Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8KASIM1994SAU 12 KULTUR Dietrich Gronau'nun 'Mustafa Kemal Atatürk ve Cumhuriyetin Doğuşu' adlı kitabı Türkçede 'DokunıılabilecekbirAtatürk sundum' GAMZEVARIM "O, benim için büyük bir öz- letnle yaşatnı düşünen bir ola> adam, cesaretini haksızlıklarla savaşarak kanrtlayan ve kendini bu uğurda' feda eden bir milli kahramandı... Ve, o bir yazann asla bulamayacağı macera dolu yaşaraıyla tarihteki yerini alnuş önemli bir şahsiyetti. İşte böyle bir kişinin yaşammı ve yaptıkla- rmı yazmak benim için büyük muthüuk oldu". 'Mustafa Kemal Atatürk ve Cumhuriyetin Doğuşu' adh kita- bı Alman\a"dan sonra Tür- kiye'de Altın Kitaplar tarafın- dan yayımlanan Alman yazar Dietrich Gronau. kitabın arka kapağında, Atatürk'ün biyog- rafısiru yazmaktan duyduğu mutluluğu bu sözlerle ifade edi- yor. 13. TÜYAP îstanbul Ki- tap Fuan'nın konuğu olarak îstanbul'da bulunan Gronau, yüce önderin yaşammı kaleme alırken, onu salt hayranlık du- yulacak bir lider olarak değil. seven, acı çeken, düşleri umut- lan olan bir insan olarak yansıt- maya çalışmış. "O benim için aynı zamanda bir devrimci, kav- ranması, ilkderi üzerinde düşü- milmesi gereken bir insan" dı- yor Daha önce Nazmı Hikmet'in biyografisini yazan Gronau, bu kitap için yaptığı araştırmalar sırasında incclediği kaynaklar- da adına çok sık rastladığı Ata- türk'ün biyografisinı yazmaya karar vermiş. İstanbul-Berhn arasında sanatçı değişimi prog- ramından burs alan Gronau, Îstanbul ve Ankara'da incele- melerde bulunmuş. Yazar, 3 yü süren araştırmalar sonucu orta- ya çıkan kitabını Almanlar için yazdığını behrtiyor. - Nazım Hikmetle ilgili bir kitap yazdtğınız sırada Ata- türkie ilgUenmeye başladınız. Daha önce Nazım Hikmet'in biyografisini yazan Dietrich Gronau, öç yıl süren araştırmadan sonra da Atatürk'ün biyografisini yazmış .(DEVRİM BARAN) Genel olarak Türkiye'ye ilginiz nasıl doğdu? Almanya'da tarihiniz hak- kında yeterli bilgi yok. Osmanlı tarihinden değil, yakın tarihi- nizden söz edıyorum. Nazım Hikmet'in biyografisini yazar- ken 1900-1960 arasındakı dö- nemı anlatan pek çok kitap gördüm. Bu, Atatürk'ün o ünlü devlet adamı ve reformcu kim- liğine büründüğü dönemdi. Bu adam beni büyüledi. Ülkesi için yaptıklanyla değil, kişiliği hare- ket ve düşünceyle bütünleştiği için. Çok ilgınç bir insan. Ka- rakterinde artisük yönler var. Öte yandan çok aktif. Şans ese- ri Nazım Hikmet'in biyografisi- ni yazarken adına çok sık rast- ladım. - Atatürk'ü salt hayranlık du- B en bir tarihçi değilim. Pek çok biyografı yazdım. Bu kitabımda ise bir anıt gibi göklere yükselen bir Atatürk yerine dokunulabilecek bir Atatürk sunmaya çalıştım. Onu sorunlan da olan bir adam olarak göstermek istedim. yulan bir lider olarak değil. bir insan olarak bütün yönleriyle yansıtmayı