Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 15KASIM1994SAU
10 DIZIYAZI
Halk eğitüiyor, kan davalan bitiyor, kanallar döşeniyor
FIRAT'INA
KAVUSAN
rfa tünellerinin iki yıl içinde
tamamen bitirilmesinden sonra
Fırat'tan alacağı 328 metreküp/saniye
suyu Harran'a rahatça akıtabilmesi
için bölgede kanal ve kanalet döşeme
çalışmalannın büyük bölümü
tamamlandı. 8 ayn bölüme aynlan
bölgedeki 5 bölümde çahşmalar
sürüyor. Bu araziler için 2 fabrika
kanalet üretirken, bir fabrika da
üretime hazır hale getiriliyor.
Harran'ın Fırat'a olan binlerce yıllık hasreti, 70 yülık bir çabanın ardından önümüzdeki baharda sona erecek.
Harran suyahazırlanıyor
Y
ıllık 2.4 trilyon tanmsal gelir kaybı-
nı gösteren 1985 yılı hesaplanndan
sonra tünelin yapımını sürdüren Ak-
pınar firmasıyetkililennin 1989'da
yaptırdığı bir araştırma, L'rfa tünel-
lennin gecikmesinden kaynaklanan ekonomık
kaybın korkunç boyutlannı ortaya koyuvor.
Akpınar fırmasının kaynaklanna göre tünelle-
rin sulayacagı alanlardan elde edilecek tanmsal
net gelir artışı (hayvancılık hariç) 1989 yılı değer-
lerine göre 1 trilyon TL yıl.
Buna göre Urfa tünellen, Akpınar firmasının
sözleşmesine göre 1989 yılında bitırilseydi. gü-
nümüze kadar geçen 5 yıllık sürede bu bölgede
sulanacak alanlarda 1989 değerlerine göre 5 tril-
yon tanmsal gelir artışı olacaktı. Firmanın kendi
kaynaklannda geçen bu gerçek, Urfa tünellerin-
deki gecikmenin Türkiye Cumhuriyeti ekonomi-
sine verdiği tahribatı gözler önüne seriyor.
Oysaherortamda tünellen hızlı yapmaklaövü-
nen firma, bu gelir artışını hesaplamakla birlıkte,
Urfa tünellerinin kazılmasındaki hızı başka pro-
jelerle de karşılaştırmaktan kaçınmıyor. Firma
kendi kaynaklannda. 3.1 kılometre uzunluğunda-
ki derivasyontünellerini 4.5 yıldabitirmesinekar-
şın, lOkilometre uzunluğundaki Ayaşdemiryolu
tünelinde 7.5 kilometrenın 12 >ılda kazıldığını
örnek göstererek çalışma hızını ö\ünç kaynağı
yapıyor. Akpınar'ın kendi çalışma hızlannın gör-
kemini yansıtan bir başka örneği de Çayırhan de-
miryolu tünelinin 7 kilometrelikbölürnünün 9 yıl-
dakazılması.
Urfa rünellerini ihale gereğı 8 yılda bitırmesi
gereken Akpınar firması. yurtıçinden ömeklerle
yetinmiyor. Zaman zaman ödenekleri Antalya
bölgesindeki tunzm yatırımlanna kaydırmakla
GALERI • ATÖLYE
suçlanan fırma, Urfa tünellerini ne kadar çabuk
kazdıklannı (!) ispatiamak için kendi kaynakla-
nnda kıyaslamayı sürdürüyor.
Bir dönem günde 44, ayda 925 metre kazı ya-
parak dün>a standartlannın çok üzerine çıkmak-
la öviinen firma, bugüne kadar dış ülkelerde ya-
pılan tünel kazılannda bu hıza ulaşılamadığını
Seikan tüneli 24 yılda tamamlanmış. Akpınar fir-
ması kendince haklı bu gerekçe ve kıyaslamalan
yansıtırken, dünya yeraltı tünel kazma rekorunu
da yansıtıyor. Buna göre bu rekor Amerika Birle-
şik Devletleri'nin New Cascade tünellennde elde
edilmiş. 12.4 kilometre uzunluğundaki tünel
1924-1927 yıllan arasındakı üç yılda yıllık orta-
Bölgedeki kan davalannı sona erdirme doğrultusunda çahşmalar \apan \ali Ziyaettin Akbulut,
Harran'a su geimeden önce gerekli her türlü ha/jrlığı tamamla\acaklannı belirthor.
