Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURIYET 26 AĞUSTOS1993 PERŞEMBE
OLAYLAR VE GORUŞLER
26Ağustos ve bugünküortam
26 Ağustos'ta başlayan Buyuk Taarruz, 30 Ağustos utkusu ıle
kesın sonuca vannca, ulusun "makus talıhTınden kıvrılan
tanhsel sureç, yenı ufuklara açılıyordu Sevres Antlaşması
parçalanarak, tarihın çop sepetine atıldı. Yetmış yıl sonra
şımdı, onu Yunanlılarîa ve Ermenilerle bırlıkte gen getırmeye
çalışan yerlı ışbırlıkçıler var.
SUPHİ KARAMAN Milli Birlik Komitesi Üvesi
A
radan 71 jıl geçtı Orta-
lama ıkı kuşak boyu
Bın benım kuşağım. bı-
n de çocuklanmın ku-
şağı Şımdılerde kaç kışı
o gunun he>ecanmı du-
yumsu>or. bıbnanı ka\ rayabılıyor9
Olumlu vanıt almak çok güç Koşullar
son derecede eKenşsız Herkes el ve
gonul bırhğj ıçınde. yakın gecmışımız-
de ıyı olarak ne yapılmışsa onu unut-
turmak vıkmak voketmekıçın "res-
mi ideoloji" karalaması ıle harekete
geçmış durumda Turkıye Cumhun-
yetı'nı Te-Ce (T C ) betımlemesı ıle
kuçumseyerek yıkmaya çalışanlann
toz ve dumanında çıkarcılar. ulke ola-
naklannı fıl hortumu ıle yıyıp bıtır-
mekteler
71 yıl once bugun. Orta Anadolu
Yaylası'nın sennlığınde 26 Ağustos
şafağı sökerken gurleyen top seslen.
bağımsızlığı ve ozgurluğu yok edılmek
ıstenen mazlum bır ulusun kurtuluşu-
nu muştuluyordu Mehmetçığın par-
layan sungulen, bırkaç saat ıçınde
duşman savunma hatlannı parçalavıp
dağıtmıştı Başkomutanlığın taaruz
planı, yeteneklı ve ınançlı bır komuta
kademesı ebnde, yureklı \e oz\enlı bır
halkın dırenış gucünde çelıkleşerek 30
Ağustos ta Başkomutanlık Meydan
Savaşı'nda stratejık sonuca varmış.
parlak bir utku (zafer) elde edılmıştı
Kocatepe'den Dumlupınar a. Çığıl-
tepe"den Sıncanh O\ası"na akan taar-
ruz kollan, vuruşup ılerlerken vuzlerce
genç msan şehıt duşuyor, bınlercesı
>aralanıyordu Bırlıklen, venlen za-
man ıçınde taarruz hedefıne varama-
dığı ıçın, ıntıhar eden genç Tumen
Komutanı Alba> Resuî (Çiğiltepe)
kendıkuşağınınıyıyetışmış yureğıva-
tan ve ulus se\gısıyle dolu ınançlı bır
temsılcısı ıdı O gunlenn değer yargısı
boyle ıdı Dadaylı Vlehmet Onbaşı,
Tosyalı er Hasan Merzifoniu makınelı
tufek nışanası Çakmakoğlu. Nıksarlı
KamberÇavuşyoksul Anadolu ınsanı-
njn varlığını, namusunu \e kutsal de-
ğerlennı korumak ıçın, Gazi Mustafa
Kemal'ın komutası altında çarpıştılar
olduler
26 Ağustos ta başlayan Buyuk Ta-
arruz, 30 Ağustos utkusu ıle kesın so-
nuca vannca ulusun "makus talihi"-
nden kıvnlan tanhsel sureç. yem
ufuklara açılıyordu Sev res Anlaşması
parçalanarak, tanhın çop sepetine
atıldı 'Yetmışyıl sonra şımdı, onu Yu-
nanlılarîa \e Ermenilerle bırlıkte gen
getırme>e çalışan yerlı ışbırlıkçıler var
Buyuk utku ıle açılan ufuklarda Lo-
zan"a, Cumhunyet e. Ataturk devnm-
lenne, modemleşmeye, sanayıleşme-
>e, demokrasıye ınsan haklanna,
emeğın kutsal değenne. avdınlanma
çağına laık ve sosyal hukuk dcvletıne
kavuşuldu
"Resmi ideoloji" karalaması. ışte bu
yetmış yıl boyunca. 26 Ağustos'la baş-
layan tanhsel sureçte kazanılmış de-
ğerler ıçın yapılmaktadır Bu değerler
