Katalog

10EKİM1994PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Udmurfta suikast • MOSKOVA(AA)- Rusya'dakı Udmurt Özerk Cumhuriyeti Başbakan Birinci Yarduncıa'nın kana ve iki çocuğu ile birlikte dün sabaha karşı kimliği henüz belirlenemeyen kışilerce öldiirüldüğü açıklandı. İtar-Tass Ajansı. Nikolai Perevoshchıkov'un eşi, kızı ve oğlu ile birlikte başkent tzhevsk'teki evine sabaha karşı gjren silahlı saldırganlarca öldürûldüğünü duyurdu. 44 yaşındakı Perevoschikov, beş yüdır başbakan birinci yardımcılığı görevini yürütüyordu. Udmurt, Urallann batısında yer alan yan özerk bircumhuriyet. Christophep İsrail'de •TEL AVİV (AA) - ABD Dışişleri Bakanı Warren Christopher, Israil ile Suriye arasındaki dolaylı banş görûşmelerini gerçekleşürmek üzere dün Tel Aviv'egeldi. İsrail'de Başbakan İzak Rabin ve Dışişlen Bakanı Şimon Peres ile görüşecek olan Christopher daha sonra Şam'a geçerek İsraıl'ın görûşlerini Suriyeli yetkililere aktaracak. Christopher, 6 gün sürecek Ortadoğu gezisi çerçevesinde Ürdün ve Kuveyt'e de gidecek. Christopher'ın programa son anda eklenen Kuveyt gezisi, Irak tehditleri karşısında ABD'nin desteğinin vurgulanması amacmı taayor. Itoneroin etegeçti •TAHRAN (AA) - İran'ın başkentı Tahran'm kuzeyindeki Gilan bölgesinde yaklaşık bir ton eroin ele gecırildiği ve sayılan belirtilmeyen uyuşturucu kaçakçılannın yakalandığı bildirildi. Kayhan gazetesi, Gilan bölgesinde bir kamyon içerisinde bulunan yüksek kalitedeki yaklaşık bir ton eroinin, bölgede şimdıye kadar ele geçirilen en yüksek miktar oiduğunu açıkladı. Afganistan'da 1 general öUü • İSLAMABAD(AA)- Afganistan'da Devlet Başkanı Burhaneddin Rabbani'ye bağlı birliklerle muhalif güçler arasında çıkan çatışmada, Afganistan ordusu generallennden Amir Muhammed'in öldüğü bildirildi. Kabil radyosunun haberine göre Afganistan'ın kuzeyindeki Kunduz bölgesi komutanı Muhammed, muhalif mücahit gruplarla girişilen çatışmada hayatını kaybetti. Fener Patrtği'nin • ATÎNA (AA) - tstanbul Fener Rum Patriği Bartolomeos'un "Onikiadalar'daki dini nüfuzunu artürmak ve Yunanlılara moral vermek" amaayla Ege'de birgeziye çıkacağı bildirildi. Bartolomeos, önümüzdeki hafta sonunda başlayacak Ege adalan gezisi sırasında Istanköy'de Yunanistan Başbakanı Andreas Papandreu ile de görüşecek. Patrik Bartolomeos'un Papandreu ile 20 ekimde yapacagı görüşmede, Heybeli'deki Ruhban Okulu'nun yenıden açılması için Yunanistan'dan çaba harcamasını isteyeceği bildirildi. Yunanistan'daki bazı çevreler, Bartolomeos'un 26 ekime kadar sürecek bu ziyaretinin "Yunan hükümetinden maddi ve manevi destek sağlamayı, Onikiadalar'daki dini nüfuzunu arttırmayı ve adalarda yaşayan Yunanlılara moral vermeyi" amaçladığını savunuyorlar. Bulgaristan'da erken seçim •SOFYA(AA)- Bulgaristan'da Cumhurbaşkanı Jelü Jelev tarafından hükümeti kurmakla görevlendirilen Düniter Lucev, bugün kabinesini açıklayacak. Ancak parlamentodan güvenoyu isteyecek olan Lucev'in, partı liderleri ile