Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
tmtı>az Sahibi: Berin Nadi
Genel Ya\ınYönetmenı. Orhan Erinç#
Genel Yavın Koordınatoru Hikmet
Çetinka>a# Yazıışlerı Müdürlerı:
Ibrahim Vıldız. Dinç Tajanç I Sorumlu I.
0 Haber Merkezı Müdürü Hakan Kara
9 Görsel Yönetmen Fikret Eser
Dı^llaberler Ergun Balcıt Ktıhbaral YalçınÇakır
• Ekonomı Bülenl Kızanlık 0 Rad\o-TV Ihgar
Eremektar # Kültur Handan Şenköken • Spor.
Abdülkadir \ ücelman • Yurt Haberler. Mehmet
Saraç 0 Makaleler Sami Karaören • Çe\ın
Sevfettin 1 urhan # Duzeltme \bdullah Yazıcı
Vavın Kurulu tlhan Selçuk
(Başkan). Orhan Erinç, Okta\
Kurtböke. Özgen Acar, Hikmet
Çetinkava, Şükran Soner. Ergun
Balcı. Dinç Tajanç, İbrahim ^ ıldız.
Orhan Bursalı. Mustafa Balba\.
Ankara Tcmsılcısı Mustafa Balba> # Haber Müdunr Doğan
Akın Ataturk BuKan No 125. Kaf 4. Bakanlıklar-<\nkara Tel
4l95020(7hat|.Teleks 42344.Faks 419502?• IzmırTertiMİcısı
SerdarKızık.H ZivaBK 1352 S 2 3Tel 4411220Teleks 52359.
Faks 4419117 # Adana Temsilcısı Çetin Yiğenoğlu, Inönu Cd.
119S No 1 Kat 1. Tel 3522550. Teleks 62155. Faks 3522570
Muessese Mudüru. Erol Erkut • Koordınator
Ahmet Korukan • Muhasebe Bülent Yener
• idare Hüsevin Gürer 0 tşletme Önder
Çelik • Bılgı-lşlem Nail Inal • Bılgısayar
Sıstem. Mürüvet Çiler • Reklam Reha
Işıtman 9 Halkla tlışkıler Nurten Berkso)
>ı\ımlrvaa ve Basa»: Yenı Gun Haber Ajansı. Basm \e Yayıncılık \ 5
Tlirfcocajı cjd 3 9 41 Cagaloglu 34334 Ist PK 246 îstanbul Te! (0 2121 S12 05 05 (20 lul) Tefcks 222-16. Fık- (O 2I2l 513 V5 «5 14KASIM 1994 lmsak:5.14 Güneş. 6.41 Öğle: 1 1.53 Ikındı 14.3ü Akşam: 16.55 Yatsı: 18 17
Mufta'da deprem,
kmir'ıte yagmur
• Haber Merkezi- Muğla'da
dün sıbah 08.56'da orta
şıddeıte bir deprern meydana
geldi. Boğaziçı Üniversitesi
KandlliRasathanesi ve
Deprem Araştırma Enstitüsü
Müdürlüğü'nden yapılan
açıklamada, Rıchter ölçeğine
göre ^.6 şiddetınde ölçülen
depremin. rasathaneye 430
kilomstre uzaklıktaki Muğla-
Köyceğiz civannda meydana
geldiü bıldirildi. Deprem,
Marmans ile yakın yerleşim
birimlerinde de hissedildi.
IzmirJe ise önceki akşam
başla>an sağanak >ağmur
nedenıyle, 50'den fazla evin
zemın katını su bastı.
Tekirdağ ve
Biffls'te
kutlamalar
• Haber Merkezi-
Tekirdağ'ın düşman
işgalinden kurtuluşunun 72.,
Atatürk'ün Bitlis'e gelişinin
78. yıldönümü her iki ilde de
törenlerle kutlandı.