öne sürüyor. Firma, Urfatünellenndeki gecikme-
leri unutarak ttal>a-tsviçrearasındaki St. Bernard
tünelinin 6.6 kilometrelik mesafesinin 5 yılda.
Fransa-İtalya arasındaki 12.6 kilometrelik Mont
Blanc tünelinin 6 yılda tamamlandığını yansıtıyor
Firmaya göre Urfa tünellennden 2 kilometre
daha uzun olan Japonya'dakı 53.850 kilometrelik
293 89 78 (3HAT)
Minimaller ve Varyasyonlar
25 Ekim- 10 Aralık 1994
GALERİ B
Hüsrev Gerede Cad. Fırın Sok. No: 2 MTeşvikıye' istanbul Tel: 0-(212) 227 03 63
Pazar-Pazartesi hariç hergün 11.00-19.00 arası açıkiır.
FARUK
CİMOK
Resim Sergisi
17 Kasım - 17 Aralık 1994
Galeri Lebriz
Eytam Cad. Açık Hava Apt. No: 16/2 Nisantaşı
Tel: (0-212)240 22 82
ÇOPERAJ
MARİA KILIÇLIOĞLU
(KLEO)
Heykel
ZEYNEP SARIOĞI.U
Resım Sergısı
14 Kasım - 3 Aralık 1994
Hartcıye Kanagı Sok. Sagtıh AplNo 1
T**m Tel 0212.24; 92 02
AYŞE'95
KOLEKSİYONU
14 Kasım - 26 Kasım '94
m
Sakayık Sok 62/5 N1S
onlo>ı
80200 Tei (0-212)241 76 33
BAŞAK SIGORTA
SANAT GALERISI
NAİM ULUDOĞAN
RESİM SERGİSİ
14 Kasım - 9 Aralık 1994
I Şchıt Adem Yavuz Sok 12 Kızılay/ANKARA
Başak Sigorta Sanat Galensı, BaşakSıgorta'mn bir kultur
hızmctıdır
Galeri
Atölye
iianlarınız için:
293 89 78
(3 hat)
lama 4.3 kilometre kazı hızıyla elde edilmiş. 52
kilometre uzunluğunda, 7.62 metre çapında iki
ayn tünelden oluşan Urfa tünellennde. 2 bın Türk
işçisı ve mühendisinin 17 yıldır verdığı mücade-
lenin sulayacagı Harran'da toprak suya hazır mı?
Harran. Yukarı Mezopotamyanın en verimli top-
raklan. ama sulu tanmın ılk kez büyük boyutlar-
da uygulanacağı bu bölgede toprağın suya hazır-
lanması da trilyonlarca liralık harcamalara yol açı-
yor. Aşağı Fırat ve Dicle nehir havzalannı kapsa-
yan Yukarı Mezopotamya olarak bılinen U A P ın
sulayacagı bölgede toplam 2 milyon hektar o\a
ancak suya, toprağa hazır insanla ulaşacakbr."
Harran Ovası'nda sulu tanmı ilk kez bu kadar
kapsamlı yapacak 62 köydeki binlerce üretici. su-
yu nasıl kullanacağını da tanmsal araştırma ku-
nımlarının tarla günleri. sulama ustası yetiştirme
kurslannda öğreniyor. GAP çiftçisini sulu tanma
Çukurova Ziraat Fakültesi, Şanlıurfa Araştırma
Enstitüsü Müdürlüğü. Tanm ll Müdürlüğü, Top-
raksu Müdürlüğü hazırlıyor. GAP İdaresi, çalış-
malara GAP Tanmsal Araştırma Inceleme ye Ge-
liştinme Proje Paketı" ile katılıyor. Enstitülerde
bölgeye uyum sağlayacak, ümit veren ürün mo-
delleri belirlenerek üretıciye hazır hale getirilir-
ken, Tanm il Müdürlüğü de sulama ustalan yetiş-
tırerek bölge insanının suya adaptasyonuna sağ-
lamaya çalışıyor.
