Katalog

SAYFA CUMHURIYET 2 19 OCAK1994- ÇARŞAMBA Karakışın keyfî beyaz karda çıkarılırNADİR PAKSOY W 7% mevsiminin bizde m^r çağnştırdığı duygular. # C tek bir sözcükte anlam ğ % bulur: 'Kara!.." Beyaz - A . . ^ L . kışın'kara'sözcüğüyle İ ^ H H ^ H özdeşleştırilmeşini çoğumuz yerinde buluruz. hiç yadı- rgamayız. Kışın 'kara' olduğu saptamasında haksız sayılmayız. Kış gelince ulaşım aksar, yakıt ve ısınma sorunu başgöstenr. hastalı- klar artar, masraflar çoğalır. Kısa- cası kış bizler için tatsızlık eş an- lamlıdır. Yerkürenin bir başka yöresinde. kuzeyin doğa \e dınginlik ülkesi Norveç'te kışın anlamı 'kara' değil 'beyaz keyif tir. Cstelik kış. Norveç- li için yılda birkaç ay ansızın bastı- ran davetsiz bir konuk değildir. Norveç'te kış ve kar. yaşafnın önemli bırparçasıdır. Norveçli, yılın büyük bölümünde kışla. karla ko- yun koyuna yaşar. Kar. Norveçli'nin yaşamını ak- satmaz. keyfıni kaçırmaz. Tam ter- sine. kasım ayı takvimlerden yüzü- nü gösterdiğinde. kar dört gözle beklenır olur. Örneğin. kann diz boyunu geçtiği günlerde bile. başkent Öslo'nun her- hangi bir belediyc otobüsü ya da Dünyanın çoğu yerinde cocuklar, açık bir alan ile bir top kaptılar mı futbola sıtanır. Kale direklerinin yerini taşlar alır. Ama. Kuzey soğuğunda. karla kaplı alanlarda çocuklann en büyük eğlencesi birer lastik çizmeyi di- rek yerine dikip, buz bokeyi oynamaktır, hem de kıran kırana... Norveç'in çoğu sporda başanlı olmasının tcmclinde, sporun çocukluktan başlaması yatı>or olmalı. Bizlerin çocuklarımızı sokağa çıkarmaktan korktuğumuz buz gibi kış günlerinde. Oslolu minikler. hem de öyle pek saruup sarmalanmaksızııı, kendilerini dısarda oynarken buluriar. metro durağına taşıtın gelmesı. asılı duran tarifede belirtilen zamandan en fazla birkaç dakika saşar. Dışanda neredeyse efcsı 20'leri se- lamlayan termometre. tüm kapalı mekanlarda artı 20 derecevle dans eder. Oturma, çahşma ortamlannda ceketle dolaşmak. kişiyi terletmeye yeter de artar... Kış. hafta sonlan Norveçli için spor. eğlence ve mutlu- luk kaynağıdır. Başkent Oslo'nun ıçinde onlarca göl vardır. Kentın be- lediye sınırian içinde yer alan bu göllerin kıyılannda tek bir yapıya bile rastlanmaz. Göller 'bıreyin' de- ğil toplumun malıdır! Donmuş göl- ler paten yapan. buz hokevi oyna- yan. kayak, kızak kavan. hiçbir şey yapamasalar bile sevgilisiyle, eşiyle. köpeğiyle yüriiyüşe çıkan insanlarla tam bir 'şenlik' yerine döner. Buz gıbı soğuğa rağmen, bebelerini ara- basına ko> up buzlar üzennde gezin- tiye çıkaran çiftlere rastlamak çok doğaldır. Böylece Noneçli'nin kar- la kışta tanışması çok erken yaşlar- da gerçekleşir. Bızde ulaşılmasının mümkün olmadığı kışetkınleri Nor- veçli için hava-su kadar doğaldır. Nasıl olmasın ki. Oslo'da aöl ve or- man kentin içınden başlar. Kayak için dağlara vurmaya. paten için bir metro yolculuğu sizi beyaz güzellik- lere ulaştınr. Işte bu yüzdendir ki kışın adı Norveç"te 'kara' değıl, 'be- vaz keviftir'.. Balık beslemek tansiyonu düşürüyor İSTANBUL (LBA) - Evlerde bes- lenen hayvanlann fıziksel ve psiko- lojik