Katalog

SAYFA CUMHURIYET 1 TEMMUZ1993 PERŞEMBE 10 EKONOMI PARARAPORU BORSAVEBİLERİ Endefcster Bırlesık Malı Sanayı Önceki 11109 53 8880 56 12557 75 Islem hacmı(öncekı) Işlem mıktan(öncekı) BORSA Dünkü 10778 67 8497 86 12243 38 FarfcÇ/.) -2 97 -4 30 -2 50 841 668 630 225 125 2641615 aomamınM Adana Çımenlo (A) Adana Çımento (C) AlyonÇımento AkalTetcstıl Akçımento Aksa AKtaşElektrık Alarko Holdıng Atbnyıklız AnadoluCam Aselsan Aygaz Bağfaş Banvıl Befcoteknık BırhkTutun BoluÇımento Bnsa ÇelıkKalat Çımentaş Çcmsa ÇukurovaEleMnk ÇuKurova (yenı) Demırbank Deva Holdıng Dctaş Doğan 0<taşDoğar(yenı> Ooğusan Ooktaş Doğan Holdıng DuranOfset Eczacıbaşı Yaiırı Eczacıbaşı llaç Edıplplık Ege Bıractltk Ege Enduslrı EgeGubre EgeSeramık Emek Sıgorta ENKAHotdvng ErcıycS 8 racılık EreğlıDemırÇelık Esbank ı-enış Alummum (") Finansbank GlobalYatnm Good Year Gorbonlşıl GubreFabnkalan Guney Bıracıiık Hektaş HurryetGazolecı HurnyslGaz (yenı) IktısatFm Intema Intema(yenı) I MotorPston Izmır D Ç Izocam Kartonsan Kav Koç Holdıng Koc Yatınm KonyaÇımentD Kordsa Koruma Koyiaş KutahyaPorseten KutabyaPors (yenı) LuksKadıfe MakınaTakım MardınÇımento Maret Marmans Martı Ot Marsnall Medya Holdıng MensucatSam Metas Mıgros Nettank(Marbank) NetasTelekomunık Netholdıng NetTjrızm OysaNığdeTurızm OkarTekstl CHmıAsa Otosan =egProfılo »etkaı 'etrckentTunzm 3 ına'Su »ımaş »etrclOfısı 3 olyen(BU)(") îanral Holdıng îarkjysan Jrtas(BU) ioka îorvnez Fılament ıun lektronık 5un lektronık(Y) 'an-Sıgorta r Debank Tekalbank releas rezan(BU) T Gırant B T Is3nk (B) T Iş3nk (A) X Iş3nk (C-%75BOL) lş3nk.(C-%7SBD2) Iş3nk (C) Tımye Kalkınma TofsOtomobılFa TofsOtoTıcaret TopakKâğıt Tra«mCarn JTra«wrk Holdıng 'T Semens T ŞseCam İTS<B (BU) |T OmrDokum ıTuras Petrolculu Tupaş İTünHavaYollan Tutnbank(BU) UneÇıtnento UşaSeramık Va« Yatırım Orl IVeM «VaiFın Kıf Yaas Yar<redı Bankası 12 250 2400 1JH 23 000 9100 MM 12 500 24 500 39 500 4460 II 4 250 13 000 12 000 1 175 14250 9 700 5300 5300 6900 2 700 76 000 11750 4300 11000 1900 U0OO 52 000 2150 1725 6300 3650 7JM 2660 17 000 6900 2850 30500 2700 5300 5000 5500 2600 2350 3900 1 775 9500 9.200 4650 10.1M 9J80 1«JH 1UM 18000 28 500 160 000 3550 2 150 2200 5000 4 100 4950 1400 30 000 6400 2 100 10000 9400 900 2300 78 000 1400 34 500 1650 4600 42 000 1500 2300 64 000 1JM 2100 1075 1500 12.ZM U M 3600 4350 19 500 9100 1475 1050 975 17 350 1975 5900 38 000 3100 2000 2 750 3050 2600 7300 1200 5800 18 500 380 000 3300 3650 4500 1950 56 000 62.000 8000 4300 2500 10250 3650 2350 12250 9400 4350 1325 18 250 4200 16 750 2025 1850 1275 3600 7 100 3050 6200 11 000 2 225 17» 22 000 8800 11750 23 000 4400 11JM 12250 2000 1MH 8700 8400 5500 35 000 12 000 1425 2 325 10 250 L7M İ.1M 11250 50 