amaçladınız. Ben bir tarihçi değilim. Pek çok biyografı yazdım. Özellikle de sanatçılann biyografılerini. Bu kitabımda ise bir anıt gibi göklere yükselen bir Atatürk yerine dokunulabilecek bir Atatürk sunmaya çalıştım. Onu sorunlan da olan bir adam olarak göstermek istedim. - Batfıun, Ermeni soykınmı konusundaki önyargıstna iliş- kin neler söy lersiniz? Kitabı Almanya'da yayımla- yan yayıneviyle aramda bu yüz- den sorunlar çıktı. Ben bundan söz etmek ıstemedim. Editö- rüm aynen bu sözcüğü kullana- rak bundan söz etmem ıçın ıs- rar etti. Ben Atatürk ve yeni Türkiye Cumhuriyeti hakkında bir kitap yazdım. Ermeni soykınmının bununla bir ılgısi yoktu. 1915 yılında bazı sorun- lar olduğunu açıkça belırttım. 19. yüzyılın sonlannda da Er- menılerle sorunlar vardı. Ama bu Türkiye Cumhuriyeti'yle il- gili bir sorun değil. Sanınm bu konu şimdiye kadar açıklığa kavuşmadı. Henüz açılmamış, resmi olarak açıklanmamış pek çok belge var. - Biraz kitaptaki anekdotlar- dan söz edelim. Bunları Türk kaynaklanndan mı yoksa Batı kavnaklanndan mı aldınız? Türk kaynaklanndan. Sadi Irmak Atatürk'le ilgili anılannı yazdığı ve Almanca'ya çevrilen kitabında pek çok anekdotu bir arayagetırmış. Ismet İnönti'nün kızı Ozden Toker'den bazı eğ- lencelı hikayelerdinledım. Aıa- türk onlann evıne çok sık gıdi- yordu. Toker'in Ankara'daki evine konuk oldum. Almanya'- da da çok tanınan opera sa- natçısı Semiha Berksoy'la ko- nuştum. O da bana pek çok anekdot aktardı. Atatürk'ü ta- nımış, yakın çevrcsinde bulun- muş pek çok kişiyle konuştum. Sanınm kitap anekdotlarla da- ha canlı bir hale geldi. Berlin'de masa başında oturup yazsay- dım böyle olmazdı. İstanbul'da biraz zaman geçırmem gerekti- ğini düşündüm. Küçük izle- nimler, ifadeler ve yaptığım söyleşiler bir araya geldi ve bu kitabı yazacak kadar malze- mem oldu. Aynca Fransız ga- zeteci yazar Claude Farrere'in ve yazar Georgc-Gaulis Berthe'- in kitaplannı okudum. Farrere, Atatürk'ün iyı arkadaşıydı. Pa- ris'te birkaç yıl eğitim gördüm ve Atatürk'ün zamanında yazılmış bazı Fransızca kitap- lan okudum. Kitabıma çok faz- la bilgi de koydum. Bu kolay ol- madı çünkü oylumlu bir kitap değil. Çok ıyı eğitim görmemiş insanlann da okuyabileceğini düşündüm. -Kitap Almanya'da ne kadar satıldı? Sayı olarak bilemıyorum. Ama kitabımı Almanya'da ya- yımlayan Fischer Veriag satışı- nın çok iyi gittiğini söyledi. -Gerçi bu bir tarih kitabı değil ama bazı tarih hataJan var. Bu önemli değil. çünkü söyle- digıniz gibi bir tanh kitabı de- ğil. Nazım Hikmet'in bıyografi- sinı yazarken, neden bir Türk yazar tarafından daha önce ya- almadığını düşündüm. Fran- sa'da Sorbonne Ünıversitesi'- nde bir Türk profesör tara- fından yazılmış bir bıyografisi var. Aslında ünıversitede dok- tora tezi olarak yazılmış. Her- kesin okuyabileceğı bir