Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 19EYLÜLİ993PAZAR EldekikayıtlaragöreilkmücevheratM.O. 5000'de Mısır kraliçesi tarafmdan takılmıştı . Gizernli serüvenlerinkaynağı: Değafi taşlarHaber Merkezi- Çoğumuzun vıt- rınlerden bakmakla yetındiği, krali- çelerin boy unlannı. bıleklerini süsle- \cn. göz alıcı değerlı taşlar, ınsanoğ- .u ıçın gizemlı bir anlam taşımıştır. Oysa. bu taşlann oluşum tarihı gö- zonane aiındığında. insanlığın de- ğerlı taşlarla ne kadar kısa bif za- man dılımini paylaştığı görülür. Eldekı kayıtlara göre ilk mu- cevhcrat M.Ö. 5000'de bır Mısır kraliçesi tarafından takılmıştı. Ta- bii. kralıçenın turkuaz bıleziği süs ıçın mı yoksa kötü ruhlan kovmak ıçın mı taktığını kestirmek çok ko- lay değil. Değerli taşlar. günümüz r o manlannda da gizemli serüvenlere kaynaklık eden avuç ıçıne sığabılen hır taş. gizemli cinayetlere. savaşlara nedcn olur. Değerli taşlar: güzelliği. ender bulunurluğu ve dayanıklılığına de- ğer biçilen madenlerolarak tanımla- nabılır. Güzellik, örneğin kan kırmızısı yakutta. yemyeşil zümrütte. renktir. Bazı taşlann şeffafhğı. kımilerinin optık becenlen (opaldeki renk oyunlan) onlan çekıci kılar Değerli taşlar uzmanı Ernest H. Rutland'a göre. renk. değerli bır ta- şın en önemli ve en özgün niteliğidir. Dayanıklıhk ya da sağlamhk. de- ğerlı taşlann dığer bır ayırt edia özellığıdır. 1822"de maden mühen- dısı Friedrich Mohs tarafından geliş- urılen "karşılaştırtnalı sertlik ölçe- ği" yardımıyla taşın scrtlığı ölçulür B.azıtaşlafın şeffaflığı, kimilerinin optik becerileri (opaldeki renk oyunlan) onlan çekici kılar.Değerli taşlar uzmanı Ernest H. Rutland'a göre, renk, değerli bir taşın en önemli ve enözgün niteliğidir. Son olarak, ender bulunurluk de- ğerli bir taşın en önemli özelliğıdir. Değerli taşlar yeryüzünde düzensız bir dağılım gösterir. Rusya. Güney Afrika ve Avustralya'da büyük el- mas yataklan bulunurken. Kolom- biya, Brezilya, Zimbabve önemli zümrüt pazarlandır Yakut ve safir Sn Lanka veTayland'da bulunur. Kesılıp ışlenınce. paha bıçılmez elmaslara. yakutlara. zumrüllere dönüşen bu taşlar. oluşumlannı yerkürenın çckıç darbelenne borç- İudur: Yer kabuğundakı çe>kli ha- rekeıler. bırt yıllar içinde. enyik hal- dekı maddenin yukanya çıkmasına neden olur. Bu sıcak-beyaz kütle- nin. vukandakı daha soğuk tortul kayalann ağırlığı altında durdurul- duğu anda buharlaşma görülür. Kaynayan sü, mmeraller ve asıt ıçe- ren bu buhar. kendisını çevreleyen kayalann arasındaki çatlaklara sızar. Hava ve soğuk tortul kayalann etkisıyle yoğunlaşır ve farklı hızlarla katılaşır. Farklı madenler.. kendıle- nnı sayısız knstal oluşum şeklınde göstenr. Yavaş yavaş soğuyanlar iri kristaller oluştunırken. hız'la katıla- şanlar mikroskobik boyutlarda kalır. Bu kristal madenler. kendilerini saran kayalardan daha dayanıklıdır ve dış etkenlerle kayalann dağılması sonucunda serbest kalırlar. Yağ- murda yıkanır, nehirlerle denize sü- rüklenirler. Sürtünmenin etkisiyle yüzeylenndeki pürüzler kaybolur. Ycryüzündeki iki bin maden arasında on altısı değerli taşlar ola- rak önemlidir. Süreklı bır knstalleşme. aşınma. bozulmanın yaşandığı doğa. insan- da değışık duygular uyandıran sayısız