arasında kılıt taşı noktalarda Ataturk
ve onun kurduğu laık Turkıye Cum-
hunyetı var Lozan Banş Antlaşması
var Ulkenın ye ulusun bolunmez bu-
tunluğuvar Özgurluklervedemokra-
sı var
Artık ıyıce açıklığa kavuşmuştur kı,
şenat ozlemalen, yetmış vılda kaza-
nılmış bu değerlenn tumune karşıdır-
lar Onlann dunyası. şenatın kaynağı
olan saltanatla bırlıkte yıkılmıştı
Cumhunyetle ve demokrası ıle bağ-
daşmaz olduklannı artık açıkça soylu-
vorlar Ikıncı Cumhunvet tantmlama-
smdan "tslam Cumhuriveti"ne kapı
aralanacağına umut bağlamaktadır-
lar Her şeyden çok da değışım ve olu-
şumlann başı olan Mustafa Kemal e
karşıdırlar Turk Ulusal Kurtuluş Sa-
vaşı'nın lıderlığıru yaptığını, ulkeyı ve
halkı duşman ıstılasından. haçlılardan
kurtaran bır kahraman olduğunu bel-
leklennde taşıyacak bılınce sahıp de-
ğıldırler Kjrk yılı aşkın çok partılı
demokratık rejımden, orgutlenmek ve
gelışmek ıçın, en çok v. ararlananlar şe-
nat özlemcılen olmuştur Çoğu kez
ıktıdarda kalan gencı sıyasetçılenn ve
12 Eylulculenn anlamsız hoşgorulen
ve bıhnçsızlıklen, onlara bu olanağı
sağlamıştır 2 Temmuz 1993 gunu Sı-
vas'ta yaşananlar gaflet ve dalalette
bulunanlann hıyanetın hangı noktası-
na yaklaştıklannı sergılemıştır
Olkenın bolunmez butunluğunu
tehdıt eden. kardeş halklan karşılıklı
duşmanlığa kışkırtan aynlıkçı PKK
ve destekçılen. Lozan'ı karalayarak
Sevres'esığınmışlardır Demokrasının
ve ınsan haklan uygulamasının en bu-
yuk engelı olarak sahneye çıkmışlar-
dır Sevres de Doğu Anadolu da.
Gıresun Erzıncan Bıngol Bıtlıs ve
Van ı da ıçıne alan bır Ermenıstan'ın
varlığından habersız gorunuyorlar
Turk ve Kurt kardeşlığını. Eımenı ve
\ unanlılarla. oluşturduklan ışbırhğı
ıle yok etmek ıstıyorlar Ikıncı Cum-
hunvet tanımlamasından "federas-
yon" ya da "ozerk yonetim"e kapı açı-
lacağına umutlanmışlardır Yuzlerce
askenn. bınlerce masum ınsanın
olumlen. kıtlesel karşılıklı guvensızlığı
yaygınlaştırdığında neler olabıleceğı-
nı tanh bılıncınden yoksun olanlar
kavravamıyorlar
Saltanat artığı bır avuç gencı-sağcı
"Yeni OsmanlıW'ın Ataturk'u den-
geleyecek bır "kaan" arayışlannın an-
lamsız çabalan otesınde >a sosyal şı-
zofrenıve tutulan bır kısım ılencı-solcu
aydınlann 2 Cumhunyet'e felsefı alt-
yapı uretmelenne ne demelı9
Ata-
turk'e ve devnmlenne duşmanlıkta
odaklaşan 2 Cumhunyetçıler, devletı
kuçultmek amaçlan ıle yenı "trem
Bağları" yaratmak hayalı ıçındedırler
Vetmış yılda elde edılmış sıyasal ve
sosyal kazanımlann ve tore) (ahlakı)
değerlenn çokerülmesının ıçerde kım-
lere neçıkarsağlayacağı sonyıllarda-
kıayıplı kırhyağmaorneklenıleorta-
dadır Çevremızde oynaşan emperya-
lızme ve dış duşmanlara ne sağlayabı-
leceğını ıse "Ya Hey!" kafalann
kavrayabılmesı olanaklı değıldır
26 Ağustos'ta başlayan Buyuk Ta-
arruz'la Dumlupınar'da gomulen
empervalızmın mezar taşına "Dur
yolcu! Burada mazlum bir ulusu boğ-
mak ve vok etmek isteyen duşmanlara
karşı Gazi Mustafa KemaPin orduları
eşsİ2 bir utku kazanmışlar \e Anadolu''-
da >eni bir çağı başlatmtşlardır" dıye
vazılmıştı
