Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
t-
SAYFA CUMHURİYET 19 EKİM1994 ÇARŞAMBA
10 DIŞ HABERLER
DalaiLama
resimlerine yasak
• PEKİN(AA)-Çin,
Tibet'in sürgündeki ruhani
lideri Dalai Lama'nın
resimlerini yasakladı.
Merkezi Londra'da
bulunan insan haklan
örgütü Tibet Enformasyon
Ağı, isminin açıklanmasını
istemeyen Tibetli bir resmi
kaynağa dayanarak Çin
polisinin Tibet'in başkenti
Lhasa'da bulunan Dalai
Lama'nın bütün
resimlerine el koyduğunu
belirtti. İnsan haklan
örgûtü, Lhasa'yı ziyaret
eden Batılı turistlerin Dalai
Lama'nın resimlerinin
güvenlik güçleri tarafından
toplandığına tanık
olduklanru bildırdı.
Ruanda Dışlşleri
Bakanı kayıp
• KİGALİ (AA) - Ruanda
Dışişleri ve İşbirliği Bakanı
Jean-Marie-Vianney
Ndagijimana, Ruanda'nın
ABD'deki diplomatik
temsilcilerinin borçlannı
ödemesi için kendisine
verilen paralarla birlikte
ortadan kayboldu. Ruanda
hükümetinden adının
açıklanmasını istemeyen bir
bakan, pararun Ruanda
adına VVashington ve New
York'ta temaslarda
bulunacak heyetin başkanı
olan Ndagijimana'ya tesiim
edildiğini, ancak heyet
üyelerinin ülkeye geri
dönmelerine rağmen
Dışişleri Bakanı'ndan şu ana
kadar hiçbir haber
alınamadığmı söyledi.
Ruandah bakan,
Ndagijimana'nın
hayatından endişe
duyduğunu da belirtti.
ManşTûneli14
kasımda hizmette
• PARİS(AA)-Manş
Tüneli'nin. 14 kasımda
hizmete gireceği bildirildi.
Fransa, Belçika ve Ingiliz
demiryollan şirketleri
tarafından önceki gün
yapılan açıklamada, bu
ülkelenn güvenlik
komitelerinin, Eurostarhızlı
tren servislerinin başlaması
için geçen çarşamba günü
yeşil ışık yaküklan bildirildi.
Manş Tüneli'nde, ilk etapta
her gün iki, pazar günleri ise
bir trenin, Paris, Londra ve
Brüksel arasında sefer
yapması bekleniyor. TrenJe,
Paris-Londra arası üç saat,
Brüksel-Londra arası da üç
saat 15 dakikada
alınabilecek.
PerryJaponya'ya
IPEKİN(AA)-ABD
Savunma Bakanı VVilliam
Perry'nin cuma günü
Japonya'ya gideceği
bildirildi. Adının
açıklanmasını istemeyen bir
ABD'h yetkili. Perry'nin, Çin
ve Güney Koreziyaretlerinin
ardından Japonya'ya gitmeyi
planladığını belirtti.
Yetkililer, Perry'nin,
Japonya'da hükümet ve
askeri yetkililerle 4 günlük
Çin ziyaretini
değerlendireceğini, aynı
zamanda Cenevre'de ABD
ile Kuzey Kore arasında
Kuzey Kore'nin nükleer
programı konusunda
oluştunılan anlaşma
taslağmın da ele aknacağını
belirttiler.
Nijerya'daSotıley
yeniden
başbakan
• LONDRA (AA) - Nijer'de
Başbakan Abdoulaey Souley
başkanlığındaki azınlık
hükümetinin güvenoyu
alamamasından sonra
parlamentoyu fesheden
Devlet Başkanı Mahamane
Ousmane'nin, Souley'i
yeniden başbakan olarak
atadığı bildirildi. BBC
tarafından dinlenen Nijer
Ulusal radyosu, Devlet
Başkanı Ousmane'nin
Souley'i başbakan olarak
atayan karan imzaladığını
duyurdu. Radyoda aynca
Souley tarafından önerilen
yeni kabine üyelerinin de
açıklandığı kaydedildi.