sorunlan bulunan insanlar üzerinde "olumlu etki" yaptığı belir- lendı. Son birkaç yıl içinde 49 ülke- de, 8 bin cıvanndaki geri zekalı in- san üzerinde yapılan 250 hayvan te- rapisınin "iyileşme noktasma" gel- diği ıfade edildı. Evde banndınlan havvanlann in- san sağlığı üzerinde olumlu etkıler yaptığı öğrenıldi. Yapılan araştır- malar. > üzlerce "otistik" çocuk üze- rinde uygulanan yunus tedavisinin iletişim sorunlannı azalttığı, derin depresyona girmiş vakalarda. kö- pekli tedavinin de kısa zamanda iyi- leşmeye neden olduğunu ortaya çıkardı. Evde yetiştirilen hayvanlar üze- rinde yapılan bir başka araştırmada ise, balık beslemenin stresi azalttığı belirlendi. Uzmanlar. insanlann ba- lık seyrederken ve onlarla konuşur- ken stres derecelerinin düştüğünü açıklarken. balık yetiştirmenin yük- sek tansiyonu olanlar için de "bire- bir ilaç" olduğunu ifade ettiler. Ak- varyumun karşısında yanm saat ka- lan bir insanın kan dolaşımının nor- male döndüğü ve tansiyonunun dengelendiği kaydedildi. Pisi ve dil balıklanna araştırma TRABZON (AA) - Karadeniz"- deki pisi ve dilbalıklannın üretimini arttırmak için araştırma yapıldığı bildınldı. Trabzon Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü (TSÜAE) Müdürü Yılmaz Bekiroğlu yaptığı açıklama- da. su ürünlerinin üretimini arttı- rmak \e kaynaklannın rasyonel bir şekilde kullanılması amacıyla çeşıtli araştırmalar yaptıklannı söyledi. Karadeniz'dekı dip yassı balıklar içerisinde yer alan. ancak fazla önemsenmeyen pisi ve dilbalı- klannın geleceği konusunda baş- lattıklan araştırmanın I995 yılında tamamlanacağını kaydeden Beki- roğlu "Pisi ve dilbalıklanıun popü- lasvon yapısı araştınlarak dişi birey- lerin üreme yaşlan, boy ve ağuiık parametleri ile üreme zamanları sap- tanmay a çalışılaeaktır" dedi. Bekiroğlu, pisi ve dilbahklan için başlatılan araştırma sonuçlandığı- nda. Tanm ve Köyışlen Bakanlığı'- nca her yıl yayımlanan genelgelerde yer alan av yasağı ile ilgili düzenle- melere ışık tutulmuş olacağını söz- lerine ekledi. 1994'te hanımlar modaya değil, moda hanımlara uyacak Anarşist ruhlara ozgurluk Haber Merkezi- Moda. kıyısından köşesinden. cebimizin elverdiğince hepimızin yaşamına giriyor. Caddelere şöy le bir bakın. eteklergenelliklekısa. Botlardize kadar ve başlarda örgü şapkalar... En aandan 25 yaşın altındaki kesimde anarşik, biraz da dağınıkça birgörüntüegemen. Kahplar kınlıvor Bu rahatlığı yaşayan yalnızca gençlerdedeğil. Moda uzunca bir süredir, insanlan kalıplara sokmak yerine, hareket rahatlığı tanıyabilecek birgiyim peşinde koşuyor. Koyu, karanlık. gri renklerden oluşan uzun etekli üniforma gibi kılıklarla geçirilen kışlardan sonra. kısa etek boylan. hafıfliğin simgesi olarak ortaya çıktı. Sonra etek boylan yine uzadı. bu kez de "oh be sıkı giysilerden ' kurtuldum"demenin rahatlığı " vardı. Şimdi etekler yine kısa ve öyle görünüyor ki. biz yine rahathyoruz. At üstüne bir şeyler Artık "üstüneşöylebiratıver" gıyiminı denıyoruz. Geçen vaz aldığınızçiçekli bluzunuzun üstüne fazlaca pahalı olmavan bir örme kazak. altına kısa biretek giyinveaskerpostalıgibi botlannızı avağınıza geçirin \e kendinizin dışan atın. Ya da üzerinizde sanki babanızdan ödünçalmışsınız gibi duran, sağını solunu düzeltmenızegerck kalmayan. bol bir kazak. altına tayt ve uzun çizmeler giyin. Saçlannızla da öyle uzun boylu uğraşmayın. Başınızada yün bi beregeçirdikten sonra. yürüvü çıkmamak için hiçbir neden yok. Haydi gidelim parka! Derin bırdesolukalın.