Tekirdağ'da, ılin
kurtuluşunun temsili olarak
canlandınlmasıyla başlayan
törenler gün boyunca devam
etti. Törenler. öğrencilerin ve
çeşitli kuruluşlann geçit
resmi ıle sona erdi. Bitlis'teki
törenlerde ise vatandaşlara
hitaben bir konuşma yapan
Vali Osman Badraslı.
Türkiye'de ismı Atatürk olan
tek caminin Bitlis'te
bulundugunu hatırlatarak.
"Atatürk'e ve yüce dinimize
dil uzatmak yoktur. Atatürk'e
dıl uzatmanın gündemde
olduğu bugünlerde. bunlan
abartmamak ancak
önemsemek gerekir'Uedi.
Cezalara
astronomik zam
• ANKARA (UBA>- Trafiğe
'yüksek cezalı" Avrupa
formülü geliyor. Içişleri
Bakanı Nahit Menteşe, trafik
yasa tasarısının TBMM'de
kabul edilmesi halinde
kazalann büyük ölçüde
azalabilecegini söyledi. Yasa
tasansına göre aşın hız
yapmak 2 milyon 640 bin lira
ile cezalandınlıyor.
Ehli>etsiz ya da alkollü taşıt
kullanmak ise 1 milyon 320
bin liralık cezalar
kategorisinde. Emniyet
kemeri takmamak, yasak
yere park etmek, belge ve
plakasız yola çıkmak ise 660
bin lırayı gözden çıkarmak
anlamına geliyor.
THY'de pötapsız
günler
• tSTANBUL (AA) - Türk
HavaYolları. 1994yılında
uçak seferlerinı hıiyiik
Güneydoğu'da öğretmenlerin peş peşe öldürülmeleri, bölgede eğitimin nasıl sürdürüleceği sorusunu gündeme getirdi
Eğithıı.,terörün kıskacmda
oranda zamanında
gerçpklgştirerek. Avrupa'da
rötarsız kalkışlar yapanTkınci
havayolu kuruluşu oldu.
THY Basm Tanıtım Halkla
llişkiler Daire Başkanı Faik
Akın. THVnın zamanında
kalkışlarda büyük bir
performans gösterdiğini ve
Avrupa Hava Taşıma Birliği
(AEA) rakamlanna göre,
1994yılıOcak-Eylül
döneminde iç hatlarda yûzde
91.2, dış hatlarda da yüzde
82.7"lik zamanında kalkış
oranı yakaladığını bildirdi.
Öğretmenler
THY'den indirim
istedi
• HÂKKARİ (AA)-
Hâkkari'dekı görev
sürelerini tamamlayan, ancak
gönüllü olarak bu kentte
kalan 100 dolayında
öğretmen. THY'nin
kendılerine indirim
yapmasını istediler.
Öğretmenler, Hâkkari Vali
Vekıli Mehmet Çetin'e
başvurarak, THY'nin.
bölgede görev yapan polis ve
askerlere yaptığı indınmın
kendilerine de uygulanmasını
istediler. Hâkkari Vali Vekili
Mehet Çetin ise
öğretmenlere indirim
uygulaması için gerekli
yerlerle yazışmalara
başlandığını söyledi.
Devne Mülk
Organizasyonu
• İZMİR (AA) - Interval
International (Uluslararası
Devre Mülk Değişim
Organizasyonu) ana
kataloğu, ilk kez Türkçe
olarak basıldı. Interval
International Türkiye Genel
Koordinatörü Seçkin, sisteme
dahil tüm tesislerin detaylı
tanıtımını yapan ana
kataloğun ilk kez bu yıl
Türkçe'ye çevrilerek
yayımlandığını ifade eden
Sımer, "Üyelerimiz.
tercihlenni şimdi daha kolay
yapabilecekler. " dedi.
IŞIK KANSU
ANKARA - Güneydoğu'da
görev yapan öğretmenlerin peş
peşe öldürülmesı üzerine. bölge-
dekı eğitim-öğretım faalıyetlen-
nin nasıl sürdürüleceği konusu,
yenider» tartışmalı hale geldi.
