Katalog

16 EYLÜL1993 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Almanya'da kaza şöku • BONN (AA) - Dünyanın en güvenilir havayollan arasında sayılan Alman Havayollan Lufthansa'ya ait Aırbus-320 üpi yolcu uçağının, önceki akşam Varşova Havalimanı'na inişi sırasında mevdana gelen kaza, Almanya'da şok yarattı. Gazeteler birinci sayfalannı tümüyle uçak kazası ile Ugili habere ayınrken. kötü hava şartlan nedeniyle piste çakılan uçakta Almanya'nın Varşova Büyükelçisi Franz Bertele ve eşinin de bulunduğunu bildirdiler. Uçağın pilotu ile bir yolcunun ölümü ve üç yolcunun da ağır şekilde yaralanmasıyla meydana gelen kaza ile ilgili olarak, Lufthansa'ya ait bir araştırma ekibinin olay yerinde incelemelere başladığı bildirildi. Rusyar dan yalanlama • MOSKOVA (AA) - Rusya HavaKuvvetleri Komutanlığı. Rus savaş uçaklannın Afganistan'ın kuzeyini bombaladığı yolunda Batıb ajanslann verdiği haberleri yalanladı. Hava Kuvvetleri Komutan Yardıması Korgeneral Viktor Kot, Tass ajansınca yayımlanan açıklamasında, son bırkaç gün içinde bölgedeki Rus savaş uçağı fılolannın "havalanmalantu bile gerektirecek hertıangi bir gelişme olmadığını" bıldırdi. Rus Hava Kuvvetleri, Tacikistan sınınndan içeri sızmaya çaüşan İslamcı mih'tanlara karşı Rus sınır birliklerince dûzenlenen operasyonlara hava desteği sağlıyor. Gopbaçoy'dan Atina'ya öğût • ATİNA(AA)-Eski SSCB'nin son lideri Mihail Gorbaçov, Yunanlılann Türkiye konusundaki görüşlerinin "dengeli" olması gerektiğini söyledi. Özel bir nyaret için Yunanistan'da bulunan Gorbaçov "Ta Nea" gazetesine verdigi demeçte, Türkiye'nin komşulanna karşı aklıselim bir politika izlemediği iddialanna katılmadığını belirterek "Türkiye'yebu kadar yakın bir bölgede Türkiye ile birlikte yaşayacak siz Yunanlılann tutumu dengeli olmaüdır" dedi. Tatbikattaönemfl yanlışlık ISOFYA(AA)- Bulgaristan deniz kuvvetlerine ait bir savaş gemisinin topunda unutulan mermi yanlışlıkla ateşlendi. Her yıl dûzenlenen "'Smeli" deniz kuvvetleri tatbikaüna katılan "Slava" adlı fırkateynin 76 mm'lik toplanndan birinde unutulan mermi, tatbikat sonrasında Varna Limanı'ndaki bakım çalışmalan sırasında yanlışlıkla ateşlendi. Varna kentinin üzerinden geçerek 6 km uzaklıktaki küçük bir göle düşen ve infilak eden merminin tahrip gücünün çok yüksek olduğu bildirildi. Top mermisinin kent merkezinin uzağına düşmesiyle büyük bir facianın önlendiği ifade edildı. Fransa'da çiftçi isyanı • DışHaberler Servisi- Fransa'nın GATT (Genel Ticaret ve Gümriik vergileri Anlaşması) müzakerelerinde tanmdaki sübvansiyona dönük taviz vermesini protesto eden çiftçiler, Paris'e giden karayollannı trafiğe kapattüar. Otobanlan ve karayollannı lastik yakarak, taşlarla kapatarak tıkayan ^ftçiler yüzûnden çok sayıda trafık kazası meydana geldiği bildirildi. Hindistan'da katliam • Dış Haberler Servisi- ündistan'ın cuzeydoğusundaki Manipur •yaletinde faaliyet gösteren ^aga aynlıkçı gerillalan, akip aşirete mensup 80 kişiyi ildürdüler. Polis yetkilileri, "Jagaland Ulusal Sosyalist Conseyi'ne mensup 30 kadar ;erillanın, önceki sabah akip Kuki aşiretinin köyüne