Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
CUMHURİYET 28 KASIM 1994 PAZARTESİ
2 OLAYLARVE GORUŞLER
Üniversite özerkliği
Once yonetsel (ıdan) ozerklığın sağlanması gerekır Bunun
ıçın de, her kadcme yonetıcının YOK \ s ust makamlarca
değıl. ünnersıtenın kendı organlannca seçılmesı kaıdesı esas
olmalıdır
Prof. Dr. BEDÎ N. FEYZİOĞLU
9 9 nıversıte ozerklığı dunol-
U
duğu gıbı. bugun de ulke-
nin en onemlı sorunlann-
dan bın olmav a devam edı-
vor Zıra bır toplumun ay-
dınlanması, ozgurluğu ve
demokrasıye ulaşmaM ancak ozerk unı-
ver>ıtesavesınde olabılır
Ozerk unıversıte demokratık bır
devletın temel taşıdır Bu ıtıbarla. unı-
versıtede özerklıgın sarsılmasının yan-
sımasıağır olabılır
Çoğunlukla, unıversıte ozerklığı de-
yırn.e bılımsel ve vonetsel (ıdan)ozel-
İıkleranlaşı lır Aslında. bunabırdema-
lı ozerklıgın eklenmesı gerekır
Malı ozerklık obur ıkı ozerklıge an-
lam \e değ«nnı vercn bır guç sağlar
Ba^ka bırdevışle malı ozerklığı olma-
dıkça bır unuversıtenın yonetsel ozerk-
lı|ını vars-aymak zordur
1946'dan gûnûmüze
Ulkemızde, unıversıteye ozerklık ta-
nıvanılkyasa 1946'dayururluğekonu-
lan 4936 say ılı yasa olmuştur Bu yasa,
unıversıtelenn bılımsel ve yonetsel
ozerklığını k.abul etmış v e ek olarak kıs-
mı bır malı ozerklık de ongorerek unı-
versıtelenn "katma butçe" ıle yonetı-
leceğını belırtmi'jtır Şunu belırtelım
"katma butçe" sıstemının esası olan
"kendi gıderlerini ozel gelirlerle karşı-
lama"nıtehgıne universiteler hıçbır za-
man ka\uşturulamamıştır
Şov le kı 1946-50 y ıllannda unıver-
sıte butçelenndekı ozel gelışım yuzde
10-15 cıvanndavken, ogrencılerden alı-
nan harçlann azaltılması bağışlar ve
vakıflann gerektığı şekılde ışletıleme-
mesı. ote yandan enflasyona bağımlı
olarak gıderlenn hızla artması sonucu
ozel gelırlerın oranı yuzde 3-4 duşmuş-
tur
Kısaca. katma butçe sıstemı ıle unı-
versıtelere saglanmak ıstenen malı
ozerklık.bıçımsel kalmaktanılenvegı-
dememıştır
1946 tanhlı 4936 sayılı yasanın yu-
rurlugu suresınce unıversıte organlan-
nın unıversıte ıçınde vapılan seçımler-
le oluşması nedenı ıle yonetsel ozerk-
lığın bulunduğu kabul edılmekle bera-
ber oğretım uyelennın akademık kan-
yerde terfılennın ve kadrolara atanma-
lannın muş.terek kararname ıle yapıl-
ması vonetsel (ıdan) ozerklığı son aşa-
mada engelleyebılıyordu
Bılımsel ozerklıge gelınce, unıversı-
te ıçın esas olan bu ozerklıktır Unıver-
sıtenın, bılımsel araştırma ve vayınla-
nnda, ders, semıner ve u>gulamalann-
da tam bır ozgurluğe sahıp olmasıdır
4936 sayılı yasanın yururluğu suresın-
ce bır ıkı ıstısna dışında, oğretım uye-
len ders ve yavınlannda serbestçe ha-
reket etmışlerdır
4936 sayılı Unıverseteler Yasasi na
dayanan unıversıte ozerklığı ılk kez 27
Mayısdevnmınceçıkanlan24 10 1960
tanh ve 114 sayılı yasavla ıhlal edıl-
mıştır Gerçıaynıtanhve 115 sayılı ya-
sayla devnm vonetımı 27 Mavıs'ı ba-
şmdan ben destekle>en unıversıtenın