71 yıl sonra 26 Ağustos u onun şe-
hıt ve gazılennı, bugunku sıyasal or-
tamla bırlıkte duşunmek ıstedım
ARADABIR
Prof. Dr. BEDIA AKABSU
Kimlik Sorunu ve Kültür
Çok kulturler kavramı ıle bırlıkte ortaya çıkan kımlık
sorunu son yılların moda kavramı oldu Dıe Zeıt dergısı-
nın başyazarlarından Theo Sommer'ın 1 Ocak 1993 te
yayımlanan yazısında belırttığı gıbı, ozellıkle 1992 yılına
damgasını vurdu bu kavram Hemen her yerde herkes
kendıne kımlık aramapeşınde tektekkışıler etnıkgrup-
lar uluslar gıderek bellı kara parçalarında yaşayan ın-
san toplulukları kendıne kımlık arıyor Avrupalı da
Asyalı da Amerıkalı ve Afrıkalı da kımlık arıyor, kımlığı-
nın ne olduğunu sorguluyor, kımlığını yıtırmekten korku-
yor, kımlığını yenıden bulmaya çalısıyor Batı Avrupa
ulkelerı gerçekten bır Avrupa Devletlerı Bırlığı kurulur-
sa ulusal kımlıklerı kalır mı dıye tartışıyorlar Yalnız on-
lar değıl Islam koktendıncılerı de, Hındu bağnazları da
Japonlar da kendı kımlıklerını yıtırmeme ya da yenıden
bulma çabasındalar Amerıka da da etnık gruplar soru-
nu uzerıne tartışma bır ulusun kımlığını, kendı benlığını
bulmasına donuştu Hemen her yerde bır kımlığını yıtır-
me korkusu da yaygın ayrıca
Kımlık sorunu ıster kışısel ıster ulusal olsun, bu kımlı-
ğin nasıl oluştuğu sorunupu da ıçınde taşıyor Kımlık
sorunu ayrıca kımlığımızın ne kadarı kendımızın ne ka-
darı çevremızden geldığı sorusunu da bırlıkte getırıyor
Bu soruların tumunu bırden ele alamayız bu yazıda el-
bette Kımlığın kultürle olan ılışkısı uzerınde kısaca dur-
mak ıstıyorum yalnızca
Kışının çevresı, yaşama bıçımı onun kımlığını belırler,
bunda hıç kuşku yok sanırım Ama ınsan kendı ıçıne ka-
palı kuçuk bır toplulukta (orneğın bır klan da) değıl de,
gerçek bır toplumda yaşıyorsa çok renklı çokseslı bır
dunyada yaşıyor demektır bırçok seçenek arasında
kendı yolunu kendi seçmekle kımlığını de kendısı oluştu-
rur Bunun bılıncınde olup olmaması ıse kışılığıyle bağ-
lantılıdır Ulusların kımlıklerını de tarıhlerınde, ozellıkle
kultur tarıhlerınde aramak gerekır
Gunumuzde Avrupalı kendı tarıhıne yonelerek Avru-
palı kımlığı arama peşınde Ulusal kımlığı yıtırmekten
korkanlara karşı, kımılerı de Avrupa Topluluğu ıçın gele-
ceğın odevını şunda goruyor Etnık kımlıkten ulusal kım-
lık oluşturmak, ulusal kımlıklerden de anakarasal (kıta-
sal) kımlıkler oluşturmak örneğın yukarıda adını andı-
ğım Theo Sommer Bu kolay değıl gerçı, ama yme de
denemelı 'dıyor Bendedıyorumkı bır de ınsan kımlığı
arasak, bırdebunudenesek Insan olmayı ıstesek Kısa-
ca Anakarasal kımlıkten evrensel kımlığe uzansak
Işte bunu yapmayı deneyen ulusal değerlerı dışlama-
dan evrensel kulture yonelen tek-kultur, tek-uygarlık
anlayışı ıle utusallıkla evrensellığı butunselleştıren
Ataturk olmuştu Bunu başarmak ıçın de tarıhe yonelı-
yordu Bır yandan Ortaasya kulturune uzanırken öte
yandan uzerınde yaşadığımıztoprakların butun tarıhıne,
Hıtıt'lerden gunumuze gelmış geçmış -Hıtıt'ı, Sumer'ı,
Roma'sı, Bızans ı, Yunan ı Selçuk u Osmanlı sı ıle- bu