askın yaptığını ve erkekleri ırayadizerel: kurşuna izdiklerini açıkladılar. Ölü ayısının lOO'ügeçmesinden ndişe ediliyor. Ankara, İsrail-FKÖ anlaşmasının Türkiye'yi bazı konularda zora sokabileceği yolundaki senaryolan gerçekçi bulmuyor Baıış Türkiye'yesoııuıyaratmayacak HALUK GERAY ANKARA - İsrail ve Fiüstin Kurtuluş Ör- gütü'nün (FKÖ) birbirlerini resmen tanıma- lanndan sonra, Ortadoğu'da banşın Türki- ye'yi olumsuz yönde etkileyeceği yolunda kamuoyunca üretilen senaryolar, Dışişleri Bakanüğı'nda "zorlama" olarak değerlendi- riliyor. Ortadoğu'da banş sürecine girilmesinin Türkiye'ye olumsuz etkileri konusunda üre- tilen senaryolar, şu başlıklar altında özetle- nebilir 1 - Yüz yıldan fazla süren Israil-Filistin an- laşmazlığının çözülmesi, Kıbns sorununun çözümü yönündeki baskılan arttıracak. 2- îsrail'in şimdiye dek terörist olarak ka- bul ettiği FKÖ'yü tanıması, Türkiye'deki Kürtlere özerklik verilmesi için baskı araa olarak kullanılacak. 3- İsrail ile Suriye'nin birleşmesiyle, su ko- nusunda Türkiye'ye karşı bir blok oluşabi- ür. Dışişleri Bakanhğı yetkilileri, bu senaryo- lann kolayca çürütülebilecek "zorlama" gö- rüşler olduğu konusunda birleşiyorlar. Ancak, Ankara'run kcndi senaryolannda, Suriye'ninortave uzundönemde "paladana- bfleceği" olasılığı göz önüne alınıyor. Diplomasi sürecinde, çeşitli taraflann, kendilerince diğer tarafı baskı altına alacak görüşleri ortaya koymasının doğal olduğu- na dikkat çeken dışişleri kaynaklan, bu gö- rüşlerin gerçekten baskıya dönüşmesi için "gerçekçi bir benzerlik ve yanıt veriiemez" ni- telikler taşımalan gerektiğini vurguluyorlar. Oysa, yukandaki görüşler, Kıbns ve Kürt sorununa benzemiyor ve Ankara'nın görüş- lere çok kolay yanıtlan var. Kıbns Kıbns konusu ile FKÖ-İsrail anlaş- mazlığının herhangi bir benzerliği yok. Kibns'ta sorun, Rum tarafının, azınhk ola- rak gördüğü Türk tarafını tanımamasından kaynaklanıyor. Rumlar, Türk tarafını "tamdıklan*" zaman. Kıbns sorunu kolayca çözülebilir. Dolayısıyla, bir benzetme yapı- lacaksa, Rum tarafı Îsrail'in konumunda görünüyor. Kıbns'la ilgili konularda, Türkiye'ye böy- le bir benzetmenin yapılması durumunda, Türkiye'nin yanıtı açık: "Kıbns konusunda bir benzetme yapılacaksa, bakılacak örnekler Bosna-Hersek ve Çekoslovakya'dır. Yani, birbiriyle bir arada yaşamak istemeyen ikj halkın. zorla bir arada yaşatılamayacağıdır." Kaldı ki, Ortadoğu banş sürecinde. fede- rasyona yönelik bir çözüm henüz önerilmiş değıl. Kürtler Kürt sorunu da Ortadoğu'daki durum- dan çok farklı. Filistin davası, Filistinülerin topraklanna zorla sokulan bir başka halkın, Filistinlileri kendi topraklanndan atması- ndan kaynaklandı. Bir ulusun, diğer bir ulu- su tamamiyle kendi topraklanndan temizle- mesi durumu söz konusu.