Başbakanlık lnsan Haklan Baş-
danışmanı HızırEkşL terörün et-
kın olduğu bölgelerdeki 30 bin
öğrencınin, yakın kent merkezle-
rine; hatta tstanbul. Ankara. Iz-
mır gibi illerdeki boş okullara
nakledilmesiniönerdi. Eğitim-lş
Sendikası Genel Başkanı Niyazi
Altunya da. güvenlık sağlanana
değin bölgedeki eğitimin 'dur-
duruimasını" istedi.
Başbakanlık lnsan Haklan
Başdanışmanı Ekşi. ulusal Kur-
ruluş Savaşı'nda. işgal altındakı
bölgelerde bile egıtimın sürdü-
ğüne dıkkat çekerek Türkıye'nın
gücünün Güneydoğu'dakı ço-
cuklan daha güvenlı bölgelere ya
da batıdakı merkezlere naklet-
me>eyeteceğinı savundu. Öğret-
menlerin canlannın parayla öl-
çülemeyeceğını vurgulayan Ek-
şı. şu görüşlerı savundu:
**\ örede, 1560kö> boşaltümış.
Kövlerden boşaltılan insanlann
büyük kısnıı. o yörelerde kıl ça-
dııiarda >ası\orlar. Bir kısmı bü-
yük kentler. bir kısmı da kücük
kasahalardaki vakınlannın janı-
na gelmiş. O koşullarda. ailelerin
butunduklan >er neresi olursa ol-
sun.çocuğunu İstanbul'daokuta-
büeceği bir ortamı yaratabilece-
ğini sanmıvorum. Her şeye kar-
şın. halen açılanıavan okulianmız
var. Açtığımız okullarda da öğ-
retmenlerimizin can güvenlikle-
rini sağlavamıvoru/. Öldürülcn
öğretmenleria, komşu köyünde-
ki diğer öğrermenlerin hangi ko-
şullarda eğitirn-öğretiın sürdür-
düklerini de dikkate almalıyız.
Bu nedenle terörün etkin olduğu
bölgelerdeki ilkokuJ ve ortaokul
çagındaki 30 bin öğrenciyi, kent
yerleşim bölgelerine >a da İstan-
Cüneydoğudaeğitim için ikifarklı görüs:
• Başbakanlık Başdanışmanı Hızır Ekşi: Bölgedeki
öğrenciler kent merkezlerine, büyük kentlerdeki boş
okullara nakledilsin.
• Eğitim-İş Genel Başkanı Niyazi Altunya: Güvenlik
sağlanana kadar bölgede eğitime ara verilsin.
ve >arnııştır ki, çocukJannın gi-
yim kuşam, veme içme iaşelerini
de veterli bir biçimde karşıladık-
lannı sövlemek mümkün değil-
dir."
bul, Ankara, İzmir gibi büyük
kentlere nakledebiliriz. Türki-
ye'nin gücü buna yeter. Istan-
bul'da, örneğin Eminönü'nde,
konutlann işyerine dönüşmesi
nedeniyle öğrenci bulunamadığı
için boşalan okul binalan var.
SÖzgelimi Cankurtaran tlkoku-
lu. Bö> le onlarca okul binası var-
dır İstanbul'da. Bu okullar, yatı-
lı bölge ilköğrerim okulu statüsü-
ne dönüştürülebilir. Aynca, ka-
mu kurum \e kuruluşlannın din-
lenme ve eğitim tesisleri. eylül
ayından mayıs avnna kadar kapa-
lıdır. Bu tesisler, yatdı temel eği-
tim okulu niteliğine cevap verebi-
lecek durumdadır. Hem güven-
likleri açısından, hem bulunduk-
lan yerter açısından, yatak. ye-
me, içme düzenleri açısından mü-
sairtir.