Ousmane, aznîlık
hükümetinin güvenooyu
alamamasından sonra dün
parlamentoyu feshetmişti.
Türk Cumhuriyetleri Zirvesi Çırağan Sarayı'nda yoğun güvenlik önlemleri altında başladı
Demirel: Nüfuzalamistemiyoruz
GÜNSELİKARTAY/BARAN GÜNGÖRDÜ
AZMİKARAVELİ
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel dün
Çırağan Sarayı'nda yaptığı bir konuşma ile
Türk Cumhuriyetleri 2. Doruk Toplanüsf nı
açtı.
Toplantıya öteki beş Türk cumhuriyetin-
den devlet başkanı olarak Azerbaycan'dan
Haydar Aliyev, Kazakistan'dan Nursultan
Nazarbayev, Kırgızistan'dan Askar Akayev,
Özbekistan'dan ıslam Kerimov ve Türkme-
nistan'dan Saparmurat Niyazov katıldı.
Toplantıda beş ülkenın cumhurbaşkanla-
n da "2. Doruk"un önemini vurgulayan ko-
nuşmalar yaptılar. Alü ülkenin diplomat-
lannın ortak görüşü "2. Doruğun toplanma-
sının bile önemli olduğu" ve "beklenenden
daha olumlu bir hava içinde geçtiği" nokta-
sında toplanıyor.
Toplanunın açıkoturumunda Cumhur-
başkanı Süleyman Demirel'in, Türk doru-
ğuna düşen Rus gölgesine ağırlık verdiği
dikkati çekti. Kapab oturumda da konuk
devlet başkanlannın da konuşmalannda bu
konuya önemle değindikleri öğrenildi.
Demirel bu konuda aynen şöyle dedi:
"Türkiye Cumhuriyeti olarak, ülkelerimizin
oluşturduğu coğrafyayı müstakbel bir nüfuz
alanı veya bir rekabet bölgesi olarak gönnü-
yonız. Bilakis, el ele vererek bu böigenin bir
işbirliği ve dayanışma alanı haline getirilmesi-
nin ülkelerimizin ve bölgemizin kalkınmasına
verefahına\e böy lece dün\ a barışına ve istik-
ranna hizmet edeceğine içtenlikJe inanıyoruz.
Banş yolunda işbirliği için sırur tanımıyoruz."
İki saat 45 dakıka süren toplantıdan sonra
bir gazetecinin, Rus Dışişleri Sözcüsü Mik-
hail Demurin'in "ilke olarak bu tür zirvelere
karşı değiliz. Ancak milliyet esasında küme-
leşerek zirve yapılmasına karşıyız' sözlerine
karşı görüşlerini sorması üzerine Demirel şu
yanıtı verdı:
"Artı bağımsız cumhuriyet bunlar. Bağım-
sız demek. istediğini yapmak demek değildir.
Kimseye düşmardık yok. Cepbeleşme obna-
sın. Banş istikrardır. Kardeş cumhuriyetler-
dir bunlar. Diller, dinler. kökenler birdir.
Kimse tedirgin olmamalıdır. Düşmaniık ol-
masın. Dostluk ve barış vardır. Aşırı hassasi-
yet gereksizdir. Kimsenin almmasma gerek
yoktur."
Toplantı sonrasında Dışişleri Bakanı
Prof. Mümtaz Soysal da gazetecilere "Biz
ilişkileri iyileştirmede rol oynarız, bozmada
değü.~ Bu ne bir Panturanizm ne de Pantür-
kizm toplantısıdır" diyerek Moskova'nın
kaygılannı gidermeye çalıştı.
Kapıb oturumda konuşan tüm konuk
devlet başkanlan özellikle "ülkelerinin ba-
ğımsızlıklannı" vurgulayan konuşmalar
yaptılar. Konuşmacılar üç yıl önce Rusya'-
dan kazandıklan •'egemenliklerini" hiçbir
biçimde yitirmek istemediklerini söylediler.