- Kürtler ise tarih boyunca aynı bölgede yaşıyorlar. Kimse topraklanndan atmaya çalışmıyor. Siyasal ve yönetsel yaşamda Kürtler. Filistinülerin anlaşmalarla elde ede- ceği haklardan çok daha fazla hakka, Türk yurttaşı olarak sahipler. Su konusuna gelince, Ankara'nın yak- laşımı daha temkinli. Suriye ile İsrail arası- ndaki düşmanlığın sona ermesiyle, su konu- sunda Türkiye'ye yönelik bazı baskılar ol- ması beklenebiür. Ancak, bunun doğrudan Suriye ve İsrail öncülüğünde Türkiye'ye karşı bir bloğun oluşması şeklinde olacağı beklentisi "zoriama" bulunuyor. Ankara. komşu ülkelerin su gereksinmele- rinin karşılanması için görüşmeleri zaten sürdüriiyor. Türkiye'nin "Su vermem" gibi bir yaklaşımı yok. Önümüzdeki aylarda, su konusuna ilişkin olarak Suriye ve Irak ile birlikte görüşmeler başlatılması önceden planlanmış bulunuyor. Üstelik, Türkiye'nin suya yönelik bir baskıyla karşüaşması durumunda, Fırat nehrinden değil, ama Seyhan ve Ceyhan ne- hirlerinden su satma projesinin önünde du- ran Arap çekincesi de banş süreci sonunda ortadan kalkacak. Türkiye açısından, bölgedeki getişmelere yönelik üzerinde asıl dunılan konu, Suriye'- nin palazlanmasının ne tür sonuçlar getire- bileceği. Su sorunu bir yana, Suriye'nin Hatay'ı geri isteme olasılığı bile bir senaryo olarak söz konusu. Ancak Ankara'nın yaptığı de- ğerlendirmeye göre, Suriye'nin ekonomik ve askeri gücü, kısa ve orta vadede Türkiye'ye önemli bir tehdit oluşturacak boyutta bu- Iunmuyor. Sonuç olarak, Ortadoğu'da banş ve istik- rann yerleşmesiyle birlikte ekonomik açıdan ortaya çıkacak dev fırsatlann ve İsrail'le iliş- kilerde Arap vetosunun kalkması yanında, kurulan olumsuz senaryolann etkileri, ger- çekçi bir yaklaşımla "daha önemsiz" kalıyor. Bölgesinin ekonomik açıdan en güçlü ülkesi konumundaki Türkiye, bu nedenle Ortado- ğu'daki banş sürecini "samimi bir biçimde" memnuniyetle karşılıyor. Bu arada Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın tarihi gizli tutulan Ankara gezisi- nin büyük olasılıkla 24eylüldegerçekleşmesi bekleniyor. Arafat'ın ziyaret tarihi, aldkjfe çok sayıdaki ölüm tehditleri yüzünden gü- venlik nedeniyle çok gizü bir sır olarak sak- lamyor. SURİYE'Yİ SERT BİR DİLLE SUÇLADI Rabin'den Şam'asoğuk duşDış Haberler Servisi - İsrail Başbakanı İzak Rabin, bir haftadır esen sıcak banş rüzgarlannın ardından dün Suriye'ye sert birçıkış yaptı. Rabin. Suriye'yi "Bireliyle banşa uzanmak, diğer eliyle ateş açmak- la" suçladı. VVashington dönüşünde sürpriz bir şe- kilde Fas'a geçerek başkent Rabat'ta ön- ceki gün Kral Hasan'la görüşmesinden sonra İsrail'e dönen Rabin, Yahudilerin bugün başlayan yeni yılı dolayısıyla İsrail radyosunda yayınlanan açıklamasında Suriye'ye sert suçlama y^e eleştiriler yö- neltti. Suriye'yi banş anlaşmasını reddeden 10 örgütü korumak ve destek vermekle suçlayan İsrail Başbakanı Rabin, bu ör- gütlerin merkez karargahlannın da Su- riye'de olduğunu belirtü. Rabin, Şam hükümetinin kendi top- raklanndan banş görüşmeleri aleyhine radyo yayını yapılmasına da izin verdiği- ni kaydetti. Filistin'in Kurtuluşu İçin Halk Cephesi örgütü tarafından yönetilen El-Kads rad- yosu, Suriye topraklanndan yayın yapı- yor. Örgüt lideri Ahmet Cibrü. pazartesi günü NVashington'da özerkük anlaşması- nın imzalanmasından sonra bu radyoda yaymladığı bir bildiri ile, FKÖ lideri Ya- ser Arafat'ın öldürülmesi çağnsında bu- lunmuştu. İsrail Başbakanı Rabin aynca Şam'ı, İsrail