Katalog

21KAS1M 1994 PAZARTESf CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Gazze'de İsrail askeri öMüraldü •Ehş Haberter Şervisi - Islamı Direniş Örgütü HAMAS yanlılannın Gazze Şeridı'nde Netzarim yerleşim bölgesi yakınlanndaki bir İsrail askeri karakoluna dilzenledikleri saldında yaralanan Israilü askerin öldüğü bildirildi. İsrail askeri sözcüsü tarafindan dün yapılan açıklamada. askerin önceki gün Filistınlilerin otomatik silahlarla karakola açtiklan ateş sırasında yaralandıgı kaydedildi. Filistin polisi ile HAMAS militanlan arasında cuma günü meydana gelen ve 15 kişinin ölümüyle sonuçlanan çatışmalar sırasında da aynı bölgede bır tsraıl askerinin saldırganlara ateş açması sonucu 17 yaşındaki bır Filıstinli ölmüştü. Angola'da barış • LUSAKA (AA)- Angola'da 19 yıldır devam eden iç savaşa son verecek banş anlaşması imzalandı. Zambiya'nm başkenti Lusaka'da dıizenlenen törende, 'Lusaka Protokolü' olarak adlandıntan anlaşmaya. Angola Dışişleri Bakanı Venancio de Moura ile Angola'nın Tam Bağımsızhğı ıçın Ulusal Birlik (UMTA) Genel Sekreteri Eugenio Manuvakola imza koydular. Törende Angola Dev let Başkanı Jose Eduardo dos Santos da hazır bulunurken. UNITA lideri Janos Savimbi. güvenlik nedeniyle katılmadı. Rum ontusuna paralı asker • LEFKOŞA (AA) - Kıbns Rum Milli Muhafız Ordusu'nda, 1995yılından itibaren yabancı paralı askerlerin görev yapmaya başlayacağı açıklandı. llk etapta. sayılan 500 olarak belırlenen paralı askerlerin, 'gönüllü" adı altında. Rus ve Sırp ordusunda görev yapmış eski askerlerden oluşmasının planlandığı belirtilıyor. Ukrayna'da kısmi seçim • KİEV (AA) - Ükrayna'da 450 sandalyeli parlamentonun boş bulunan 56 üyeligi ıçin bazı bölgelerde dün seçim yapıldı. Mart ve nisan ayiannda yapılan milletvekılı seçimlerinde ve temmuz ayındaki kısmi seçimlerde yetersiz katılım dolayısıyla 56 sandalye boş kalmıştı. Seçim Yasası'na göre bir seçim bölgesınde oylamanın geçerlı olması ıçin o bölgede katılım jranının yiizde 50 olması gerekıyor. Çennomipdin _ Köpfettte " • Rl YAD (AA) - Körfez gezisi çerçevesinde Suudi Arabi stan "a gtderri*usya~ Başbakanı Viktor Çernomirdin. Kral Fahd tarafından kabul edildi. Suudi resmi kaynaklan, Çernomirdin ile Kral Fahd arasındaki gorüşmede. ikili ilişkilerle Körfez bölgesi \e Ortadoğu'daki durumun ele alındığını belirttiler. NATO vuracak, atna... P>JÜ- •.. ;' \ KRAYİNA \ Kladusa ^Gpralici (BM üssü) \Bihac -H 1 Udbinai ^ f H İ ^ t a n ^ a k î l % ^ -^ri Sırp hava ussü fJt 7 . o ukm I < Mûsluman/Hırvat güçler Bosna ve Hırvatıstan'dakı Sırp birlikleri Sırp saklırılan Dış Haberler Servisi - BM Güvenlik Konseyi'nin önceki akşam yaptığı top- lantıda Sırp mevzilerinin bombalanması için NATO'ya yetki vemesinin ardından örgüte ait uçaklann saldıny a hazır olduk- lan bildirildi. Ancak NATO'nun hareke- te geçmek için Sırplann yeni bır saldın- sını beklemek zorunda olduğu belirtildi. AFP'nin haberine göre Güvenlik Kon- seyi 'nin