Türkiye Cumhuriyeti devleti,
terör nedeniyle eğitim ve öğret-
menlerin güvenliğini sağlayama-
dığı yöre ve yerierdeki yakJaşık
30 bin öğrencivi, öğretmenleriy-
le birlikte bu yerlere naklederek
biraz da yoğunlaştınlmış eğitim
programlan uygulayarak eksik-
liklerini telafi edebilir. Hem anar-
şi ortamında verilecek eğitim
hem de ruh sağhğı ve pedagojik
yönden olumsuz etkilenecek öğ-
rencilerveöğretmenlerimizin gü-
venliklerinin sağlanabileceği ka-
naatindeyim. Çocukiann zihni
gelişmelerine de bu ortam çok da-
ha ei\erişlidir. Sağlık ve beslenme
bakımlanndan da o çocuklar için
çok daha yarariıdır. Çünkü. te-
rör nedeniyle anne babalan ne iş-
lerinde ne de taıialannda çalışa-
mamakta, üstelik giderek yoksul-
laşmaktadır. Voksulluk o derece-
Eğitim-lş Sendikası Genel
Başkanı Nivazı Altunya da, so-
runun bütünü çözülmeden, par-
çaparçaGüneydoğu'nun eğitim,
sağlık gıbı sorunlannın çözüle-
meyeceğını ıfade ettı Çocukia-
nn başka kentlere nakli önerisi-
nı benımsemeyen Altunya, şu
görüşlereyer verdi:
"Ailesi, ne kadar kültür diize-
> i düşük >a da \oksul olsa bile, ço-
cukların aileden koparılmadan
okutulması esas. Kaldı ki, artık
hiçkimsenin inkar edemeyeceği
bir dil. kültür sorunu var. Daha
evvel, vatılı bölge okullannda > a-
him sorunlar vasandı. Çocuğun
ailesinden koparılması; kültürel
bakımdan, ilişki bakımından
kopmayı getiriyor. Ailesine ya-
bancılaşıyor. Bir yönden gelişmiş
bir insan oluyor, ama kopuklu-
ğun getirdiği çok bü> ük sosyalya-
ralar ortaya çıkabiüyor. Artı, ço-
cuklar tarikatlann eline geçiyor.
Benim önerim, gü>enlik sağla-
nıncaya kadar buralara öğret-
men verilmesin. Zaten açık değil
okul. Güvenlik sağlanana değin
eğitim hizmeti fîilen durmuşrur,
durdurulsun. Bir deprem olduğu
zaman nasıl okullan kapadyorsa-
nız, bu nedenle de bir süre ara ve-
rilebilir.
Zaten okullar kapanmış vazi-
yette. Toplumun tümünü alır baş-
ka bir şeye görürürseniz, ona di-
yeceğim yok. Ama çocuklan alıp
başka kentlere taşımanın yarata-
cağı sosyal yaralann çok büyük
olacagını düşünüyorum."
Eğit-Der Genel Başkanı Mus-
tafa Gazalcı da, bölgede büyük
yatılı bölge okullannın açılarak
ya da öğrenciler büyük merkez-
lere taşınarak eğitimin sürmesin-
den yana olduğunu söyledi.
Öğretim üyesi maaştan, öğrenci harçtan dertliÖğretim üyelerinın eylemleri-
nin temel çıkış noktalanndan bı-
rinı "maaşların düzeltilmesi"
oluşturuyor. Gerçekten de öğre-
tim üyelennın maaşlan Marma-
ra Ünıversitesı'nde bir hocaya
"Sizterle dertleşmek istivorum.
Ben sizlere ders anlatirken 8 mil-
yon maasunla nasıl elektrilc su,
kira masraflarımı ödeveceğimi
düşünüyorum. Bu yüzden de
okuldan aynlmava karar ver-
dim" dedırtecek kadar kötü du-
rumda.
Gecekonduda oturan bir hoca.
porno dergi-kitap çev iren bir öğ-
retim üyesi, kefillığı kabul edıl-
meyenbirprofesör... Hepsi 1994
Türkiyesı'nın ünnersıte gerçe-
ğını somut olarak yansıtan ör-
nekler Yıldız Üniversitesi Öğre-
tim üyesi Prof. Doğan Ozgür'ün
Başbakan Tansu Çiller'e 10 >ıl
sonra 500 mılyar lıra olarak gerı
ödenmesi kaydıyla gönderdıği
bir mılyonluk senet. rant meka-
nizmalannın alabıldiğine işledı-
ğı bir düzende öğretim üyeleri-
nin içinde bulunduğu durumu
özetliyor aslında.
