Katalog

SAYFA CUMHURIYET 2 21 TEMMUZ1993ÇARŞAMBA Psikolojik sorunlarda, fobilerde, kazanılmış genel alışkanlıklarda, bazı tik ve davranışlann tedavisinde hipnozdan yararlanılıyor Hipnozileağnsızveaasız tedaviDİLEKGİRGİNCAPs Hipnoz bır çok kışının uzennde ıyı kotu fîkır sahıbı olduğu, en azı- ndanadınıduyduğubırkehme An- cak y ıne de bılgılenmızın pek ustun- koru olduğu da bır gerçek Eskı Çınde Hınt ve Mısır medenıyetle- rınde dını maksatlarla buyuvesıhı- nn yanında bır şıfa aracı olarak kul- lanılan hipnoz. bugun o gunkrdekı kımlığjnden çok farklı bır yerde Özellıkle psikolojik rahatsızlıklann gıdenlmesınde kullanılıyor Bun- lann yanı sıra dış tedavılennde \e hatta cerrahı mudahalelerde de hip- nozdan vararlanılıyor Uygulayıcı- lan da tıp mensuplan psıkologlar ve dış hekımlen \ ıllardır hıpnozla tedavi yapan bu tıp adamlan. I991 yılında Tıbbı Hipnoz DemeğYnı kurdular. bu yı- lın başında da ılk bultenlennı ya- yımladılar Yavgın kanının aksıne, kesınhkle bır uyku durumu olmadı- ğı belırtılen hıpnozun, mıstık yanı da Tıbbı Hipnoz Derneğfnce kesın- lıkle kabul edılmıyor Bu ışın mıstık yanıvla ılgılenenlerle de aralannda herhangı bır bağlantı yok Dernek, bırçok ulkede bır bılım dalı olarak kabul edılen hıpnozun. Turkıye'de de bu statuyu kazanması ıçın çaba harcıyor Cerrahı alanda. narkoz almaya musaıt olmayan. alerjık reaksıyon- lara sahıp olan kışılenn operasyon- lannın yapılmasında. amehvat on- cesı ve sonrası korkulannda, kadın- doğum hastalıklannda, çocueun buluğ çağına kadar geçen donemdekı bazı davranış bozukluklannda. or- ganık nedenc bdğlı olmayan gece ışemelennde. tırrıak yeme ders ça- lışma b>ozukluklan gıbı sorunlarda hipnoz kullanılıvor Psikolojik so* runlarda. tobılerde. kazanılmış ge- nel alışkanlıklarda. bazı tık \e dav- ranışlann teda\ısınde hipnozdan vararlanılabıhyor Aynca. alkol. sı- gara \e uyuşturucu alışkanlıklan. beslenmeye bağlı alışkanhklardan dolayı meydana gelen aşın kılolar- dan kurtulma. astım ve uy kusuzluk- lann tedavisinde. avnca dış he- kımlığı alanında da hipnozdan ya- rarlanmak mumkün Ancak her olayda hıpnozun kullanılmasının soz konusu olamayacağı. yalnızca normal koşullann geçerlı olmadığı durumlarda bır alternatıf olarak hipnozdan yararlanüabıleceğı, ozel- bkle \urgulanıyor Psıkolojık teda- vılerde ıse alternatıften çok bır gerek olarak kullanılmasının vararlı ola- cağına ınanılıyor Sozü ılgjlılere bırakmadan once ıbbi Hipnoz DerneğTnin kuruculanndan mikrobiyoloji profesörü Suat Vural, "Hipnoz, kişinin belli bir noktaya konsantrasyonu sonucu. beynin kendiliğinden oluşturduğu fızyolojik bir durumdur"diyor. şunlan da aktarmakta fayda var Hipnoz olabılmek ıçın ıstemek ve ınanmak gerekıyor İstek dışı hip- noz olunmuyor, ıstenmeyen telkın- ler alınmıyor Avnca akıl hastalan. aptallar ve bunamış olanlara da hip- noz yapılmıyor Lygulanan teknık- le vuzde 90-95 oranında kışıye ulaş- makmumkun Yuzde3-10 lukkesı- me ıse hıpnozu vapan kışıyı ya da teknığı değıştırerek ulaşılacajb du- şunuluyor Herkeseaynı hıpnozdu- zeyınde telkın venlemıyor Çok bu- yuk bır bolum orta. kuçuk bır bo- lum de hafıt veya çok denn hıpnoza gın\or Her sorunun çozumu ıçın mutlaka çok denn hıpnoza gınlmesi gerekmıyor Fılmlerde çok sık rast- lananuvutup konuşturma olayı da pek nadıren uvgulanıyor Genel