bıçım yaratır. Narin birçıçek yaprağının geçıcılığındeki güzellik başka bir tat verır, kristalın kusur- suzca düzenlenmış evreni başka bir lat. Değerli kristal taşlann oluşu- mundakı şans öğesı. güzellıklen ka- dar büy uleyıcı bıiınmezliklerle dolu- dur ınsan için. Universal • stüdyolan genişliyor ORLANDO(AA)-".. Flonda'dakı Universal stüdyolan. milyarlarca dolarlıkbırproje kapsamında genışleme karan aldı Universalstüdyolannın yetkililerinin açıkldmalanna göre. yenı proje 5 otel.'büyük bır park ve golf sahalannı kapsıyor. Proje kapsamındakı de\ park. yönetmen Steven Spielberg'ın yarattığı Juraşsic Park'ı da (Dınozorlar Parkı) ıçerecek. Buamaçla. stüdyo bünyesindeki nievcut 80 hektarlık parka 240 hektariık bır alan daha eklenecck. Boy lece toplam 320 hektarlık bir park alanı turistlerin vc filmyapımcılannın kuHanımına açılacak Genışletmeprojelerinın 1995 yılında tamamlanması bekleniyor. Aynca. proje kapsamında gece eğlencelen içın bır kompleks. bır konferans merkezi. bır tenıs kompleksi. 300 ayn bınmden oluşan bir dinlenme tesısı ve 18 bın oto kapasıteli bır otomobıl parkı da yer alıyor Tesısler bir su yolu sıstemiyle birbirine bağlanarak, konuklar komplekslere ve otellere küçuk teknelerle ulaştınlacak Çağdaş kadına eski yıllardan bir hava BuLolita, başka LoKta NECLA SEYHUN LOLtTA LEMPİCKA , usta kesimli modelleri ile bihük ilgi görihor. Lolita Lempicka!.. İlk kez on yıl öncc defıle ıçın gelen dav etıy cler arasında görmüştüm adını: Lolita Lempicka!.. İlk kez. Kısa zamanda moda düny asında kendisıne sağlam bir yer y apacağını btlemezdım elbetıe Herdefileönce- M. yenı yenı ısimler görülür davetı- yelcr arasında Pans. modadünyasının Kabc'si. İçinde moda ateşı yanan herkes bır gün orada bır ısım olmay ı düşler Bunun yolu da dcfılclerde model- lerinı göslermek. basının.müştenle- rin ılgısını çekmektır. Ucuzbırvoldeğıldırbu. Kıyafet- lere. mankenlere. organızasyona. defılelere av uç dolusu para akıtmak gerekır. Dcli gıbi modacı olmayı amaçla- yanlar. buparayıneyaparederbu- İur. Ama iş bununla bitmez ki. • Her şeyden önce, o ilk defilede ge- lenlen (çok knnse de adı sanı bılın- meyen bırmodacının gösterisme zahmeıedip gelmez) pı^man etme- mek. ılgıyi çeTcmek gerekır. Aksı halde o defıle ilk ve son olarak kalmaya mahkumdur İlk defile olumlu dıy elım. ıkincı. üçüncü. dörduncü defilede de bellı bır zevk v e onjınalite dozunu tuttur- mak. isme dikkatı çekmek gerekır. Ancak ondan sonra öteki dev modacılar arasında ezilmemek ıçın. bitmez tükenmez çetın bir savaşa katılma hakkı doğar. Moda büyük bir sabnn yanında bir yetenek. bir şans ve bır destek üçlüsüdür. Bunu yakaladı Lempicka. Bir bü- yük ustalıkla. Daha ilk gunünden. ısmi ünlü moda yazarlannın kalem- lerine takıldı. Övgü ıle sözettıler ondan Modellerine kattıgı "kadın ca" bir hav a ile. kadınca bir şeylerle kazanmıştı bunu Bırdantel yaka. şık bırdemode dekolte. fırfırlı bır etek, mükemmel kesımlı bırceket. ustaca, romantik bir şeyler... Çağdaş bır kadına 'eski yıllardan bir hava... Lolita Lem- pıcka'nın "İştehayalimdeki kadın" dedıği çizgı. Lolita. bugün moda dünyasında paçayı kurtardı hanidır. On yıl geçti aradan. Başanlı bir on yıl. Artık yeri sağlam. Bır zamanlar