yaptığı öngörüşmelerden istedıği sonucu alamadığı büdırildı. Bulgaristan'da hem eski KP'nin devamı olan BSP, hem Dernokratik Güçler Birliği, hem de Türklen temsıl eden Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) Lucev hükümetine destek vermeyeceklerini açıkladılar. Irak ordusu Kuveyt sınınna 20 km yaklaştı, ABD Kuveyt'e 4 bin asker gönderiyor POLJTİKADA Körfez'dekrizbüyüyor• Binlerce sivil Iraklı dün Kuveyt sınınnda gösterilere başladı. Washington, Suudi Arabistan'daki Patriot füzesavar sistemini Kuveyt'e taşımayı planlıyor. Dış Haberler Servisi - Irak birliklerinin Kuveyt sınınna kaydınlması ile patlak veren bunalım, binlerce silahsız Iraklının, dün sınırda gösteri yapmaya başlamasıyla yenı bo- yuta ulaştı. Kuveyt, 20 bin as- kerden oluşan ordusunu Irak sınınna sevk ederken, ABD, Kuveyt'e 4 bin asker göndere- ceğini ve Suudi Arabistan'daki "Patriot" fiizesavar sisteminin Kuveyt'e taşınacağını açıkladı. Aynca dün Amerikan savaş uçaklannın geldiği haber veril- di, ancak uçaklann sayısı ve tip- leri hakkında bilgi verihnedi. Irak ordusunun ıse Kuveyt sınınnın 20 km yakınına geldiği bildirildi. Ajanslann bildirdiğine göre binlerce silahsız Irakh dün Ku- veyt sının yakmlannda topla- narak oturma gösterisine başla- dılar. BM'nin Irak-Kuve\t Gözlem Komitesi'nin (UNI- KOM) bildirdiğine göre göste- riciler sınır bölgesinde 1000'den fazla çadır kurdular. Körfez sa- vaşından sonra Kuveyt'ten ko- vulan Irakh göstericiler kendi- lerine Kuveyt'e dönme hakkının tanınmasını istiyor. Bağdat yumuşamıyor Irak'ın Kuveyt sınınna aske- ri birlikler kaydırması ile başla- yan knzde, uluslararası toplu- mun tepkilerine rağmen, Bağ- dat yönetimi izlediği sert tu- tumu değiştirmiyor. Bağdat Radyosu'nda dün yayımlanan vorumda, Irak hal- kının "tüm haklannı korumaya kararlı olduğu" bıldınldi. BM Güvenlık Konseyi'nin Irak'ın tutumunu eleştiren açı- klamasmdan sonra yayımlanan yorumda, Konsey'in Irak'a 1990'dan beri uygulanmakta olan uluslararası ambargoyu kaldırmaması "Irak halkını aç bırakmayı amaçla)an bir komp- lo" olarak nitelendirildi. Irak halkının zor zamanlar- da "son sözû söyleme ve tüm Irak-Kuveyt sınınnda güç gösterisi Horamşar Abadan 1990'da Kuveyt'ten kovulan Iraklılann toplandığt bölge Guneydeki ırak güçlerv 64.000 asker Öncg birlikler sınıra 20 km. uzakta llk ABD avcı uçaklan Cumartesf gunü geldı Kuveyt ordusu: Tanklar ve zırhlı araçlaria V 20 000 asker Kuveyt yakınında: ABD: Trıpoli savaş filosu (4 çıkarma gemısı, 2 bin denız pıyadesı)Bıneşmış Mılletler UNIKOM'dan 1500gozlemct Körfez Iş Birliği Konseyi: Kuveyt'e gondenlen Yanmada Kalkanı bırtıklen SUUDİ ARABİSTAN IngjKere: HMS Comwall firkateynı ve 2 Lynx helıkopter Beklenen destek güçleri: ABD: • 80 uçak ve 2 bin asker SORUNLAR f ! ABD: Körfezdeki mevcut güç: 12 bin 125 asker 200 avcı-bombardıman uçağı (F-15E, F-14, F-16'lar) C-130 naklıye uçaklan, saldın helıkopterlerı (CH46, CH53) Stealth avcı uçaklan ve U-2'ler, E-63 AWACS erken uyan