uv- gulama konsantrasvonu sağlavıp telkın veıme vonunde \sansore bınmekten korkan bır kışı orta dere- cede hıpnoza gırdığınde sorununu çozebılıyor Ancak sorununu ağn eşığını \enıp bır operasyonla çoz- mek ısteyen kı^ının çok denn hıpno- za gırmesı gerekıyor Tıbbı Hipnoz Derneğı nın ku- ruculanndan mıkrobıyolojı prote- Mjru Suat \ ural. '"Hıpnoz. kışının bellı bır nokıava konsantrasyonu sonucu beynin kendiliğinden oluş- turduğu fizvolojık bır durumdur" dıyor Ve hıpnozun bevnın vebede- nın ozel bır halı olduğunu kışının bu durumda kolayhkla telkın aldbıl- dığını. boylelıklededavranışlannda bazı değışıkhkler mevdana geıırme- nın mumkun olduğunu soyluyor Vural. hıpnozun eıkıleyış meka- nızmasını şoyle açıklıyor "Butun canhlar bırey olarak varlıklannı surdurebılmek ve nesıl- lennın devamını sağlamak uzere programlanmışlardır Bebek. doğar doğmaz neles alır Çunku bu prog- ram ona yuklenmışur Doğuşta yuklencn programlar ve daha sonra kazanılan programlar varlığımızı surdurebılmemız \e çevreve uyum sağlayabılmemız ıçın gereklıdır Ama bazen bunlar abartılmış veva amacından sapmış olarak oluşur Veva sılınmesı gerekenler sılınme- den kalabılır Orneğın bcbeğın cmme programı beslenmek ıçın ça- tal-kaşık kullanmaya başlamasiyla terkedılır Ama bu program bazı- lannda sılınmez ve 20 yaşınddkı bı- nnı parmağını emerken kdlem ke- mınrken gorebılınz Sılınmeyen bır programın vanlı^ şekılde ışlevışın- den başka bır ^ev değıldır bu Sonra- dan oluşan programlar sureklı tel- kın \e kısa surelı bılınç kavıplan so- nucu oluşur Devamlı olarak ka- ranlıkta sokağa çıkmanın ıyı bır şe\ olmadıeı telkınıne maruz kalan bın ılerkı yıllarda da bu korkusunu sur- durebılır \ a da bır trafik kazası ge- çınp. uzun sure kapalı dar bır alan- da sıkışıp kalan bır başkası asansore bınemeyebılır Telkın bılınçaltında- kı bu şekıldekı şartlanmalan orta- dan kaldırmayı amaçlar" Vural, kışının hıpnoııze edıle- meyeceğını ancak hipnoz olabılece- ğını vurguluyor Çunku ıstemek ve ınanmakla ılgılı bu ış Ancak tedavi ıçın gereklı telkınlen verecek bınnın varlığı gerekıvor ve hipnoz. bu ıkı kışı arasında amaç, duy gu ve duşun- ce bırlığıyle vanlan bır olay olarak belınyor Vural'a gore Ktşı. duyu- vor bılıyor. hıssedıyorken kısaca her şeyın bılmcındeyken. hıpnozun normal zamanlarda algılananlar- dan farklı olarak getınsı ne oluyor' "İnsanın bıldıklen. oğrendıklen hemen bıhnçaltına gınp orada etkı- sını gostermez Orneğın bır sıgara tıryakısı. sıgararun \erdığı zarann bılınandedır Amayınedeıçmekten vazgeçmez Çunku. onu sıgara ıç- meye zorlayan baa programlar oluşmuş ve bunlar bılınçallına yer- leşmıştır Bıhnçaltı merkezlen de bı- lınç merkezlennden daha guçludur Kışı bılınçlı olarak ıstedığı kadar sı- gara ıçmeyeceğım' desın. bılınçaltın- dakı program sılınmedıkçe bunun pek bır faydası olmayacaktır Bu programın değjştınlmesı lazım Işte bu noktada hıpnoterapının ılkesıne gelıyoruz Kışı bılınçlıyken. bıhnçal- tına gıdcn yollar kısmen kapalıdır Bılınç merkezlen. bıhnçaltına bır ne\ı şıfre gorevı yapar Yanı her şev bıhnçaltına ınmez O zaman hıp- nozla bılınç merkezlennı kısmen bloke edıyoruz. boylece sadece ılgı alanındakı kanallar açık kalıyor O zaman bılınçallına ınerek gereklı duzeltmeyı yapıyoruz" Vural. hıp- noterapıyı psıkoterapmın bır ozel şeklı gıbı goruyor