Çünkü belki de ilk kez. orta halli mağazalann vitrinlerinde ve pek çok kimsenin üstünde gördüğünüz giysi, modacılann bu bahariçin haarladıklan kreasyonlardan farksız. odacılann bahariçin hazırladığı kıyafetler, içimizdeki biraz dağınık, biraz asi ruhu harekete geçirmeyi hedefliyor. Yedi yıl önce tavşanlar üzerinde denenmiş, ardından da ABD'ye gönderilmişti Aadüvelek arük öldürmeyecek, iyileştirecek İZMİR (ANKA) - Öteden beri. halkın. sağlığını hıçe sayıp sinüzit ve sanlık hastalığı tedavisinde kul- landığı öldürücü etkiye sahip "acıdü- velek" bıtkisı tıbbın hizmetine gir- me>e hazırlanı^or. Âcıdüvclek üzerinde bugüne dek çcşitlı ünıvcrsitelerde tıp doktorlan- nca vapılan araştırma vedenevlerin, bu bıtkinın varannın ınsan üzennde- ki zaranndan daha az olduğunu or- taş a ko> masına karşın. yine de sinü- zit tedavısınde etkıli olabileceğini göstcrıyor. İzmir'de 7 vıl önce acıdü- velckin etkisinı tavşanlar üzennde dene\en dönemın Eşrefpaşa Beledi- vo H'astanesi Başhekimi ve Dokuz E\lül Lnıversitesi Kulak Burun Bo- ğa? Klıniğı öğrctım görcvlilennden Prol. Dr. Mustafa PaTandöken, o dö- nemde. günümüze göre geri düzeyde kalan teknolojik araçlarla yapılan araştırmanın sonuçlannı. araş- tırmalara ışık tutması açısından ABD'ye gönderiyor. Bu arada Ankara Numune Has- tanesi'nde geçtığimiz yıllarda yine acıdüvelekin sinüzit tedavisinde ne ölçüde kullanılabileceğjnin bir grup doktor tarafından araştınldığı ve bu bitkinin suyunun içerdiği toksit maddenin burun mukozasını "yeni- lenme>ecek biçimde" tahrip ettiği. buna karşın ıfrazatı da boşaltmada etkili olduğunun eörüldüeü bildiril- di. Doku kaybına yol açıyor Acıdüvelekle ilgılı ilk çalışmavı Eskişehir'de Prof.Dr. Emre Cingi'- nin. hasta bulgulannı röntgen fılmi üzerinde değerlendirerek yaptığı. • Acıdüvelek üzerinde bugüne dek çeşitli üniversitelerde tıp doktorlannca yapılan araştırma ve deneylerin, bu bitkinin yarannm insan üzerindeki za- ranndan daha az olduğunu ortaya koymasına karşın, yine de sinüzit tedavisinde etkili olabileceğini gösteriyor. acıdüvelekin tedavı edici bır özelliği- ne rasllamadığı kaydedildi. Bu bitki ile ilgili en son çalışmavı yapan ve acıdüvelek suvunu tavşan- lar üzcndedeneven Prof.Dr. Musta- fa Palandöken. şunlan söyledi: "Acıdüvelekin snısını yiizde 10-90 oranlarında sulandırarak tavşanların burunlarına şırınga ettik. 