uçaklan Beklenen destek güçleri: ABD ordusu 24. Mekanıze Bırlığı'nden 4 bin asker, 2 Patnot füze bataryası Avrupa'dakı hava uslen alarmda Ingiltere: Korfezde üslenmış 6 Tomado savaş uçağı ve Turkıye'de üslenmış 8 Harner uçağı bulunuyor. taşıyan USS George VVashıngton uçak gemısi AFPOrafik haklannı koruma" potansı\elı- ne sahip oiduğunun vurgulan- dığı yorumda, "... bu haidann en başında da onurlu bir yaşam hakkı gelir" denildi. Kuzey Irak'ta yaşayan Kürt- ler, Bağdat yönetiminin, ülke- nin kuzeyine de askeri yığınak yaptığını öne sürdüler. Kuzey Irak'taki Kürt yetkılilerden Rosh Nuri Shaways AFP'vc yaptığı açıklamada. Irak birlik- lerinin Zaho'ya doğru ilerledik- leri yolunda bilgıler aldıklannı söyledi. Kuvevt Veliaht Prensi Şeyh Said El AbduIIah El Sabah, Irak ordusunun son ıkı gün içinde "Kuveyt sınınna yönelik gövde gösterisi" düzenlemesı karşısın- da. ""Ölümüne sa\aşınz" dedı. Prens El Sabah, televızyon- daki konuşmasında. "Bedeli ne olursa olsun, kadın erkek, ço- cuk, yaşlı genc, halkımı/, tek ke- lime ile kuveyt'i savunmak için öbneye hazırdır" dıye konuştu. Kuveyt 20 bin askerden olu- şan ordusunun tümünü Irak sınınna kaydırmış durumda. ABD Başkanı BiU Clinton Kuveyt'e 4 bin asker daha gön- derdi. AA'nın bildirdiğine göre Bağdat'ı bir kez daha uyaran Clinton'ın hafta sonunu gecir- mek üzere Camp Davnd'e git- mesi de "ABD, İrak'ın bundan sonraki hareketini bekleyecek" dı\e yorumlandı. Batılı ülkeler Bağdat yönetimini bunalımı tırmandırmaktan kaçınması için uyanyor Israil, Irak'agözdağıverdiPARİS - LONDRA - ŞAM (AA) - Irak'ın Kuveyt sının yakınına askeri yı- ğınak yapması üzerin Körfez'de yeni- den başlayan gerginlik nedeniyle çeşitli ülkeler tepkilerini dile geürmeyi sürdü- rüyor. • İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres, Körfez'de yeniden gerginliğe yol açan Irak'm, İsrail'e bir füze saldınsına giriş- mesi dunımunda "benzeri göriflmemiş" bir karşı saldınya uğrayacağı uyansın- da bulundu. Peres, İsrail radyosuna yaptığı açıkla- mada, Irak'ın, böyle olanaklan yok gibi gözükse de Körfez savaşındaki gibi ye- niden Scud füzesi fırlatması halinde "benzeri görûlmemiş'' bir saldınyia karşı karşıya kalacağını kaydetti. Irak, Körfez Savaşında İsrail'e Scud füzesi fırlatmış, ancak İsrail, ABD'nin baskısıyla Arap müttefîklerin tepkisiyle karşılaşmamak için karşı saldında bu- lunmamıştı. • İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres, İsrail radyosuna yaptığı açıklamada yeni bir krize yol açan Irak'ın, körfez savaşında olduğu gibi kendilerine yeniden füze saldırısında bulunmâsı halinde 'benzeri görûlmemiş' bir karşı saldınya uğrayacağını söyledi. • Fransa. Irak askeri birliklerinin Kuveyt sının yakınına yığınak yapma- sından duyduğu kaygıyı dile getirerek bölgedeki Fransız askeri gücünün çeşitli tedbirler aldığını bildirdi. Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada. Fransa'nın, Irak'ın Gü- venlik Konseyi'nin talepleri doğrultu- sunda BM ile tam anlamıyla işbirligine girmesini istediği de kaydedildi. • İngiltere Savunma Bakanı Mal- colm Rifkind, Irak'ın Kuveyt'e vönelik herhangı bir saldınnın Körfez Sava- şında olduğu gibi müttefik kuvvetleri- nin yanıtıyla karşılaşacağını bildirdi. • Rusya da Irak'a, Körfez'de artan gerginliğin yumuşaülmasına yönelik gi- rişimlerde bulunmâsı ve BM Güvenlik Konseyı'ne meydan okumaması cağn- sında bulundu. Dışişlen Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Irak'ın Güvenlik Kon- seyi'ne hitaben ültimatom verir tarzda konuşmasmm kabul edilemez olduğu da belirtildi. • 1991 yıhndakı Körfez savaşı sıra- sında Kuveyt'in müttefıklerinden biri olan Suriye de Irak askeri birliklerinin Kuveyt sınınna doğru ilerleyişinden de- rin kaygı duyduğunu bildirirken Irak"a bu tehlikeli hareketleri durdurması çağ- nsında bulundu. • Birleşmiş Milletler Güvenlik Kon- seyi. Irak'ın Kuveyt sınınna yeni birlik- ler yığmasından "eiddi kaygı" duyduğu- nu bildirdi ve bu konuda Irak'ı uyardı. • Lübnan, Irak'ı, Kuveyt sının yakı- nına askeri yığınak yapmasından dolayı keskın bir dille eleştirerek Kuveyt'in ya- nında yeraldığıru bildirdi. IRAK TİCARET BAKANI AÇIKLADI; ABD lıalkmnzı açhğanıalıkûıııetti BAĞDAT (AA) - Irak Tica- ret Bakanı Muhammed Mehdi Salih, ABD ve İngıitere'yi Irak halkını açhğa mahkum etmekle suçladı. Salih. önceki gün Bağdat'ta düzenlediği basm toplanüsm- da, "Amerikan ve İngfliz hükü- metierinin, Irak'ın Körfez krizi ve savaşı nedeniyle dondurulmuş besaplanndan, insani yardmı amaçlı para çekmeye dahi izin vermedikJerini'' bildirdi. 4 yılı aşkın süredir devam eden ambargonun yarattıği ilaç ve gıda sıkınüsı yüzünden bir milyonun üzerinde Irakbrun hayatını kaybettiğini ileri süren bakan, bunlann yansının "ço- cuk" olduğunu vurguladı. Ba- kan, "Yaptmmlar yüzünden ötenler, Kuveyt nüfusunu geçi- yor" dedi. Birleşmiş Milletler Yaptınm- lar Komitesi'ndeki ABD'li ve İngiliz temsilcilenn, bu yıl için- de Tayland'dan 300 bin ton pı- rinç ile 250 bin ton buğdayın alınmasını engellediklerini de açıklayan Ticaret Bakanı Meh- di Salih, hükümetın bu yüzden başta tahıl olmak üzere temel gıda maddesi vesikalanndaki oranlan kısmak zorunda kaldı- ğını bildirdi. Irakh bakan, ge- çen yıl Tayland'dan 440 bin ton pirinç alımına izin verildığine de işaret etti. Irak Ticaret Bakanı Salih, Irak'ın Fransız şirketleriyle yaptığı 120 bin ton buğday ve 341 ton şeker alımına ilişkin sözleşmeleri BM komitesine sunduğu zaman Londra ve VVashington hükümetlerinin engel çıkardıklannı da anlattı. Ticaret Bakanı şeker, pirinç, un gibi ürünlerin, esas ihtiyacm ancak yüzde 30'u oranında ve- rilebildiğini de kaydetti. Muhammed, "Dün.vanın en zengjn ülkelerinden biri olan" ül- kesi için "petrol denizinde yüzen ülkenin durumu budur" dedi. ERGUN BALCI Saddam'ın Niyeti Ne?.. Saddam Hüseyin'in niyeti ne? Amerika, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Irak muhalefeti, beklenildiği gibi, en karamsar senaryoları üretiyor, Sad- dam'ın