hrat Harran'a akıyor
Urfa tünellen tamamen bitmese de. temelleri-
nin atıldıgı 3 Nisan I977'den 17 yıl sonra Fırat'ın
yüzlerce yıldır Harran'a kavuşmayı bekleyen su-
lannı by-pass sistemıyle de olsa 9 kasımda yapı-
lan görkemli bir törenle Harran'a akıtmaya baş-
ladı. Harran ve Urfa ovalanndaki 30 bin hektar
alana 9 kasım günü Urfa tünellerinin by-pass sis-
temiyle saniyede 30 metreküp su akıtıldı.
Urfa tünellerinin tamamının en az 1.5 yıl son-
ra biteceğini belirten Akpınar Urfa Tünelleri Pro-
je Müdürü Fevzi Aslanboğa, -İnsanımız suyu ar-
tık görmek istiyor" diyerek b> -pass sistemının zo-
runluluğunu anlatıyor. Arslanboğa, by -pass siste-
minin 2.20 metre çapında 348 metre uzunluğun-
da bir boru sistemıni kapsadığını belirterek şun-
lan söylÜNor: "Tamamıbiten 1 nolu tüneldenala-
cağımız suyu 9 kasım günü 348 metrelik çelik bo-
rularla Harran ana kanalına bıraktık. Bu aslında
biraz da deneme anıacı taşıyor. Vlayıs a>ında böl-
gede >apüacak sulanıa\a hazırlık niteİiğindedir.
Tüneİlerin ikisi tamamlandtğında bölgedekf 175
bin hektar alana sani>ede 328 metreküp su akıta-
cağız. Tüncllcrden bu sistcmle günde Islunbul'un
bir günlük su ihti\ acı olan 23 milyon metreküp su
tarran Ovası'na akacalc,"
g
rimlı arazılerin taşlarla kaplı olduğunu belirten
GAP Bölge Kalkınma Idaresi yetkililen bölgede
ilk sulanacak arazılerin bulunduğu 22Tcoyde Ta-
nm Reformu Genel Müdürlüğü'nce arazi düzen-
leme çalışmalannın tamamlandığını. bazı köyler-
de de tesv iye çalışmalannın sürdüğünü söylüyor-
lar. Urfa tünellennden 9 ka-
sımda görkemli bir törenle
su akıtılan 30 bin hektar ara-
zinin 20'si merkezde. 20'si
Akçakale ilçesi, 22"sı de
GAP'ın gözbebeği Harran
ilçesinde bulunuyor. Şanlı-
urfa Valisi Ziyaettin Akbu-
lut Urfa tüneîlennin mayıs
ayında ilk sulayacagı bu
köylerdeki 30 bin hektar
alandan 6 bin hekta'nnda
arazi düzenleme \e temizle-
me çalışmalarının tamam-
landığını söylüyor.
Urfa tünellerinin iki yıl
içinde tamamen bitirilme-
sinden sonra Fırat'tan alaca-
ğı 328 metreküp'saniye su-
yu Harran'arahatçaakıtabilmesi için bölgede ka-
nal ve kanalet döşeme çalışmalannın büyük bö-
lümü tamamlandı. Şanlıurfa Valisi Ziyaettin Ak-
bulut özellikle Harran O\ası'ndaki 30 bın hektar
alanı kapsayan kanal ve kanalet döşeme çalışma-
lannın yüzde 95"inin tamamlandığını söylüyor. 8
ayn bölüme aynlan bölgedeki 5 bölümde çahşma-
lar sürüyor. Bu arazıler için 2 fabrika kanalet üre-
tirken. bir fabrika da üretime hazır hale getirili-
yor. Harran ana kanalı ile drenaj kanallannın ta-
mamlandığı ovada kanalet çalışmaları da sürüyor.