tarıh katmanlarını ıçınde barındıran Anadolu ve Ru-
melı nın tum tarıhıne sahıp çıkıyordu Bugunun Turk
kımlığını butun bu kulturlerın bıleşkesı olarak goruyor-
du Batı kulturune yonelırken de gozonunde tuttuğu,
Yenidendoğuş'la başlayıp Hümanlzma'dan geçerek
Aydınlanma'da doruğuna erışen bılımsel duşunuşe da-
yalı laık duzendı, bağımsız ve ozgur bıreylerden oluşan
bağımsız bır toplum Bunu erek edınırken butun dunya
uluslarının da aynı yoldan geçmesını, kendı kulturlennı
ve kımlıklennı yıtırmeden evrensel kulturde yer alması-
nı ıstıyordu Ataturk. Daha 1920 lerde, Bu dunya yenı
baştan duzenlenmelıdır derken buydu gozonunde tuttu-
ğu Her ulusun eşıt haklarla ıçınde yer aldığı bır yenı
dunya duzenı ve ınsanlık kulturu Şımdılerde Bush'un
ortaya atfığı 'Yenı Dunya Duzenı"duşuncesı geçerlılığı-
nı surduruyor Ama Amerıka nın bu yenı duzenının Ata-
turk unku ıle hıçbır bağtantısı yok Son duzenlemelerı de
ortada Rusya ya 200 bın papaz gondererek Rusları ay-
dınlatacaklar (') Boylece Amerıka dunyaya 'çağ atlatı-
yor" olmalı ortaçağ karanlıklarına doğru
istanbul Goethe Enstıtusu'nun kultur alanındakı etkın-
lıklerınden bırınde Alman konusmacıların ' Yenı Avrupa
Duşuncesı ' dıye nıteledıklerı bır gorusü ortaya attıkları-
nı arkadaşım ve meslektasım Prof Dr Şara Sayın'ın
Cumhurıyet'te yayımlanan (26 Temmuz 1993) yazısın-
dan oğrenıyoruz
Konuşmacılardan bın, ulusların yenı bır tarıh bılıncı ıle
kulturler arası bır tarıhe yonelmelerını' onerıyor Bır
başka konuşmacı da 'dokuma tezgâhı ' ımgesınden yo-
la çıkarak "tanhın farklı ıplıklerden ve ceşıtlı renklerden
oluşan bır butun olduğu gorusunu" savunarak 'tarıh su-
recınde tek bır toplumun ınsancıl olmayan davranışının
tum tarıhı altust edebıleceğını soylemış buzel soz-
'er Ama bunları tam yetmış yıl once soyledıydı Ataturk
ve eyleme de gecırdıydı Ne yazık kı bızler bunu ne be-
nımseyıp surdurebıldık ne de baskalarına anlatabıldık
NAZİK ADINDA BİR KADIN
Dr HaydarDumen ın,tarıhsel bır gerçekten yola çıkarak
yazdığı değışık bır roman
Istemeadresı PK 19Gumuşsuyu-istanbul
Bu Ayıbı Silelim
Parçalanıp sessızce \enne dıkılen sevgılı Atdturk'un anıtını yenıden
saygı duruşuyla açıp. parçalanan ve Sıvas'ı sımgeleyen otekı anıt da
yenıden yenne konmahdır
ZEKİ BÜYÜKTANIR Emekli Öğretmen
I
kı ay geçtı ustunden Gencecıklenn
odındın vakılan oldurulcndegerlı
ozan vazar duşunurlenn daha vu-
cudu soğumadı Gendc kalanlar,
umutsuzluk çembennı kırma sıkın-
tısı ıçınde Bız kurtulanlar da hâla
olavın şaşkınlığını vaşivor Yaşam suru-
yor Insanlar koşturuyor Ağlıyor. gulu-
yor, uzuluyor yıyorıçıvor Yonetım dğır
aksak da olsa vurek yakan duzensızlıkler
ıçınde suruyor
Bağnaz kışı. sınsı. kuvruğunu kısarak.
karanlık ınıne çekılmış beklıvor O. salva
sumuk saldıranlar hıçbır şcv olmamış gıbı
ortahkta fıng atıyor Devletsuskun yavın
organlannda olaym ustune ne bır vurume
ne de olavı dennlığıne ıncelcme anlatma.
yorumlama Kımı ba^ın organlanndaysa
bayram havaM Bu edılgınlık. suskunluk
kahredıyorınsanı
Yaşam kut;>aldır Yaratılmış her canlı.