Toplantıya katılan bir diplomat, 6 Türk lide-
rinin, "hortlatılmak istenen emellere karşı
çıkılması gerektiği" konusunda görüşbirlı-
ğinde olduğunu söyledi.
Avrasva Birliği önerisi
Bu arada, Kazakistan Cumhurbaşkanı
Nursultan Nazarbayev.gelecekteki işbirliği-
nin kapsarrunın genişletilmesini önerdi.
Öneride ortak amaçlı ve Rusya'nın da ka-
tılımı ile bir "Avrasya birliği"ne gidilmesi ön-
görülüyor. Ancak bu birliğin kapsamı
hakkındaki konuk cumhurbaşkanının ay-
nntılı bilgi vermediği öğrenildi.
Azerbaycan Devlet Başkanı Haydar Ali-
yev, ülke topraklanrun yüzde 25'inin Erme-
ni işgali alunda olduğunu söyleyerek Erme-
nistan'ın kınanmasmı istedi. Daha yumuşak
bir yaklaşım içinde olan öteki konuşmacılar
ise Karabağ sorununun BM-AGİK süreci
çerçevesinde banşçı yollardan çözümlenme-
sini dile getirdiler. Bununla birlikte bugün
yayımlanacak "Boğaz BildirisT'nde konu-
nun yer almayacağı anlaşılıyor.
Azeri ve Kazak petrolleri
Demirel, kapalı oturumdaki ikinci konuş-
masında Azeri ve Kazak petrollerinin Türki-
ye üzerinden geçmesi konusunda işbirliğine
gidilmesi istemini yineledi. Aliyev bunun
üzerine ülkesinin imzaladığı son petrol an-
laşması hakkında bilgi verdi ve boru hatünın
Türkiye üzerinden Batı pazarlanna ulaşma-
sından yana olduğunu söyledi. Bu görüşün
"Sonuç Bildirisi"ne yansıması benimsendı.
Türkmenistan Devlet Başkanı Niyazov
ise Afganistan ve Takicikistan'daki son ge-
lişmeleri aktardı ve bu konuda öteki Türk
çumhuriyetlerinden destek istedi.
Bu istemden sonra Demirel, Bosna-Her-
sek konusuna değindi ve oradaki Müslüman
topluluğuna karşı Birleşmiş Milletler'de da-
yanışma içinde olunmasını önerdi.
Türkiye Cumhurbaşkanı. gerek açık ve
gerek kapalı oturumda "doruk" toplantılan-
nın belirlı aralıklarla ve düzenli olarak yapıl-
masını vurguladı.
Bunun üzerine Kırgız lideri, '3. Türk Do-
ruğu'nun 29-30 Ağustos 1995'te Bişkek'te
evsahipliğine talip olduğunu açıkladı. Ko-
nuk başkan buna gerekçe olarak, sözkonusu
tarihin Orta Asya'da Türk dünyasımn kah-
ramanlığını yansıtan Manas Destanı'nın
1000. yıldönümü olmasını gösterdi. Bu öneri
benimsendi ve bildiriye alınması kararlaşü-
nldı.
Demokratikleşme
Konuk beş lider, demokratikleşme ve ser-
best piyasa ekonomisine geçme yolunda
başlamış olan süreçte Türkiye deneyiminden
yararlanmayı sürdürmek istediklerini behrt-
tiler. Doruktan önce Dışişleri Bakanı Prof.
Mümtaz Soysal, Türkiye'nin bu ülkelerdeki
büyükelçileri ile bir saat süren bir toplantı
yaptı. Toplantıda, Türkiye'nin bu ülkelerle
ilişkilerinin ele alındığı bildirildi.
Bu arada Türkiye ile beş Türk cumhuriye-
ti arasındaki ekonomik ilişkilerin arttınlma-
sı konusunda görüşmeler yapıldı. Beş ülkede
Türk işadamlannın yaptıklan yatınmlann
3.7 milyar dolara ulaştığı ve bunun 1 milyar-
lık bölümünün tamamlandığı bildirildi.