annesinin dizınin dı- binde oturan. ilk dıkış v c moda zev - kinı ondan alan küçük kızın. bugün tuzu kuru. Paris'te luzu kuru olmak ne demek?.. Bugün modacının 1988'delanse eıtığı bır başka genç çızgıde Lolita Bisl^aşan ile sürüyor. Çok ıyı satı- yormallan. < japonlaronuçabucak keşfetti. Altınyumurtlaydn lavuğuseçmekte üstlerineyok. Kıyafetlerini Ja- ponya'da 80 butıkte satmak üzere hemen biranlaşma sundularona. \ Llolita Lempicka ıvır zıvır küçük, kadınca detaylarla süslediği o usta kesimli, rahat modelleri ile devam ediyor 1993-94 kışına. Y alnızca Lolita Lempicka satacak 3 büyük özel mağaza dacabası. Lolita Lempicka ıvır zıvır küçük. kadınca detaylarla süslediği o usta kesimli. rahat modelleri ıle devam ediyor 1993-94kışına. Bolboluzun eteklere yer venyor koleksıyonun- da. Dantellerkullanıyor. Ucu saçaklı kocaman şallarla. uzun eşarplarla tamamlıyormodellenni. Sonbahar renklerinı temel alıyor. Mankenlennin saçlanm kurde- lelerle örüyor. Ah Lohta. ah!.. "Kadınca bir şeyler...*\evet. Ama kalıtesı başka. havası başka. Bu Lolita. başka Lolita!.. Lempicka'nın çoğu kıyafetini ucu saçaklı, kocaman şallar, eşarplar tamamlıvor bu kış. Danimarka'daki halk okulugeleneği şimdi Avrupa Film Okulu'yla dışanya açıldı Danimarka Avrupa sinemasına ağırlığını koyuyor FERRUH \1LMAZ EBELTOFT - Bu yüzyıhn başla- rında fılm dünyasının önde gelen ül- kelennden bin olan Danimarka. son yıllarda ödül üzerine ödül kaza- nan.'l> Fatih PeUe", "Babette'nin Şö- leni" ve "Avrupa" gıbı fılmlerle yenı- den isim yapmaya. sinema dünyası- na Billie August gibı hatın say ılır y ö- netmenler yetiştirmeye başladı. Son yıllardakı başanlardan esin- lenen Danimarkalılar. sinema dün- yasına daha kalıcı bir katkıda bu- lunmak içın kollan sıvadılar ve şırin bır kasaba olan Ebeltoft'ta dünyada eşi bulunmayan yeni bir okul kur- dular: Avrupa Fılm Okulu ya da İngılızce adıyla European Film Col- lege. Adı Avrupa Film Okulu olması- na rağmen yenı kurulan okul. sade- ce Danimarka'da bulunan halk okullan lüründen çok özel bir okul Danımarka'daki halk okullan. Danimarka külturünun \e Dani- marka demokrasısının ayrılmaz bir parçasinı oluşturuyor. Geçen yüzyı- lınbaşlannda Danimarka fikır dün- yasının babası din adamı Grundvig tarafından kurulan bu okullann he- defı. hıçbir eğitımden geçmemiş köylülen eğitmekti Bu nedenle. dort \eya sekız aylık devrelerden oluşan \e genellıklc yatılı olan bu okullarda bcllı bır konudd değıl. ge- nel olarak her konuda genel bir eğı- tim verilıyordu Bu okullann en önemli özellığı. okula devam edebıl- mek ıçın hıçbir koşul aranmaması. sınav ve not sisteminın olmaması, okuldakı butün işlerin elbırliğıyle yapılması. okul ıçı kararlann öğret- men-öğrencı ayınmı olmaksızın herkes tarafından demokratık bır şekilde alınmaî>aydı Danımarka'dakı halk okullan. aynı gelenekleri bugün de devam et- ünyorlar. Danimarka'da şu anda yüzlerce halk okulu bulunuyor ve bu okullarda spordan muzığe. re- simden elışlenne kadar her konuda eğıtım almak mümkiın Tek fark, öğrencılenn artık köylülerden oluş- maması. Danımarka'da halk okulu çarkından geçmemiş kişi bulmak zor. Ancak giderek özel konularda yoğunlaşan okullar dışındd genel eğıtım \cren halk okullannda