Ya msan suya hazır ım?
Urfa tünellennden akacak sudan ılk yararlana-
cak 30 bin hektar arazinin bulunduğu 62 köyü
"pilot bölge" ilan ettıklerını söyleyen Şanlıurfa
Valisi Ziyaettin Akbulut, "Harran'a sudan önce
su medenıyeti* getireceklerini belirterek şunlan
söylüyor- "Fırat'ın sulannı ilk sulayacagı bu 62 kö-
yiin insanlarını biz su ihtilaline hazırlıyoruz. Bu-
nun için CAP Bölge İdaresi başkanlığında "Top-
lum Kalkınma Grubu' oluşturduk. Bu grup 62
köy için kooperatifçilik. ev ekonomisi, yönetime
katılma. bireysel kalkınma modelleri üretecek. Biz
su>a kavuşmadan önce bu insanlara adabı muaşe-
ret kurallarıııı, tınalet vesabun kullanma alışkan-
lığını, sos\al ilişkileri öğreteceğiz. Kan da\alarını
sonuçlandıracağız. okur olma\an insan bırakma-
yacağız. Bunun için gruplar bölgede üç ayda bir
toplantılardüzenleyecek. Bunun ilk üçünüvaptık.
Biz bu insanlara fürkiye'nin gözbebeği, Türki-
ye'nin geleceği olan GAP'ı teslim edeceğimiz için
yüzyıllardır su bekleyen bu insanian. sosyal, kül-
türel kalkınmalarını sağlamak, ekonomik kalkın-
maya da hazıriamak zorundayız. GAP amacına
V-/rfa tünellerinden akacak
sudan ilk yararlanacak 30 bin
hektar arazinin bulunduğu 62
köyü 'pilot bölge' ilan ettiklerini
söyleyen Şanlıurfa Valisi
Ziyaettin Akbulut, 'Harran'a
sudan önce su medeniyeti'
getireceklerini belirterek,
'Fırat'ın sulannı ilk suîayacağı
bu 62 köyün insanlannı biz su
ihtilaline hazırlıyoruz' diyor.
Harran MŞ 1272'de kendisini harap eden. boz-
kıra. viraneye çeviren Moğol istilasından bu ya-
na geven 700'ü aşkm yıldan btıgüne bclini dog-
rultamamıştı.
Harran o gün bugün bakır bir kız gıbi beklıyor-
du. Fırat, Urfa sınırlanndan geçtiği 228 kilomet-
renin her anında Har-
ran'ı gözlüyordu... Delı
Fırat'ın içındeki özlem
hiç bitmedi. Belki de
Asur Kralı Nemrut'un
MÖ 850 yıllarındaki
yatağını değiştırmeye
çalıştığı ilk gün vurul-
du Harran'a..
Harran'la Fırat "ın ka-
vuşması düşünü hem
gerekli, hem umutsuz
sözlerle yansıtan şair
Hulusi Kılıçaslanırı
"Leyleğin ömrii lak lak..
/ Bi/imki cek cek/ Ferhat
Dağı delecek/ L'rfa'ja su
getecekJ" şiiri çok şeyi
yansıtıyordu...
Fırat'ın Harran'a akıtılması için ilk ınceleme-
yi yaptıran Vali Fuat Baturay'dan tam 70 yıl son-
ra Fırat. Vlarran'ına kavuşacak. Yukan Mezopo-
tamya'nın dirilişi yüzlerce >ıl sonra gerçekleşe-
cek Bozkır yeşile dönüşecek, Harran'ın toprak
damlannda mıskin miskin oruran Harranlı şaşıra-
cak. Hz. Musa'nın çobanlık yaptığı Tektek Dağ-
lan. İsa'nin mendihni artığı Kızıl Kilise'nin gör-
kemli kulesi. 1977'de nişanlanan 7 küpeli gelinin
çocuklan. Harran'la Fırat'ın uçsuz bucaksıztop-
raklarda 17 yıldır süren düğününe son alkışı. son
zılgıtı çalacak. Fırat Harran'la gerdeğe girecek.
