Katalog

SAYFA CUMHURİYET 27 KASIM 1994 PAZAR OLAYLAR VE GORUŞLER Hukuk saygısızlan... PENCERE Başkanlann kencilenne sorulan sorulara yanıltıcı yanıtlar verdıklen suçlarrasıyla karalanmaya kalkışılması ve hele bunun 'Hukuk îflas Ettı' gıbı bırbaşlıkla kamuya yansıtılması tam bırsorumsuzluk ve şımanklık örneğıdır Prof. Dr. AYDIN AYBAY Son gunlerde 'boyüı basın' ile *bo- yah özelcam perde'nu seçkın(') aktor- len soz bırlığı etmışgıbı hukuka ve yargtya saldınvorlar Bu kesımın o, her şeyı herkesten daha çok bıldıkle- nnı sananşımankvebılgısızyazarla- n. yorumculan gobekten bağlı olduk- lan patronlannın deretım \e yonetı- mınde, ara seçımın ıptalı ıle ılgılı son pıyeslennı ovnuyorla: Pıyesın ana çızgısı ıptal karannın eleştınsı AnayasaMahkemesı'nınbu seçıme ılışkm yasa htikmunu ıptal et- mış olmasını bır turli sındıremıvor- lar Bunun nedenı gerçeğın peşınde olmak gıbı bır gazetecılık çabası \a da aşkı değıl patronlannın da mensu- bu olduğu çevrelenn sırtakım hesap- lannın 'dürtüsü' ı le bu vola dokulduk- len adeta 'sıntıyor' Ne kı yasadakı hukmun 'eşitük1 ıl- kesıne aykırılığı o kadar açık kı bu yüzden ıptal karannakarşı dıllen nj- tulduğu ıçın donupyiKsek mahkeme- nın başkanına saldırarak kamuoyuriu bu konuda etkılemek volunu seçıvor- lar Busaldırıda esas hedefın de ana- yasa yargısı olduğu anlaşılı>or Bu yargı yolunun açılmışolmasının. ulke açısmdan bır tahhsızlık olduğu fıkn el ajtından pıyasa\a suruluvor Orneğın 'Özden'in Hukuk IflasT başlığıv laşu- nulan bır haberde. hedef Ba^kan Oz- den degıl. yuce mahkemenın kendısı ve ışlevı Bunun ardından bır yorum- cu aktor de "Başkan tıiyo verdi" ıftı- rasıyla soze başlıyor Inanı lmaz bır so- rumsuzluk \ e pervasızlıkla' Bu takımınolayla ılgılı kendı anla- tımlanndan bıle bu ıftıraya davanak yapılan olgunun gerçekte ne olduğu anlaşılıyor Anayasa Mahkemesı'ne yasanın ıp- talı ıstemıyle başvuran mıîletvekılle- nnden bır boiumu. sonradan ımzala- nnı gen almaya kalkışmışlar Bunun ıçın başkana, mahkemeye dılekçe ve- receklennı soylemışler Başkan da "Verin" ya da *Verebilirsiniz"demış Atyanşı argosundan de\ şırme sozcuk- le 'tiıjo' dedıklen ışte bu Yurttaşlann her makama, her zaman dılekçe ver- mesınm anayasal bır hak olduğunu herkesten ıyı bılen başkanın "Hayır, veremezsiniz" demesını mı bekleye- cektık9 Bır 'toplu mahkemenin'baş- kanı, kendısıne bır dılekçe sunan da- va ılgılısınındılekçesını.yargıışlevın- dekı konumu sadece •pirimusinterpa- res' olduğuna gore, otekı yargıçlara danışmadan ve ortak bır yargısal go- ruş belırlenmeden hotbehot reddede- bılır mP Yoksa dılekçe sahıbme "Di- lekçenizi kaleme ha\ale edi\orum, mahkemece incelenip gereği vapıla- caktır" mı der9 Doğal olarak ıkıncısı- dır doğru olan Toplu vargıçlı mahkemelerde her gun bu turden bır yığın ışlem yapıldı- ğını. >uzlerce bınlerce dılekçenın bu sureçten geçtığını. hukuk ve hukuk uygulaması ıle bır