4936 say ılı yasay l'a sahıp olduğu ozerk-
lığı takvıyeetmeye ve unıversıte kurul-
lannı genışleterek daha demokratık bır
sıstem kurmaya çalışmış ıse de, unıver-
sıte oğretım uyelennı doğrudan (resen)
gorevden uzaklaştırma yoluna gıtmek-
le duştugu hata, ancak bır buçuk vıl
sonra 12 Nısan 1962 tanh ve 43 sayılı
yasavla duzeltılebılmıştır
1961 Anayasası ıledır kı, unıversıte
bıranavasa guvencesıne kavu^muştur
Ne var kı 12 Marî 1971 mudahalesı
uzenne. anayasanın 120 maddesı
1488 sayılı yasavla değıştınlınce. unı-
versıte ozerklığı haylı kısıtlanmıştır
Gerçekten 1488 savılı yasanın 1961
Anayasası'nın 120 maddesıne verdığı
venı şekle gore "Universiteler uzerin-
de dev letin gozetim ve denetim hakkı ve
bu hakkı kuüanma usuUerinin kanun-
la duzenleneceği"kavdedılmı>tır Avnı
kanunla 120 maddeveeklenenbırbend
ıle "Universitelerdeveonlarabağlıku-
rum ve kuruluşlarda oğrenim ve oğre-
tim ozguriuklerının tehlıkeve duşmesi
ve bu tehlikenin unıvershe organlann-
ca giderilememesi halinde" "Bakanlar
Kurulu'nun bu kuruluşlann ıdaresine
elköyabüeceği'*hukmebağlanmıştı Şu
kadarkı Bakanlar Kurulu'nun bır unı-
\ ersıte kuruluşuna el koyma karan der-
hal B M Meclısı bırleşık toplantısının
onamasına sunulacaktı
1750 savılı L niversiteler Kanunu,
1961 Anayasası'nın bu değışık 120
maddesındekı anfayışa gore tanzım
olunmuştu Ancak bu kanunun ılk de-
fa ıhdas ettığı \ OK le ılgılı maddelen
Ana>asa Mahkemesınce ıptal edılmıştı
Sıkıyönetimin götürdükleri
12 Eylul 1980 mudahalesı sonucun-
da 1402 savılı Sıkıyonetım Kanu-
nu'nun unıversıte oğretım uvelen hak-
kındauygulanmasııle. askerı vonetım-
lerın unıversıte uzenne ıkıncı ve daha
ağır bır mudahalesı gorulmuştur 1960
mudahalesı ıle 147 oğretım uyesı ve
yardımcısı unıversıteden uzaklaştınl-
mışken 1402 savılı vasavla unıversıte
mensuplarının (genel kanıya gore
YOK un onensı ıle) gorevden alınan-
ların kesin sayıları belırsız kalmıştır
Unıversıtelenn bu ıkıncı darbeden kur-
tulmalan ıse ancak 26 Ektm 1994 tanh
\e 4045 savılı kanunla olmuştur
1982 Anayasası'nın unıversıtelerle
ılgılı hukumlen 130 ve 131 maddele-
nyleduzenlenmı^tır 130 maddeye go-
re, "Kamu tu/el kişilığine ve bilımsel
ozerkliğe sahip universiteter" dev let ta-
rarından vasavfd kurulacaktır Lnıver-
sıteler "Çağdaş eğitim ve oğretim esas-
lanna davanan bir duzen ıçinde, nıille-
rin ve ulkenin ihtivaçlanna uygun insan
gucu yetiştırmek amacı ile, ortaoğretı-
me davalı çeşitli duzevlerde eğirim. oğ-
retım, bılımsel araştırma,yayın vedanış-
manlık v apmalc, ulkeve ve ımanlıga hiz-
met etmek uzere" çes.ıt!ı bınmlerden
olu^acaktır Anayasanın 130 maddesı-
nın4 bendıne gore de~L niversiteler ıle
oğretim uvekri vevardımcılan serbest-
çe her turl'u bilimsel araştırma ve yavın-
dabulunabilirler." Ancak bu yetkı dev
letın varlığı ve bağımsızlığı mılletın ve
ulkenin butunluğu ve bolunmezlığı
aleyhınde bulunma serbestlığı vermez