karanndan sonra NATO uçakla- n. olası bir saldın için tüm hazırlıklannı tamamlarken, Bosna'daki BM Gücü de alarm durumuna geçiriidi. Bir Batılı diplomat, "Sırp mevztterine saldın, şimdi BM Koruma Gücü'nün (UNPROFOR) talebine bağlı. Böyle bir istek gelir gelmez NATO, saldınya geçe- cek* dedı. Ne var kı, Sarav bosna'daki BM yetkilileri, AFP'ye yaptıklan açıkla- mada. "NATO'mın harekete geçmek için önce Sırplann yeni bir saldınsını bekle- mek zorunda oİduğunıT belirttiler. UNPROFOR Sözcüsü Yarbay Jan- Dink >on Mervetdt şöyle dedi. "IVIisille- me saldınsında bulunamayız. Çiinkü o • Güvenlik Konseyi'nden onay alan örgütün Sırplan vurmaya hazır olduğu bildirildi. Ancak ittifak vurabilmek için Sırplann yeni saldınsını beklemek zorunda. zaman savaşta taraf tutmuş oluruz. Bu nedenle ancak yeni bir Sırp saldırısına müdahale edebiliriz. Aksi takdirde Sırp- lar'ın önceki saldırılarından ötürü bom- balamak. oniardan inrikam almak anla- mına gelir. Bu, bizim görev imiz değil." Hırvatistan'daki Krayina bölgesinden kalkan Sırp uçaklarının, cuma günü Bi- haç bölgesine napalm bombası atmalan, dünyada sert tepkilere yol açmıştı. Sırp uçaklan, önceki gün Bihaç'a yine saldır- mış. uçaklardan biri Müslümanlar tara- fından düşürülmüştü. Saldında 9 kişinin öldüğü, 15 kişinin de yaralandığı bildi- rilmişti. Bosna-Hersek'teki Hırvat yetkilileri, Sırp kuvvetleriyle savaşın son haftalarda giderek şiddetlenmesi üzerine, kendi de- netimlerindeki kentlerde gece sokağa çıkma yasağı uygulama karan aldı. Hırvatistan Devlet Radyosu'nun bil- dirdiğine göre, sokaga çıkma yasağı, bu- günden itibaren geçerii olmak üzere, Hır- vat belediye yönetimlerinin bulunduğu yerleşim birimlerinde akşam 22.00 ile sa- bah saat 5 arasında uygulanacak. Sırp kuvvetleri, halen ülkenin orta ke- simindeki Kupres kentini geri almak için bölgeyi bombalıyorlar. Sırplar, Boşnak kenti Kupres'teyenilgiyeuğrarken, Bos- na savaş alanında az rastlanan bir işbirli- gi örneği ile Boşnak-Hırvat ordulannın ortaklığıylazaferkazanılmıştı. Buarada. geçen hafta, Avrupa Birliği himayesinde- ki tarihi Osmanlı kenti Mostar'da bir Ka- tolik kilisesi Sırptopçusunun ateşıne ma- ruz kalmış, bir ktz çocuğu hayatını kay- bederken, birkaç çocuk da yaralanmıştı. Islam Konferansı Örgütü Genel Sekre- teri Hamid ei-Gabid, Müslüman ülkele- rin Bosna konusunda "eli kolu bağlı kal- mamalan gerektiğini" söyledi. tSLAMCILAR KÖY BASTI Cezayir'de kan durmuyor TUNUS (Ajanslar) - Ceza- yir'de aşın dincı militanlann bir köyü basmalan sonucunda çıkan çatışmada 24 kişi öldü. Cezayir Haber Ajansı APS'ninbıldirdığine göre, ülke- nin batısında, başkent Cezayire 60 km uzaklıktaki Sıdi Abduliah Köyü'ne baskın düzenleyen mı- litanlar. ikisi emniyet teşkilatın- dan olmak üzere 10 kişiyi öldür- düler. Bunakarşılık takviyekuv- vet çagıran köylüler de saidır- ganlardan 14 kişiyi öldürdü. AA'nın haberine göre, köy baskınıyla birlikte. son bır hafta içinde güvenlik güçleriyle "şeri- at yanlısr militanlar arasında meydana gelen çatışmalarda ölü sayısı 63'e çıkmış oîdu. Bin Beüa: Seçim şart Cezayir'ın Fransa'ya karşı verdigi ulusal kurtuluş savaşının kahramanı olan ülkenin ilk Dev- let Başkanı Ahmet Bin Bella, Ce- zayir'de mutlaka demokratik se- çimlere gıdilıp, yenıden kazandı- ğı takdirde lslami Selamet Cep- hesi'ne iktidann teslim edılmesi gerektıgını bildırdi. Uluslararası planda, çeşitli ih- tilaflarda başanlı arabuluculuk girişimleriyle tanınan Katolik kı- lisesine baglı "Sant'Egidio Ce- maatTnin çagnlısı olarak geldi- ği Roma'da bir basın toplantısı düzenleyen Ahmed Bin Bella, Cezayir'de ordunun siyasetten uzak durmasını ve sadece ulusal güvenliği koruma görev ine dön- mesi gerektiğıni belirttı. Islamı Selamet Cephesı'nın (FİS) de- mokratik ilkelere baglı, insan haklanna saygılı bir siyaset be- nımsemesinin şart olduğunu vur- gulayan Bin Bella, bu partinin amacı olan şenatdüzeni için halk oylamasına gıdebilecegini de söyledi. Cezayir halkının. yapılacak bir referandumda şeriatı kabul etme- yeceöini savunan Bin Bella. "Bunun nedeni basit, çünkfi biz, Avrupa'ya çok yakınız" dedı. 75 yaşındakı ulusal kahraman, halen Cezaytr Demokrasi Hare- keri'nin (CDH) liderliğini yapı- yor. Sant'Egidio Cemaati, CDH dahil. Cezayir içinde ve yurtdı- şındafaalıyetgösteren 12siyasal partıyi, radikal dincilerin başlat- tığı terör yüzünden Cezayir'ın içine düştüğü ağır bunalımdan çıkış yollannı ele almak üzere Roma'da toplantıya davet etti. Ordu destekli Cezayir hüküme- tinin daveti geri çevirdiği belir- tildi. Partiler arası toplantı, pazarte- si ve salı günleri yapılacak. FİS birçok aşın dinci örgüt gibi Afgan miicahirleri tarafından da destekleniyor. Petrolde Ir an-Rusya kaygısı POLtTİKADA SORUNLAR ERGUN BALCI LALE SARltBRAHtMOĞLU • Azeri petrolünün Rusya'nın Novorossissk Limanı ile Iran'ın Basra Körfezi üzerinden dünya piyasalanna satılrnası tehlikesi belırdi. Du duıuııı Aııkara'yı rahatsi2 ediyor. ANKARA - Azeri petrollerinın Rus- ya'nın Novorussissk Limanı ve Iran ın Fars (Basra) Körfezi üzerinden dünyapi- toplantı. İran'm Azerbaycan resmi petrol netimi arasjnda ım/alanan S milyarHnlar. yasalanna satılniası tehlıkest belırdı Dı- şişleri Bakanlığı'nda önceki gün yapılan ve tüm ilgili çevrelenn katıldığı toplantı- ^â. Ijörü hatTan konusunun devlet politi- kası halıne getırilmesi istendi. Toplantı- da. Türkiye'nın bagımsızlığına kavuştu- gu 1991 yılındanbuyanaSOOmilyondo- lann üzerinde hıbe yardımı yaptığı Azer- baycan ile "Kardeşlik bagımız var" de- menin. Türk Petrollen Anonim Ortaklı- ğı'nın (TPAO) yüzde 1.75'lık hissesini arttırmasına yetmedigi vurgulandı. TPAO ve Botaş'ın da katılımıyla önce- ki gün Dışişleri Bakanlığı'nda yapılan lerı olasılığının gözardı edilmemesı ge- rektiğini belirttiler. Basra Körfezi"ne ta- »ınacak petrolün Süveyş Kanalı üzerin- den uluslararası piyasalara ulaştınlması, pptrol fiyatını arttırabilecek. Ancak yct- İTrması