Psıkoterapıstle- nn aldığj sonucun çok yavaş gelıştı- ğını, ancak hıpnoterapıde doğrudan doğruva bılınçaltma ınıldığj ıçın çok kısa surede sonuç alabılmenın mumkun olduğunu soyluyor "Sı- garayı bırakması ıçın bır ınsanı ne kadar zorlay abılırsınız Bıraksa bıle. o Mrada bıİınçaltında sıgara lehıne bırçok program olduğundan \e bunlar tatmın edılemedığındcn so- runlar çıkabılır Hıpnoterapıyle sı- gara lehıne olan butun programlan teker teker ayıklıyorsunuz Yıne dernek kuruculanndan olan. aynı zamanda Tıbbı Hipnoz Bultenı'nın sahıbı ve yazı ışlen mu- duru, dış hekımı Ertuğrul Bayram da hıpnozun. psikolojik tedavılerde kullanılmasi gerektığını duşunuyor "Freud. psıkanalız metodunu gehş- tırmış Bu uzun suren bır tedavi Psı- kolojıyle ılgılenen arkadaşlar, hip- nozdan yararlanarak bu sureyı kı- saltmak ıstıyorlar Tıp alanında al- ternatıf olan hipnoz. psikolojik ko- nularda daha once gelen bır tedavi vontemı olabılır " H:ipnozla ameliyatlar da yapılıyor. Bu yöntem narkoz alamayan hastalarda kullanılıyor. Hasta çok derin hipnoza giriyor ve ağn olayı ortadan kalkıyor Yıne Ertuğrul BayranVa göre. yalnızca hekım olan kışı hipnoz yâpmalı Ve herkes kendı dalındakı olaylarla ılgılenmelı Başlangıçta hıpnozla ılgılenenlenn. eskıden Anadolu'da her hastalığa bakan pratısyen hekımler gıbı çeşıtlı konu- İarda hipnoz telkınlennde bulun- duklannı açıklıkla ıfade eden Bay- »ram. artık hipnoz uygulayanlann epcyce çoğaldığını belırtıyor \e hıp- nozu da. bu konuda ıhtısaslaşmış kışılenn yapması gerektığını soylu- yor Bu arada kurduklan dernek dışında bu ışle bılımsel olarak ılgıle- nen bır kurum olmadığını. en buy uk ıdeallennın de. hıpnozun bır bılım dalı olarak kabul edılmesı. Arnen- ka, İngıltere. Avustralva. Isveç ve İsraıl'de olduğu gıbı unıversıtelerde ders olarak okutulması olduğunu soyluyor Özellıkle hıpnozun çok geîıştığı ingıltere de. bu dersten ge- çümeden mezun olunamadığını da belırtıyor Dernek olarak yaptıklan semınerler ve çevınlerle. bılgılendır- me yonunde çalışmalar yaptıklannı da belırten Bayram. tıpmensuplan- nın bu konu hakkında bılgj sahıbı olmalan gerektığını. ondan sonra goruşlennı behrtmelennın daha doğru olacağını belırtıyor Ertuğrul Ba\ram"ın ısrarla uze- nnde durduâu bır nokta da. kesın- lıkle her şevın hıpnozla tedavı edıle- ceğı yonunde bır ıddıalan olmadığı "Butun dallarda tıbbın normal ko- şullannı yenne getırelım. bunlar olamadığı zaman hipnozdan yarar- lanalım Ben bır dış hekımı olarak yuzde 99 vakada anestezı kul- İanınm Ancak alerjık reaksıyon gpsteren hastalar da olabılıyor Özellıkle ağıza anestezı venldığınde solunum felane kadar uzanabılecek sorunlar oluşabılır Narkozda her zaman u\ gulanamıy or Bovle olay- larda hıpnoza alıyorum hastayı ve teda\ısını gerçeklc^tıny orum Kısa- ca elımızde bır sıhırlı değnek var, hep onu kullanalım goruşu çok yanlış Sureklı kullanım yalnızca psikolojik tedavılerde geçerlı olabı- lır " dıyor Hıpnozla ameliyat Hıpnozla amelıvatlar da yapılı- yor Bu yoniem narkoz alamayan hastalarda kullanılıyor Hasta çok denn hıpnoza gınvor ve ağn olayı ortadan kalkıyor bclırtıldığıne gore Suat Vural aslında hıpnozla ağnnm kaldınlması olayının nasri olabıldı- ğını pek de bılemedıklennı soylu- yor "Hıpnoz esnasında ılgı alanı- nızdakılen bılınçaltınıza ındırebılı- yorsunuz