1 saat ila 8 giin siireyle ta>şanlardaki etkisini in- celedik. Her dört konsatrasyonun da 6 saatten itibaren nekrozda doku kaybına neden olduğu görüldü. Öyle ki bu kayıp. kanşımm gücüne göre kemiğe kadar ulaşabiliyordu. Doku- da yeniden düzelme olması ve yeni mukoza döşenmesi ise gerçekleşme- di. Ayrıca bu karışım, iltihaplı do- ku} u da tahrip etmesinin yanında buna bağlı ıfrazatı da boşalrtığı için hastada biraz rahatlamaya yol açı- yor. Ancak acıdüvelekin suyunun ver- diği zarar, yararından daha çok oldu- ğu için kesinlikle insanlar tarafından kullanılmamalı." Palandöken. acıdüveleki dün- >anın tanımadığını \e Pans'te bır tıp kongresinde konuyu gündeme getir- diğinde oldukça hayretle karşı- landığını ifade etti. Bolca kay- natılmış suva acıdüvelekin suyun- dan bırıkıdamlanın. konsatrasyonu ile hastava "kortizon iğne"nin de ko- ruyucu olarak yanında bulunması koşuluvla venlebileceğinı ve hastada belli bir rahatlama yaratabıleceğini savunan Prof.Dr. Palandöken. vaptığı araştırma sonuçlannı ise Kaliforniva Üniversitesi'nde kimya dalında doktorasını yapan oğluna göndereceğini de bıldirdı. Palandö- ken. "Sanıyorum, elektronik tıp aygı- tlarının son derece geliştiği bu üniver- sitede kimyasal incelemeler sonucu acıdüvelek tıbbın hizmetine girebilir. Ben bu bitkinin kesinlikle reddedile- ceği inancında değilim" dıve konuş- tu. Ciltkurumalanna karşımuz KAHİRE (AA) - Tıp alanındakı ılerlemelerc ve dallannda u/man doktorlar ile modern teknolojivle donatılmış hastanelenn artışına rağmen. Mısırda son yıllarda bitkı tedavısine büvük bır rağbet bulun- duğu görülüyor. Bıtki tedavısine voğun ılgı daha çok taşrada ve eğıtım düzeyı düşük kışıler arasında gorülürken. eğıtım düzevıyüksekyurttaşlannda. tıbbı tedavılerde sonuç alamadıklan za- man bu tedavi vönetımine ba^\ur- dukları dıkkat çekiyor. Her gün binlerce Mısırlı. ülkenın 'Lokman Hekim'ı olarak tanınan Şeyh Harraz'ın "eski Kahire' sem- tinde bulunan mıunenehanesinın kapibinı aşındınyor. Şeyh Harraz. hastalannı muaye- ne eltıkıen sonra. kendilerine bitki- lerden oluşan bir rcçete \aziyor ve yine kendisine ait 'bitki eczanesine' gönderiyor. Şeyh Harraz'la bırlıkte bitkiyle tedavi vöntemını benımsevenler. bu tedavinin. her hastalığa olmasa da birçoğuna iyi geldiğıni söylüyor ve eskı Mısırlılann bu yöntemle te- davi gördüklerini anımsatıyorlar. Bu tedavinin özellikle şeker. mıde \e cılt hastalıklannda işe ya- radığını belırten aynı çevreler, sav- larına kanıt olarak. bazı şirketlerin. sarmısak. çörekotu gıbı bitkilerden ilaç üretıiklerinı ifade edıyorlar. Mısır'da tedavilerde İcullanılan bıtkılerin büyük birbölümü. başka ülkelerden. özellıkJe Sudan'dan it- hal edilıvor. Bu arada. İskenderiye Üniversi- tesi'nde bir öğretim üyesinin yaptığı aruştırmada. cilt kuruma- lanna karşı muzun, saç dökülmesi- ne karşı soğan. sarmısak ve susam yağının. kepeğe karşı da mısır yağının ıyi geldiği belirlendi. Araştırmada, söz konusu mey\e bitkilerden hazırlanarak cilde sürü- len kanşımlarla tedavıde olumlu sonuçlar alındığı kaydedildi. Ayrılon anne babalar dlkkatf Cocuklar, muüaka gerçeği bitneli .. KONYA (AA) - Konya Selçuk Cniversitesi Tıp Fakültesı öğretim görevlisi psıkıyatnst Dr. Nazmiye Kava. boşanan anne-babalann ço- cuklarına bırbırlennı kötüleme- lerinin yanlış bır davranış olduğu- nu. bu davranışın çocuklann ruh- sal dengesını