Yüzde 70 zam istiyoriar
Öğretim üyelennin maaşları
1992 Temmuzu ile 1994 Eylülü
arasında ıkı buçuk kat artarken
fiyatlar bu dönemde vaklaşık
dörde katlandı. Bugün öğretim
üyeleri iki yıl önceki satın alma
güçlerine ulaşabilmek için ma-
aşlanna yüzde 70 zam yapılma-
sını ıstiyorlar. 1994\ılında va
1989-1994 yılları
kredi miktarlarındaki
artış (TL)
S
o
1989 1990 1991 1992 1993 1994
& * •
NEREYE GIDIYOR?
Emine Kaplan, Azmi Karaveli
• Prof. Dr. Tamer lşgüden, öğretim
üyelerinin mesleki formasyonlannın
yanı sıra kültürel formasyona da sahip
olmalan gerektiğini belirtiyor: "Benim
asistanım yedi milyon maaş alıyor. Beş
milyon kira veriyor. Eksik beslenme
nedeniyle daima hasta. Gerçekte bir
öğretim üyesinin yaşam biçimi oldukça
mütevazıdır. Tüm istediği kitaplan
dergileri alabilmek ve bakkala
borçlanmamaktır."
Bazı üniversitelerin 1994 mali yılı biitçe ödenekleri ile
1995 mali yılı bütçe teklifleri ve artış oranları
(milyar TL)
1994 Bütçe ödeneği
Istanbul.Ünıversrtesı
Ankara Üniversitesi
Hacettepe Üniversitesi
Ege Unıversıtesı
Gazı Üniversitesi
Istanbul Teknık Unıversıtesı
Ortadoğu Teknık Unıversıtesı
Adnan Menderes Unıversrtesı
Mersin Üniversitesi
Mustafa Kemal Üniversitesi
2.655.7
2 126.6
1.805.4
1.369.3
1.249.0
1.067.0
980.1
145.0
128.9
132.0
Çanakkale 18 Mart Üniversitesi 115.7
Kafkas Üniversitesi
Gebze Yüksek Teknolojı Ens.
İzmir Yüksek Teknoloji Ens.
108.0
83.3
39.3
1995 bütçe teklifi
3.994.5
2.923.6
2.853.0
2.077.3
1.889.5
1.476.7
1.493.5
267.4
237.8
250.5
218.3
209.1
139.4
136.2
Artı;%
50.4
37.5
58.0
51.7
513
38.4
52.4
84.4
84.5
89.8
88.7
93.5
67.4
246.1
ÖĞRETİM ÜYELERİNİN MAAŞLARINDAKİ ARTIŞ (TL)
Temmuz1992 1
4 yıllık profesör 9.000.000
4 yılın altındakı prof. 7 400.000
Doçent 6.300.000
Yrd.Doçent 5.000.000
Araştırma Gör. 3.200.000
emmuz 1994
20.000.000
14.500.000
13.000.000
11.000.000
8.000.000
Çiller zamlı
maaslan
26.000.000
23.000.000
20.000.000
16.000.000
12.000.000
tiocalann
jstedikleri
32.000.000
23.200.000
20.800.000
17.600.000
12.800.000
lan memur zamlannda en düşük
artışı alan öğretim üyeleri geçti-
ğimFz günlerde açıkîanan yüzde
30'luk "hükümet müjdesini" ko-
mık olarak nıtelendınyorlar.