000 23 500 12 500 11000 3300 vm 11500 1800 10.SM 8 000 17.588 8100 5200 0 11750 1375 2 075 9 750 S.7M 7JM 2450 16000 6200 2800 29 000 2300 5400 5000 5 100 2500 2200 3600 1675 9400 8800 4300 1UH IUN 1S.7H 117H 17000 27 000 160 000 3250 1900 1850 4500 4000 0 1250 27 5O0 6000 t.m 2 025 10 000 9400 810 2 225 75000 1375 33 000 1625 4200 40 500 1450 2250 61000 m 2000 950 1500 1UM 2.400 3400 4000 18 750 8600 1475 925 MM 870 17 000 1775 5500 38 000 2900 1950 0 2800 2350 6800 1075 5500 17 500 0 3000 3150 4050 B7M 1 800 54 0O0 59 000 0 4000 2400 9 750 3350 2200 11 750 9000 4200 1 175 16 250 3600 16500 1950 1825 1200 3200 6600 2800 5900 12250 2400 1JS0 23 500 9 100 11000 48 000 23X00 12000 10 750 3200 4000 12 500 11250 1050 13500 9000 5300 4800 6400 0 73 000 10 750 4 250 10 500 1 775 13 500 49 000 2000 1550 6200 3400 4350 13000 12250 1200 14 000 9300 5300 5300 6900 0 76000 11750 4900 11 000 1875 14 500 52 000 Z150 1725 6200 3650 i.m* 7JM 2950 16750 7600 2.950 31000 2.750 5900 5900 5600 2.800 2400 3800 1825 9600 9300 4600 11 »8 10.800 11.750 18 000 28000 170000 3 750 2300 2150 5100 4 100 0 1250 30 000 6400 2 100 10 400 9400 910 2 375 77 000 1 500 34 500 1700 4400 52000 1600 2275 64 000 1.175 £100 975 1 525 Z.7M 3 700 4450 21500 9100 1625 950 1700 900 17 3S0 1800 6200 38 000 3250 2150 0 3050 2350 7200 1325 5800 18 500 0 3 250 3500 4550 7100 2000 57 000 62 000 0 4350 2500 10 500 3650 2400 12 000 9300 4450 1200 18 000 3600 17 000 2050 1750 1350 3450 7 100 3050 6300 11 500 2807 198 22252543 340 1.M8 »2.008 22 000 87 700 8 900 1 774 700 12.750 24 500 0 4850 11.76i Utt 12 750 1950 11.008 8 700 Zİ088 8500 5600 0 12 250 1450 2.325 10 250 UN 11250 50 000 24 00 13250 12 000 3650 4.1M 11750 179 606 24500 238655 0 0 • 4 450 2977 590 11JM1J117M U N 2.088 12000 1576181 1850 156010 11JML4MJ» 8000 973350 tt.NI 10J8S 8 100 164 875 5400 2.556850 0 0 11750 194500 1375 8000 2.175 3479762 9 750 413876 1.100 202.080 5.S00 11 « 7 11000Z680 873 48000 472 350 23500 220100 12 250 3 720 000 110002213964 3200 266000 4.1M M N 4000 905554 13000 24070 11250 16185 1 050 187 938 14000 110363 9 100 1 297 700 5 300 10000 49002266 579 6500 605665 0 0 74000 67 750 11250 337 000 4600 544695 11000 1228 000 1 775 167 500 13 500 240 500 49000 4J825 2 10015 312 156 1550 89000 6200 4000 3550 65200 7.100 454.MS 7J88 İ U H 25002925 200 16750 17 600 6500 6000 2 850 241 002 29500 94700 23004960 588 5600 62 750 5200 56300 5300 1 120 710 2500 82000 2 250 133 000 3600 4000 1 675 1 736 512 9500 34 750 8900 650367 4 500 797 674 10JM ttt.K2 10 000 *S.O88 H.000111M1I 1S7S0 28.888 17250 796953 27 500 761 062 160 000 146 810 3400 912051 1900 649850 1900 217 780 37 600 165 000 0 76 030 4500 4000 0 1250 28000 560560 47 500 