Kuveyt'i ikinci kez işgal etmeye kalkışması olası- lığını vurguluyorlar. Ancak genellikle Saddam'ın böyle bir çılgınlık yapma- sına ihtimal verilmiyor. Biz de bu görüşe katılıyoruz. O zaman Saddam son bunalımı neden yarattı? Irak lideri çaresız. BM kararlarına, Amerikan basını- nın da. kabul ettiği gibi büyük ölçüde uymasına rağmen ambargo kalkmıyor. Ülkede ekonomik bunalım hızla ağırlaşıyor. Dünya ise Irak'a yaptırımların devam etme- sine alınmış durumda. BM Güvenlik Konseyi'ndeyıllar- dır Irak'a yaptırımların devam etmesıne ilişkin alınan kararlar, basında tek sütunluk haber olmaktan öte değer taşımıyor. Saddam, dünyanın dikkatini çekmek, ambargonun de- vamını sonsuza kadar boynu bükük kabul etmeyeceğini ilan etmek için birliklerini Kuveyt sınırına kaydırmış ola- bilir. Ayrıca içeride de ambargonun ezdiği halkına bir şey- ler göstermek zorunda. Batı'ya meydan okumak, halkın çevresinde kenetlenmesine yol açacağı gibi, dikkatlerin de bir süre dışarıya çevrilmesini sağlayabilir. Irak diktatörü, BM Güvenlik Konseyi'ne şu mesajı ver- mek istiyor olabilir: "Ben BM kararlarına uyuyorum. Ama bir yararı olmuyor. Ambargonun devamı bir nokta- dan sonra geri tepebilir. Benim hala Körfez'de büyük bir bunalım yaratacak askeri gücüm var Bu bunalımın so- rumlusu da artık ben değil, siz olursunuz." Nitekim bunalımın, BM Silahları İzleme Komitesi Baş- kanı Rolf Ekeus'un bugün Güvenlik Konseyi'ne Irak hakkında rapor vermeye hazırlandığı bir sırada patlak vermesı ilginçtir. Saddam, Güvenlik Konseyi üyeleri arasındaki görüş ayrılığını da derinleştirmeyi düşünüyor olabilir. Bilindiği gibi Konsey'in 5 daimi üyesinden Fransa, Rusya ve Çin, Irak'a ambargonun kaldırılmasından yana. ABD ile in- giltere ise buna karşı çıkıyor. Rusya, Fransa ve Çin, bu- nalımın, ABD ile Ingıltere'nin sert tutumu yüzünden pat- lak verdiğinı, Saddam'ın dışlerını göstermeye zor- landığını düşunebılirler. En azından Irak lideri boyie dü- şünmelerini temenni eder. • • • Saddam Hüseyin, BM Güvenlik Konseyi'nin kitle imha silahlarının (nükleer, kımyasal ve biyolojik) yok edilme- sine ilişkin 687 sayılı kararına uydu mu? Önemli ölçüde uyduğunu BM kaynakları da kabul edi- yor. Ancak Bağdat, Kuveyt'in sınırlarını tanıdığını ve bu sı- nırların değıştırilemeyeceğinı açıkça ıfade etmedi. ABD ile Ingiltere bu nokta üzerinde duruyorlar. Ne var kı Güvenlik Konseyi'nin 687 sayılı kararı, am- bargonun kalkması için sadece Irak'ın kitle imha silah- larının yok edılmesinı şart koşuyor. Irak'ın Kuveyt'in sınırlarını tanıması ile ambargo arasında bir bağlantı kurmuyor. Irak da bu karara dayanarak Kuveyt'in sınırlarının de- ğişmezliğı konusunda doyurucu bir açıklama yapmıyor. • • • Saddam'ın Kuveyt'e gireceği sanılmıyor. Ancak Irak diktatörü, bunalımı tırmandırarak sesinı daha fazla du- yurmak için ikı üike arasındaki askerden arındırılmış bölgeye girebilir. Bu takdirde ABD'nin nasıl bir karşılık vereceği bilinmi- yor. Amerika Irak'a karşı