yanlısı Güney Lübnan Ordusu'- nun, İran yanlısı Hizbullah örgütünün Lübnan'ın güneyindeki faaüyetlerini en- gelleme çalışmalannı da sekteye uğrat- makla suçladı. Rabin, diplomaük ilişkilerin kunılabil- mesi için Fas'a yapüğı ziyaretle ilgili ola- rak radyoya verdiği bir başka demeçte de, konuyu Fiüstinüler üzerine kaydırdı. Bazı sorunlara ve zorluklara karşın önümüzdeki >ılın banş için yararlı bir >ıl olacağını söyleyen Rabin. "Sanınm bu sürecin düşmanlan ve sürece itirazlar ola- caktır, fakat bu kez Filisrinlilerin ve İsrail- Hlerin ortak cabalanyla bunları yenmek zorundayız" dedi. Rabin, Filistinülerin hedeflerinin gerçekleşmesi için, kendi ça- balannı İsrailinkilerle birleştirmeleri ge- rektiğini söyledi. Dışişleri Bakanı Şimon Peres de, Ra- bin'in söylediklerine ek olarak. "Filistinli- ler kendi haklaruu terorizme karşı koru- mak için örgütlenmelidir" diye konuştu. Ürdün hazır Bu arada İsrail ile Ürdün arasında ön- ceki gün banş süreci takvimini beürleyen anlaşmanın imzalanmasının ardından Amman. dün ilışkılcri normalleştirmeye hazır olduğunu bildirdi. Ürdün Başbakanı Abdülsekun Mecali. İsrail ile ilişkilerin normalleşmesi için ön- celikle iki ülke arasındaki sorunlann çö- zülmesi gerektiğini söyledi. Mecali. "tsra- il ilkelerden önce ilişkilerin nomıalleştiril- mesi konusunda ısrar ederken, Ürdün, il- kelerin kendisini rahat hissetmesini sağ- layacağını düşünüvor" dedi. Öte \andan İsrail Başbakanı Rabin, Fas Kralı Hasan ile yaptığı göriişmenin ardından önceki gün başkent Rabat'ta düzenlediği basın toplantısında. Arap ül- kelerinin yakında ülkesini tanıyacaklan- nı söyledi. Rabin, "Arap ülkelerinin İs- rail'i tanımalan için uzun bir sürenin geç- meyeceğine inanıyorum" dedi. israil Başbakanı, Ürdün ile İsrail ara- sındaki sorunlann da bir hafta içinde çö- züleceğine inandığmı kaydetti. İsrail-FKÖ anlaşmasına karşı çıkan Filsitinliler işgal topraklannda hemen her gün gösteri düzenliyor. (Fotoğraf: REUTER) 19 yıl sonra BM merkezine giden FKÖ lideri, BM Genel Sekreteri Gali ile görüştü Arafat BM'denbarış gücüaskeriistediNEW YORK (Ajanslar) - Fiüsün kur- tuluş Örgütü (FKO) üderi Yaser Arafat 19 yıl sonra önceki gün gittiği New York'takı BM merkezinde Genel Sek- reter Butros Gali ile yaptığı görüşmede. BM'nin banş sürecinde daha etkin rol almasını istedi. Gaü de, BM'nin Filistin- lilere yardıma hazır olduğunu beürtti. BM Genel Sekreteri Gaü ile yapüğı yaklaşık 50 dakika süren görüşmeden sonra basına açıklama yapan FKÖ lide- ri Arafat, Fiüstinülere Gazze Şeridi ve Batı Şeria'nın Eriha kentinde özerkük veren anlaşmanın uygulanmasını sağla- mak için, bölgeye BM Banşı Koruma Gücü'nün gönderilmesinin olası oldu- ğunu söyledi. Arafat, "Bu konu tartışıu- yor" dedi. Fakat Arafat'ın bu açıklamasından kısa bir süre önce, İsrail'in BM temsilci- si Büyükelçi Gad Yaacobi, bu konuda bazı şüpheleri olduğunu söylemişti. Ya- acobi, banş gücü askerlerine gerek ol- duğunu sanmadığını beürtmişti. FKÖ üderi Arafat, 50 dakikaük gö- riişmede, işgal topraklanndaki BM varüğı ile ilgili birçok önemü konunun ele aündığını da