77-548 2 025 159 400 10000 200700 9400 810 6000 41500 721800 145200 82.000 40100 52 000 66 670 39 000 406 300 22756329 025 77 000 31 000 1375 33 000 1625 4200 41000 1500 2 250 61 000 596 792 1.078 17ÎJ00 2100 636111 9504303 800 1 500 34800 11.000 M4.M1 Z J H 315.118 3500 40000 4250 211000 19000 162000 86001329 750 1 475 13 000 925 1237 650 1.788 21.808 870 1 169 500 17000 525300 1 775 82 001 5500 49500 38000 1000 2900 113960 1950 338360 01934 985 2900 1 643 400 2350 11000 6 900 729 712 1 075 62 000 5600 326995 17 5O0 332 700 0 2 3050 2615 760 3150 1483840 4 100 1080 440 7100 «42185 2 850 17 700 55 000 688 010 59000 181100 0 0 4 050 1 424 730 2500 20000 10000 350594 3350 999046 2 350 357 555 1ZO00 58 522 9 000 24 500 4 200 1464 215 1 175 344 000 16 750 1 178100 3600 5200 16 750 168 000 1950 75402 1 625 76 000 1 200 2 561 790 3 200 246 000 6600 618000 2 850 5 372 349 5900 298026 11485 2J42 177* 22 493 8 937 174* 11803 23 831 0 4682 tu 4 152 12 909 11571 1 122 13 791 9359 5300 5 011 6 647 0 74 645 11 129 4502 10840 1824 14129 49 571 2066 1589 6200 3450 7U0 7JH 2698 16 279 7066 2 847 29629 2.641 5579 5.322 5273 Z665 2.322 3.725 1728 I 9479 , 9054 4424 14.11* H.7M 17 376 27 677 163 732 3444 2 087 2 019 4559 4025 0 1250 28 455 6197 ZJ7fl 2038 10085 9400 819 2279 76 321 1431 33608 1662 4258 41 175 1505 2 251 61 666 1.0» 2058 950 1 519 18.2*1 2.571 3 591 4 242 20381 8865 1498 928 S.788 877 17 019 1787 5 724 38000 3100 Z018 0 £921 2.350 7011 1097 5 679 17 824 0 3159 3318 4 387 U17 1917 55 535 60107 0 4 188 2425 10148 3421 2 324 11962 9208 4 297 1 184 17 105 3600 16 655 1993 1694 1230 3 361 6 760 2882 6 049 Tanınmış fon yöneticisi Temploton Genel Müdürü Dr. Mark Mobius: İMKB'de ııcıızluk var ISTANBLL (4\) - Dunyanın en buyuk lon vonetıcılennden Temploton Genel Dı- rekloru Dr Mark Mobius, Turkıye gıbı buvuk bır ûlkenın borsasının çok kûçuk kaldığını so>ledı Ekıncıler Menkul Değerler AŞ'nın da- vetlısı olarak Turkı>e'de bulunan Mobius, duzenledığı basın loplantısında gehşmekte olan ulkelere 1 7 mılyar dolarlık vatınm yaptıklannı belırterek, bu rakamın yûzde IO"unun (yaklaşık 200 mılyon dolar) Tur- kıye'de aynldığını kaydettı Mobius şo>le konuştu "Turkıye'de hısse senetlen çok ucuz Hepaldık Halaalıyoruz Dunyadabuka- dar ucuzhısse yok Turkıje ötekı pazarlara gore daha ucuz kaldığı sürece vatınm vap- maya devam edeceğız Mart ayından bu >ana Turkıye'de 20 mılyon dolarlık yatınm yaptık Yenıden ahm ıçın pı\asa- nın gıdışatına bakmamız lazım " Dr Mark Mobius, bır ulkeyeyatınmya- parken 5 ana kntere baküklannı, bunlann son 5 >ıldakı fıyatlann seyn, sektor ıçınde- kı otekı hısselenn durumu, dığer ulkelere gore ucuz olup olmadığı, sektörler arası de- ğerlendırme ve fıyat kazan«?oraru olduğu- nu ıfade ettı Mobius. 