Bılınçaltından gelen emre de beyın uvuyor Çevreden gelen uyanter bevnın bellı bır noktasında bloke edıhyor T^lkının gucu bu Artık ağn duymayacaksin dıyo- rum. hasta hakıkaten bu olaya ına- nıyorsa ağrı kalkıyor' Uçan tren deneyimini yaşayanlann yorumlan : Saatte 180 km hızla ve kafanızı camdan çıkararak araba kullanmak gibi Lunaparldannheyecanverid oyuncağıHaber Mcrkeri - Heyecan. gen- lım bılınmezlık ve hız İşte uçan trenlen boyle^ıne kan dondurucu ancak gene de vazgeçılmez kılan bunlar Tren. ağırağır vukan doğru çıkarken korkunç bır seym yaklaş- makta olduğu hıssını doya doya ya- şarsınız \ olcu yxıkandan aşağjda- kı ağaçlara ve sıncaplara bakar %e baharın ılk tomurcuklannı gorecek kadar vaşadığı ıçın ne kadar şansh olduğunu duşunur Ve sonra her şey bır anda tepe taklak olur Lçan tren deneyimini yaşayan- lann yorumlan şoyle "Saatte 180 km hızla ve kafanızı camdan çıkara- rak araba kullanmaya benzıyor Ancak tam anlamıyla nasıl olduğu- nu anlamak ıçın. arabayla bır uçu- rumdan aşağı uçtuğunuzu düşun- menız gerek Üstelık de duşunun. boyle bır şeyı tekrar tekrar yaşama şansınızvar ' Uçan trenlere bınen normal bır insanın kafasını toparlayabıldığı ılk fırsatıa aklına gelecefc sorulardan bın herhalde boyle bır aletı kımın ıcat etmış olabıleceğıdır Ruslar Evet bu korkunç yolculuğu ılk Rus- lar akıl etmış Uçan trenlenn atası sayılan buz kayaklannı ılk 15 yuz- vıldaPetersburg'dakurmuşlar Ban verlerde "Rus Dağlan" adı venlen v erçekımı gucuyle hareket eden alel- ler. tum Avrupa'da yavılarak daha sonra ^BD'yegeçmış Gerçekanla- mıvla ılk uçan tren. 1884'de ABD"- nın Coney Adabi nda lunaparklann v erçekımı babası olarak tanınan LaMarcus Thompson tarafından kurulmuş Uçan trenler bu ulkede oylesıne benımsenıp gelıştınldı kı artık Rusya'da bılebunlara "Amen- kan Dağlan' adı venlıyor En basıt tahterevallılenn bıle sı- gortacılar taratından nsk unsuru olarak gorulduğu gunumuzde. uçan trenlenn hala boylesıne yavgın ol- masının sebebı ne olabılır dıye du- şunmedenedemıyorınsan Kımbılır belkı bunun bır sebebı. bu aletlerden ınen ınsanlann bırçoğu dengelenne yenıden ka\uşup. dıkılmış saçlannı yatıştırdıktan sonra. ufak bır tered- dut yaşayıp. yenıden uçan tren kuy- nığuna gırdıklennın bılınmesıdır Lunaparklanna bu aletlerden kurduran kışıler genellıkle nasıl bır ışe kalkıştıklanmn bıhncınde olan ınsanlar Olmayanlar ıse çok kısa bır surede ıflas bayrağını çekebılı- yor. çünku bu trenlenn gerektırdığı muazzam sermayeyı karşıla\acak mıktarda ışı 5 aylık bır sezona sığdıramıvorlar Bu masraflar tur- nıkclerden gunde 20 000 kışı de geç- se 50 000 kışı de geçse değışmedığın- den lunaparklann kazancı daha çok tanıtımave 18-24yaşarasındakıku- şağın tekrar tekrar bınmesıne daya- nıvor Ins.ınların gen gelmeMnı sağ- layan şev ıse nefes kesıc volculuk- lar Lunaparklarda duzenlcnen an- ketlere gore en nefes kesıcı şev ıse yenı bır uçan tren Bundan da lyısı dığerlennden ustur^bırozellığı oldu- ğu bılınen yenı bır tren Uçan trenle- re ılgıyı arttıran yenı teknolojılere ornek verılebılecek modeller, tırbu- şon. dıkey spıral. ve son yıllarda yaygınldşmaya başlayan ayakta du- nılan trenler Tum dunyada gıtgıde sayısı artmakta olan meraklılar sa- yesınde, Tokyo'da ya da Flonda"da y enı açılan bır uçan trene an tum ay - nntılar anında oğrenılıp