başıa ınsanın vaşam hakkını kımse elınden
alamaz Ozellıkle dın dın yakamaz Bu
olay demokratık başka bır ülkede olsaydı,
24 saat geçmeden ne hukumet kalırdı ıstıfa
etmedık ne de yonetım ış başında Bır Wa-
tergate olayı koca \menka Bırleşık Dev-
leılen Başkanı'nın ıstıfa etmek zorunda bı-
raktı Oysa bu olayda kımsenın burnu da
kanamamıştı Ya bu dın dın vakılan olule-
nn hesabı' Gostcrmelık ıkı kışının gorev-
dcn alınması bu yonetımı temıze çıkara-
maz. dahd da kuşkulu kılar'
Buyuk Ataturk un devnmlen sayesınde
bu oruna ulaşan Sayın Başbakana bırone-
nm var Ayağının tozuyla boylesı buvuk
bır karayıkımla karşılaşmak uzucu Ancak
orununa vakışır ussal önlemlen etkın bı-
çımde alıp yenne getırmelıdır Sabah ak-
şam kuıiuşmalannda, bağnaza. polıtıkaa-
va delegeye odun venrcesıne ezan. Kuran,
iman gıbı her yone çekılebılecek boylesı
tahnk edıcı sozlerden kaçınarak gerçekçı
bır >ığıtlıkle demokrası. laısızm, bılım. sa-
nat dıye vola çıkmalı
Oncebucayırcayiryakılan 37 kışının aı-
lelennden teker teker ozur dılemelıdır
Kullur Bakanlığı ılc O. aydınlık dernegın
duzenledığı bu programı yıne aynı bıçım-
de. Başbakan kendısı de one duşerek yenı-
den duzenlemelıdır
Parçalanıp sessızce yenne dıkılen sevgıh
Ataturk'un anıtını yenıden saygı duruşuy-
ld açıp, parçalanan ve Sıvas'ı sımgeleyen
otekı anıt da venıden \enne konmahdır
Bu ılgısızlık. suskunluk. olaylar karşısın-
dakı umursamaziık boyle surerse belkı
başbakanlık yetkılennı surdurur. ama ne
o, sayesınde geldığı o buyuk ınsanın ruhu
bdğışlar ne Turk halkı avdını ve ne de ta-
nh
Kara ses o yeşıl bayrağını çektığı gun.
tekbır ulumalan ıçınde kendınden geçmış,
kandınlmış zavallılar ıle ıç-dış çikarcı guç-
lenn maşalan ortalığı kanştırdığı gun.
cumanamazı dıye halkın camılerdeyoğun-
laştığını fırsat bılerek onlann, çıkarlan ıçın
kışkırtıldığı gun, Menemen'ı golgede bıra-
kan, 31 Martian aratan bır cesaretle, bağ-
ndzın koca bır kentı kana boyadığı gun,
"Laiklik de neymiş. Bu dinsizliktir. Biz şeri-
at ısteruk! zınalamaları ile ülkede bağnazlı-
ğın at koşturduğu gun, Hitler'in kabrine
çelenk koyanlarla kol kola girenler >e o ül-
kede Kara seslere kulakların tıkandığı giın,
\almz Anadolu'da değil doğuda, geri kalmtş
tum İsiam ulkelerınde de kurtuluş bavrağını
açıp yol gosteren o büyuk devVımcıve ağıza
alınmaz sözlerle kufredenleri gormezlıkten
gelerek sırtını snazlavanların, bır gun, nasıl
kendı sırtlarından teker teker hancerlene-
ceklerını gorur gıbivim. Geçmiştekı olavla-
ra bakıp da goruvorum. Bız, zaman tunelin-
den geçme olanağı bulunsavdı da bu ayma/-
lara da getecejpn bu karanlık tabiosunu
gösterebilseydik. Bunların ne tanrısı ne de
dini »ardır. Şeriat ıse çıkarlan için simgeleş-
mış bir devimdir. Bunlar daha dünku Kurtu-
luş Savaşı sırasında insanlarımızı diri diri
camilere doldurup ateşe veren duşmanla el-
birliğı. işbırliğı ederek iki> uzlulukten çekin-
memişlerdır. Bugunkuler de, o satılmışların
çıkarcı eniklerıdır. Kentın beledıye başkanı
da, "Maksat hasıl oldu. Bız gorevimizi \ap-
tık" dıye sozde yatıştınvor Guler mısın
ağlar mısın
17
Sıvas'takı bu ayıbı sılmek ge-
rek
TARTIŞMA
Din,devlet ve laiklik
L
aıklıkulkemızdc
ençok
konuşulan
yazılançızılen
konulann
başında eelıyor
Laıkhknedır^Ne değıldır
0
Teokratık devlet nedemektır"
1
Dev let denılen organın doğuşu
ne zamana rastlar
0
Sıyası
ıktıdan elınde bulunduran guç
ya da guçler, dını kendı
çıkarlan ıçın nasıl kullanırlar
0
Dın adamlan, krallar.