Beşıncı bendınde de "L'niversiteler ve
bunlara bağlı birimler devletin gözetinu
ve denetımı altında olup, guvenlik hiz-
metleri devletçe sağlanır" denılmekte-
1982 Anayasası, unıversıtelere yo-
netsel ozerklık vermedığı cıhetle 130
maddenın 6 bendı ıle kanunun belırle-
dığı usul ve esaslara gore rektorlenn
cumhurba^kanınca, dekanlann ıse
Yuksek Oğretım Kurulu'nca seçılıp
atanacağı belırtılmıştır
Yuksek Oğretım Kurulu, unıversıte-
nın yonetım denetim organlan ıle oğ-
retım elemanlannı gorev lennden uzak-
laştırabılecektır
1982 Ana>asası nın 130 maddesı-
nın 8 ve 9 bendlenne gore unıversıte
butçelen ıle oğretım elemanlannın ata-
ma. yukselme gıbı malı ve ozluk hak-
lan ıle rotasvon vs ı^lerı hep Yuksek
Oğretım Kurulu nun(\OK)tetkık.tas-
vıp ve tensıbıne gore yurutulecektır
Kısaca 1982 Anayasası vonetsel
ozerklık vermedığı unıversıtelenn ge-
nel sevk ve ıdaresı ıle denetımını
YOK'ebırakmı^tır Anayasa. buhusus-
lan YOK un gorev ve yetkılennı say-
dıgı 131 maddesındedebelırtmektedır
Şoyle kı bu maddeye gore YOK
"Yuksek Oğretim Kurumları'nın oğre-
rimini planlamak. duzenlemek, vonet-
mek, denetlemek, bu hususlardaki eği-
rıın. oğretim \e bilimsel araştırma faali-
vetlerini yonlendirmek ve universitele-
re tahsis edilcıı kav naklann etkilı bir bi-
çimde kullanılmasını sağlanıakla" go-
rev lendınlmı^tır "\uksekOğretim Ku-
rulu'nun teşkilatı, gorev. \ctki. sorum-
lııluğu ve çalışma esaslan kanunla du-
zenlenir" denılmıştır
\OK Vasası 1982 Anayasası"ndan
bır vıl kadaronce 4 Kasım 1981 tan
hınde 2547 savılı y asa olarak yav ımlan-
mış ve vururluğe gırmı^tır
\ OK Vasası nın 2 maddesı d bendı -
ne gore "l'niversite, bilimsel ozerklıge
ve kamu tuzel kişilığine sahip vuksek
du/evde eğitim, oğretım, bilimsel araş-
tırma ve vavın yapan, fakulte, enstitu,
vuksek okul ve benzeri kuruluş ve bi-
rimlerden oluşan bir \ uksek oğretim
kurumudur." V OK un kuruluş aşama-
sındakı tutumunagore unıversıtelerde
benzer fakultelerın ders programları-
nın dahı V OK un belırledığı "şablon-
lara'uymasıgerekecektı Ilk olarak Is-
tanbul Ünıversıtesı İktısat Fakultesı'nce
vapılan ıtıraz vedırenmeuzennedırkı
fakulteler lıseler durumuna ındırgen-
mekten kurtulabılmış ve kendı oğretım
programlarını tespıt edebılmıştır
VflK ıın ıınnersıte buttelennın ha-
zırlanması ve uygulanması. oğretım
uvelennın tayın ve terfılen uzerındekı
olumsuz etkılen oğretım uyelennı bır
kıtap ve dergı alma ımkânlanndan da-
hı mahrum duruma getırmıştır Son de-
fa, unıversıtelerde gorulen hareketle-
nn. bazı medyanın ılen surduğu gıbı,
sırf maaş ve ucret ıçın yapıldığı ıddıası
tamamen abartmadır Unıversıtelerde-
kı bu hareket. oğretım elemanlannın
ozgur çalışma araç ve olanaklanndan
yoksun kalmamalannı hedeflemekte-
dır YOK Vasası o tanhten ben bırçok
defadeğıştınlmışolmaklaberaber unı-
versıte ozerklığını kaldıran hukumlen
devam etmış ve bu kurumun uyguia-
malan daaynı yonde suregelmıştır Ov-