Kral Nemrut'un söylencelerinden. Vali Fuat
Baturay'ın ilk düşüne, bir sevdaya dönüşen
GAP'ın damarlan Urfa tünellerinin Harran'a ve
bölgeye taşıyacağı bereket kimlere yara\acak. 70
yıldır Fırat adı konulan Erkek, Harran adı konu-
lan Kız çocuklan adlarının gerçeğine varacaklar.
Bölgede on binlerce insan suyla berekete. gü-
ce kalkınmaya, huzura kavuşacak. Dahası
1960tan bu yana "GAP'ın babası benim. GAP'ı
gaptırmam" diyen dönemin Su Işleri Umum Mü-
dürü, bugünün Cumhurbaşkanı Süleyman Demi-
reltemelıni attığı tünellerden Harran'a suyu ken-
di ellenyle bıraktı.
Harran ve Fırat'ın yüzüklerinı takanlar, düğün-
lerinde oynayanlar, halay çekenler, zılgıt çalanlar,
dahası Harran'la Fırat'ı 9 kasımda gerdeğe so-
kanlar... Onlann tümü artık bereketin çocuklan-
dır...
Onlann tümü Harran'la Fırat'ın 70 yıllık sev-
dasının şahitleridir.
BİTTİ
ANKARA NOTLARI
MUSTAFA EKMEKÇİ
Şeriat Nasıl Önlenebilir? (1)
Bızim "Cumartesi arkadaşları" sabahtan Cebecı gömütlü-
ğune gıtmişler, Beybaba nın (Ceyhun Atuf Kansu), Tahsin
Saraç'ın, Halaoğlu'nun (Erdoğan Erman), Necdet özde-
mir'in gömütlerine çiçekler serpmişler. Sonra gelip kurul-
muşlar masaya. Kalabalıktılar. Ali Fuat Cesur, Hüseyin Bil-
gin, Şinasi Yavuzer, Hüseyin Şahin, Yüksel Onaran, Hasan
Çeliker, Ahmet Abdlk, Necati Engez, Orhan Ural, Kazım
Paksoy oradaydılar. Kazım Paksoy, masanın bu 27. yılında
bulunabilmek ıçın Istanbul'dan gelmişti. Masada, duygulu
bir konuşma yaptı. Şinasi'yle Yüksel'in gözleri yaşarmıştı;
hepimiz duygulandık. Kaya Türker'le, Turan Türker, telefon
edip, 27. yılı kutladılar. Bir başka gün, elim değınce bu masa-
ların ayrıntılarını yazmak ısterim. ŞevfcetSüreyya'nın, Nadir
Nadi'nın. Sabahattin Eyuboğlu'nun masalarını da...
• • •
Pazar günü, "Üniversitelerarası Atatürkçü Düşünce Top-
luluğu"r\un düzenlediğı toplantıya gittim. Bu topluluğu, An-
kara Üniversitesi ile Hacettepe, ÖDTÜ, Gazi Üniversıtesi'nde
okuyan gençler oluşturmuşlar. Toplantıyı SBF'den Mehmet
Ali Köksal yonetiyordu. Sina Aksin, Şahin Yenisehirlloğlu
ile Gürbüz Tüfekçi konuşmacıydılar. Sonradan öğrendim,
arkamızdaki sırada Sabiha Gökçen oturuyormuş. Frengiz
Somel ile SacttSomel, onu tanıyıp konuşmuşlar.
İçeri gırdiğımde, Sina Akşın konuşuyordu. Şöyle diyordu:
Türkıye'de Atatürk devrimi hedefine, sonuca ulaşmış de-
ğildir. Size Fransız tarihınden örnek vereceğim: Fransız ihti-
lali biliyorsunuz, 1789da oldu. Ama ıhtilanın özrejımi olan
cumhuriyet, bir kuruldu bir bozuldu, tekrar kuruldu. Onun için
numara veriyorlar. Bızim 'numaracı cumhuriyetçiler' (!) ulu-
orta numara vermek istiyorlar ve bundan, böyle ışte Fransa'-
dan esınlenerek yapmak istiyorlar! Halbuki o, orda bu cum-
huriyetlere numara takmak başka. Çünkü araya başka
rejimler girmiş, araya tekrar krallık gelmiş, araya imparator-
luk girmiş, onun için numara takmak şart.