Akademısyenler, "Hele bir özel-
leşrirmeyi gerçekleştirelim sonra
size zam yapacağız" mantığına
endeksleni\orolma\ı da pek ıç-
lerine sindiremıyorlar. Ankara
Öğretim Üyeleri Derneği Başka-
nı Mustafa Altıntaş Genelkur-
may Başkanı ile bir rektörün ma-
aşlannıkarşılaştınyor: "1991 ile
1993 yılları arasında rektör
maaşını artış y üzde 389 olmuş-
tur. Dört yıllık bir profesörün
maaşında yüzde 413*lük bir
artış vardır. Genelkurmay
Başkanının maaşında ise lî)
misline yakın bir artış olmuş-
tur. Bu dönemde öğretim üye-
leri maaşlarının üçte ikisini
kaybetti, göreceli olarak yok-
sullaştı."
Ek ders önem kazandı
Yetersiz maaşlar ek ders \er-
menın de önem kazanmasına ne-
den olu>or. Ders vermekten araş--
tırmaya yeterli zaman ayırama-
yan öğretim üyelen. ek ders için
adeta bırbirlenyle yanşıyorlar.
Özellıkle Anadolu üniversitele-
rinde ek ders kontenjanı için çe-
şitli "torpillerin'" döndüğü ıddıa
edtliyor. Ortalama 7 milyon ma-
aş alan araştırma görev lilen ikı-
li öğretim çıktığı zaman çocuk-
lar gibi sevindiklerini söylüyor-
lar: "l vgulama başladığında ek
gelir ekle edeceğiz diye se\inmiş-
tik. Ama sonra anlaşıldı ki mesai
ücreti falan yok. Daha sonra me-
murlara verilen mesai üereti baz
alınarak bir ücret beliriendi. An-
cak bu da çok komik bir oranda
kaldı. Örnegin 22 saatlik bir me-
sai karşüığında 440 bin lira me-
sai ücreti alıyoruz."
Maaşlann düşüklüğü. öğretim
üyelerinin toplumsal statülerinin
de yavaş yavaş değişmesine ne-
den oluyor. Boğaziçi Üniversite-
si Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kri-
ton Curi, bu konuda şunları söy-
lüyor: "Aldığunız maaş geçimi-
mizi sağlamak ya da sağlama-
mak ölcüsü değildir. Maaşınız ay-
nı zamanda sos\al say gınlığınızın
da ifadesidir. Toplumda sosyal
saygınlığın azaiması ile gecim st-
kuubsı hocaları psikolojik açıdan
etkiüvor."
çımde uvgulanan eğitime ilgisız-
lik polıtıkası. v ıllardır borçlanan.
kat karşılığı binalannı müteahhi-
te veren ya da Sosyal Yardımlaş-
ma \e Dayanışma Fonu'ndan
yardım ısteyen universite man-
zaralannda kendini göstenvor.
1995 bütçe tasansında da ,' .-ği-
şen pek bir şey olmadı. 5 Nı-
san'la eli kolu bağlanan unıver-
sıteleı. lıüküıııet güzüııdt: "kâı
getirmeyen KtT" konumunda-
lar. Türkiye'nin en eski üniverai^
tesı olan Istanbul Üniversitesi'ne
1995 yılında ayrılan bütçenin
~ yüzde 90'ının personel harcama-
lanna gıdecek olması. gen kala-
nın diğer harcamalarla araştır-
maya aynlması da bu anlayışın
ifadesı.
Fotokopi çekmenin
31 ekimdekJSiyasiİktidaraUyanGünü'nde.öğredmü>eleriİstanbulÜnr«eratesi'ndegösteridüzenledifer.Öğrencflerdemun^
Marmara Unıversıtesı Iktisadi
ve tdari bilimler Fakültesı Iktisat
Bölümü Başkanı Prof. Dr. Tamer
lşgüden, öğretim üyelerinin mes-
leki formasyonlannın yanı sıra
kültürel formasyona da sahip ol-
malan gerektiğini belirtiyor'
"Benim asistanım yedi milyon
maaş alıyor. Beş miKon kira ve-
riyor. Eksik beslenme nedeniyle
daima hasta. Gerçekte bir öğre-
tim üyesinin yaşam biçimi olduk-
ça mütevazıdır. Tüm istediği ki-
taplan dergileri alabilmek ve
bakkala borçlanmamaktır."