yeni bir ortak harekât düzen- lerse, Türkiye'nin Irak'a karşı ambargonun en azından hafifletilmesi çabaları ve boru hattının boşaltılması pro- jesi suya düşecektir Aslında bunlar şimdiden suya düş- müş sayılabilir. • • • Bu noktada bir konuya değinmeden edemeyeceğiz. ABD ve ingiltere, Bosnalı Sırplara "silah ambargo- su"(\) uygulayan Sırbıstan'a karşı yaptınmların hafifletil- mesini hemen kabul etti. Oysa bizzat Amerikan basınında çıkan haberlerde, Sı- rbistan'ın ambargosu konusunda ciddi kuşkular bulun- duğu, Sırbistan-Bosna sınırmı denetlemek için 200'e yakın BM gozlemcisme gerek olduğu, Slobodan Milo- sevlç'in ise ancak 60-70 dolayında gözlemciye izin ver- diği bildiriliyordu. Ama "savaş suçlusu" Milosevıç'le uzlaşmak ve Müs- lümanları satarak Bosna bunalımını bir an önce sona erdirmek, Batı'nın işine geliyordu. Güvenlik Konseyi ka- rarlarına büyük ölçüde uyduğu BM tarafından da kabul edilen Irak'a karşı yaptırımları hafıfletmek ise ABD ile ingiltere'nin işine gefmiyor. Buna çifte standart denmez de ne denir? THE SUNmynMES'lNİDDİASI: Generalleri Saddam'ızorladı Irak Halk Ordusu önceki gün Sovyet yapunı AK-47 tüfekleriyle Bağdat'ta yürüjüş düzenledi. LONDR4 (AA) - Irak Dev- let Başkanı Saddam Hüseyin'- in, Kuveyt'e yönelik bir hare- kat konusunda "generallerinin etkisi altında kaldığı" öneri sü- rüldü. İngjl- tere'de — ^ — ^ — — yayımlanan Sunday Ti- mes gazetesi Iraklı kay- naklara da- yanarak \er- diği haberin- de. Sad- dam'ın Ku- veyt'e yöne- lik bir hare- kata girmeye "çok niyetli obnadığını". ancak gene- -~—•~^-^— rallennın etkisi altında kaldığını yazdı. Haberde. Kuveyt'in 1990*- da olduğu gibi. yeniden işgal edilmesi konusunun Saddam Hüseyin'in iki hafta önce Irak ordusunun önde gelen gene- ralleri ile yaptığı toplantıda ele alandığını bildirildi. Sunday Times'in haberinde, Irak ordusundaki subavlann Saddam Hüseyin'i. Irak'a uy- gulanan uluslararası yapünm- lann kaldınlmasını sağlamak Sunday Times'in haberinde, Irak ordusundaki subayların Saddam Hüseyin'i, Irak'a uygulanan uluslararası yaptınm- ların kaldınlmasını sağlamak için ülke içinde ve dışında 'güç gösterisi yapmaya' ikna ettikleri ileri sürüldü. için ülke içinde ve dışında "güç gösterisi yapmaya" ikna ettik- leri de ilen sürüldü. Bu arada, Irak'ın Tahran Maslahatgü- zan Faiz Naci El Sadun, "Pa- zartesiye (bu- — — — — gün) kadar BM ambar- goları hafıfle- tilmediği tak- dirde, ülkesi- nin çok önemli karar- lar açıklaya- cağını" söy- ledi. El Sadun, İranlı gazete- ciler için dü- zenlediği basm top- ^"^^^^•^•^ lantısında, "çok önemli karariann" neler olduğu konusunda bilgi ver- medi. Sadun. "Irak'ın BM ka- rarlarına uymakta gösterdîği iyi niyete karşın, 3 yıldan beri telafi edilemeyecek zararlara uğradtğım" söylemekle yetin- di. Irak ordusunun Kuveyt sı- nınndaki harekatı ile ilgili bir soruya da Sadun, "Bağmısız bir ülke kendi suurları içindeki hareketleri için kimseye besap vermek zorunda değildir" kar- şılığını verdi.