nebze ılışkısı olan herkes bılır Boyle bır dılekçenın mahkemeye \erılmesı durumunda 'gereğinin' ne olduğu ıse şımank yazar bozuntulan- nınbelkı varlığındanbılehaberdarol- madıklan, ınce bır hukuksal sorunla ılgılıdır Bır dava dılekçesının ılgılı mahkemeye venlmesı ıle kurulan ılış- kıye hukuk dılınde (hâlâ kullanılan bır tenmle) 'derdestlik' denır Bu ılışkı da\a ozel hukuka daya- nan bır hak ıstemı ıle ılgılı olsa bıle ka- mu hukuku ılışkısıdır Bunun ıçın bu ılı:>kı uzennde dava yanlannın hangı hallerde hangı aşamada \e hangı ol- çude 'tasarnıfta' bulunabıleceklerı. davanın turune gore avnca ıncelenme- sı v e değerlendınlmesı gereken bır hu- kuksal sorundur Bu bakımdan ana- yasa yargısında gorulen davalarda (bıldığımız kadan\la) şımdıye kadar ortaya çıkmamış olan bo> le bır sorun- la ıigılı olarak başkanın da\alannı ge- rı almak ısteven mıllet\ekıllerıne "Dilekçenizi \erin, gereği ne ise vapı- hr" demesı ga^et doğaldır Gen alma ıstemını tek başına de- ğerlendırmeye (kışısel goruşu ne olur- sa olsun) ve karara bağlamaya yetkılı olmadığına gore, başkanın başka tur- lu bıraçıklama vapması zaten olanak- sız ve anlamsızdır Dılekçe yargıçlar kurulunca ıncelenecek ve davacılar- dan bır bolumunun davadan çekılme ıstemlennın 'derdest dava'yı ne yon- de etkıleyeceğı mahkemece karara bağlanacaktır Butun bunlann bılgısı- ne ulaşamamış bırtakım haddını bıl- mezlenn. dılekçeyı '\erebüeceklerini' soyleyen ve başka turlu hareket etme- sı de olanaksız olan başkanı, "tujo \erdiT1 sozlenyle karalamaya kalkış- malan hukuka saygısızlıktan başka bır şey değıldır Yargıçlar danışman değildir Basın ozgurluğunun kullanılması adına bu şımankl ığı v e sa> gısızlığı > a- panlara, ara seçım olayı dolayısıyla anımsatılması gereken başka bır esas da şudur Yargıçlar hıç kımsenın hukuk da- nışmanı değıldırler Boyle bır ışlev le- nyoktur Yetkılen deyoktur Yargısal sureç başlamadan. somut ılışkılerhak- kındakı goruş. kanı ve oylarını açıkla- yamazlar Davanın kurulmasından sonra da davanın yonetılmesıne ılışkın olan ara kararlar dışında bu tutumlannı surdu- rurler Buna uymayan yargıç. 'ihsas-ı re>' ettığı ıçın davadan çekılmek zo- rundadır Bu bakımdan. vargıçtan, da- va açıldıktan sonra. dav a konusu ıle ıl- gılı bır sorun hakkında goruşunu sor- mak en azından bır mıinasebetsi/- lik'tır Bovle bır munasebetsızlık kar- şısında yargıcın yanıtı bunu yapana nezaket daıresınde ıstemını usulune gore mahkemev e sunmaM \ e buna go- re gereğının vapılacağının anımsatıl- ması olur Işte soz konusu olavda da yapılan budur Anlaşıldığına gore kendısıne tasan hakkındakı goruşu so- rulan YSKBaşkanı"nın yanıtı daboy- ledır Hıçbıryargıç, yapılması tasarla- nan bıryasal duzenleme hakkında so- rulan 'özel sorulara1 , "Yapma\ın, et- meyin*1 dıye > anıt vermez Onun ışle- vı gorev alanına gıren yasanın uygu- lamaya geçmesı ılebaşlar Butun bun- lar