kitap değil. arşıv için. Ben Nazım Hikmet'in şiinne hayranım. Batı Almanya'da onun yüzyıhn en büyük şaırlerinden biri oldu- ğunu kimse bilmiyordu. Türk tanhı hakkında bırçok kitap okudum. Bunu Mustafa Ke- mal ıçın de yaptım. -Sizce bir biyografi yazan neyi amaçlamalı? Biyografi. kurmaca. fantezi ve tarihın bır kanşımı olmah. Biyografi bütün ülkelerde çok okunur Pek çok genç Türk Atatürk'ün özel yaşammı öğ- renmek ısteyecektir. Onun özel yaşamı hakkında bılgınız yok. 13. TÜYAP İSTANBUL KİTAP FUARTNDA BUGUN: A Salonu: 14.30- 16.00 Ka- dıköy Gençlik Kıtabevi 50. Yı Oyku Yanşması Ödül Töreni 16.30- 18.30 Panel: "Türkiye'- deDemokratOlmak". Yöneten: Mete Tunçay/ Prof. Dr. Yakup Kepenek, Aülla Coşkun. Prof. Dr. Toktamış Ateş, Zülfü Dicle- İV Düzenleyen: TÜYAP B Salonu: 12.00- 13.30 Kon- ferans: "YA-PA Açık Okul- öncesı Proıesi"'Turhan Özüdu- ru, Gülay Dokuzoğuz/Düzenle- yen: YA-PA. 16.30- 18.00 Söyleşr Murat- han Mungan ("Bir Hikaye An- latmak") Düzenleyen: Metis Yayınlan 13 TÜYAP îstanbul Kitap Fuan Onur Yazan Adalet Ağaoğlu Onur Töreni ve Gecesi 19.30 Beyoğlu Küçük Sahne/ Açılış Konuşması. Şükran Kur- dakul Sunuş Konuşması: Alpay Kabacalı Konuşmacılar Prof. Dr. Sevda Şener ("Adalet Ağa- oğlu'nun Tiyatro Yazarlığı'), Ahmet Çemal ("Adalet Ağao|- lu'nun Öykü Yazarlığı"), Fen- dun Andaç ("Adalet Ağaoğlu'- nun Denemeleri Üzenne) Bu ge- cenın davetiyeleri 5-8 kasım ta- rihien arasında fuar girış kapı- lanndan ve PEN Yazarlar Der- neği standından temın edilebilır. YARIN: A Safcmu: 14.00-15.30 Dünya Kitap Derası "Yılın Kitabı" ve "2. Şıır ödüllen" töreni 16.00- 17.30 Panel "Dar Zamanlardan Geniş Zamanlara Adalet Ağaoğ- lu" Konuşmacılar Adalet Ağa- oğlu. Hulkı Aktunç, Semıh Gü- müş, Suat Karantay, Ahmet Ok- tay. Jale Parla Düzenleyen: Yapı Kredı Yayınlan 18 00- 20.00 Fılm Göstensi "Mine" Yönetmen- Aüf Yılma? 20 00 Bır Tiyatro Oyununuı Filmleşürilmesi Üzenne Söyleşi: Aüf Yılmaz. Necati CumaL, Hu- meyra, Cıhan Ünal' Düzenle- yen. TÜYAP B Salonu: 16 00- 17 30 Şiir Okumalan: "Galaksiler Arası Yolculuk" Katıjanlar Orhan Alkaya, Gülseli İnal Düzenle- yen: Telos Yayınlan 18.00- 19.30 Doğaçlama Soh- bet- Cezmi Ersöz' Düzenleyen: TÜYAP 20.00-21.30 Panel "1980'li Yı- Uarda ffirde Dıl Değısımı" Yö- neten. Tank Günerseı Katılan- lar Adnan Özer. SeyTit Nezır, Tevfık Taş. Tuğrul Tanyol. Or- han Kahvaoğlû Düzenleven: TÜYAP ' Kültür Bakanlığıprojeleri açıldadıKöhür Servisi - Kültür Ba- kanlığı bu yıl, 67 oyuna, 16 mil- yar 120 milyon lira destek sağ- ladı. Ancak bakanlık yaptığı yazıb açıklamada; 44 profesyonel tiyatro oyununa 13 milyar 500 milyon, 5 çocuk oyununa 800 milyon ve 18 amatör tiyatro oyu- nuna 1 milyar 820 milyon olmak üzere toplam 16 milyar 120 mil- yon lira destek sağlandığını belır- terek, hangi tıyatrolann bu des- tekten yararlandığını