'Bız Turkıye de be- yaz eş^a, basın, moda sektörlenne ılgı du- yuyoruz Bu sektorlerdekı şırketlenn bor- cunun az olmasma dıkkat edenz Turkıye"- de gıda ve gıyım supermarketlennın fazla olmadığını görmorum" şeklınde konuştu Mobius, >abancı >atınmcılann Tansu Çil- ler'ın başbakanhğa gelışını ıyı değerlendır- dığını soyledı Borsa düştü Para pıyasalanndakı Turk Lırası sıkıntısı Borsa nın dun genlemesıne neden oldu Hemen hemen butün hısse senetlen- nın değer kdvbettığı dunku seansta Borsa Bıleşık Endeksı yenıden 11 bın puanın alü- na duşerek 10 bın 778 67'ye ındı Zengbt baymenler Ekonomi Servisi - Işadamlan sonunda barmenlığede sovundu Şımdıvekadar basının karşısına hıç ı,ıkma\anTurki\e'nın uçuncu buvuk serma>edan Çukuro\a Grubu'rnuı patronu Mehmet Emin Karamehmet, sahibı olduğu Pamukbank'm genel mudunı Bülent Şenver ile bırlikte Bızimtepe'de barmenlik vaptı. Kalabalık bır ışadamı. bankacı. gazeteci topluluğunun katüdığı da>ette Karamehmet-Şenver ıkılısı 3 saat lx>\ unca durmadan konuklara ıçki hazırladılar. Robert Kolej »e Boğaziçı L nıversıtcsı mezunlarının uğrak >eri olan Bizimtcpe'de bır jra\ a gelmelervaralannın bozulduğu dedıkodusunu valanladı. ( \bdullah Ekşioğlu Yerli yatınmcılara da yönelecek Finansbank'tanveııi fon • 250'şermilyar liralık iki ayn fonundan biri daha az, diğeri daha fazla riskli olacak. Ekonomi Senisi - Borsa da >abancı yatınmcılarla çalıştığı bılenen Finansbank yerlı ya- tınmcılara da yönelıyor Tekstdbank'tan Ata Köse- oğlu'nu bunyesıne katarak ser- maye pıyasası faalıyetlennde yenı'bır hamle başlatan Finans- bank, toplam >anm tnlyon lı- ralık ıkı hısse seneth fon kuru- yor Cumhunyet'ın sorulannı >anıtlayan Genel Müdur Yar- dımcısı Ata Koseoğlu, dış muş- tenlere yonehk faalı>etlenn tek elde toplandığını, sermaye pı- yasası. yaünm bankaahgı ve muhabır bankaahgı bolumlen- nın kendısıne bağlandığını soy- ledı Uç konunun da bırbın- ne bağlı olduğunu ve bundan sonra daha etkın hızmet venl- mesı >olunun açılacağını soyle- >en Ata Koseoğlu yapacaklan yenı hamlelen de şöyle anlattı -Fınansfon-2"yı A tıpı fona donuşturen ılk bankayız Şımdı de 250'şer mılyar hralık ıkı yenı hısse seneth fon kuru\oruz Bu fonlardan bın \uzdc 25 veya onun bıraz üstunde hısse sene- dını ıçerecek ve az n^klı olacak Ikıntısınde ıse >uzdc 40'ın üze- nnde tıısse senedı ko>acağız Boylece nsk alma ^creoelennc gore muştenlerımı/ ton katıl- ma belgesı sunacağı/ -Bız banka olarak geçmıştc halka açılmalann bu>ük ço- gunluğunda vardık \maduru- mumuzu ddha da guçlendır- mek ıçın kadro \onunden tak- vıveoluvoruz Ve cğer yurtdışı- nda halka açılma söz konusu ıse bunda da ük yıne bız ola- cağız -Portfov yönetımını etkmleş- tıreceğız 150 portföy