S(X'AR"dan yüzde 5 hisse alma- sının ardından gerçekleştı. Bakü. TPAO'nun ısrarh taieplenne ragmen Tur- kıyenin payını arttırmadı. TPAO, SO- CAR'ın kalan yüzde 15 hissesinden yüz- de 5'ini alması halinde payını yüzde 6.75'e çıkarabilecek. Toplantıda, Cumhurbaşkanı Demirel ile Başbakan ÇJIIer'in boru hatlan konusun- da ilgili ülke liderleriyle temasa geçerek bölgeye daha yakın ilgi göstermeleri ge- rektiği konusunda görüş birligine vanldı. Azeri petrollerini çıkaracak Yabancı Şirketler Toplulugu (YŞT) ile Bakü yö- Iık anlaşma. geçen cumartesi günü Aze- n parlamentosunda onaylandı. Yetkililer "V^T, 34) ay icifMk petrotm gtcecegi gö- zergah hakkında karar verecek. Tiirki- ye'nin elini çabuk rutması lazım" dediler. Cumhuriyet'in cdindıği bilgiye göre, Iran'ın SOCAR'dan aldıgı hisse için kon- sorsiyumun onayt gerekmiyor. Yetkililer, Rusya'nın Kazak petrolleri- ni de alarak Karadeniz'deki Novorossissk Lımam'nı kullanmalan. Iran'ın da aldıgı pay sonucu Azeri petrollerini Tahran-ls- fahan üzerinden Fars (Basra) Körfezi'ne ulaştırarak uluslararası piyasalara sürme- kilıler"Boru hatlan konusuyalnızca eko- noıııik değil, avnı zamanda siyasi bir ko- nudur. Bu nedenle. İran hattma sıcak bak- mavan bazı vabancı firmalar bik daha pa- halı olan güzergaha sıcak bakabilirler" uyansında bulundular. iran ve Rusya devlet başkanlannın Azeri petrollerinin çıkanlması ve boru hatlan konusuna bizzat el attıklan anım- satılıyor. Türk bürokratlannın bugüne ka- dar gerek TPAO'nun payının arttırılması gerekse boru hatlannın Türkiye üzerin- den geçmesı konusunda tüm çabayı gös- terdikleri vurgulandı. DünyarJaki Bloklaşma ve Türkiye Endonezya'nın Bogor kentinde geçen hafta düzenlenen Asya-Pasifik Ekonomik Işbirliği (APEC) toplantısı basını- mızda fazla ilgi çekmedi. Toplantıya ABD Başkanı Bill Clin- ton dahil, 18 Asya ve Pasifık ülkesinin devlet başkanı ya da başbakanı katıldı. APEC toplantısında dünyanın en büyük ticaret blokunun temelleri atıldı. ABD'den Çin'e, Japonya'dan Avustralya, Malezya ve Şili'ye kadar birçok ülkenin üye olduğu bu mu- azzam ticaret blokunun iddialı hedefleri var. Toplantı so- nunda yayımlanan "Bogor Bildirisi"nde APEC ülkelerinin en geç 2020 yılına kadar aralarında serbest ticareti geliş- tirmeleri öngörülüyor. Bu hedef iki aşamada gerçekleştiri- lecek: APEC'in ABD, Japonya, Avustralya ve Kanada gibi sa- nayileşmiş ülkeleri, 2010 yılına kadar aralarında tam ser- best ticareti gerçekleştirecekler. Yani yabancı mal ve ser- mayenin önündeki engelleri kaldıracaktar. Daha az sana- yileşmiş olanların ise bu hedefe 2020 yılında ulaşmalan ön- görüluyor. Böylece yeryüzünün en büyük serbest ticaret bölgesi ku- rulmuş olacak. Mal ve para dolaşımının önünde engel kal- mayacak. Yakın bir zamana kadar Bağlantısızlar hareke- tinın bayraktarlığını yapan Çin ve Endonezya gibi ülkeler, APEC'e girerek kapitalizm katanna resmen katılmış oluyor- lar. • • • Bu durumda dünyamız üç ticaret