Universite dışında para
kazanmak
Hukuk. tıp >a da iktisat gibi
alanlarda öğretim üyelennin üni-
\ersıtedeki görev len dışında pa-
ra kazanabilmeleri mümkün. Bu
branşlarda akademisyenler yo-
ğun bir şekilde ya özel sektöre
kayıyorlar ya da yurtdışına gıdi-
yorlar. Ünı\ersıtenın "piyasaya"
bu şekilde eleman yetiştirmesi-
nın ya da kaçırmasının engellen-
mesı beklenirken. Mılli Eğitim
Personel Tasansf nda yapılan bir
değışıklık. ürmersıteçevrelerin-
deşaşkınlıkyarattı Tasarıya gö-
re öğretmenlerin ek ışlerde ça-
lışmalanna ımkân \ermeye yö-
nelik birdüzenlemeye gidilmesi
gündemde. Mimar Sınan Üni-
versitesi Rektörü Prof. Gündüz
Gökçe. değişikliğe gidileceği yö-
nündekı haberleri üzüntü venci
olarak nıtelendiriyor. Gökçe,
-Kendilerini meslekleri alanında
yetiştirmeleri, vakitlerini buna
harcamalan istenmesi ve bunun
içinde maddi sorunlannın çözül-
mesi beklenirken, öğretmenleri-
nıizin meslek dışı işlere yöneltil-
meleri öğretim camiamızda fev-
kalade olumsuz karşılandı*" şek-
linde konuşuyor.
Öğretim üyelerinin yaşadığı
ekonomık sorunlann benzerlen-
ni öğrenciler de yaşıyorlar. Her
şeyden önce eğitime katkı payı
altında alınan harçlar (öğrenci-
lenn deyımıyle haraçlar) gün
geçtıkçe öğrencıleri zorlayan bir
noktaya gelmeye başladı. Harç-
lann yükseköğretim kurumlan-
nın toplam gelirleri içindeki pa-
yının yüzde 1 dolayında olması
\e bu oranın bırçok ülkede çok
daha fazla olması bu gerçeğı de-
ğıştirmıyor. Son eylemlere katı-
lan öğretim üyelennin bile bu
oranın arttınlması yönündeki
açıklamalarını ise öğrenciler an-
lamakta zorluk çekıyorlar. Tıpkı
öğretim üyelerinin maaşlan gibi
öğrencilerin de cebindenki para
eün geçtikçe eriyor. Öerenım
kredilen 1991-94 vıllarında 3.5
ÖĞRENİM HARÇLARI VE ARTIŞ ORANLARI
Tıp Fakültesi
Diş Hek. Fak.
Mühendislik Fak.
Inşaat Fak.
Eğitim Fak.
Hukuk Fak.
Açıköğretim Fak.
ARTIŞ ORANI
İKİNCİ ÖĞRETİM
Devlet Konserva.
Veterınerlik Fak.
Güzel San.Fak.
Mühendislik Fak.
Ziraat Fak.
inşaat Fak.
Hukuk Fak.
Egitim Fak.
Fen-Edebiyat Fak.
1991
300 bin
250 bin
200 bin
200 bin
150 bin
150 bin
50 bin
—
—
—
—
1992
1.5 milyon
1 milyon
800 bin
800 bin
600 bin
600 bin
200 bin
%30O-400
64.5 milyon
16 milyon
15 milyon
11 milyon
7 milyon
1993
3 milyon
2 milyon
1.6 milyon
1.6 milyon
1,2 milyon
1.2 milyon
400 bin
%100
70 milyon
27.5 milyon
22.5 milyon
22.5 milyon
13 milyon
1994
4.6 milyon
3.1 milyon
2.4 milyon
2.4 milyon
1.8 milyon
1.8 milyon
620 bin
%54
100 milyon
42.5 milyon
32.5 milyon
32.5 milyon
17.5 milyon
kat artarken aynı dönemde tıp fa-
kültesı harçlan 18 kat, eğitim.
hukuk. mühendislik fakültelerin-
de ise \2 kat artmış durumda.