le kı, rektor ve dekanlann tayını yakın
zamana kadar tamamen YOK'un ten-
sıbıne gore yapılmıştır Son defakı bır
kısımdeğışıklıkle, universiteler yaptık-
ları onseçımlerle kendı yonetıcılennı
ancak onerebılmektedırler
Yonetsel ve mali özerklik
Kısacası ve sonuç olarak beklenen
ozlenen unıversıte ozerklığıne kav uşul-
ması ıçın
Once>onetsel (ıdan)ozerklığın sağ-
lanması gerekır Bunun ıçın de. her ka-
deme yonetıcının YOK vs ust makam-
larca değıl unıversıtenın kendı organ-
lannca seçılmesı kaıdesı esas olmalıdır
Ikıncı olarak. kışısel ve kurumsal
malı ozerklık sağlanmalıdır Oğretım
elemanlarına gorev lenne ve onurlanna
yaraşır bır yaşam duzenını saglayacak
bır maaş \e ucret venlmelıdır Unıver-
sıte kurumlarına da. y apacaklan bılım-
sel ınceleme vearaştırmalarıçıngerek-
lıodeneklennvs malı kav naklann sağ-
lanması gerekır Universiteler, yıllardır
ne doktora tezlennı vaytmlavabılmek-
te ne de penodıklerın satın alınmasını
\e bılımsel yapıtlannbasımınısağlaya-
bılmektedır
Nıhayet, oğretım uyelennın bılımsel
her tur goruş ve duşuncelennı açıkla-
makta kendılennı hıçbır sıyasal baskı
altında hıssetmeyecek bır ılmı ozerklı-
ge sahıp olmalan gerekırtır
Ancak bu sayededır kı universiteler
gerçek ozerklıge kavuşmuş olacaklar
ve ulu->un aydınlanması ozgurluğe ve
gertek demokrasıye kavuşması ıçın
uzerlerıne duşen temel taşı olma
gorevını hakkı ıleyerınegetırebılecek-
lerdır
PENCERE
ARADABIR
MEHMET BAŞARAN
Tuncel Kuptiz'le Ayaküstü...
TUYAP Kıtap Fuarı bu yıl da gorkemlıydı Heryaştan kı-
tap dostu, kuyruklar oluşturmuştu gınşte En çokdagenç,
aydınlık yuzlu oğrencıler
içerıye gırdığınızde değışık bır halkın, yureklen duşun,
sanat coşkusuyla çarpan bır kalabalığın ortasında şaşı-
rıp kalıyordunuz Kıtabevı standlannın her bın, uretme su-
remlerının (mevsımlerının) hasat bayramlarını yaşıyorlar-
dı, duşuncenın, sanatın, ekının bayramıydı bu Okuriar,
saygıyla, aldıkları kıtabı ımzalaması ıçın yazarına uzatıyor-
lardı Altmış mılyonluk Turkıye'de, bın, ıkı bın basılabılen
'kıtabın' alıcılanna kavuştuğu, ekıne susamışlığın bırgos-
tergesıydı bu
Yazarlar Sendıkası'nın satış yerı tenhaydı bıraz 'Im-
za'ya gelen yazarlann, ozanların ıç ezıklıklen yuzlerınden
okunuyordu Guncel kıtaplara, ıletışım araçlarınca duyu-
ruları lyı yapılmış yazarlara yonelıyordu daha çok altcılar
Olsundu, 'okumak' bırduşunce, duyarlıkdolaşımınınbaş-
TARTIŞMA
Türk dili, Atatürk'le ulusallaştı
langtcıydt Bu da ayrı bır mutluluktu ozanlar, yazarlar ıçın
Can Yıicel, Atillâ Dorsay, Osman Şahın, Ercüment
Uçarı, Behzat Ay, bakişlanmızla konuşarak gelıp geçen
~^T" "^"azarMehmet
^ / Altan'm
^^1 "Saddam'latek
W parti donemini"
• karşılaştırması
" ^ ^ akıl almaz bır
dav ranış ve duşmanca bır
tutumdur Atatûrkve
devnmlennı bu ulkedeçok ıyı
kavrayan ve sav unan çok
sav ıda aydınımız v ardır çok
şukur Bıryazarveustune
ustluk bır oğretım u>esı(') bu
açık yanlışhğa duşunce ıv ı