blokuna bölünmüş olu- yor: Avrupa Birliği (AB), Kuzey Amerika Serbest Ticaret Böl- gesi (NAFTA) ve Asya-Pasifik Ekonomik Işbirliği (APEC). Bu blokların üçü de kapitalizmi yeni boyutlara ulaştırmayı he- defliyor. Ama aynı zamanda, birbirlerine rakipler. APEC, Vvashington için ekonomik ve siyasal birtiğe gi- den Avrupa Birliği'ne (AB) karşı denge unsuru. AB'nin, ka- pılarını dış dünyaya kapatma eğilimi karşısında kaygılanan Amerika, mallanna yeni pazarlar açmak için önce NAFTA, sonra da APEC'e öncülük etti. 2000'li yıllarda dünyanın ekonomik güç merkezi, Pasifık havzasına kayacağından, ABD, dikkatini bu bölgeye çe- virmiş durumda. Avrupa Birliği de ekonomik ve siyasal açıdan sınıriannı genişletmeye devam ediyor. Haziran ayında Avusturya, ekimde Finlandıya, geçen hafta da isveç'te yapılan refe- randumlarda AB'ye katılma kararı onaylandı. önümüzde- ki hafta ise Norveç'te referandum düzenlenecek. Norveç- lilerde "evef'derlerse, 1995'te AB'nin üye sayısı 16'ya çık- mış olacak. Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya ise sıra bekliyor. Bu ülkelerin ekonomileri gerçi AB standart- larının altında kalıyor. Ancak Batı Avrupa, eski Dogu Blo- ku ülkelerinin AB'ye girmesini, demokrasi için bir güven- ce olarak görüyor. • • • Dünya ticaretine üç dev blokun egemen olacağı anlaşı- lıyor. Bu blokların dışında kalan ülkelerin, mallarını satma- ları ve ticareti geiıştirmelerı herhalde çok zor olacaktır. Türkiye'nın Avrupa'ya yaklaşması ve kısa vadede üye-. lik umudu olmasa bile, AB ile ilışkilerıni getiştirmesi bu açı- dan önemlidir. Kaldı ki AB ile yakın ilışki, Türkıye'de askeri müdahale ya da başka otoriter egilimlere karşı da güven unsuru, demok- rasinin güvencesi olacaktır. Ticaret, teknoloji ve sermayenin AB, NAFTA ve APEC'ın tekelinde toplandığı ya da toplanacağı dünyamızda, bu üç blokun dışında kalan küçük ülkelerin, ekonomik ve siyasal istikrarsızlıktan kurtulmasının çok zor olacağı söylenebilir. Türkiye, Sayın Şükrü Elekdağ ın da belirttiği gibi teh- likeli bir yalnızlığa sürüklenme eğiliminde görülüyor. AB açısından, Soğuk Savaş dönemindeki stratejik önemimizi yrtirdiğimiz gibi, Avrupa Birliği ile de insan haklan ve demok- rasi konulannda başımız dertte. Aynca ekonomiyi bir tür- lü rayına oturtamayışımız AB'ye yaklaşmamızı daha da zoriastınvor. — Dünyanın dev ticaret bloklarına ayrıldığı, Rusya'nın ise giderek daha yayılman pnlitikay^ ynnelçiıj i ortamda Tür- kîye, Avrupa ile bütünleşme, AB'ye yaklaşma çabalarına hız vermek zorundadır. Bo açıdan insan riatdan ve demokrâsî konularifiaa çağ- daş standartları yakalamak ve ekonomiye çekidüzen ver- mek, acil olarak ulaşılması gereken hedeflerdir. KAXLI HESAPLAŞMADA ULUSLARARASI BAĞL\NTIL\R... MAFYA BELLİ... ÖTEKİLER KİM?UĞUR MUMCU BU ŞORUYU. SORDUĞU İÇİN Mİ ÖLDÜRÜLDÜ?.. DERYA AYANOĞLU. NEJAT DAŞ VE EROİN YÜKLÜ GEMİLER BEHÇET CANTÜRK VE MEDET SERHATIN ÖLÜMÜNÜN ARDINDAKİ SIR OVP-NIN DORT ATUSI: CEVHERI, SEZGIN. EHGENEKON