açıklamadı. Kültür BakanlığVnın özel ti- yatrolara yaptığı maddi destek- ten yararlanamayan Ankara'- daki sekiz özel tiyatronun oyun- culan eylemlerinı sürdürüyor. Cumartesi günü Kültür Ba- kanlığı'nın önüne siyah çelenk bı- rakarak karan protesto eden özel tiyatro oyunculan dün açbk gre- vine başladı. Ankara Halk Tiyatrosu, Baş- kent Oyunculan Tiyatrosu, Kak- tüs Komedi Tiyatrosu, Ankara Halk Oyunculan Tiyatrosu, Çan Tiyatrosu, Ankara Komedi Sah- nesi, Slax Oyunculan ve Ankara Çağdaş Sanat Tiyatrosu oyuncu- lannın başlattığı açlık grevinin iki gün süreceği ve bir sonuç ah- nmadığı takdirde ölüm onıcuna başlanacağı öğrenildi. Yardım yönetmeliğinin mad- delerine hiç uymadığı halde bir- çok tiyatroya milyarlara yakın maddi destek verildiğini belirten oyuncular, bu koşullan yerine ge- tiren Ankara'daki özel tiyatrola- ra ise kasıtlı olarak yardım veril- medığıni öne sürdüler. Ankara'daki birkaç özel tiyat- roya göstermelik yardım verildi- ğini ve aslan payının îstanbul'- daki büyük ve maddi bakımdan iyi dunımda olan ü'yatrolara aynldığını belirtiler. Tiyatrocu- lar, "Ankara'daki birkaç özel ti- yatroya gösteımeiik yardım yapt- lması, bakanlığın bu ayibmı akla- maz" dedıler. Kültür Bakanlığı'nın bu yıl desteklediği projeler Kültür Bakanlığı, bu yıl özel ti- yatrolara toplam 16 milyar 120 milyon lira destek verdi. Desteği. Kültür Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı GiHşen Ka- rakadıoğlu başkanlığındaki, Ti- yatro Yapımcılan Derneği tem- silcisi Aü Povrazoğlu, Tiyatro Oyunculan Derneği temsilcısı Halil Doğan, Televizyon ve Ti- yatro Yazarlan Deraeği temsilci- si Recep BOgüıer, Uluslararası Ti- yatro Enstitüsü temsilcısi Atilla Sav'dan oluşan değerlendirme kurulu karaıiaştırdı. Kültür Bakanlığı her yıl açık- ladığı yardımı, bu yıl nedense sa- dece projelere verilen desteğin miktanm belirtmekle yetindı. Ancak bu 'gizlilikten ötürü' tep- kiler yoğunlaşınca dün Kültür Bakanı Timurçin Savaş, özel ü'- yatrolara yapılan yardımın sivil toplum örgütleriyle karar- laştınldığını belirterek, " Amacmıız Türkiye'de tiyatronun yaşamasıdır'' dedı. Özel tiyatrolara verilen maddi desteğin yeterli düzeyde ol- madıgının farkında olduklanm u Si\ asi iktidarlar, tiyatroya müdahale etıııeıııeli" Cumartesi günü Kültür Bakanhğı'nm önüne siyah çelenk bırakarak karan protesto eden özel tiyatro oyunculan dün açlık grevine başladı. belirten Savaş."Ancak imkan- lanmız ölçüsûnde en azından ti- yatrolara nefes aldıracak ölçüde bir yardım yaptık" görüşünü dile getirdi. Savaş ,1995"te tiyatronun kurumsallaşması ve altyapısının güçlenmesi için caba gösterecek- ierini ifade etti. Desteklemnesi uygun görûlen (13 milyar 500 milyon lira alan)44 profesyonel tiyatro: Kenter Sinemacılık ve Tiyat- roculukA.Ş. "Uitfen Kızımla Ev- lenir misint?" 