nıyeth bakjş dıy emıy or ınsan
Bugun. Turk dılının ozelleşmesı
ve Ataturk'un katkılannı
anlatmayıduşundum 1932
yılında, Ataturk'un
adamlannı vazarlan
sanatçılanozendırmış ve
çalışmalaryapmdlannı
ıstemıştır Kendısı de doğrudan
bu çalışmalara katılmıştır
Ataturk un temel duşuncesı
bır ulusun kendıne ozgu dılı
olmadan, ulus olma
oğelennden bınnın eksık
olacağısavınadayanıyordu Bu
nedenle bu konuya çok onem
verdı Sonuçta. anadılını
sev enlenn, yazarlann,
sanatçılann \ e bılım
adamlannın çoğunun desteğını
kazandı. onlann bu> uk
katkılanyla başanya ulaştı
Başanya ulaştı dı>orum
çunku. 1932 oncesı bır v azıvi
ancak çoğu zaman
kosteklenmıştır Buna karşın,
Aıaturk, Turk Dıl Kurumu nu
bırdevlet kuruluşu olarak
>apılandırmddığı ıçın,
kurumun bu nıtelığı. 12 Eylul
1980 yılına kadar yaşamasını \ e
çalışmdlannı surdurmesını
sağlamıştır 1980yıhndan
sonra bırdevlet kuruluşu bıçımı
alan Turk Dıl v e Tanh
kurumlan Atdturkçu duşunce
karşıtı kışılere -hukuk
çığnenerek- teslım edjlmıştır
Bu tanhı gelışım ıçınde,
Ataturk un Turk Dıl
Kurumu'nu bır dev let kuruluşu
değıl de bır dernek bıçımınde
orgutlemesındeve
anadıh sozcuğunu 40-50 yıl gıbı
bır surede >uzde 80-90 oranına
> ukseltme başansına bır
dernekle ulaşmıştır
Sozlenmı. bu>ukeğıtımcı
Hasan Âli Y üceFın sozleny le
bağiamakıstıyorum Yucel.
"Dil değişimine inananlar. ona
yurekten katılanlar: evimizde
oturup duzgun kafiyeli, \edım
ağzından gazeller \azarak
kendimizi ve iki-uç tirv akiyi
eğlendirmek kav gısında değiliz.
Bizim butun duşuncenüz, derisi
katılaşmış eile sapanı tutan.
çatlak topuklu, çorapsız ayağı
ile Turk topraklarının gobeğine
basan yurttaşlarımı/ın dediğini
anlamak, istediğını vapmak.
Körolası Militarizm...
Hasan Pulur'un haftalık Fıesta da ılgınç bır koşesı
var Pulur, basında vaktıyleçıkmışyazıları KesıpSakla-
dıklarım' başlığı altında yayımlıyor Bu pazar gununun
konusu 'Cumhurıyet Bayramı ve Yorumları'ıdı
Öyle bır donem yaşıyoruz kı, Cumhurıyet Bayramları
kımılerıne batmaya basladı
29 Ekım kımlere batıyor?
Şerıatçılara
Kurtçulere
Entellere
Şerıatçı ıle Kurtçu kendıne gore haklıdır Cumhurıyet
Bayramı 1923 Devrımı nı sımgelıyor, 'Aydınlanma' ıle
ulus devlet kavramları bu kesımlerın ışıne gelmıyor
Ya enteller'
Sanıyorum, bu kesımdekı meslektaşların ıçınde ıyı nı-
yetlıler var, ama, Cumhurıyet Bayramı nın 'mılıtanst'
havasına dayanamıyorlar, oyle ya valı ıle komutanın
onunden askerler, oğrencıler rap rap geçıyorlar, istıklâl
Marşı okunuyor nutuklar atılıyor mılıtanzm değıl mı
bu'
Değıl
•
Keşke 'mılıtanzm' bu kadar bıçımsel, yuzeysel ve de
'resmı olsaydı
Mılıtanzm ne9
Somurucu sınıfların kendı ulkelerının halk kıtlelerını
baskı altına almak ve otekı ulkelere yayılma polıtıkasını
gerçekleştırmek amacıyla kullandıkları sıstem mılıtarız-
mı oluşturur Mılıtanzm unıforma gıyebılır, sılahı elıne
alabılır, ama, tepesındekı egemen sıvıldır
Kımdır o '