YORUM
Zirveye katılan Türk liderleri (soldan sağa) Niyazov, Kerimov, .Nazarbayev, Aliyev ve Akayev bir ara> a geldiler. (F otoğraf. H ATİCE TUNCER)
Aliyev:Moskova'danizinalmayızAzerbaycan Devlet Başkanı Haydar
AliyevRusya'nın Türk zirvesine
gösterdiği tepkiye karşıhk olarak,
"Böyle bir zirveye gelmekiçin
Moskova'dan izin almamıza gerek
yok" dedi. Rus\a Dışışlen Bakanhğı
Sözcüsü Mihaiİ Demurindün sabah
yaptığı açıklamada, "Rusya, Türkçe
konuşan ülkeler arasında işbirliğine
karşı değildir. Ama bazı ülkelerde,
kendilerini tecrit edip. komşularına
karşı politika izleme eğilimi göriiyonız"
demişti. Altı Türk liderin bir araya
geldiği zirve toplantısından sonra
gazetecilerin sorularını yanıtlayan
Aliyev, Azerbaycan'ın Türk zirvesine
büyük önem verdiğini söyledi.
Aliyev, zirveden kendi adına nasıl bir
sonuç beklediği yönündeki bir
soruya karşıhk olarak. "Bu zirveden
istisnai olarak bir sonuç beklemiyoruz,
ama çok önem veriyoruz. Aynca bu
toplantüarm devamlı düzenli olmasını
istiyonız" dedi. Aliyev, Rusya Dışişleri
Bakanhğı Sözcüsü Mihaiİ Demurin'in.
Moskova'nın zirveden kaygı duyduğu
yolundaki açıklamasıyla ilgili olarak
şunlan söyledi: "Bu açıklamadan
haberim yok, ama eğer doğruysa,
böyle bir zineje gelmek için Rusya
Dışişleri Bakanı'ndan izin almamıza
gerek yok." Azerbaycan
Cumhurbaşkanı, geçen ay imzalanan
petrol anlaşmasıyla ilgili olarak ise
Rusya'nın bu konuda çelişkili bir
tutum izlediğini söyledi. Rusya
Başbakanı Viktor Çernomirdin ve
Enerji Bakanı ile konuştuğunu
söyleyen Abyev, her ikisinin de petrol
anlaşmasından yana olduğunu. ancak
Rus Dışişleri Bakanı Andrey
Kozirev'in anlaşmayı tanımayacaklan
konusunda ısrarlı bir tutum
izlediğini söyledi. Aliyev,
Azerbaycan'daki iç kanşıklıklarla
ilgili bir soruyu ise şöyle yarutladı:
"Bakü'de dunım tabii ki sakin. Benim
bu zirveye ne olursa olsun katılmam
gerekirdi. Bütün Türk birliği
cumhuriyetleri zineye katılırken
Azerbaycan'ın katılmaması söz konusu
olamazdı."
SHATTUCKYAREVTÜRKİYE'DE
ABDheyeti
CDoğu'yagidiyor
ANKARA (Cumhuriyet Bü-
rosu) - ABD'nin insan haklann-
dan sorumlu Dışişleri Bakan
Yardımcısı John Shattuck ya-
nn Ankara'ya gelıyor. Shat-
tuck'un ziyareti, Güneydoğu'-
da bazı köylerin yakılması ve
DEP milletvekillerinin yargı-
lanmasına karşı Batı'nın Türki-
ye üzerindeki baskıyı yoğunlaş-
tırdığı bir döneme rastbyor.
ABD'ü bakan yardımcısı 5
gün sürecek Türkiye ziyareti sı-
rasında Güneydoğu'ya da gide-
cek.
Shattuck temaslan sırasmda,
Türkiye'ye verilen düşük faizb
kredi yardımının yüzde 10'luk
şartb bölümünün İcaldınhp kal-
dınlmayacağı konusunda ha-
zırlayacağı insan haklan rapo-
ru için de bilgi toplayacak.