1 milyar, Ali Poy- razoğlu Tiyatrosu "Milyonerler Kenti"900milyon, Ankara Sanat Tiyatrosu "Jan Dark Davası" 900 milyon, Ortaoyuncular Sa- nat Gösten ve Yay.A.Ş." Üç Kurşunluk Opera" 900 milyon, Yöntem Sanatsal Yapım Yöne- tim Organizasyon A.Ş. Dormen Tiyatrosu" Sevgiiime Göz Kulak Ol" 800 milyon, Dostlar Tiyatro- su "Saf Adam ve Kımdakçılar" 750 milyon, Dilek Türker Tiyat- ro Ayna "Rosa Luxemburg"450 milyon, Tiyatrokare Sinema ve Tanıtım Ltd.Şt. "Enayiler Ye- meği" 450 milyon, Tiyatro Stüd- yosu. Gösteri- Tanıtım Organi- zasyon Tic. A.Ş 450 milyon, Ye- ditepe Tiyatro ve Gösteri Tic. Ltd.Şti(Hadi Çaman) "Matntş- ka" 450 milyon, MGB Tiyatro Grubu "Çiçekli Saksı Sokağı" 400 milyon, Kumpanya" Sokak ve Harita" 400 milyon, Tevfık Gelenbe Tiyatrosu "Mon Bebe" 350 milyon, Yasemin Yalçın Ti- yatrosu ve Prodüksiyon Tic.Ltd. Şti'' İnsanlığm Lüzumu Yok "300 milyon, Ordu Belediye Şehır Ti- yatrolan "Çıkmaz Sokak" 270 milyon, Halk Oyunculan "Kur- ban " 250 milyon, Nokta Tiyatro- su-Abdullah Şahin" Ne Yazık kı Namuslu" 250 milyon, Tuncay ÖzinelTiyatrosu '7vOTa"25Omil- yon, Adana Gösteri Sanatlan Merkezi "NafıleDünya"200mil- yon, Ankara Ekin Tiyatrosu Yay.Tic.Ltd.Şti." Mektep" 200 milyon, Bizim Tiyatro "Kafka- dan Milena'ya Mektuplar" 200 milyon, Çağdaş Etkinlikler Şah- nesi (Yücel Turgut)'' Gülün Ötekı Adı"200 milyon. Enis Fosforoğ- lu Tiyatrosu "Seferi Ramazan Beyin Nafıle Dünyası" 200 mil- yon, EPS-Gösteri Sanatlan Ltd. yon, Tiyatrofil Tiyatroculuk Ltd. Şti." Beni Kuma Yaz" 150 mil- yon. Oyuncular Tiy.Tv. ve Rek. San.Tic.Ltd.Ştı" Güzellik L'sta- ları ya da Bahar Isvancıdır" 150 milyon, Yeni Tiyatro Gös.San Ajans Tanıtım Hiz.ve Tic.Ltd. Şti" Misery" 150 milyon. Çısentı Sanat Rek.Ltd.Şti" Yuğmurla Gelen Yüzler" 150 milyon, Ço- rum Bölge Tiyatrosu (Nail De- m\v)"Zengin Mutfağı" 100 mil- yon, Düzce Şehir Tiyatrosu "Ayla Öğretmen" 100 milyon, ültür Bakanlığı'nın özel tiyatrolara yaptığı maddi destekten yararlanamayan Ankara'daki sekiz özel tiyatronun oyunculan îki günlük açlık grevine başladı. Bakanlık bu yıl 16 milyar 120 milyon lira destek sağladığı proje ve tiyatrolan açıkladı. Şü"Yalan Rüzgarı" 200 milyon, IGOT-İçimizden Gelen Oyunlar Tiyatrosu" Cehememin Kerame- ti" 200 milyon, Kocaeli Bölge Ti- yatrosu "Tavuk Vak'asının Epik Komedyası" 200 milyon, Salih Kalyon Tiyatro AÇT" Hanıme- fendinin Beyefendisi" 200 milyon, Tiyatro Grup Tiyatroculuk Ltd. Şti "Yaz Gelmesin" 200 milyon, Eskişehir Tiyatora Kumpanyası Sanayi ve Tic.Ltd.Şti "Zengin Mutfağı" 150 milyon, Gaziantep Tiyatrosu Medya Tic.Ltd.Şti "Mahntud de Yezida" 150 mil- yon, tSEM-lzmır Sanat Tiyatro- su "Yarın Sokağa Açılan Pence- rede" 150 milyon, Kartal Sanat tşliği Tiyatro İştetmeciliği Ltd. Şti. "İhsan'ın Evrelerı "150 mil- Giresun Sanat Tiyatrosu Turizm İşl.Paz.San. ve Tic.Ltd.