sahıbıne hızmet verecek bır organızas- yona doğru gıdıvoruz Belkı 1 mıl>ar gıbı bır altsınır da kovacağız Ve portfby sa- hıplenne doğrudan hızmet ve- receğız -Yerlı muşlenlere de >onele- ceğız Zaten bunu hazıran ayın- da bır olçude başardık Ocak- mayıs dönemmde ayda ortala- ma 250 mılyar lıralık ışlem hac- mımızı hazıran ayında 1 tnlyon lıraya çıkardık MERKB BANKASIKURLARI i TBNMUZ I 993 cHsi UBODolan 1 Alman Markı 1AvustralyaDoları lAvusturyaŞılını IBelçıkaFrangı IDanımarkaKronu IFınMarkkası 1 Fransız Frangı IHollandaFlonnı 1 isvec Kronu 1 İsvıçre Frangı 100ltalyanLıretı 1 JaponYenı IKanadaDoları INorveç Kronu 1 Sterlın ISArabtstanRıyalı DÖVD MJŞ 10862 23 643116 724836 91364 31299 167266 192535 190636 573599 141638 725842 70787 10299 848413 152036 1639654 289652 SATIŞ 1088400 644405 726289 91547 31361 167601 192921 191018 574748 141952 727297 70929 10320 850113 152341 1642940 290232 EFEKTİF ALJŞ 1085137 642473 713963 91273 30986 165593 190610 190445 573025 140222 725116 70079 L 10144 835687 150516 1638014 285307 SATIŞ 1091665 646338 728468 91821 31456 168104 193500 191591 576472 14234a 729479 71141 10351 852663 152798 1647869 291103 YATIRIM FONLARI soMZÜUM 1993 Katlma Bugün Katılma Bugün belgesiadı Değ V. belgesı adı Değ % lşYaOrım-1 245405 014 lşYatırım-2 127 568 -0 58 lşYatırım-3 65 767 018 işYatırım-4 44 084 0 08 işYatırım-5 22 656 0 32 lşYatırım-6 47 059 016 lşYatırım-7 12 831 -016 lnterfon-1 168 231 014 lnterton-2 126178 015 Interton 3 71 133 0 14 Intertorv4 71 996 014 lnterton-5 lktısatYat-3 59145 015 lktısatYat-4 59 749 015 IktAtılımFon 57 334 173 Gar Yatırım-1 186 627 015 Gar Yatınm-2 69 807 015 Gar Yatırım-3 45 849 015 Gar Yatınm-4 30 703 040 Gar Yatınm-5 30664 0 41 EsbankFoni 182 748 0 15 EsbankFon2 60 409 014 EsbankFon3 44 756 0 15 YKBYatırımF 160 693 015 YKBSektorF 129 681 014 YKBHısseF 185413 0 43 YKBKamuF 127 186 014 YKBLlkıtF 110827 0 14 YKBKarmaF 126456 0 14 YKBDovızF 60 012 0 15 YKBKapıtatF 44612 015 YKBAktıfF 42 328 -102 VakıfFon-2 298 480 016 VakıfPon-3 55727 016 VakıfHısse 47 191 0 91 VakıfDunya 48185 0 63 VakıfFon-6 33 925 0 14 DışMavıFon 115197 0 30 Dışbank Beyaz 194 741 0 67 Dışbank Pembe 50 923 -0 05 TutunFon-1 129 445 014 Tutun Fon-2 35 284 0 14 MıtsuıFon-1 398 484 013 Mıtsuı Fon-2 43 276 2 49 Ftnans Fon-2 84 018 019 FınansFon-3 62 714 014 Fınans Fon-4 46 471 0 34 FınansForv-5 40 823 014 ZıraatFon-1 74001 0 67 Zıraat Fon-2 53 559 0 58 i r BasakFon 52363 015 ZıraatFon-4 47 998 015 HalkFon-1 73 917 0 40 Halk Fon-2 53 252 0 25 HalkFon-3 46343 0 29 PamukFon 70 885 027 Pamuk Hısse 46 914 0 39 EmlakFo'n-1 58 891 0 15 EmlakForv2 47 371 0 80 Emlak Invest 17 029 -0 57 EmlakDenızF 55507 0 17 lmpexFon1 59770 015 lmpexFon2 45249 013 SümerFon 