Demokratikleşme paketi
içinde önemli maddeler arasın-
da yer alan düşünce özgürlüğü
konusunda koalisyon ortaklan
arasında uzlaşma sağlanması-
nın Shattuck'un ziyareti önce-
sinde Türk dış pobtikası için
olumlu bir gelişme olarak de-
ğerlendiribyor.
Avrupa Konseyi İşkenceyi
Önleme Komitesi'nden bir he-
yetin de önümüzdeki haftalar-
da Türkiye'yi ziyaret etmesi
bekleniyor. Komite daha önce-
ki Türkiye ziyaretinde yaptığı
ani baskınlar sırasında cezaev-
lerinde ele gecirdiği işkence
aletlerini basına teşhir etmişti.
••
ı EKOLOJİK OURAK DÜNYADA İLK ON YÖREDEN BİRİ olup, BO-
! ZULMAMIŞ DOĞASI, KAPLUMBAĞLARI, ÇEŞİTLİ KUŞ TÜRLERİ,
MİLLİ PARK niteliğindeki yapısı ve KAYA MEZARLARI, TİYATRO
KALE, HAMAM gibi tarihi deferlerin birarada bulunduğu
DALYAN'da
EVGILTERE
Oıarles-Diana
gerginliği kızışıyor
LONDRA (AA) - Prens
Charles ile Lady Di'nin evlibk
serüvenleri İngiltere'yi sarsan
skandallar dizisine dönüştü.
Prens Charles'ın önceki gün
piyasaya çıkan biyografisinde
"Hiç istemediğim birevlilik yap-
tmı" demesinin ardından, Dia-
na'nın da bir kitap yayımlayıp
olaylan kendi açısından yo-
rumlayacağı bildirildi. Sansas-
yonel bulvar gazetesi The Sun'a
göre kitapta Diana kendisini
"Dünyanın en bûyük fahisesi
yaptıklannı" belirterek bu "dra-
matik mecaz" ile saray çevrele-
rince "kullanıldığını \e iyi ruveti-
nin kasıtlı olarak göz ardı edildi-
ğini" savunuyor.
"Galler Prensesi" unvanını
taşıyan Diana, Saray kurallan
ve son skandal yüzünden hapis-
hane hayatı yaşadığını ve artık
"Galler Mahkumu" olduğunu
yazıyor.
Bu arada, karşıhklı suçlama-
larla birlikte "boşanma" iddia-
lan da gündeme geldi.
tekne gezlleri:12 km.TABİI KANAL-KÖYCEĞİZ GÖLÜ-EGE DENİZİ
yüzmeşansı :ANTİK OTEL(***) HAVUZLARI-KÖYCEĞİZ GÖLÜ-
Gölü Ege Denizine bağlayan kanalı Ege Denizinden
ayıran 6 km.lik KAPLUMBAĞA PLAJI. Aynı yerde is-
terseniz tuzlu, isterseniz tatlı suda yüzme imkanı
spor şansı :Ege Denizi ve Köyceğiz gölünde SU KAYAĞI ve
SORF YAPMA şansı.
TERMAL ve ÇAMUR BANYOLARI: RADYOAKTİVİTEŞİ AVRUPA'DA
EN YÜKSEK olup ROMATİZMAL AĞRILAR için KESİN ÇÖZÜM.
D A L Y A N
• •Çocükoyunpork.
• Brstklet Turlorı, Spor aktivitebri
• Çevre Gezileri
DALVAN : ,252)284213^7 • F«: 2842138 #
f * « J lüks OdOİOf
(232)4223864 -Fax:4223724 • Açık büfe kohvohı ve okşam yemeklerı •
* # •
Demirel 'ağabey'
gibi davrandı
ÖZGEN ACAR
Türkiye Cumhurbaşkanı Sü-
leyman Demirel, "2. Türk Doru-
ğu"nda gerçekte bir "ağabey"
gibi konuştu. "ağabey" gibi dav-
randı. Konuşmasında "ağabeyce
öğütler" verdi. önerilerde bulun-
du.