gozonundetutulduğunda. başkan- lann kendılenne sorulan sorulara ya- nıltıcı yanıtlar verdıklen suçlamasıy- la karalanmava kalkışılması \e hele bunun "HukukIflas EttT gıbı bır baş- lıklakamuyayansıtılması tam bırso- rumsuzluk ve şımanklık örneğıdır Bır kısım med>anın bu tutumu. ozellıkle 12 Eylul sonrasında sayıları gıtgıde artan 'hukuk profanlarTnın marıfetınden kaynaklanmaktadır Devletın en tepe noktasına <,ıkıp da "Anavasanın bir kez çiğnenmesı\ İe bir şe> olmaz"dıyebılenlenn bayraktarlı- ğında. toplumda her nasılsa bır yer kapmışbırçokkendınıbılmez buzıh- nıyetı surdurmeyı manfet bellemışler- dır Kımı çok parası olduğu ıçın kımı dev let katında hasbelkader bır me\ kı- ye tırmandığı ıçın kımı de bır vayın or-. ganında bır koşe kaptığı ıçın her ko- nuda kendılerını uaman savmakta. ış- lenne gelmeyen bır hukuksal çozum karşısında da hukuk bılgını kesılerek ıpe sapa gelmez, sıg ve ahmakça açık- lamalar vapmak ıçın kendılennı yetkı- lı gormektedırler Her turlu dalavereye açık. adam ka- vırmak ve kamu mallannı vağmala- mak ıçın ne lazımsa hepsını ıçeren ozelleştırmeyle ılgılı 'kanunhukmun- de kararname' Anavasa Mahkeme- sı'nce ıptal edıldığınde de meydana çıkıp kıyametler koparan vıne bu ta- kımdı Mahkeme başkanından Prof Sojsal'a kadar butun haınlenn "kelle- sini' ısteyen bu guruh ıçın hukuksal doğru değıl, kararname ıle geçılmek ıstenen vağma duzenı onemlıvdı Bu duzen ıgnde dcv let sankı cep telefo- nu gıbı kuçulup gomlek cebıne gıre- cek bovuta getınlecek bu yapılırken bunun uğruna anavasa ımış yıllann urunu hukuksal dokunun orttuğu top- lumsal yapının guvencelen ımış yok sayılarak ışleryurutulecek' Iptal kara- rına karşın bu takımın ofkesı. Anaya- sa Mahkemesı'nın hukuku hedefle- nen >ağma duzenının onune geçırme- sınden ılen gelıyordu Sonuç Şımdı yıne aynı olayı yaşıyoruz Hukuk ışîenne gelmeyırlce bu takım hemen harekete geçerek ıftıra da da- hıl olmak uzere yüksek mahkemeye, başkanına ve uyelenne en ağır şekıl- de saldırmayı meslek halıne getırmış- lerdır Bu saygısız tutumlanndan vaz- geçme>e nıyetlen de yoktur Ovsa hukuk alanında duşun (fıkır) uretebılmek ıçın yeterlı bılgıyle do- nanmış olmak ve bu alana gıren olgu- ları bu bılgılerın pnzmasında değer- lendırebılme yeteneğını kazanmış ol- mak şarttır Boyle bır nıtelığe sahıp olmadıkla- n halde bu takımın hıçbır geçerlılığı olmavan hukuk dışı yakıştırmalarla hukuk kurumlarına ve onların men- suplarına vaptıklan saldınlar, toplum- dakı adalet duvgusunu zedeleyen hu- kuk saygısızlığıdır Gelışmış bır Batı ulkesınde boyle bır pervasızlığa ızın venlmez Bu tur saldırıların basın ozgurluğu kapsa- mında olduğu dakabuledılmez Sanı- nm bızde de duşunce açıklama ozgur- luğu kapsamı dışında kaldığı muhak- kak olan bu sorumsuzluğa karşı artık yasal onlemler uretme zamanı gelmış- tır Ortulu çıkar bağlantılı bu tur saldı- nlann onlenmesı ıçın onlem alınmaz- sa bu sorumsuz şımanklann hukuk saygısızlıklan toplumda adalet organ- lanna karşı olan guvenı ve saygıyı yok edecektır Bunun ıse zaten çeşıtlı sıkıntılar ıçınde bocalavan ulusumuz ıçın nasıl bır karavazı olacagını ayrıca açık- lamak gerekmez ARADABIR NUSRET KEVIAL OTYAM II Bir Meczup "Çok Meczub! 