her yaştan \e meslekten kışıye rastla- mak mümkünse de. bu okullara daha çok gençler devam ediyorlar. Danımarka'dakı halk okulu gele- neğı. şımdı Avrupa Film Okulu'yla dışanya açılmış durumda. Dani- marka Kültür Bakanlığı'nın ve çc- şıtlı fon ve kuruluşlann destcğiyle kurulan okula devam eden oğrenci- lenn yansı. Avrupa'nın çeşıtlı ulke- lennden gclıyor ve eğıtım İngılızce venliyor. Fınli mımarların projesıni çızdık- Okul, yönetmen, kameraman yetiştirmiyor. Oğrencileri fılm dünyasıyla tanıştınyor. leri son derece modern binalara. bin büyük bir küçük harika iki sinema salonuna, kocaman bir stüdyoya, beş montaj odasina ve gelışmış tek- nık imkanlara sahip olan okulda. senaryo yazımı. fılm müzığı. drama- turji, televizyon programcılığı. bel- gesel filmler. yönetmenlık ve sinema oyunculuğu. film lekniklen gibi ko- nularda kurslara katılmak müm- kün. İngiliz film tanhçisi Mark Le Fanu'nun fılm tarihi dersleri ıse her- kes için zorunlu. Okulun kendi öğ- retmenleri dışında özellikle pratık çalışma dönemlerinde dışandan uz- man öğretmenlerdeeğjtime katkıda bulunurken. sinema dünyasının önde gelen isimleri de sık sık okulu zıyaret ederek konferanslar veriyor- lar, öğrencilere kendı deneyımlerini anlatıyorlar Geçen dönemın ziya- retçilen arasında. dünyaca ünlü İsveçlı sinema oyuncusu Max von S>dow, "Açlık" filminın yonetmeni Henning Carlsen, iki yıl önce "El Dorado" fılmiyle Felix ödülünü alan Macar yönetmen Geza Bere- menyi, BBC'nın unlu belgeselcile- nnden Michael \Valdman, film ta- nhçisi Peter Cowie'yi ve Danimar- ka'nın ünlü yönetmenlerinın hemen hepsını saymak mümkün. Okulda öğrencilcr isterlersc tek kışilik. isterlerse iki kişilik odalarda kalıyorlar. Kimin kimle kalacağı onceden belirlense bile, oda değışti- renlere. sevgilisiyle birlikte yaşama- ya başlayanlara doğalhkla kımse kanşmıyor. Danimarka'daki halk okulu gele- neği icabı. okula başvurmak için motıvasyon dışında başka bir koşul aranmıyor. Bu nedenle okula de- vam eden öğrencıler arasında daha önce profesyonel olarak fılmle uğ- raşmış olanlar olduğu kadar, fılmle hıçbir ilgisi bulunamamış öğrencile- re de rastlamak mümkün. Tabiı okul konusunda küçük bir sorun var: Sekız aylık eğitım, yurt ve yiye- cek giderlcn toplam 46 bin kron (yaklaşık 75 mılyon TL) cıvannda Danımarkalı öğrencılenn büyük bır bölümü bu parayı deviet desteğınin yanı sıra. beledıyeler. sendikalar ve çeşitlı fonlardan karşılıyorlar. Eski Doğu Bloğu ülkelcnndcn gclcn öğ- rencilerin imdadına da Danimarka Dışişleri Bakanlığı'nın Doğu Av- rupa'ya yönelik "Demokrasi Fonu" yetişıyor Diğer Avrupa ülkelerin- den gelen öğrencilcr ise okul masraf- lannı ya kendi ceplerinden ya da kendi ülkelerindeki çeşitü kuruluş ve fonlardan karşılamak zorunda- iar. Avrupa Fılm Okulu. Danımar- ka'dakı halk okullan geleneğıne uy- gun olarak kurulduğu, not ve sınav sistemi bulunmadığı için. okuldan herhangi bır konuda "mezun" ol- mak söz konusu değıl. Yanı bu.okul yönetmen. kameraman ya da aktör yetiştirmiyor. Oğrencileri film dün- yasına tanıştınyor. kendı küçük fılmlerinı yapmalanna ımkan tanı- yor. (Okulun cıdresı ve telefon numarası şövle. European Fılm College. 8400 Ebeltoft. Danimarka Tel. 9945- 86345500.)