Demirel'in bu davranışında
konuk beş. ülkenin Türkiye">i
"ağabey" olarak görmesinin et-
kisi büyüktü. Bunun sonucu ola-
rak Türkiye Cumhurbaşkanı.
toplanüyı açış konuşmasında ko-
nuk beş ülkeden 29 kez "kardeş".
"kardeş ülkeler" ve "kardeş cum-
huriyetler" diye söz etti.
Çırağan Sarayı'nda Boğaz'ın
yağmurlu manzarasına bakan sa-
iondaki toplanüyı merak eden
bir başka "ağabey" daha vardı.
"Dişli ağabey" cuma günü Mos-
kova'da yapılacak Bağımsız
Devletler Topluluğu (BDT) top-
lantısında merakını giderecek ve
belki de biraz kulak çekecekti.
Bu nedenle, Demirel gerek beş
kardeşe ve gerek Moskova'ya.
"Banş yohında işbirliği icin sınır
tanunıyonız" diyerek "ağabey
Türkiye" adına açık seçik şu me-
sajı verdi:
"Türkiye Cumhuriyeti olarak
ülkelerimizin oluşturduğu coğraf-
yayı. müstakbel bir nüfuz alanı
veya bir rekabet bölgesi olarak
görmüyonız. Bilakis, el ele vere-
rek bu böigenin bir işbirliği \e da-
yantşma alanı haline getirilmesi-
nin, ülkelerimizin ve bölgemizin
kalkınmasına ve refahına böylece
dünva banşına ve istikraruıa hiz-
met edeceğine ictefllikJe inanıyo-
ruz."
Banş istikrardır •
Demirel bununla da yetinme-
di. Toplantı sonrasında gazeteci-
lere. Moskova çıkışlı bir habere
tepki olarak "Banş istikrardır.
Bunlar kardeş cumhuriyetlerdir.
Dilleri, dinleri, kökenleri aynı.
Kimse tedirgin olmamalıdır. Düş-
maniık yok. Dostluk >e banş var.
Aşırı hassasiyet gereksizdir. Kim-
senin alınmasına gerek yok" dedi.
Dışişleri Bakanı Prof. Mümtaz
Soysal da gazetecilere. "Biz ilişki-
leri iyileştirmede rol oynanz, boz-
mada değil..." diyerek Demirerin
çizgisinde olduğunu ortaya koy-
du.
Geçen yıl "kunımsallaşma"
konusunda çekingen olan Kaza-
kistan Cumhurbaşkanı Nursul-
tan Nazarbayev'in bu kez "Avras-
ya birttgT'ni önermesi olumlu bir
gelişmeydi. Ancak Nazarbayev
bu önerinin içinde Rusya'nın da
katılımını öneriyordu. Kazak ön-
der Rusya için "kanbersiz düğün
oimaz" demek mi istemişti?
Demirel'in bir başka önemli
mesajı da "laikh'k" ve "eğitim" ile
ilgibydi. Beş kardeş ülkenin baa-
lannda, Türkiye'den giden dinci
kesimden bazı kişiler açtıklan
özel okullarda dini ağırbkh eği-
tım yapıyorlardı. Türkiye bu olu-
şumdan rahatsızdı. Bu arada bazı
ülkelerde bu okullann kapatı-
Iması yolunda adımlar da
atılmıştı. Demirel bu olguyla bir-
likte bu ülkelerdeki tran'ın dinsel
sızıntısına da şu dolayb gönder-
meyi yapmış oldu:
Demokrasa ve laiklik
"Dünyanın bugün içinde bulun-
duğu süreçte temel orensel değer-
ler halini almış olan demokrasi,
serbest piy asa ekonomisi >e din ve
vicdan özgüriüğünün teminatı ola-
rak laikliğin önemine işaret etmek
isterim."
Demirel "laiklik" kavramının
altını çizerken konuklara "birbiri-
mizle iüşkilerde bunun 'vazgecil-
mez" temel olduğunu" özenle
vıırguladı.