Ah basındakı sevgılı meslektaşlarım onu çok ıyı tanı-
yacaklardır, ama patron u tanımazlıktan gelırler
Mılıtarızmı çok daha ıyı bellemek ıçın gelın somutlaştı-
ralım Yıl 1920' istanbul ışgal altında Nasıl olmuş bu
ış' Londra da dunyanın en sıvıl ve demokrat yonetımı-
nın basındakı en sıvıl polıtıkacılar vıskılerını yudumlar-
ken karar vermışler Muttefıklenn ısgal kuvvetlerı komu-
tanı da beyaz atına bınıp ardına askerlerını takarak
Beyoğlu nda bır gosterı yapmış Osmanlı nın ıçınde soz-
de sıvıl kesımı oluşturanlarca çılgınca alkışlanmış'
Mılıtanzm ışte budur
1
29 Ekım Cumhunyet Bayramı torenlerı, bu mılıtarızme
karşı Anadolu halkının dırenışıyle ulaşılan zaferı kutla-
mak ıçın duzenlendı işgal kuvvetlerı komutanının at us-
tunde geçtığı eskı Cadde-ı Kebır ve yenı'lstıklâl Cad-
desı nde askerler rap rap yururler ve Taksım de
Cumhurıyet anıtı çevresınde toplanırlardı ama bunlar
mılıtanst askerler değıldı yurt toprağını korumak ıçın
'haklı bırsavaşa gırmış yoksul bır halkın neferlerıydı
Militarizm unıforma değıldır
Unıforma bıçımsel bır gıysı
Yeryuzunun kodaman mılıtarıstlerı kendı ulkelerınde
sıvıl toplum larıyla ovunen Batı nın super devletlerıdır,
bugun de yeryuzunun en buyuk sılah uretıcılerıdır son
çeyrek yuzyılda Amerıka nın sılah zoruyla mudahale
ettığı ulkelerın lıstesıne bır goz atmak yeter de artar
•
Mılıtarızmın ekonomık ozunu ortaya koymadan 29
Ekım Cumhurıyet Bayramı nı mılıtarızmın bayramı say-
mak bılgısızlıkten kaynaklanıyor Asker tek başına ıktı-
darda duramaz, mılıtarızmı destekleyen ekonomık guç
sınıf katman kım
9
Tumuyle halk mı' Halk kesımınde
kımler' Işçı kıtlelen mı' Sermayecıler mı' Tekelcıler
mı? Esnafmı?
Mılıtarızmı masayayatırıp bır ıyı ıncelemelı
Entel olup Cumhurıyet Bayramı na takılmadan on-
ce 29 Ekım ın kaynağına bır bakmalı
1
Sonra da halkla bırlıkte Cumhurıyet Bayramı'nda el
ele marşlar şarkılar turkulersoylemelı
Değıl mı
1
GE\EL KURLL İL\M
rtl aaan Genel
kat semı-
önderlığınde Türk Dıl
Kurumu'nca başlatılan Turk
okurları suzerek değışık bır havayı soluyorduk
Can Yucel'ın onunde kuyruklar oluşmuştu Yaşamdan
kan atan gerçek şîîrîn yengrsrydt bu GözTerı mahmur, sa-
kallı ozanı, kıtaplarına ımza atarken sevgıyle ızlıyorduk Bı-
ze de mutluluklar yaşatan, sıcak ılgılerle karşılaşıyorduk
arada
Bır ara dışarıya çıktı Can Yucel Gelmesı gecıkınce, el-
lennde şıır kıtaplanyla bekleşen gençler çoğaldı Sonra ça-
kırkeyf, hafıfçe sallanan ozan gorundu, kara fotr şapka-
sı, gulen yuzuyle Tıyatro sanatçısı Tuncel Kurtız de ya-
nındaydı Bekleşenlerın yuzlerındekı sevınç aydınlığını
gormelıydınız Kurtız sessız, derın çalışan bır sanatçı Is-
veç gunlerının, sevgılı kızım Denız'e 'merhaba1
' dıyen
saygılı bakışlanyla kucaklaştık Edremıt vardı, o yorede ça-
lışırken bıze arka çıkan değerlı Kaymakam Valâ Kurtiz,
çevresıne tıyatro sevgısı yayan annesı oğretmen Kurtız
vardı o bakışlarda Dunya ekınıne, sanatına kaynaklık