VE OZBILUN.. "DONUŞUMUZ MUHTEŞEM OLACAK! "ÇİLLER'IN SAĞ KOLU NECMETTIN CEVHERI NASIL GERİ DONDU? MlLLETVEKlLLERt ART1K RAHAT UYUYACAK! ÖZEL TVLER KAPI DIŞARI EDİLDİ. DENETIMU MECLIS TELEVİZYONU IŞBAŞINDAL ŞINDI YATIRIriCI NEYAPNALK DÖVİZ, HİSSE SENEDİ VE ALTIN'DA IMİ? ÜDÜNYA PAZARLARINA NASIL GİRİÜR? AZİZ NESİN'İN BAŞIATTIĞI AYDİNLAR TART1ŞMASI: ÇOBANLA PROFESÖRÜN OYU EŞİT Mİ? İRLİĞİ'NİBANKALAR BİRLİĞİ'NİN BAŞKANI KİM OLACAK? DÜNYADA ÖZELLEŞTİRME FIRTINASI • DEMOKRASİ VE KEMAUZM BAYINIZDE ERMENÎSTAN^DAKÎ ASKERt ÜS Rus birlikleri Türk smınndaMOSKOVA (AjanslarV- Er- menistan"ın Türkiye sınınnda Rusya'ya kullandıracağı üs ile ilgili anlaşmanın, devlet baş- kanlannın ımzasına hazır hale getirildıği bildirildi. Ermenistan Devlet Başkanı Levon Ter Petrosvan'a yakın bir kaynagın lntertax'a verdiği bil- giye göre. Petrosyan ve Rusya Devlet Başkanı Borts Yeltsin, anlaşmayı 8 aralıkta Mosko- va'da imzalayacaklar. Rusya ve Ermenistan savun- ma bakanlan üs ile ilgili ön an- laşmayı. ekim ayında Mosko- va'da parafe etmişlerdi. Gümrü ile başkent Erivan ya- kınlannda olmak üzere ikı ayp karargâhtan oluşacak Rus üssü. MIG-23 savaş uçaklan. fuzeler ve destek birlikleri ile donatıla- cak. Üste bulunacak uçaklann altısı daha önce Ermenistan'a gönderilmişti. Üste, "uzun menzilli hava güçleri* dışındaki tüm hava gücü fonksiyonlan gerçekleştırilebilecek. Rusya Savunma Bakanı Pa- vel Graçov, ekim ayında Mos- kova'da yapılan BDT zirvesi ön- cesinde, devlet başkanlannın anlaşmayı zirve sırasında imza- layacaklannı belirtmiş, ancak böylebirgelişmeolmamıştı. Bu gecikmenin, Ermenistan'ın an- laşma ile ilgili müzakereleri ye- tersiz bulmasından kaynaklan- dığı bildirilmişti. Bu kez Erme- ni kaynaklann anlaşmanın im- zaya hazır hale geldiğini bildir- meleri, bu ülkenin kaygılannın ortadan kalktığı biçiminde yo- rumlandı. Rusya aynca. Gürcistan'ın Türkiye sınırları yakınında da üç üs kurmayı planlıyor. Rusya'nın bu konuda Gürcis- tan ile ön anlaşmaya varmasına karşın. Gürcistan'ın zorluklar çıkaıması dolayısıyla nihai an- laşmaya henüz ulaşılamadı. Rus yetkililer sık sık. "Tif- lis'in anlasmavı aceleve getir- mek istemediğini, daha fazla müzakereve ihrivaç olduğunu" belırtiyorlar. Laçin'deki Ermenikr AFP'nin bildirdiğine göre, Ermenistan'ın başkenti Eri- van'dan Dağlık Karabağ'a ge- len aileler Laçin'e yerleştiriü- yorlar. AFP muhabiri bir süre önce bu kente yerleşen Ermeni ailelerinin savaşta harabeye dö- nüşmüş kentin sokaklannda do- laştıklannı bildirdi. Laçin'de bir okul açmak üze- re iki ay önce kente gelen Ovsa- na Agopyan adındaki bir öğret- men son aylarda 5 dolayında ai- lenin bu kente yerleştiğine söy- ledi. AFP'nin haberine göre, Er- menistan Dışişleri Bakanı Va- han Papazyan. "Laçin korido- runu Azerbavcan'a iade etmele- ri halinde, Karabağ halkının varlığınm imkansız olacağını'" söyledi. Papazyan, Laçin'ın Ka- rabağ Ermenilerinin kontrolüne verilmesi gerektiğini de iddia etti.