Cumhurbaşkanı, "eğitim" ko-
nusunda olması gerekeni de şöyle
ortaya koydu: "Milli Eğitim Ba-
kanliğımız, kardeş cumhuriyetler-
de açtığı 13 okul ile >ine aynı (Ata-
türkçü) amaca yönelik eğitim ver-
mektedir." Türkiye. dünyada
benzeri görülmemiş biçimde bu
ülkeden 8 bin öğrenciye burs ver-
mişti. Bu gençler Türkiye'de Ata-
türkçü ilkeyle yetişiyorlardı.
Demirel bu gençlerin kuracağı
"köprü"den dolayı sevinçbydi.
Ticaret
Demırel'in şu sözü de dikkat
çekiaydi: "Kardeş ülkelerie olan
ticaret hacmi diğer komşulanmı-
zla karşılaştınidtğında, Rusya ve
tran'ın ardından ücüncü geuıiekte-
dir."
Oysa Türkiye'de genelde bili-
nen. Türkiye'nin Rusya'dan son-
ra ikinci geldiği idi. Böylece De-
mirel, Türk işadamlannın bu ül-
kede yaptığı 3.5 milyar dolan
aşan yatınmlannın ve dış ticaret
ilişkilerinin artmasının teşviki ge-
rektiğinden de söz etmiş oluyor-
du. Demirel, "kardeş"lerine bir
"ağabey" olarak bir çağnda
daha bulundu. Geçen yıl doruk
toplanamamış, araya uzunca bir
süre girmişti. Demirel, beş karde-
şini şu sözlerle ciddiyete çağın-
yordu: "Zirveler sürecinin düzenli
bir biçimde doamında. katılan bu
ülkeler bakmundan yararlar bu-
lunmaktadır."
Bu. bir anlamda Moskova'-
daki BDT toplantısında, "3.
Türk Donıj*u"nun önlenmesine
yönebk girişimleri ortadan kaldı-
rmayı amaçhyor olabibrdi.
NOTLAR
Açılış konuşmasında
büyük izdiham yaşandı
Türk Cumhuriyetleri 2. Zirvesi
gazetecilerin yoğun ilgisine sahne
oldu. 250'yeyakınyerli-yabancı
gazetecinin izlediği zirvede,
Cumhurbaşkanı Süleyman
Demirel'in konuşması sırasında
büyük bir izdiham yaşandı. Foto
muhabirlerinin yarattığı kargaşa
nedeniyle Demirel konuşmasına
5 dakika geç başladi.
- Azerbaycan heyeti, zirveye
katılan en kalababk heyetti.
Azeriler, 20'si gazeteci olmak
üzere 75 kişiyle zırveye katıldı.
- Tasarruf tedbirleri zirvede de
etkisini gösterdi. Tedbirler
kapsamında, gazetecilere çay ve
kahve verilmeyeceğinin
açıklanması gazetecilerin
tepkisine neden doldu.
- Zirvenin yapıldığı Çırağan
Sarayı çevresinde adeta kuş
uçurtulmadı. 2.5 aydır eğitilen 60
kişiden oluşan özel güvenbk timi,
heyetleri korumakla
görevlendirildi. İlk kez Türk
cumhuriyetleri zirvesinde görev
yapan güvenbk timi 300 kişiye
çıkartılacak. İki Sahil
Güvenlik botu da Çırağan
Sarayı'nın açıklannda bekledi.
- Zirvede Türkçe, Rusça ve
tngilızce olmak üzere üç ayn
dilde anında ceviri yapıldı. Dil
konusunda yaşanan bu
güçlük. ortak alfabe
oluşturulması sürecinin
hızlandınlması gerektiğini ortaya
koydu.
- Kazakistan Cumhurbaşkanı
Nur Sultan Nazarbayev'in
'Özgürlük ve Demokrasi
Yolunda' adb biyografık kitabı
zirveye katılan delegeler
tarafından yoğun ilgiyle
karşılandı. Nazarbayev, 2.
baskısı yapılan kitabını isteyenler
için imzaladı.