Şti "Ke- şanlı Ali Destanı" 100 milyon, Nüans Tiyatro Sanatevi Gösteri Hiz.İç. ve Dış.Tic.Lld.Şti "De\e- kuşu" 100 milyon, Tiyatro Mie "Kızım Keçileri Kaçırdı" 100mil- yon, Tiyatro Oluşum Sanat.Etk. Ltd.Şti 'Katıp Çıkmazı" 100 mil- yon, Tiyatro Ti Gös. Hiz.ve Tic. Ltd.Şti "Ada" 100 milyon , Ma- nisa Özel Afsem Sanat Etkinlik- leri Merkezi "Vatandaş Oyunu" 80 milyon. Desteklenmesi uygun görületı (1 milyar 820 bûı lira alan) 18 amatör tiyatro: Elaağ Şehir Tiyatrosu (Hür- rem Sultan) 200 milyon, Ankara Deneme Sahnesi (Mısafır) 150 milyon, Bilsak Tiyatro Atölyesi (Mimar ve Asur împaratoru) 150 milyon, KKTC Devlet Tiyatrosu (Sansabır Çiçeklerinden Bir Ders) 150 milyon, Lefkoşe Bele- diye Tiyatrosu (Ölüm ve Kız) 150 milyon, Müjdat Gezen Sanat Merkezi (Bozuk.püzen) 150 mil- yon. Tiyatro Özgün Deneme (Dullara Yas Yakışır) 100 mil- yon. Trabzon Sanat Tiyatrosu (Milyoner Napoli) 100 milyon. Van Bölge Tiyatrosu (Misafır) 100 milyon. Kayseri Kültür Sa- natı Yaşatma ve Geliştırme Der- neği Tiyatro Topluluğu (Batak- hane Güzeli) 100 milyon, Maliye Tiyatrosu (Düğün ya da Davul) 100 milyon, Gülüm Pekcan Dans Tiyatrosu (Canım Böyle İstedi) 60 milyon, Balemodern-Ankara (Zimni) 60 milyon. Mersin Kül- tür Merkezi Demeği Tiyatrosu (Karacaoğlan) 60 milyon, Başak Sanat Tiyatrosu (Ali Karaköse) (Nostalji Çadın) 50 milyon. Namık Kemal Bölge Tiyatrosu Oyunculan (Tekırdağ) (Anna Frank'm Hatıra Defteri) 50 mil- yon. Dıkmen Halkevi Tiyatrosu (Yeniden Başlamak) 50 milyon, Demiryolunu Sevenler Derneği (Nikah Kağıdı) 40 milyon. Desteklenmesi uygun görü- len (800 milyon lira alan) 5 ço- cuk ovunu: A.Yılmaz Gruda Tiyatrosu (Bilgi ile Saygı) 200 milyon, İdil Abla Çocuk Tiyatrosu (Sinderel- la-Külkedisi) 200 milyon, Masal Gerçek Tiyatrosu (Al Takkeli Dev üe Mor Takkeli Dev) 200 milyon, Oluşum Tiyatrosu (Bır Eğitim Mucizesi) 100 milyon ve Ankara Masal Tiyatrosu (Güne- şi Çalan Adam) 100 milyon. Kûitür Servisi - Tiyatro ve Pou'tika', konuşul- dukça genişleyen, her yanıtta yeni sorulaı acan bir konu. Oncekı gün TÜYAP İstanbul Kitap Fuan çerçevesinde düzenlenen panelde de yıne pek çok soruna parmak basüdı, yine pek bir çözüm getiri- lemedi. TODER Genel Sekreteri Haffl Doğan'ın yönet- tiği panele konuşmaa olarak Tamer Levent, Dflek Türker, ZeHha Berksoy, Erol Keskin ve Alman ti- yatro eleştırmenı Ulrich Schreiber katıldı. Panehn havası zaman zaman gergmleşti, hatta kimi tartı- şmalar ciddi boyutlara ulaştı. Üstelik bu tartışma- lar konuşmacılarla ızleyiciler arasında gerçekleşti. Devlet Tiyatrolan'run seçimle gelen ilk genel müdürü Tamer Levent, bu- devletin tiyatrosu ol- masını tartışılamaz bir zorunluluk olarak niteler- ken siyasal iktidarlann tiyatroya müdahale etme- mesi gerektiğinı savundu. Okullara sanat eğitimi konması üzerinde duran Levent, bu eğitimi al- mamış bır toplumda yeterli başannın elde edile- meyecegini beürtti. Bu sırada bir izleyici Kültür Bakanbğı'nın re- pertuvara kanşıp kanşmadığını sordu: "Reperto- varda çok kötü oyunlar var. 