43 500 0 28 EgeFon-1 42476 016 Ege Fon-2 18228 015 Kalkınma Fon 47 971 015 DemırFon-1 44.245 -0 32 Demır Fon-2 21836 013 TarışForv-1 49 922 015 Tanş Fon-2 20 582 014 OrtakFon 38 815 014 TurkbankFon 37 914 015 MarFon 38826 014 Etı Fon 39 671 0 22 TSKBUzmanF 28461 0 86 Akfon 19 568 014 TekstılFon 12 918 014 Ata Fon 10 921 0 6- ÇAPRAZKURLAR 1 16890 19864 118890 6 4940 5 6417 5 6979 18937 129 08 76690 14965 1534 50 10547 12803 7 1445 3 7501 ISttrüK lECtt: SML SOR: ABD DOURI Alnan Markı Avıstmy*D«ları AvıstipyıŞaiıl DaıiaarkaKronı FtaMarfckMi Fransu Franıı HoltudaFtariH İspanytlPszeta» UveçKroM bviçraFraaıı halyaUrtti JaponYeni Kanada Dolan NspveçHpgM SArabistaaRlyali 1 5095ABDD0ÜPI 1 i595AB00atarı 1 4047 ABD DoÖPI 15288 62TL. PARANINYÖNÜ ABPUBBAHMAN Y1LDDUM Rant Dönemi Bitiyor Risk Dönemi mi Başlıyor? Kuçuk ve orta boy bankalarda başlayan dovızde açık kapatma eğılımının buyuk bankaları da sardığı dıkkatı çekıyor Yuksek faızın dusurulebıleceğını, du- şuk kurların hızlandırılabıleceğını tahmın eden ban- kalar, daha once ellerınde bulunmadığı halde sattı- kları dovızlerı sımdı satın alarak yerıne koyuyorlar Bu talep karşısında da Merkez Bankası dovız satıyor Ve durum şımdılık dengelenmış gozukuyor • • • Geçen hafta yapılan uç aylık ıhalede ortalama faız 0 28 puan gerıledı Bu, mart sonundan bu yana Hazı- nefaızterınde artış eğılımının ılk kırılmasıydı Aslında Hazıne uç aylık borçlanmaya gıtmek ıs- temıyor ve kısa vadelı borçlanmasını altı aya kaydırmayı amaçlıyordu Uç aylık faızdekı duşuş buna yorulabıltrdt Ama 18 mayısta altı aylık ıhale ıptal edılmeseydı de faız duşekcekmış 5 trılyonluk talebın hepsı karşılan- sa dahı ortalama faız 74 82 olacakmış Yenı hukumetın bılınen polıtıkaları pıyasayı kısa vade ıçın kuçuk oranlarda faız duşuşune razı etmış gorunuyor Hazıoe'nın Merkez Bankası ndan kullandığı kısa vadelı avans da oncekı gun ıtıbarıyla 43 trılyona ındı Bu yılkı lımıte 15 tnlyon lıra var Ayrıca Hazıne nın 13 tnlyon lıralık bır tahkım olanağı daha bulunuyor Yurtıçındekı bu olanaklar yanında Hazıne'nın yurtdışından botclanma olanağı da bulunuyor Alman sermaye pıyasasıncfan 750 mılyon mark yenı bır borç sağlandı önumuzdekı aylarda Amenka ve Japonya sermaye pıyasalarında da yenı borçlanmalara baş- vurulabılır • • • Gerıde bıraktığımız hazıran ayında yatırım araç- larının getırılerı şoyle sıralandı -Borsa yuzde 28 68 kazandırdı -Devlet Tahvılı nın faızı yuzde 7 15 oldu -Cumhunyet Altını yuzde 6 50 değerlendı -ABD Doları yuzde 6 56 değer artısı yaptı -Uc aylık Hazıne Bonosu basıt faızle yuzde 5 57 ge- tırdı -Ay boyunca yapılan repolann ortalama getırısı yuzde 5 08 olarak hesaplandı -Uc aylık varlığa dayalı menkul kıymetın getırısı yuzde 5 35 oldu -Uç aylık mevpuat