Kredılerle ılgili 95 bütçesıne ko-
nan maddeye göre öğrencilerin
borcu kredilenn \enldığı yıllara
ılışkın DİE toptan esya fiyatları
endeksleri dikkate alınarak he-
saplanacak. Kredilenn enflasyon
dikkate alınarak ödenecek olma-
sı öğrencilerin voğun tepkısıne
neden olurken kredinin cazip ya-
nı da kaybolmaya başladı.
Öğrencilerin ekonomik sorun-
ları valnız krediyle sınırlı değıl.
Yemek. ulaşım kitap ve fotokopi
vs ücretlerinın her yıl yüzde
100-200 oranlannda artması öğ-
rencıleri her geçen gün daha faz-
la zorluyor.
Öğretim üyelennı \e öğrencı-
leri en az maaşlar. krediler, harç-
lar kadar ilgilendiren bir diğer
sorun da üniversitelerdekı kay-
nak >etersızliği. Bılimsel araştır-
ma kavramı 5 Nisan Kararla-
n'yla başlayan süreçte hepten
anlamını yitirdı. Ancak eğitime
kaynak aktarma konusunda Tür-
kive'nin sicili öteden ben parlak
değil. Türkiye. 1993 > ılında öğ-
renci başına kamu harcamalan-
nın gayrısafi hasılaya oranında
OECD ülkeleri arasında en son
sırada yer aldı Istıkrarlı bir bı-
5 Nisan Kararlan'nın üniver-
sıteye a>rıcalık tanımaması da
Türkiye'de bilime ve eğitime
gösterilen önemi gösteriyor. Ta-
sarruf tedbirlerinden sonra üni-
\ersıtelerde telefon konuşmalan
iki dakıkayla sınırlandınlırken,
fotokopi çekmek bürokratik bir
işleme dönüştü adeta. Ödenek-
lerin sınırlı olması nedeniyle per-
sonel servislen paralı hale geti-
rildı. Senıslerın yılbaşından
sonra kaldınlması da gündemde.
Bılimsel etkinliklere katılmak
nerede>se imkânsız hale geldi.
Kütüphaneler ise içler acısı
durumda. Maliye Bakanlığı. üni-
versitelerin veYÖK'ün 1994ba-
şında belirlediği bütçeye u gun
ödeme yapmayınca. kımi finrıa-
lar üniversıteye süreli yayın gön-
dermeyı kesti. YÖK'ün abone
olduğu yayınlardanşimdılik çok
azı kesılmekle birlikte borçlar yıl
sonuna kadar ödenmezse 1995
> ılında üniversiteler yurdışında-
ki süreli ya> ınlann hiçbirine ula-
şamama tehlıkesiyle karşı karşı-
va kalacaklar. 8000 süreli yayın
için 3 mıKon 700 bin dolarlık
bütçe ayıran YÖK, bugüne kadar
yalnızca 600 bin dolarlık ödeme
yapabildı. 88 süreli yayın için
yaklaşık 20 bin dolarlık bütçe
ayıran siyasai bilgıler fakültesi
şu ana kadar ödeme yapamadı-
ğından dolayı hıçbir yayına ula-
şamıyor. 1993"ten 60 bin dolar
borcu olan Selçuk Üniversitesi.
70 bin dolar borcu olan Ege Üni-
versitesi Tıp Fakültesi 1994 yı-
lında dergi siparişinde bile bulu-
namadı. Gazı. ODTÜ ve K'ğa-
zıçı üniversıtelennin de düıum-
lan pek farklı değil.
Görünen o kı, ünıversıtelere
idari ve akademik özerklik geti-
nlmesı ya da YÖK'ün kalkması
eğitime cıddi polıtikalarla kay-
nak yaratılmadıkça hıçbir anlam
ıfade etmeyecek.