kaydederken, bu orga- nizasyonlann yeni bir sistemle nasıl daha yararlı bir hale getirilebileceğinin tartışıldığını söyledi. Arafat, Fiüstinü esirler konusunda Arafat 19 yıl sonra gittiği BM'de Gali ile 50 dakika görüştü. çok yakında bazı adımlar atılacağını da söyledi. FKÖ üderi, "Israü'deki Fıhstinli esir- •leri geri alacak mısınız" yolundaki bir soruya şu karşılığı verdi: "Evet İsrailliler ile bu konuda görüş- melerimiz ve verilen bazı sözler var. Çok yakmda bazı adımlar atılacak. Bekleyip görmek gerek. FKÖ merkezini de çok yakında Eriha'va taşunayı umuyonız." 1979 vılında İsraü ile Mısır arasında imzalanan Camp David Antlaşma sı- rasında Dışişleri Bakanı olarak görev yapan Butros Gali de, Fiüstin'in özerkü- ği konusunda yardıma hazır olduğunu Arafat'a iletti. BM Genel Sekreteri Gaü, İsrail ile an- laşmaya varmalanndan dolayı FKÖ li- derini kutladı. Görüşmeyle ilgili olarak yapılan BM açıklamasında, Gali'nin, vanlan anlaşmanın sadece Fiüstinüler ve İsrailüler için değil. "çatışma ve anlaş- mazlıklarm çözümü yolunda, tüm ulusla* rarası camiaya bir model oluşturdugunu" kaydetliği bildirildi. Butros Gah'nin, Fifistinülerin yönetimine gececek bölge- lerin kalkınması için BM'nin, IMF ve Dünya Bankası gibi kurumlarla eşgü- dümlü çalışılacağını söylediği kaydedil- di. Açıklamada, "genel sekreter, gerek- tiğinde seçimler için de yarduncı oluna- cağını bildu-di" denildi. BM'nin, bir tek- nik heyeti, birkaç hafta içinde FKÖ yet- kiüleriyle görüşmelerde bulunmak üze- re Tunus'a yollayacağı da ifade edildi. Her yol denendi FKÖ üderi Arafat, aynca dün VVas- hington'daki Ulusal Basın Kulübü'nde yaptığı bir açıklamada da, Ortadoğu banş görüşmelerinin çıkmaza girmesi üzerine, FKÖ'nün İsrail ile gizü görüş- melere başladığmı söyledi. Arafat, "Masa başmdaki delegasyonumuz, çı- kmazla karşılaştığı için biz diğer yollan araştırmaya başladık" dedi. ArafaC kesinükle bağımsız bir Filistin devleti kurmaya çabaladıklannı beürt- tikten sonra. "Fakat biz, Filistin Ulusal Konseyi'nin, Filistin ile Ürdün arasında özel ilişkiler kurulması karannı da unut- muyonız. İki toplumun özgür karanna uygun olarak, Ürdün ile Filistin arasmda konfederasyon kuracağız" dedi. Batı Şeria'daçıkançatışmada bir Filistinli öldü, dört israil askeri yaralandı Gazze Şeridi'ndegirişçıkışlaryasaklandıDtş Haberier Servisi - İsrail, Yahudi- lerin yeni yıl kutlamalanmn yapılacağı pazar gününe kadar Gazze Şeridi'ne gi- riş ve çıkışlann kapaüldığını bildirdi. İşgal altındaki Batı Şeria'nın Hebron kasabasında İslami Direniş Hareketi (HAMAS) yanlısı üç kişi ile İsrail asker- leri arasında çıkan çatışmada bir Fiüs- tinli öldü, dört İsrail askeri yaralandı. Askeri yetkiülerin verdiği bilgiye göre, Yahudilerin yeni yıl kutlama- lannm yapılacağı pazar gününe kadar Gazze Şeridi'nde yaşayan 750 bin kişi- nin, İsrail sınınna girmesi yasaklandı. Yasağın dün saat 14:00'te başladığı be- ürtiürken, ya"imlanan bir kararname- de. "Bu süre içinde Gazze Şeridi'nden hiçkimse İsrail'e giremez" denildi. Yetkililer, giriş çıkjşlann kapaülması- na gerekçe olarak, özerkük anlaş- masının