faızının ortalama getırısı yuzde 4 76 olarak gerçekleştı -Alman Markı'nm değer artışı yuzde 0 39'da kaldı Elımızde verı bulunmadığı ıçın rakamlara doke- mıyoruz, ama 1992 nın ıkıncı yarısından ıtıbaren baş- layan gaynmenkul pıyasasındakı canlılık 1993 yılında artarak devam edıyor Bu canlanmada dort yıl suren durgunluğun bankaların bu alana Kredı açmalarıy- la çakışması buyuk bır rol oynuyor Kredı vererek once otomobıl sektorunde patlamaya yol açan banka kredılerı sımdı gayrımenkulu patlatıyor Ve gaynmen- kul fıyatlarının enflasyonun epey uzerınde arttığı ko- nusunda guçlu ışaretler bulunuyor • • • Kısaca, yılın ılk yarısında arsaya ve Borsa'ya yatırım yapanlar kazandı Her ıkı yatırım alanı da ozellıkle Borsa bılgılenmeyı gerektırıyor Yıne her ıkı yatırım aracının da, tabıı kı basta Borsa nın rıskı yuk- sek Sonuç "Cesare((n olçusu olmek değıl, yasamaktır " SERBEST DÖM CJNSİ ABD Dolan Alman Markı Isvrcre Frangı Fransız Frangı Hollandariorıru IngılızSterlım SArab Rıyalı AvusturyaŞılını 100 Ital L retı İZ AUŞ 10880 6420 7250 1900 5720 16380 2860 906 702 SATIŞ 10930 6440 7280 1918 5750 16500 2900 912 713 KONUKYAZAR Prof. Dr. SOLMAZ D. AYARSLAN Bankaalığıbekleyentehlike ALTIN CİNSI Cumhur yet Reşat 24ayaraltin 22a/art e^^ AUŞ 885 000 930 000 132 800 1 8-Ou SATIŞ 905 000 970 000 133 200 1^J 000 DÖNYABORSALARI Albnınonsu 378 70 dolar ABD Dolan 1 6880 Alman Markı 105 60 JaponYeni 1 5100i Sterhnı Pefrolün variliı 17 70 dolar MERKEZ BANKASI • Em syon (29 Hazıranl 47 890 3 mılyar • TL Interbank faızlerı %59 75 Işlem Hacmı 592 2mılyar Gecelık % 45-50 repo ° 58 B ankaların 1992yılı bılanço vekarve zarar cetvellerı ve 1999 yılı ılk uç ay netıcelerı ınceledığınde bankacılık- ta en karlt ışın dışarıdan borç alıp devlete odunç vermek olduğu gorulmekte- dır Bankaların karlılık oranlarınm sağ- ladıkları dış kaynaklarla doğru oranlı oldu- ğu gorulmektedır En karlı bankalar en faz- la dış kaynağı sağlayıp az şube ve perso- nel ıle bu kaynağı devlete ve KlT'lere satan bankalardır Banka kredılerının kaynakları ve kullanım yerlerı vade ve para cınsı yonünden den- gelenmelıdir Bankalarımızın kredı polıtı- kalarında bu dengelere dıkkat edılmemek- tedır Dış kaynaklardan sağlanan dovız kredı- lerı TL ye çevrılıp yuksek faızle muşterıle- nne kredı olarakverılmektedır Vadesı gel- dığınde TL yı dovıze çevırıp dış borçlarını odeyeceklerdır Borcun odeneceğı zamankı kambı- yo kuru bugünden bılıne- memektedır Bu bılınmezlık bankacılık sektoru ıçın bü- yuk bır nsk kaynağıdır Boyle rısklı durum ulke- mızde daha once dovıze çevrılebılır mevduat (DÇM) donemınde de yaşanmıştır O zaman da bankalar ve fır- > malar bugunku gıbı dışarı- ya borçlanmış, odeme za- manı gelınce de dovızler temın edılıp dış