'Final' diye rezalet bir oyun var. İyi oyunlann secilmemesi ve kötü oyun- lann mutlaka seçihnesi iyi bir polhika mıdırT" Bunun yanıtına iyi - kötü oyun kavramının kişi- den kişıye değiştığı- ni sakin bir sesle acı- klayarak başlayan Levent, konuş- masının sonuna doğru sinirlerineha- kim o^amadı: "Eğer antropolojik olarak bakarsanız toplum- sal yapının gelişmesi içerisinde bireyin de- ğerleri diğerleriyle her zaman aynı de- ğerier çerçevesinde geüşmez. Ve siz in- sanlan francala gibi fınndan çıkmış tek tip insanlar olarak değerlendirenıezsi- niz. Eğer böyle bir yakın olmamak olduğunu savundu. Sanatsal ve işlevsel kaygılar taşıyan özel tiyatrolann rehabili- tasyon merken halıne gelıp 8-10 kişiye oynadığını söyleyen Türker, Batı'da kültür toplumu yarat- mak adına inatçı bır politika şürdürdükleri için deneysel tiyatrolan da desteklediklerine değindi: "Türkiye'de bu mümkün değil. Ben de belki gelecek yıl artık deli olmaktan vazgeçip Rosa Luxemburg yerine bir bul> ar komedisi oynamaya karar verebib- rim. O zaman bu kadar lafı boşa etmiş, 30 yıflık inadımı da yok etmiş \e bugün de sizlere acemi ya- lanlar savurmuş birisi olarak karsuuza çıkabilirim. Böyle bir tehlike var". "Muhalefet demokraanin temel taşıdır" Bu yılki 20 kişilik Rosa Luxemburg projesine, dekora bile yetmeyecek 450 milyonluk bir devlet yardımı verildiğini bildiren Türker'e ılk tepki genç bir izteyiciden gddi. Rosa Luxemburg'un devlete- ters bir şey olduğunu, zaten devletten para talep edilmemesi gerektiğinı ıddia eden ızleyiciye Tür- ker'in yanıtı sert oldu: "Muhalefet demokrasinin temel taşıdır. Siz Türkiye'de demokrasi olmasın mı diyorsunuz? Eğer bu ülkede demokrasi olacaksa, demokrasi hakkımı bana verecektir. Bu kadar an- Haffl Doğan'm yönettiği panele Tamer Levent, Dilek Türker, Erol Keskin, Zeliha Berksoy, Ulricfa Schreiber konuşmaa olarak katüdılar. muradımz varsa gidiniz eski Almanya dönemlerinde benzerlerinizi bulabilirsimz'7 . Karşılıklı atışmalarla süren bu tartışma. Le- vent'in izleyiciye "Siz bunu auşkanhk haline getir- mişsiniz. Bu für toplantdarda korsan konferans ve- riyorsunuz" demesıyle. alkışlarla noktalandı. Îstanbul Şehir Tiyatrolan Genel Sanat Yönet- meni Erol Keskin, Şehir Tiyatrosu'nun değişen ye- rel yönetimlerle bır değişikliğe uğramadığını ıddia etti: "Şehir Tiyatrolan'nın belediye başkanıyla ügi- si, bir yönetmelik çerçe>esindedir. Îstanbul Büyük- şehir Bdediyesi. katına bütçe açısından, yardım etme djşında tiyatronun sanatsal politikasını etkile- yemez. Aksi halde yönetmelik çiğnenmiş olur". "Oldu-bittiyle karşılaştıkw Ancak belediyeye bağh bir diğer ödenekli tiyat- ro olan Bakırköy