olumsuzyöndeetkıle- diğini söyledi. Dr. Nazmiye Kaya. yaptığı jçı- klamada. çocukların. ayn da olsa bır anne vebabası olduğunu bılme- sinın ruhsal sağlıklan açısından bü- y ük önem laşıdığını belırterek. "Ço- cuk. yaşamı boyunca anne >e ba- basının \ arlığını hissederek büy üme- lidir" dedi. Anne ve babanın. boşanma ne- dcnlennı çocuklara yumuşak bır dıle aktarmalan gerektığini \urgu- Idyan.psıkıyatn^t Dr Kaya şunlan söy ledi: "Boşanma olayı sırasında çocuk bazı şey leri algılay acak yaşta ise ka- fasında birçok soru işareti belirecek. Belki de çocuk, bu boşanma olayı- nda kendini sorumlu tutacaktır. Anne babanın ayrılması çocuklarda mutlaka şok etkisi yapacaktır. Bu şoku hafifletme göre\'\ de anne \e ba- baya düşmektedir. Ayrılığın nedeni şiddetli geçimsizlik olsa bile. çocu- ğun her iki tarafı da aynı ölçüde se>- mesi sağlanmalı. boşanma olayında kendisinin hiç suçu olmadığı söylen- melidir. Aksi takdirde çocuk, kendi dünyasında sorunlarla boğuşmaya başlar." Çocuk ayrıhğı bilmeli Psıkıyatnst Dr. Kaya. boşanma olayı sırasında bazı olaylan algıla- yamayacak kadar küçük yaşta olan çocuklara. anne ve babası hakkında yanlış bılgıler ak- tanldığını da ifade ederek. "Büyüd- yüdüğü zaman anne ve babanın bo- şandığı saklanarak, çocuğa söylen- memektedir. olay çocuğa ya çarpıtı- larak söyienmekte. ya da uydunık bir ölüm olayı ile aktarılmaktadır. Bu oldukça yanlış bir davranışttf. Çocuk er ya da geç bunu başkalan- ndan zaten öğrenecektir. Büyük bir hayal kırıklığma uğrayan çocuk, belki de anne \eya babasının yalancı olduğunu düşünerek onlardan nefret edecek >e daha da önemlisi hayata ve insanlara güvenini yifirecektir. Cocuklar. mutlaka gerçeği bilmeli- dir." Göreme araç trafîğine kapatılıyor NEVŞEHİR (Cumhuriyet) - Nevşehir'in en önemli doğal güzel- liklerinden olan peribacalan ve on- lann ıçensine oyulu dını merkezle- rin bulunduğu Göreme Açıkhava Müzesi'nın Ortahisar yol bağlantısı ile Zelve örcnycrının her türiü araç trafîğine kapatılacağı bıldirildi. Nevşehir Kültür Müdürlüğü yet- kilileri. peribacalannın ses tıtreşım- lennden etkilenımını önlemek ve yoğun araç trafiğıni kültürel yapı- lann bulunmadığı alana yönlendir- mek amacıyla bu yılki tunzm sezo- nundan iıibaren geçerlı olacak bu yönlü çalışmalarda, Göreme Açı- khava Müzesi'ne Ürgüp ilçesine bağlı Ortahisar kasabası yönünden gıriş yapacak her türlü araçlann. Göreme Açıkhava Müzesi yakını- ndaki ana yolu izleyerek trafiğe çı- kmalannın yasaklanacağını. Göre- mc Açıkhava Müzesi yakınlannda oluşturulacak otoparkta araçlann tutulacaaını söy lediler. İlgililer Zelve örenyerindeki peri- bacalannın yok olmasını önlemek için. gezi amacıyla araçlanyia gele- cek yerli veyabancı turistleriçin Pa- şabağ mevkıinde yaklaşık 50 bin metrekareük bıralanın otopark. tu- nstik satış reyonlan olarak tanzim edileceğini ve bu yöndeki kamu- laştırma çalışmalannın tamam- landığını söylediler. İlgililer. bu yönde Kültür Bakanhğı'nda hazı- rlanan projenin ihale aşamasına ge- tinldiğıni belirterek. çalışmalann bu yıl içerisinde tamamlanacağını bıldirdiler.