10Kasım 1994'te yanı Atatürk'un olumunun 56 yı- lında Turkıye ılgınç ılgınç olduğu kadar uzucu, duşun- durmesı gereken bır olayı yaşadı Hem de Anıtkabır'de, tam saygı dumşunageçı'eceğı dakıkada, tum protoko- lun onunde Van'dan geldığı soylenen bır PTT gorevlı- sı elındekı Kuran'ı uzatarak "yapılanın puta tapmak ol- duğunu, taşlara selam durulduğunu, Allah 'ın kıtabının savsaklandığı"n\ bağırarak soyledı Kuşkusuz gereklı tepkıyı gordu ama, ızleyenlen asıl şaşkınlığa uğratan, buyuklu kuçuklu bazı polıtıkacıların, devlet ılen gelen- lennın sergıledıklerı beşuş çehrelerı', yanı gulumseyen yuzlerıydı.. Torenden ayrılırken hıç de uzgun, olaydan etkılenmış gorunmuyorlardı Devletın başı, otuz yıldan bu yana alıştığımız genışlığıyle, umursamazlığıyla bu kustahça saldınnın bır 'meczub', yanı akıl hastasının ışı olduğunu soyledı, guya yıllardan bu yana yapılan yan- lışların gerçek suçlularını kurtarmış, olayın ıçınden sıyır- mış oldu Ama boyle bır cur'et salt tek kışının eylemı olarak go- rulebılır mı? 'urkıye, Ikıncı Dunya Savaşı'ndan sonra yenı arayış- lar^atılımlar ıçıne gırmıştır Ancak ulkemızın ve çağımı- zın gerçeklenne yeterınce anlayış gösterılmemesı, bi- lımsel çozumlerden uzak kalınması, hele devletın temel , devrtmtefden uzak kalınmast Turkıye'mtzr ıstenmeyen yonlere goturmeye başlamıştır Hele polrtı- kanın gereğıymış gıbı dınsel akımların guçlenmesıne hoşgoru, dıncılere odun ustune odun verılmesı bızı Ata- turkçu çızgıden uzaklaştırmaktadır ilkokuldan başlayıp devlet yonetım kadrolanna dek şenatçı dunya goruşu- nun egemenlığı ulkemıze çok pahalıya malolmaktadır, olmaya da devam etmektedır Dınsel eğıtımlı okulların ağırlıgını sorumlular nasıl açıklayabılırler? Nıtekım bu sorunun yanıtı hep boşlukta kalmaktadır? Atatürk'un olum yıldonumu torenınde olay çıkaran kı- şı 'bırmeczub'üur da Turkçe ezanı Arapçaya çevıren- ler neyın nesıdır^ Cuma namazınatantanayla gıdıp ge- rıcılere gozkırpanlann adı nedır'? Çağdaş gorunumlu ımam-hatıp okullanntn medreselerden aynmı ne ola kı? Devletın başındakıler meraklanıp bıraz bu konuya eğıl- seler ya Cumhunyetın en onemlı atılımlarından, ılen goruşlerınden bırısı olan eğıtım bırlığınden artık soz edı- lebılır mı"? Bayramdan bayrama Ataturkçu kesılen, o buyuk ınsanın olum gunlerınde yuzune maskesını ta- kanları gormemeye olanak var mıdır? Ozellıkle 12 Eylul 1980'den sonra bu ters gıdış hız- lanmış, bır Nakşıbendı, Çankaya'ya oturmuştur bıle 1 Bu şahıs 10 Kasımların anma yasasını değıştırdıkten son- ra ınat yaparmış gıbı yanına kansını ve avenesını ala- rak Alpay'ın gazınosuna gıtmış, sabaha dek dansedıp