Fransa gıbi gelişmiş birtoplumda, 1789da ihtilal olduğun-
da, Fransa'da kapıtalizm gelişmiş, bir burjuvazi sınıfı çoktan
oluşmuş ve son derece güçlü bir sınıf ağırlığını koymuş, tarih
yapan bir sınıf durumuna gelmiş, ama dediğim gibı ihtilalin
özrejimı olan cumhuriyet, bir türlü kurulamıyor. Araya başka
rejimler giriyor. Bir ileri gidiyor, bir gerı gıdiyor mehter takı-
mı gibi Fransız tarıhı. Ve Fransa'da cumhuriyetin oturması,
az çok oturması, 1875'te, yani 3. Cumhuriyet'te, ama o da de-
ğil, 3. Cumhuriyet'in içinde cumhuriyet düşmanları ile Fran-
sız Ihtilali düşmanları kaynıyor. Ve nitekim bunlar, 1940ta
Almanya, Fransa yı yendığı zaman, birden bire ortaya çıkı-
yorlar ve ihtilalin İnsan Hakları Bildirisi'ni yürürlükten kaldırı-
yorlar. Dolayısıyla Fransız Ihtilalı'nın hedefine. yani öz rejimi
olan cumhuriyeti kurabılmesı ıçın ikıncı Dunya Savaşı'nın bit-
mesini beklemek gerekıyor. Yani, 1946da 4. Cumhurıyet'le
birlikte, Fransız rejimi, Fransız Ihtilali oturmuştur. Herhalde
araya bir daha faşist yönetim gırmeyecektir tahmin edıyo-
rum.
Ama Fransa gibi gelişmiş bir toplumda bile o kadar dalga-
lanmalar olurken "Atatürk rejimınin hemen hedefine ulaştı-
ğını kabul etmek aşırı lyımserliktır.
Görüyoruz ki şimdi, Atatürk rejimi sadece kentlerdeki in-
sanları kazanmış; belli bir devlet yapısı kurmuş, Türkıye'yi
belli bir raya oturtmuş, ama çoğu dışarıda kalmış. Kaynayan
kazan. Bir tarafta şeriatçılar, bir tarafta Atatürkçüler. Ve bu
kaynayan kazandan ne çıkacağını tahmin etmek çok zor. An-
cak Atatürkçüler ağırhklarını koyarlarsa, ancak Atatürkçüler
örgütlenirlerse, ancak Atatürkçüler bılınçlenırlerse bu kay-
nayan kazanın nereye varacağını söyleyebiliriz. Rayında
gidecektir o zaman. Ama ışte sokaklarda bağırıyoruz:
- Türkiye iran olmayacak diye.
Arkadaşlar, onun hıçbır garantisi yoktur, Türkiye İran ola-
bilir. Hatta benırfı tahminim, Türkiye, -maazallah diyeyim-
Türkiye, böyle bir felakete uğradığı takdirde, burada kurula-
cak rejim, Irandakinden çok daha kanlı olacaktır!
Çünkü, sosyal bılimlerde kesın tahmin yapmak çok zor.
iran'da böyle bir Molla rejimi' kurulacağını kim tahmin ede-
bilmiş? Rusya'da Sovyetler Bırliğinin çökeceğini kim tahmin
edebildı? Hitter ın. Mussoiini'nın geleceğını kim tahmin ede-
bıldi? Alman toplumbılimcilerine sorsaydınız, 1932'de Hitler
rejimını tanımlayıp:
- Böyle bir rejim gelebilir mi deseydiniz, size bin dereden
su getirip, çok esaslı gerekçelere dayanarak 'böyle bir şey
olamayacağını
1
çok güzel anlatırlardı. Ama çıkmıyor işte. Bu
toplumbılımde maalesef kesin tahmin yapabilmek çok zor. {
- Türkiye iran olmayacak!
