalıtelı muzıge' yonlen- dırıcı çozumlerı dıle getırmelerı gereken, ustelık kısa surede adlarını 'yıldız popçu'lar olarak medyaya yazdırmış bazı genç sanatçılarımızın (hepsı değıl), sankı planlı bır bırlık havasın- da, bır yandan kendılennı met- hederken, ote yandan bırçok muzıkalıte (ezgı, rıtım ve armo- nı ıle yorum zengınhğı) unsur- lanndan yoksun yapıtlara karşı yapılan her turlu eleştırıye ka- palı kalmalanydı Ustelık 'du- şunce ozgurluğune' yaratıcılı- ga oldugu kadar konuşulanla- ra da saygılı olmaları gerekır- ken, eleştırılere hatta sınırlene- rek topluca gurultuyle yanıt vermelerı, ancak 'erken taşı- dıkları şohret' neden lyle yo- rumlanabılır^1 Muzığın ve muzısyenın yaşı yoktur Yaşlı-genç değıl, eskı- yenı muzık ayrımı yapılabılır Hatta eskıden sevılen melodı- lerın ve şarkıların gunumuzde 'yenılenerek' tekrar 'nostaljı ruzgân'o\arak esmesı, muzıkte yaşın değıl, evrensellığın ve olumsuzluğun kanıtıdır Insan varlığında 'gençlık' bırçok alanda olduğu gıbı, muzık dunyasında, dınamızmın, dığer deyımle hareketlılığın, yenı araştırmaların, yenı buluşların bır sımgesıdır Bıreysellığın dı- şında toplumsal ıletışımle, mu- zık yoluyla mısyon' ulaştırabı- len bır yaratıcı olduğu nıspette değer kazanır Yoksa, sadece 'magazın medyası nda yıldızla- şan ve kalıcı olmaktan uzakla- şan bır 'boşluk' olur, gıder Sanat dunyasında 'ozeleştı- n' ve 'otokontrol' yapmayan, olumlu eleştırılere tahammul ve hoşgoru gostermeyen gençler, asla 'gerçek anlamda başanlı olamazlar Bu sozlerı- mı genç sanatçılara ve yenı- lıklere çok bağlı ve umutla ba- kan bır kışı olarak, muzık eğıtı- mı goren ve yakından tanıdı- ğım pınl pırıl yeteneklı gençlere soylemıyorum Sadece muzık- te 'geçmışten gunumuze' her ture ve akıma (sevmedığıne bı- le) onem vermesı gereken, bıl- gı ve deneyımden yoksun, sa- dece kendılerıne un getıren, maddı olanak sağlayan bırkaç şarkısına bel bağlayan bırkaç genç pop sanatçısının 'kulağı- na kupe olsun' dıye bır uyarı olarak belırttım J numara Turk pop muzığınde geçen hafta ılgınçgelışmelervaşandı Gençses- lerden Serdar Ortaç, \şk İçin adlı ılk kasetıvle lıderlıge yuksel- ılı Grup Yitamin. Aşkın Gozyaşla- n'yla ıkıncı. Sertab Erener, Lâ'l le uçuncu Turk sanat muzığınde Muazzez Abacı. Kar \angınları'\la yenıden lıder Aslı Hunel, Guneş Doğmu- yor'la Abacı vı ızlıvor Uçuncu st- rada Olamaz'la Hüner Coşkuner var Turk halk muzığınde Burhan ça- çan, Neden Geldim İstanbul'a adlı çalışmasıvla zır\edekı verını koru- du Ikıncı sırada Oralryam Ben'le SongfllKarhvar Uçuncu Şimdi Ol- du'yla Nuray Haflftaş. Yabancı popta yenı lıder^outha- nasia'vla Megadeath. Bon Jcrvi, Crossrood'la ıkıncılığe ınerken. Eric Clapton, From The Cradle ıle uçuncu oldu Klasık Batı muzığınde Domingo, Carreras, Pavarotti uçlusunun The 3 Tenors In Concert 1994 adlı çalış- ması yıne I Numara Ifeni le P - The Lead and how to s»ing it- Tom Jones - \\hat a crying shame- The Mavencks - ProsrJtute- Alphavılle - Low- Testament - Bızzare Fnıit- M People -Quel Punto- Adnano Celentano When a man loves a \toman- Rıchard Clavderman - The Sultan's Picnıc- Rabıh Abou- Khahl (CD) - Sokak Boyunca- Asıamınor - Estağfurullah...Ne haddimize- Banş Manço(CD) - Sözum Mecüsten Dışan- Barış Manço(CD) - Hal Hal- Banş Manço (CD) Kafavı Taktım Sana- Zafer