eğlenmışlerdır Bunlar unutulacak olaylar değıldır Bukı- şı bır olum yıldonumunde daha saygılı, daha duşunce- lı olamaz mıydı 1 ? Oyle kı 1960'tan sonra ışbaşına geçen- ler, devletı yonetmeye soyunanlar cumhurıyet donemı- nın ınsanlarıdırlar. Ne yazık kı yeterınce cumhunyetçı olamamışlardır, demokrat olduklarını da kabullenmek guçtur Hele adının başında bılımsel bır rutbenın bulun- duğu cumhurıyet kuşağının aydını ( ( ) bayan başbakana ne demelı"7 Olur olmaz yerde, gereklı gereksız 'ezan se- sınden, Kuran'dan, mukaddesattan' soz etmekle ne yapmak ıstıyor? Bu ekonomı profesorunun ekonomı bılgısı halk arasında şaka konusu olmaktadır, ama onun ve o dunya goruşundekılerın tanh bılgısı ulkemızın ge- leceğı açısından kaygı verecek boyuttadır. 10 Kasım 1994 gunu Ata'nın mezarının başında olay çıkaran kışının bır orgut fedaısı olduğu, olayı çok akıllı- ca, planlı bıçımde hazırladığı açıktır. Bu olaya 'bırmec- zubun ışı' dıyerek bakmak, Atatürk'un deyımıyle, gaf- lettır, ulkemızın ıçıne gırdığı çıkmazları bılmemektır 27 Mart yerel seçımlerınde alınan sonuçların bılınen belır- lı çevrelerı etkılemedığı anlaşılıyor Bır genel seçımde, hatta seçım dışı gunlerın bınnde, tekbırterle, ezanlarla uyanmak ıstemıyorsak, cumhurıyete bıraz saygımız, sevgımız varsa, cumhunyetın tanhımızdekı yennı, ışle- vını bıraz olsun bılıyorsak duşunmelıyız, bu gıdışı onle- melıyız. Yoksa bayan başbakan bıle boyle bır olayda kendını kurtaramaz hayatındFactofinans iş ha\atınızın en önemli faktörü finansman konusuna getirdiği doğru ve çağdaş alternatifleri ulkemizin önde gelen sanayi \e ticaret merkezlerine taşımaya devam edi\or. Tembel Süpûngenle Akılsız Devekuşu... Latın Amerıka nın unlu devrımcısı Che'nın yaşama al- lahaısmarladık demesı ne guzeldı "- Ölum, hoş geldı, sefa geldı* ' llk kez Che Guevara bu sozu soyledı sanırdım, meğer oyledeğılmış 1885 Mayısı'nın 14'unde hastalanan Victor Hugo, has- talığının beşıncıgunu, bırdostu ıle soyleşırken olumden soz açar * - Sevgılı dostum, ne guçmuş olum - Ama sız olmeyeceksınız kı - Bu gelen, olumdur Hugo Ispanyolca olarak ekler - Olum, hoş geldı, sefa geldı Victor Hugo nun vasıyetı de ılgınçtır "Mezarlığa yoksullara aynlmış bır araba ıle goturul- mek ıstıyorum • 'Onların Hıkâyelen" derleme bır oyku kıtabı Kapa- ğında şu uyarı var "Hanı o kurklerını sırtlarınıza attığı- nız, kımı zaman da boyunlarına tasma takarak dolaştır- dığınız canlılar var ya Işte onlara ılışkın hayvan oykulerı bır araya getırılmış Tam dostum Prof Ismet Sungurbey'e gore bır kıtap, dunyaca unlu 27 edebıyatçı- nın oykulerını bır arada keyıfle okumak hayvanseverle- rı mutlu edecektır Ben bugun Alphonse Allais'nm yazdığı bır Guney Afrıka oykusunu kısaltarak aktarmak ıstıyorum • "Irmağın kıyısmda tımsah uyukluyor, devekuşu tımsa- hı gorunce kustahlaşıyor - işte sen şu koca surtuk' Tımsahın canı sıkılıyor - öncelıkle sız bu gereksız