Bu güzel bir dilek. Ama bunun gerçekleşmesi size, bize
bağlı. Sizın, bızim bu konuda neler yapmaya, hangı fedakar-
lıklarda buiunmaya nazıf öldugurııuza baglı..."
Sina Akşın, profesör, uzabilımcı yani tarihçi. Konuşması
^ y dmteUyofdu. Gerçekçiydi her şcydon önco.
Konuşmasını gelecek "Ankara Notları"nöa da vereceğim.
J[gpjantının yapıldığı TÜBİTAK salonu hemen hemen doluy-
du. Ama bu konuşmayı, konuşmaları, Süleyman B6y*în de
Türkiye'yi yönetenlerın de dinlemelennı isterdim. Yazdıkları-
mı okurlarsa, dinlemış gibi olurlar! Belki, "Şimdiye değin
nerede yanlış yaptık" diye düşünürler. Halkı uyutup, kandır-
maktan da artık -belki- vazgeçerler. Süleyman Bey. 1960'-
ların sonunda, AP grubunda, "Takunyacı" diye Hacı Tö
eleştirıldığınde, onu savunmuş:
- Siz bilmezsiniz, Turgutbir dahidir' demişti. "Dahi", yani
"öke". Bunu bana, geçenlerde ölen Prof. Aydın Yalçın anlat-
mıştı. Bunun üzerine ağırbıçimdeeleştirmiş, "Al.ökenibaşı-
na çai' diye yazmış mıydım?
Amacım, kımseyı ıncitmek değıl, ama okurlara gerçekleri
olduğu gibı anlatmaya çalışmak. Dın sömürüsünü kımlerin
yaptığını saptayıp, yüzlerine vurmak. Bu, benim görevim.
Konumuz: Şeriat nasıl önlenebilir? izlemeyi sürdürür mü-
sünüz?
BULMACA
SOLDAN SAĞA:
1/ Fanatik ve saldırgan
futbol taraftan. 2/ Ko-
nuşmayı etkili kılmak
için araya sıkışünlan ve
karşılıksız kalacağı bili-
nen soru... Halk diünde
soğuk algmhğına verilen
ad. 3/ Kenar süsü... Yat
limaru. 4/ Büyük civi...
Araba ya da hayyanın ta-
şıdığı şeylerin tümü. 5/
Çorum'un bir ilçesi. 6/
"Yükselir perde perde —
sesi/En uzun nağmesiyle,
bir müddet, Gaşyeder yeryüzünde
dinleyeni" (Yahya Kemal)... Ken-
disine inanılan kımse. 7/ "Gemide
teslim satış'" anlamında kullarulan
ticari kısaltma... Tantal elementi-
nin simgesi. 8/ Zehir... Elle kolun,
ayakla bacağın birleştiği yer. 9/
Parlak kırmızı renkli ötücü bir
YUKARD3AN AŞAĞIYA:
1/ Osmanlı sarayında seçkin ha-
rem kadmlanrun unvanı... Bir
renk. 2/ Tiyatro ya da sinema sanatçısının rolünü yorumlama
biçimi... Çocuk. bebek. 3/ Küçük bitkilere verilen ortak ad...
Tabut... Şarkı, türkü. 4/ Dolambaçlı, eğri büğrü, çapraşık. P
Tropikal Amerika'da yaşayan gözalıcı parlak renkli papağaı..
Asya'da bir ırmak. 6/ Bol ve güçlü olarak çıkan... Sivrisinek,
tatarcık gibi sokup rahatsız eden küçük sineklerin genel adı. n
j
Tevfik Fıkret'in. şimdi müze olarak kullarulan evi... Bir nota. 8/
Halk diünde gelincik çiçeğine verilen ad... Kınk kemikleri bir
arada tutmak amaayla kullanılan tahta gibi düz nesne. 9/ Ha-
mamböceği.