kaynaklara transfer edılememıştır Buna benzer garantılerı bugun de vererek ban- kacılık sıstemımız yıne tehlıkeye surükle- mektedır Yurtdışından kaynak akışını sağlamak ıçın Merkez Bankası gerçek (reel) faızı yuksek ve TL nın değer kaybını enflasyo- nun altındatutmaktadır Yabancı kaynaklar bu yanhş faız, para ve kur polıtıkalarının devam edeceğı ve Turk bankalarının ıflası- na da musaade edılmeyeceğı ınancı ıle Turk banka ve fırmalanna kredı veremek- tedırler Başka bır deyışle sıcak paranın yurdumuza akışı Merkez Bankası nın kur ve yuksek kazanç garantısı ıle sağlanmak- tadır Yuksek rezervlerımızın kaynağı da bu sıcak paralardır TL sının değer kaybının enflasyonun al- tında tutulması ıhrac mallarının fıyatlarını arttırmakta turıstler ıçın ulkemızı pahalı hale getırmektedır Ihracat ve turızm en- dustrılerımız dunya pıyasalarında rekabet edemez hale gelmektedır Nıtekım bu yılın ılkdort ayının dış tıcaret açığı bır buçuk mıl- yar dolara yaklaşmıştır Ihracatın lokomo- tıfı olarak gorulen tekstıl ve dığer sektorler- dekı ışsızlık artmaktadır Dıs kredı kaynaklarının kabul edeceğı tı- caret açığı ve polıtıkacılann kabul edeceğı ışsızlığın bır sınırı vardır Yabancı kaynak- ların ulkemıze vereceğı kredılerın sınırına yaklaşmıs bulunuyoruz 54 7 mılyar dolara ulaşan dış borçlarımızdakı artış uzun müd- det devam edemeyecektır Nıtekım Stan- dard and Poor Turkıye nın kredı değerını (ratıng) duşurmuştur Bu zaman ıçınde Turkıye'nın dış borçlarının malıyetını yuk- seltecek ve kredı ımkanlarımızı da azalta- caktır Yenı ış ımkanları yarat- mak ve yenı yatırımları teşvık etmek ıçın hukumet gerçek faızı duşurmek, enflasyon ve dovız kurları arasında denge kurmak mecburtyetınde kala- caktır Budurumdayurtdı- şından ulkeye akan dovız kredılen azalacak, kesıle- cek ve hatta kısa vadelı - ^ — — — — sermaye akımı tersıne donebılecektır Bu durumu sezınleyen bankalar dovız pozısyonu açık (short)larını dengelemek ıçın dovıze hucum edecektır TL buyuk de- ğer kaybına uğrayacak, dış borçları yuk- sek olan bankalar ıflas etmek tenlıkesı ıle karşı karşıya kalacaktır iflas tehlıkesının belırmesı bıle Turk bankacılık sektorunde çalkantılara sebep olacak, fınans dun- yamızı muşkul durumda bırakacakör DÇM lerde olduğu gıbı ulkemız buyuk bır banka ve dış odemeler krızı ıle baş başa kalacaktır Bu tehlıkelı durumu onlemek ıçın gecık- meden gereklı tedbırler alınmalıdır Kur, para vefaız polıtıkaları acılen değıştırılme- lıdır Gerçekfaıznıspetıduşurulmelı dövız kuru ıle enflasyon arasında ılışkı, ıhracatı arttıracak şekılde dengelı olarak değıştırıl- melı, sınaı yatırımları ve ıhracatı arttırıcı yontemleregırışılmelıdır DÇM lerde olduğu gibi büyük bir banka ve dış odemeler kriziile karşılaşabiliriz.