eden Ida Dağı soylencelerı vardı
Akçay'dakı son goruşmemızden bu yana, Şeyh Bed-
reddın Destanı'nı canlandıran coşkulu bır sanatçı olarak
yaşıyordu bende Kurtız O destanın gucunu, sıcaklığını
duyuruyordu sesı
Dedı kı o sesle "Edremıt'e gıttım yakınlarda, çocuklu-
ğumun havasını soludum yenıden Ikı guzel ınsan tanı-
dım Ida koy evınde Kızılkeçılı ustunden, 'Hasan Boğul-
du' oykusunu okuyarak Sutuven'e yuruduk O gızemlı
yamaçlarla, sularla, soylencelerle butunleştık Sabahat-
tın Alı'yle Homeros'un destanına bır guzel aşkın sesını
kattık "
Babasını yıtırmıştı yakında, yuzu Ataturk'e benzeyen,
Cumhunyet Donemı'nın aydın yonetıcısı Valâ Kurtız'ı Zey-
tın emekçılerıne arka çıktığı ıçın Edremıt'ten surulen kay-
makamı Gezıcı başoğretmendım onun kaymakamlık
yıllarında Edremıt'te Demokrat Partı'nın en azgın done-
mıydı Memurların yazgısı, mılletvekılı doktor Muhar-
rem'ın ıkı dudağı arasındaydı Mıllı Eğıtım Bakanı Tevfık
lleri'ye gore tum Koy Enstıtusu çıkışlı oğretmenler tehlı-
kelı bırer komunısttı, ezılmelerı, kıyılmaları gerekıyordu
Ama Kaymakam Valâ Kurtız, "enstıtulen cumhunyetın en
onemlı eserlennden bın sayan, fıkrı hur, vıcdanı hur, ırfa-
nı hur kuşaklar" yetıştıreceklere kol kanat geren ınanmış
bır Ataturkçuydu
"Valâ Bey'ı yıtırışımıze çokuzuldum, burada mıydınız?"
dedım
Gozlen sevgıyle ışıdı Tuncel'ın
"Kendı ellenmle ındırdım gomute Sonra kıtaplarına,
çalışmalarına eğıldım eve donunce Meğer ne yaman bır
okuyucuymuş, nasıl yakından ızlıyormuş Turk duşun ve
sanatyaşamını' Tuttuğu notlarbenı şaşırüı Daha çocuk-
ken evımızın bodrumundakı kıtap sandığında Şeyh Bed-
reddın Destanı'nı bulmuştum O destana tutkunluğum,
onu canlandırma coşkum o gunlerden gelır Çok yerler-
de oynadım destanı bu yıl Şımdı Cahrt Irgat'ın şıırlerıne
çalışıyorum "
Ayakustu bır soyleşıydı, ama kıtap kokan bır ortamda
sanata, sanatçılara, sevgıye, banşa, ınsana sıcak bır 'mer-
habal'ydı
Arapça, Farsça, Turkçe
kanşımı uydujTnadıİLbıraknus»
Turkçenın ozleşünlmesıne
yonelmıştır Bugun kullanılan,
konuştuğumuz. yazdıgımızdıl.
Ataturk'un armağanıdır
Ataturk, Turk Dıl Kurumu'nu
kurduktan sonra Turkçenın
ozieştınlmesı ıçın bıiım
bugun okursanızsozluk
kanştırmadan anlama
"öîânaginızyöiauT
Ne v ar kı, her alanda olduğu
h hjı knnnHa ^a pngpllpr—
yapılandınlmasındakı amaanı.
"demokrasi" ve "derneklere
Inanç" iîe **de*aniIıIıR
w
yonunden ne kadar alkışlasak
^azdır.
vapmasını istediklenmizi ona
kolav ca anlatmaktır. İşte,oz
TTfrkce, bu kav gıları. buülkfllerT
anJatan; bu kav güarda, bu
dileklerde. bu ulkude ulusun
g
Kurulu i; 12 1994 gunu saat 16 00 da Gallena Atakov 4
ner salonunda vapılacaktır
T5 H T994 tarihınde gereMrçog0nIUFsağTânirnazsi~20 12 1994
gunu avnı ver \e saatıe venılenecektır
orta>açıkanlmıştır Dıl
devnmı, 1950 yılına kadar (tek
partı donemı) ıktıdarlarca
desteklenmıştır 1950-1960
yıllan arasında ıse
engellenmışür 1960sonrası
zaman zaman desteklenmış.