hukumdarlar. ımparatorlar.
sultanlar, parlamentolar devlet
başkanlan ıle nasıl bır organık
bağ ıçındedırler
0
Teokratık dev let, dın
adamlannın egemenlığıne
day anan bır yonetım bıçımıdır
Sıyası alanda egemen v e
vonetıcı olan dın adamlan.
uzun bır sure hemen her
toplumda ay ncalıkh bır sınıf
olarak varlığını korumuştur
Teokrası, ılk çağlann sıte
devletlennde ve
ımparatorluklannda, ortaçağın
derebey lıklennde ve merkezı
krallıkİarında ka> nağını,
toplumlann ınançlannda
bulmuşvemetdfizık bır guç
olarak varlığını surdurmuştur
Kral hukumdar.sultanyada
•Jerebeyı ılebunlannçevresındc
toplanan egemen guçler
tannlann ya da tannnın
olağanustu guçlerle donatıp
yery üzune gonderdığı
•temsılcısı' vasıtasııle,
egemenlığını tannnın
vervuzundekı lemsılası olarak •
kulldnmıştır
Egemenlenn ısteklen. tann
* buy ruğu olarak yonetılenlere
sunulmuş, halktan koru
korune ıtaat ıstenmıştır
Egemenlere ıtaat, tanny a
ıtaattır Tannnın ısteklenne
uymayanlar. hem bu dunyada
hem de otekı dunyada en dğır
şekılde cezalandmhrlar
Tann adma toplumu
yonetenler yaptıklaneylem ve
ışlemlerden dolayı ancak
tannya karşı sorumludurlar
Ve ancak O'na hesap venrler
Doğal yaşam denılen ılk
donemlen bır kenara
bırakırsak, ınsanlann verleşık
duzene gecmelen ve uretıcı
olmaya başlamalan ıle bırlıkte
en ılkel şeklı ıle dev let de
gorulmcvebaşlar Kabıleşefı
gucune day anarak duzenı
sağlar
Demokrası ve laiklik.
ınsanlann çok uzun v e kanlı
savaşlarsonucunda
kazandıklan erdemlerdır
Bugun dunyanın çok az
ulkesınde halen sembolık
meşrutt monarşıler vardır
^ncak ınsanlığın aldığı yol çok
ılendır Gendonuş
duşunulemez Dınvedınce
kutsal sa\ılanınançlan
y uzunden ınsanlann
somurulduklen de yadsınamaz
Bugun ılkçağın, ortaçağın
tann tarafından yeryuzune
olağanustu yetkılerle donatıp
gonderdığı İcrallarca
yonetılmıyoruz Parlamenter
demokrasıler ve serbest
seçımlerle sıyası ıktıdarel
değıştmyor Dınvevıcdan
ozgurluğu, anayasal
garantılerle guv enceye
bağlanmışdurumda Ancak
yınede. toplumlan ortaçağın.
ılk çağlann bılgısız karanlık
donemlenne goturmek ısteyen
teokrası taraftan fanatıkler.
çağdışı kalıntılar. sıyası ıktıdar
ıçındemokrasıden
yararlanarak savaşım vermekte
ya da sılahlı mucadele ıle sıyası
ıktıdan ele geçırmek ıçın
eylemlerde bulunmaktadırlar
Bunlar ıçın demokrası. laiklik.
ınsan haklan. ozgurluk gıbı
kav ramlar hıçbır anlam
ıçermemektedır Demokrası ve
ozgurluk. kendı ılkel
duşuncelennı. şu veya bu
şekılde sıvası ıktıdara
taşımaktır
Demokrasıden, laıkhkten.