imzalanmasından sonra artan protesto eylemlerini gösteriyorlar. Askeri kaynaklardan verilen bilgiye göre, özel bir arabada bulunan HA- MAS yanüsı üç kişi, bir yolcu otobüsü- nü koruyan askeri bir jipe ateş açü. As- kerlerin saldınya karşıük vermesi üzeri- ne çıkan çatışmada bir Filistinli öldü, ikısi ağır olmak üzere dört İsrail askeri yaralandı. FKÖ Yürütme Komitesi'nin Dışişleri Sorumlusu Fanık Kaddumi, Bağdat'ta dün Irak'b yetkililerle bir araya geldi. İsrail ile FKÖ arasındaki anlaşmaya karşı olan Kaddumi, Bağdat'ta bu gö- rüşünü yineledi. El-Cumhuriye gazetesi, Kaddumi'- nin önceki gece Başbakan yardımcısı Tank Aziz ve Dışişleri Bakanı Muham- med Said el-Sahaf ile görüştüğunü bil- dirdi. Gazete, görüşmede Filistin'in Bağdat büyükelçisi Azzam el-Ahnted'in de hazır bulunduğunu belirtti. Libya haber ajansı Jana da, anlaşma- ya karşı çıkan Filistin Halk Kurtuluş Cephesi üderi George Habbaş ve Fiüstin Demokratik Kurtuluş Cephesi lideri Navef Hawatmenin Libya liden Mu- ammer KaddaTı ile görüştüğunü bildir- mişti. İran'da yayımlanan Cumhuri İslami gazetesi, İsrail ile FKÖ arasında üç gün önce imzalanan anlaşma nedeniyle FKÖ üderi Yaser Arafat'ın "kattedfl- mesi gerektiğini''' ileri sürdü. Aşın dinci gazetede dün >a>ımlanan yorumda, "Arafat, halkma ve İslaın dün- yasına ihanetinden dolayı öldünilmelidir. Ihanetin cezası ölümdür" denildi. İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşi- mi Rafsancani. FKÖ'nün İsrail ile banş anlaşması imzalamasını kınayarak, an- laşmayı "hıyanet" olarak nitelemişti. Türkiye'niniHşkileri ipotekten kurtuluyor VAHİTHALEFOĞLU Eski Dışişleri Bakanı Ortadoğu'daki geüşmeleri olumlu karşılıyorum. Güneyimizde yanm yüzyıla yakın bir süredir devam eden bir kanşıküğın, ihtilafın sona ermesi, Türkiye'nin olumlu karşılaması gereken bir olaydır. Bu Türkiye'yi ferahlaür. 1947 yılında israil kurulduğundan beri bu ülkeyi tanıyan tek Müslüman ülkeye yıllar sonra Mısır kaüknış ve bugün diğer ülkeler bunu takip etme sürecine girmişlerdir. Arap ülkeleriyle ilişkilerimizde İsrail konusu daimabirihtilaf ve zorluk teşkil etmiştir. Bu durum, Mısır'ın İsrail ile ilişkiler kurmasından sonra nispeten hafiflemiş ise de sürmüştür. Türkiye bugün Arap ülkeleriyle iüşkilcri bakımından büyük bir ipotekten kurtulmuş olacakür. Aynca üzerinde durulması lazım gelen önemli bir konu, İsrail ile Filistinlilerin fundemantalist dediğimiz köktencilere karşı olduklan ve bölgede onlann nüfuzlannı karşılamaya yöneldikleridir. Bu da Türkiye'yi rahatlatan ikinci husus olacakür. Üçüncü husus, Türkiye'nin yıllardan beri ileri sürdüğü ve Araplann bazı kendi düşünceleri ve bilhassa İsrail dolayısıyla yanaşmadıklan banş suyu projesinin gerçekleşme olasıüğmın ortaya çıkanlmış olmasıdır. Aynca özerklik verilen bölgelerde Batı'nın vezengin Körfez ülkelerinin yardımlanyla ortaya çıkacak olan büyük yapı faaüyetlennin Türk iş dünyasına açabilecegi yeni imkanlardır. Olumsuz yönde ortaya atılan iki konu vardır: Bunlardan birisi Kıbns, diğeri de Güneydoğu'daki PKKfaaliyetlerive Kürt meselesidir. Kıbns meselesinde özeUikle son aylarda Batı'nın