Belediye Tiyatrolan'nın bir süre önce görevden alınan eski Genel Sanat Yönetme- ni Zdiha Berksoy tam tersini yaşamıştı. ANAP'h Bakırköy Beledıyesi'ne bağh BBT, üç buçuk yıllık geçmışinde Erol Keskin'in belirttiği gibi rüçbir müdahaleyle karşılaşmamıştı; 18 Ağustos 1994'e kadar. "Ancak bu tarihte bir oldu-bittiyle karşn laştık. Türk tiyatro tarihimizde yönetmelik açısı- ndan bir yüz karası diyebileceğimiz bir yönetmelik başnnıza geldi. Ve belediye başkanı kendini genel sanat yönetmeni mevkiine getirdi resmen. Bu, se- çimle gelen bir belediye reisi, tiyatro üzerinde de ber şeye hakimdir anlayışından kaynaklanıyor". Berksoy'dan sonra panelde özel tıyatrolann tek temsilcisi olan Diiek Türker, istediğı özgür oyunu oynayabibnek için özel tiyatro kurduğunu belirttj. Sanatm ve demokrasinin temel felsefesinde muha- lefetin yattığına değinen Türker, ciddi ve içten bir muhalefeti tiyatroda yapabilmenin ön koşulunun iktidarlann penceresinden bakmamak ve iktidara lamsız bir suaDe karşılaşacağımı düşümnemiştiın. Çok sinirieniyonım, genç bir adamuı muhalefet hakkımı eümden almak istemesini ayıpbyonmı. O sizin söylediğiniz McCarthy Amerikası'nda, Hitier Almanyası'nda olur". Panele izleyici olarak katılan Mustafa Şet / Onaran, söz alarak Gencay Gürün'ün sırf kadın olduğu için Refahh Belediye tarafından görevin- den ahndığını, bir kadını çalışürmamak için bir- takım yalanlar ortaya atıldığuu öne sürdü: "Bu- gün bir suskunluk hakimdir. Ama yann repertırvan çalıştırmayacaktır. Nasıl Bakırköy Belediyesi'nde bu zihniyet hakim oldu \e beiediyenin tiyatrostmu çalıştırmadıysa. yann Büyükşehir Bekdiyesi tiyat- rolan çaüşamaz duruma gelebilecektir. O zaman bizim ödeneksiz özel tiy atrolara ihtiy acunız daha da artacaktır. O nedenkdir ki onlan nasıl daha güçiü hale getirebtleceğinüz somnu ortaya çıkacaktır". Bu sözlere, İstanbul Belediyesi Şehir Tıyatro- lan'nın yeni Genel Sanat Yönetmeni Erol Keskin yanıt verdi. Gencay Gürün olayının aynntılannı kimsenin bilemeyeceğini, ama ortada bir soruştur- ma olduğunu belirten Keskin, beiediyenin tiyatro- ya hiçbir şekilde kanşmadığını yineledi- "Evham etmek ruhsal sağük açısından doğru değikür. Ev- hamdır, giderek paranoya haline gelir". Onaran, bu sozlen şö>le yanıtladı: " Bir insan düşünün ki, yılda bir kere Cumhuriyet Bayramı kuttanır. Ama 365 gün beş vakit namaz kılınır. O zihniyetin sahibi olan adam Cumhuriyet Bayramı'na gehnemeyi ct- miye gitmekle mukayese etmeye kalkarsa, o zflv yet yann Büyükşehir Tiyatroian'nı da cami haline getirebihr". Tartışma, bu kez bu sözleri alkışlayan bir bayan izleyiciyle Erol Keskin arasında oluştu. "Bir dakika, öyle el çırpmakla bitmiyor" diye söze giren Keskin, "Gencay Gürün görevden almma- saydı ne olacakn?" deyınce, bayan "Siz orada oJ- mayacaktmız en azından" diye yanıtladı.