çağdaşlıktan yana olanlann
ulkemızın bugunune ve
yannına sahıp çıkmalannı ve
parlamenter demokrasıyı,
çağdaş kurallan ıle ışletmelennı
beklemekteyız
Hılafetın kaldınlması ıle
Ataturk donemınde laiklik
konusunda onemlı adımlar
atılmıştır Laiklik, Anayasa'da
yazılıdır Ancak çok partılı
sıy ası hayatımızda dın v e dınce
kutsal kav ramlar sureklı polıtık
malzeme yapılmış, sıyaset
camilere İcadar gırmıştır Ne
yazık kı bugun bılgısız,
kultürsuz. ılkel kafa yapılı
bırçok dın adamınca bu sıyaset
ızlenmektedır
Laiklik konusunda yapılması
gereken en onemlı gırışım dın
ışlennın tamamen devlet dışına,
bağımsız bırorgan olarak
çıkartılıp.yasaıle
duzenlenmesıdır Dıyanetışlen
\e dın ışlennden sorumlu dev lel
bakanlığı dev let orgutu ıçınde
bulunduğu surece tam
anlamıy la laıkhkten soz
etmemız mumkun değıldır
Av.ErolTürk
İstanbul
Inaıımak istemiyoruz
2
Temmuz 1993
tanhınde37
kışının
katledılmesıyle
sonuçlanan
Sı>as
alaylannın,Türki\e dekı
demokratıkleşme mucadelesıne
bır darbe vurma gınşımı
olduğuna kuşku yoktur Kendı
duşuncelennden başkasına
tahammulu olmayan bırtakım
bağnazlar, kendılennce bır
"duşünce suçu"nu yargılay ıp
"sonımlulan"nın "ceza"lannı
ınfazetmeye kalkışmışlardır
En az bu acı olay kadar vahım
bır gelışme ıse, olayı takıben
TBMM'debaştaana
muhalefet partısı lıden ve dığer
bazı mılletvekıllennın, ılke
olarak bu turden saldınlan
lanetlemek yenne Turkıye
halkının vuzde 99 unun
Musluman olduğu
gerekçesıyle, bu toplu katlıamı
adeta mazur göstermeye
çalışan konuşmalaryapmış
olmalandır
Bu kışılere hazırlatılması
gereken laık olduğu
ıddıasındakı bırdevletın
vatandaşlannı bırbınyle
kayTiaştıran temel unsurun dın
bırlığı olamayacağıdır Aynca,
başta Başbakan olmak uzere
tüm TBMM uyelen ve sıyası
partı lıderlenneduşen görev,
ınançveduşunce
özgürlüklennın bır guvencesı
olarak, laık v e demokratık
duzenın, açıkça sav unulması ve
duşunce suçu dıye bır kavramın
demokratık bır sıstemde yen
olmadığının vurgulanmasıdır
4ksi takdirde bu son faciada
olduğu gibi, bır kesim bir başka
kesımın sadece duşunce ve inanç
ozgurlüğunü değil, v aşama
hakkını \ok etme cesaretini de
kendisinde bulabilecektir.
Bu tehlıkelı gelışmelenn, şu ya
da bu gerekçeyle basıtleştırerek
geçıştınlmesı, korkanz kı.
gıderek sıklaşan anayet v e
toplu katlıam olay lannın
kanıksanır hale gelmesıne ve
ay nı ülkede beraber yaşama
hoşgorusünun gıderek
yıtınlmesıne neden olacaktır
Bu ulke ve halkının boyle bır
sonucu hak ettığıne ınanmak
istemiyoruz
ALPAYER,ÖZLEM
ERZURUMLLOĞLU-
ER,MLSTAFA
TÜRKEŞ,GALİP
YALMAN,NURDAN
YALMAN
Manchester-İngıltere
PENCERE
Ozelleştirme Değil,
YabandlaşüpmaL.
Kısaca G-7 denıyor
Yedı tuzu kuru devletın oluşturduğu grup "G-7", eskı
deyımle "Duvel-ı Muazzama
Dunya ekonomısını yoneten patronlar G-7 de toplan-
mışlar, bu duzenın su yuzundekı kurumları IMF ve Dun-
ya Bankası gıbı kuruluşlar
Patronlar dıyorlar kı
- KIT'len ozelleştırın'
Buyruğun gezegensel bır anlamı var, karşı çıkmak
guç Turkıye gıbı borç batağına gomulmuş bır ülkede
hukumetlerın elı kolu bağlı gorunuyor
Çunku kamu açıklarını dengelemek ıçın adaletlı vergı
salmak her sıyasal ıktıdarın harcı değıl Butçe borç but-
çesı enflasyon başını almış gıdıyor
Ne yapmalı'?
Yenı Başbakan'ın ayağının altındakı toprak kayıyor,
Çiller kıme tutunacak"?