ve anlam taşımayan konuş- ma tarzınızla canımı sıktınız Şunu bılınız kı ben buyuk bır surtuk değıl buyuk bır surungenım her ıkısı aynı an- lama gelmez Devekuşu - Surtuk ya da surungen, hıç onemı yok Tanrım' Ne kadar çırkınsınız Devekuşu bu sozlerı sıralarken sırtını doner ve ardın- dakı gorkemlı tuylerı hayranlıkla seyretmek ıcın başını gerıye cevınr O sırada ufukta bır toz bulutu belırınce, ıyı yureklı tımsah bağırır - Dıkkat, tehlıke var' Işte devekuşu avcıları gelıyor' Kaçınız guzel dostum, kurşunlardan kendınızı sakını- nız' Bana gelınce çırkınlığım benı kurtarır - Gerçekten haklısınız der devekuşu boburlenerek, o kuyruğunuzu benım tuylu kuyruğum gıbı guzel Ingılız hanımlarının şapkalarına koyamayacaklarından sızı ol- durmenın hıç yararı yok Devekuşu tımsaha laf yetıştıreceğım dıye vakıtyı- tıreceğı yerde, kaçsa daha ıyı olacaktı cunku tam o anda kurşun, kalbının orta- sını buldu Tımsah da bu anın keyfını cıkarmak ıçın ellennı uğuştururken avcı- nın bırının dıkkatını çektı ve gozunden yedığı kurşunla yıldırım çarpmışa dondu Olaydan bırkaç ay sonra, Londra nın luks mağazala- rından bınnde zarıf bır genc kadın satın aldığt de- vekuşu tuylennın parasını odemek ıcın cantasından para çıkardı Cantası tımsahın derısın- den yapılmıştı Ister cırkın olunuz ıster guzel Yolu kesecektır, sonun- da ecel • Hugo ya da Che ne de- mış Yurtiçi ticaret yapıyor, vadeTi piyasalarda çahşı\ or \ e TL kavnagma \oğun ihtiyaç^Tuyuyorsamz^. FaetoFinans ile tanışın. N a k i t a k ı ş ı n ı z a h ı z , r e k a b e t g ü c ü n ü z e g ü ç k a t ı n . faktörüyayıhyor.F a e t o F i n a n s o n a y l a n m ı ş v a d e l i a l a c a ğ ı n ı z ı p e ş i n ö d e r , s i z i t a h s i l a t s ı k ı n t ı s ı n d a n k u r t a r ı r , i ş h a c m i n i z i g ü \ e n l e b ü \ ü t m e n i z i s a ğ l a r . Olum, hoş geldı, sefa geldı " SârkTaTTedenir Ecel geldı cıhane -Baş ağrtst bahane" Ne var kı yıne Şark'ta tembel surungenlerle kafa- sını devekuşu gıbı kuma sokanların tartışmaları ıtışmelerı kavgaları kıme yarıyor? Avcıyai Î S T A N B U L • IZMÎR • BURSA • DENlZLl FACTO İPAR Yalnız yasamak zorunda kalmayınız Pansıyonumuzda huzur- lu sıcak bır atmosfer ıçınde ıhtıyaçlarınızı gıdermek uzere hazırız Mutlu bır yasam ortamın- da sızlere hızrnet vermek- ten kıvanç duyacağız Lutfen bızı arayını? Tel: (0212)2691026 (18.00-21.00 arası) Yetışkınlereozel ALMANCA ders 2598029-2360886 Romanlannız ve Ansıklopedılennız yennızden alınır. Tel: 554 08 04 T a m f i n a n s m a n , a 1 a c a k 1 a r ı n ı z a # 1 0 0 g a r a n t i . İsUuM 10212)2746666-274 7158-2741111 • lnkara (0312(4179980 • İznir ıO232ı 463 9201 Bursa (02241255 7080 • BeBİdî(0258|26o 14 73 4dau (0322)458 27 M • Gaziantep |0M2) 220 78 50 MEKTUPLARLA KÖYENSTİTÜSÜ YILLARI İ. Hakkı Tonguç 2 Bası 50 000 (KDV ıçınde) Çağdaş Yavınları Turkocağı Cad 39-41 Cağaloğlu-lsıanbul Ödemeli gönderilmez