ve Birleşmiş Milletler'in bir takım önerilerle ortaya çıktıklan biünmektedir. Ancak, Kıbnslı hderler ve Türkiye konuyu iyi savunabildiği takdirde bunu banşcı bir hal tarzına bağlayabileceklerine inamyorum. Sovyetler Birüği'nin dağılmasından sonra Yugoslav^a'da ve Azerbaycan'da cereyan eden etnik catışmalar, Türkiye'ye, kullanabileceği büyük kozlar vermektedir. Bu sebeple Kıbns'taki iki toplumun iç içe değil, yan yana yaşamalannı savunmak bugünkü şartlarda zor oünasa gerektir. Kürt meselesine gelince, bunun da Türkiye'nin demokrasi yolunda atacağı cesuradımlarla müspet yolda geüştirilebileceğine inamyorum. Ankara'yaönemli rollerdüşüyor NAZM! AKIMAN Emekli Büyükelçi Üzerinde yaşadıklan topraklann ve bu topraklarda yaşayan ınsan topluluklannın kendilerine özgü özelükleri dolayısıyla tarih boyunca çok hassas dengelerin oluştuğu bir bölgedir Ortadoğu. Türkiye'nin. dış poütikasını güderken. bir kısmı bu bölgenin içinde kalan veya o bölgeyle hem hudut olan bir ülke olarak. bölgenin söz konusu hassas dengelerinden etkilenmemesi (menfı) düşünülemez. Bu dengeler, şu veya bu yönde değişikliğe uğradığında Ankara'nın dış poütikasını ayarlarken bu oluşumu da dikkate alması doğaldır. Ortadoğunun gelmiş geçmiş en büyük anlaşmazüğım oluşturan Fiüstin sorunu karşısında Türkiye ötedenberi dengeü ve isabetü bir dış politika uygulamış ve bu doğrultuda bir yandan Filistin-Arap tarafını desteklerken İsrail ile olan ilişkilerini de tamamen kesmemiştir. Uzun yıllar bu poütikayı sürdüren Ankara, Kıbns sorununun BM'de görüşülmeye başlamasıyla BM'de Filistin-Arap tarafına destek çıkan ve oylann çoğunluğunu elinde tutan grup veya gruplan Kıbns konusunda yanına alabilmek çabası içerisinde Fiüstin-Arap yanlısı politikasına daha da permi vermiştir. Bununla birlikte, geçen on-yıl içersinde Filistin sorununda çok önemli gelışmeler kaydedıldiği ve bu yüzden FKÖ'nün ve Arap ülkelerinin hiç değilse bir kısmının İsrail poütikalannda değişikükler vukua geldiği halde, Türkiye hükümetleri -sözü uzatmamak için aynntısına girmediğim nedenlerle- bu geüşmeyeayak uyduramamış ve en azından İsrail ile iüşkilerini geüştirmeye başlayan bazı Arap ülkelerinin dahi gerisinde kalmıştır. Bunun en son örneğini Dışişleri Bakammız Sayın Çetin'in geçenlerde yapacağı ilk ve çok önemü İsrail ziyaretini iptal etmesindegördük. Şimdi ümit ediür ki Fiüstin ile İsrail arasındaki özerkük anlaşmasının imzalanmasından sonra Türk hükümetleri gerçekleri daha isabetle değerlendirebilsin ve bu anlaşmanın önemü değişikükler getireceği Ortadoğu'ya yöneük olarak yeni dengelere daha ziyade uyan birdış politika güdebilsin. . Israil-Fiüstin-Arap ülkelerinin yakınlaşmasıyla doğacak yeni denge baglamında Türkiye'ye, -bölgenin Batı'ya dönük, Batı'yla bağlantıü en önde gelen tek Müslüman ülkesi olarak- yeni kurulacak •Filistin ile Baü'run iüşkilerinin geliştinlmesi • açısından. dah a önemli rollerdüşeceği kuşkusuzdur. Bu rolü iyi oynayabilmek için de Türkiye'nin Ortadoğu'da geüşen dengeleri ve koşullan isabetle degerlendirmesi ve gerekli poütik kıvraküğı zamanında göstermesi icap eder.