•
Insan tutunacağı dalı ıyı seçmelı
Cat dıye kırılıp elınde kalacak bır dala sarıldın mı hapı
yuttun
Dıyorlar kı
Sen şu PTT nın son T sını satışa çıkar' Gensıne ka-
rışma1
Dış ekonomık çevrelere guven ver' Kımsenın
gozunun yaşına bakma1
Önce kârlı KIT lerı elden cıka-
ralım Dış pıyasadan toplayacağımız uc-dort mılyar do-
larla bır soluk alırız, kamu açıklannı kapatırız enflasyon
durulur, daha sonrası Allah kerım' Bu konuda Demır
Leydıol' Bu ışı 2000 yılına kadar goturursun "
Tutunacak dal bu1
Ulkenın telekomunıkasyon sıstemını bırkaç mılyar do-
lar uğruna yabancılara havale etmenın tek nedenı koa-
lısyon hukumettnın koşeye sıkışmasıdır Ancak koltukta
bır sure daha kalabılmek ıçın tanhsel bır vebalın altına
ımzasını koyacak olan SHP lıler ıyıce duşunmelı1
Şeytan kulaklarınafısıldıyor
- Canım, Çıller m hukumet kararnamesme sen ımzayı
basmazsan başkası gelıp atacak1
Kuyrukta bekleyen
nıce polıtıkacı fırsat kolluyor D YP-SHP koalısyonu bozu-
lursa, sırada DYP-ANAP var Daha ne duşunuyorsun?
Mantık boyle çalıştı mı artık dıyecek bır şey kalma-
mıştır Bır b^ç^k yıldan berı DYP-SHP ortak hukumet
programında 'demokratıkleşme yasaları beklıyor
ozelleştirme demokratıkleşmenın onune çıkarsa ne
olacak
1
' Sosyal demokratlar ozelleştırmede kullanıldık-
tan sonra sıra demokratıkleşmeye gelınce boşlukta ka-
lacaklar
DYP grubundan demokratıkleşme çıkar mı''
Çıkmayacağı bellı oldu
•
PTT'nın son T'sının paldır kuldur ozelleştınlmesı ıçın
bu acele neden'
Ustelık bu konuda ozelleştırme sozcuğu yanlıştır,
' yabancılaştırma 'demek gerekıyor Amerıka'da İngıl-
terede, Fransada ve başkalannda PTT nın ıkıncı T'sı
yabancılaşmış değıl
1
Turkıye de nıçın yabancılaştırılı-
yor'' Herkes bılıyor kı KlT'lerın ozelleştırılmesınde ya-
bancı şırketler hesaplarını yapacaklar en kârlı olanları-
nı satın alacaklardır Ortadoğu da kan ve ateşle ıç ıçe
yaşayan bır Turkıye'de telefon ıstıhbarat, dolaşım, ıletı-
şımle harmanlanan sınır sıstemını yabancı guçlere tes-
lım eden bır sıyasal ıktıdar ne yaptığının bılıncınde mı-
dır?
Ne söyluyorlar
- Ortadoğu'da bufun buyuk devletlenn elı kolu var
Petrolun sıcak savaşı Basra Korfezı nden Kafkasya ya
kadar suruyor Turkıye, petrol coğrafyasının en duyarlı
noktasmdadır Mıllı Mısak rafa kaldırılıyor, Lozan dışla-
nıyor Sevr gundeme gırecek' Ulke parçalanıyor, ka-
ranlık guçler Anadolu da cırıt atıyor Ankara, Doğu
Anadolu'ya soz gecıremıyor
Pekı, sonra
7
Bu durumda olan bır ülkede PTT'nın son T'sını yaban-
cılaştırmak hangı akla sığıyor?
ANADOLU CİNİVERSİTESİ
GCİZEL SANATLAR FAKÜLTESİ
FAKULTEMIZIN IÇ MIMARUK BOLÜMÜNE
SINAVLA OĞREÎIM GOREVUSI VE
ARAŞTIRMA GOREVUSI STATUSUNDE
İÇ MİMAR - MİMAR
AUNACAKTIR ADAYLARIN FAKULTELERIN ILGIU
BOLUMLERINDEN MEZUN OLMASI GEREKMEKTEDIR
' IA5VURU<
GUZEL SANATtAR FAKÜLTESİ, YUNUSEMRE KAMPUSU, ESKI5EH1İİ
SON BAŞVURU TARIHI 3 EYLUL 1993
MitosBOYUT Yayınlan - Tıyatro/Oyun Dıası 25
Karikatürist BehİÇ AK' m ilk oyunu
BİNA
1 9 9 3 Y ı h K u l t u r B a k a n l ı ğ ı
O v u n Y a z m a Y a r ı s m a s ı O d ü l u
'Tiyatronun anlatım olanaklarım mızahla
butünleştıren ılgı çekıcı bır çalışma "
(25 000 TL)
MitosBOYUT Yayınları
TEM Yapım Yayıncılık Ltd. Şti.
Oba Sok 9/1 Cıhangır /İST Tel 249 87 37 38
İTftTİLCILERE KUSADASI
** HOTEL PALME'DEN
1 KİŞİ.
TAM PANSIYON
135.000 TL.
Rezervasyon: o 256 64612 a6
1984 model Kartal, temız. 51 mılyon
2535588