Hangı dıktator (Saddam gıbı),
dernek kurarak ve demokratık
kuruluşlarla "dil devrimi" gıbı
dev sorunlann ustesınden
gelmış > a da boyle bır şeyı
duşunmuştur Hangı dıktator
yuzde 30-40 oranında olan
anlaşmasına y ara\ an bır dıldır"
demıştır
Tek partı donemı bır geçış
donemıdır Onukotulemeve
kalkmak. tanhj yadsımak ve
anlamamak demektır
Yılmaz Ünlü Adana
^. \e \oklama 2 Sa\gı duru^u 1 Duan hevetının ^eçımı 4
Gundemm okunması \e gundem degı^ıklığı leklıtlcrının tartı^ılması 5
Yonetım Kurulu (.alı^ma raporunun okunmasi 6 Malı raporun okun-
ması 7
Raporlann tanı>mj\j ac,ılmaM !< Tahmını butçenın okun-
masi 9 'Vonetım Kurullarının ıbra^ı 10 v, C
nı organlann seçımı 11
Dılekler 12 Kapanı^
îthalatta
iktis atIthalaıçnsanız dış tıcaret
ışlemiermde uzman bır ban
kayla çalı^manın ajncalıgını
bılıyorsunuz Iknsat, dovızınızı
değerlendırmek ıçın kurdan
farze hızlı transferden esnek
\ade\e kadar uzanan gemş bır
hızmet ^elpazesı sunuvor
Ithalat bedelı doMZinız
tran<fer lanhıne kadar do\ız
tevdıal hesabınızda degerlen
sın A*nı zamanda iranster
masraflarınız azalsın iktısat
Bankabi nın dunva çapındakı
muhabır agı \e uzman kadrosu
dış tıcaret ışlemknnı? ıçın sıze
çesıtlı olanaklar bunsun
Ithalalçıvsanız
iktısat tan yararlanın1
İKTISAT
BANCASI
Bııyuk^rcCad. No SfoEsentepe WJ54>i teunbul Tcl 0 T
! 7
4 ] | 11 Merttz Ş»be Buvukdcrc C*t. \ O l6SEsenıepe 80504/ktanfcul Tel ffT '74"'0"1
0 • B4rçekapOuba Şevh Mehmn Gcv lanı Mahallesı Arpac larSofc Vo 19 *•! 2~* Emnoml « 4 0
Cad N S
*O-*>I QımK^ S02«> îsıanbul Tf! O0Q 18 • BsTTU^ıaja $ubes \bdı Ipekçt C*t No M &a> r*ıçaşa. U l « l-tıobal Tcl 02i"1
*6* 14 *Q Bakjrkor Şobes Incoiı Cad V> 25 Bakııtov k
No 28 Kjrakos [stanhulTel CPp 251 ~^ ^S • Kadıkoo Şubesı BağdaıCad Mo M# Ercnkov »1070 istanbul TH (CJ6TO 26 82 \nkva^ubea Auturk Bulvan No 169 KavaUıdere 00680 AnKaraTei 0^ I ' iI
SJ Buna Şabesf Fevzı Çakmak Cad "^o 6"1
16050 Bursa Tel 0224 255 ""0 NO» Deanü Şubesi En\a Pa^a txi No 5 '01(10 Denızh Td 0258 'l
6<
; 14 1 t*MJD*aUpŞubest SuburcııCad No 2 ''"'400
Izmır !>ubesı Cumhunveı \fc\dan Ni 11 Msancak 1VI-1 izmırTd <r»T1
461W<« Bnvsrt Banlucıbk Ştıheu BuyıAdcre Cai N o 165 Esanepe 805(W Kunbuf Tel (VI -"74^0^2
ş Mah MaJıveCAİ
m i \daru Tet
T
« KO - Adana S«besi Mafilrt Bu!\;
Gazımicp Iel U^i _2< H Sj
İPAR
Yalnız yasamak zorunda
kalmayınız
Pansıyonumuzda huzur-
lu sıcak bır atmosfer ıçınde
ıhtıyaçlarınızı gıdermek
uzere hazırız
Mutlu bır yaşam ortamın-
da sızlere hızmet vermek-
ten kıvanç duyacağız
Lutfen bızı arayınız
Tel: (0212) 26910 26
(18.00-21.00 arası)
Romanlannız ve
Ansıklopedılennız
yennızden almır.
Tel: 554 08 04
SATILIK
150adetlık
Cazağırlıklıseçme
CD koleksıyonu
Tel: 348 79 87
(Ahşamlan)
Yetışkmlereozel
ALMANCA
ders
2598029-2360886
AĞLAMAKVE
GÜLMEK
İlhanSelçuk
9bası60000(KDVıçınde)
Çagdoş iayınlart TurkocağıCad
39-41 Cağaloğlu-htaribıd