ağızdan ağıza yayılabıhyor Bu yuzden ak- nında ıddıalı bır lunapark tum yenı gelışmelere ayak uydurmayı. hatta yenılıklenn onunde olmayı başar- malı erçek anlamıyla ilk uçan tren, 1884'de ABD'nin Coney Adasfnda lunaparklann 'yerçekimi babası' olarak tanınan LaMarcus Thompson tarafından kurulmuş. Dunyanın en uzun, en yuksek ve en hızlı uçan trenı açıldıktan yalnı- zca bır ay sonra, tum bu ozellıklennı yenı açılan başka bır trene kaptıra- bılıyor Gereken tum ozellıklere sa- hıp olsun y a da olmasın bır uçan tre- nın başanya ulaşması ıçın zorunlu olan şey lerden bın bır hıperbol "Bu- yuk Amenkan Çığlığı" adındakı trene ılk bınenlere bırer 'kırmızı ce- saret nışanı" venlmış Trenlenn de- neme yolculuklannda ıçındekı ma- ket ınsanlan dışan atması gıbı olay- lann duyulması meraklılan ıyıce heyecanlandınyor Sıgorta şırketlen. lunapark dun- yasının pek bılınmeyen bır sırnndan dolayı bunlara ses çıkarmıyor İsta- tıstık sonuçlanna gore. uçan trenler. donme dolaplardan daha guvenlı İnsanlar seyrek olarak yolculuğun onayennde trendenınmeyekalkışı- yor Ancak. guvenlık kemerlen kı- pırdamalanna b\le ızın vermıyor Tum guvenlık onlemlenne ve tıtızce yurutulen bakım çalışmalanna rağ- men, 1973-1988 vıllan arasında 27 kışı Kuzey Amenka'dakı uçan tren- lerde havatını kaybetmış Bunlann bır kısmı yolculu'k sırasinda ayağa kalktıklan ıçın dığerlerı ıse kullanı- cı hatası ya da alel bozukluklann- dan dolayı Tıim güvenlik ÖRİemlerine >e titizce vürütükn bakım çalışmalanna rağ- men. 1973-1988 vılları arasında 27 kişi Ku/ey \merıka'daki uçan tren- lerde havatını kaybetmiş. Yılanlar korumaya alınacak AD \N K (\A) - Ormanlarda ağaçkoklennı kemırerek buyuk zararlara neden olan farelere karşı en etkılı mucadelenın yılanlarla vapıldığı. bu liavvanlan oldurmek venne korumak gerektığı bıldınldı AAmuhabınne buyılbolge ormanlannda vapılacak çalışmalarla ıle ılgılı bılgı veren Adana Orman Bolge Mudurluğu Orman Zararlılan ıle Mucadele Şubesı Muduru Hasan Basn Sf av aş, zararlılar arasında en çok farelenn ağaç koklennı kemırerek buyuk zararlar verdığınısoyledı \ ılanlann farelen baskı altında tuttuğunu ıtade eden şube muduru Y avaş "\ tlanlar. ormanlanmızın v e tanmın sıgortasıdır" dedı L lkemızdekı yılan turlennın çoğunun zehırsız olduğuna dıkkatçekenYavaş bu nedenleyılanlann oldurulmemesını ıstedı V avaş. şunlan soyledı "Ormanlanmızın can duşmanı olan farelere karşı y apılacak ılaçla mucadele. favdalı hav vanlann olmesıne. boylelıkle doğal dengenın bozulmasına neden olabılır Bu nedenle. özellıkle orman ıçı koy lerde yaşay an vatandaşlanmızdan. farelenn en buy uk duşmanı olan y ılanlan oldunnek yenne. çoğalmalanna yardımcı olmalannı ıstıy oruz " Kocaçay kirlenmekten kurtuldu T\\Ş\NLI(4A)- Kutahy a'nın Tdv şanlı ılçesındekı Kocaçay'ın. Garp Lınyıt İşletmelen Muessese Mudurluğu'nun komur uretım merkezlennde oluşturduğu antma tesıslen sayesinde kirlenmekten kurtulduğu bıldınldı Işletme yetkılılen. ocaklardan çıkartılan atıklann. yapay goletlerde antıldıktan sonra Kocaçav 'a v cnldığını bovleceçavın çevredekı arazılerle L ubatGolu'nu kırletmedığıı soyledıler Amaçlannın ooğal çev re ıle tanm arazılennı korumak olduğunu belırten yetkılıler, antma tesısı kurulmadân once bolge çittçilcrının Vdkındıklançav kırlılığının ortadan kdlktıSını sovledıler