Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
' HAZİRAN1993 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
POLTTIKA GUNLUGU
HtKMET ÇETINKAYA
InönügenelANKARA (Cumhuriyet Bö-
rosu)- SHP Genel Başkanı ve
Başbakan Vekili Erdal İnönü
partisvnın 11-12 Eylül 1993te
yapılacak olağan kurultayında
'genel başkanlığa' aday ol-
mayacağını açıkladı. İnönü. ör-
gütten gelecek baskılann ka-
rannı etkilemeyeceğinı belirte-
rek "Naz olarak söylemiyo-
rum. kararlıyım. Parti yönetimi
süreklidir, ancak zaman zaman
genel başkanlar değişmelıdır.
Ben genel başkanlann seçimle
değışmelerine öncülük etmek
istiyorum" dedi. İnönü, SHP
Genel Başkanı olmak isteyenle-
rin şımdiden çalışmaya başla-
malannı istedi.
SODEFin kuruluşunun 10'-
uncu yıldönümünde parti Ge-
nel Merkea'nde basın toplanü-
sı düzenleyen SHP Genel Baş-
kanı ve Başbakan Vekili Erdal
İnönü ilk önce iç ve dış olaylara
değindi. İnönü, 45 dakika iç ve
dış sorunlardan. Nazi terörün-
den. PKK'dan. enflasyondan
ve DYP Kongresi'nden bahset-
ti. Konuşmasının son bölü-
münde SODEP'in kuruluş yıl-
dönümü olduğunu hatırlatan
İnönü, "Şimdi size bir şey söv-
lemek istiyorum" diyerek şok
açıklamalanna geçti. SODEP'-
in Türk demokrasısıne
katkısını anlaıan İnönü, "10
yılda faydalı işler yaptık" dedı.
İnönü, SHP'nın U-12 Eylül
Kurultayı'na parti içi tartışma-
lan yaşamadan, büyük bir ol-
gunluk içınde gıdıldiğini belır-
terek şunlan söyledi.
"Tartışmalann olmaması bi-
ze şöyle bir olanak getiriyor:
Parti yönetimini süreklıdir, an-
cak zaman zaman genel başkan
değişmeli. Nasıl değjşecek genel
başkan? Bunun için Türkive'de
alışılmış bir yol pek yok, de-
mokratik ülkelerde nasıl olu-
\or? Demokratik ülkelerde
kongrelerde genel başkan secili-
yor. sonra başkası seçiliyor.
Bızde büyük partilerde şımdıye
kadar pek böyle olmadı. Uzun
süre bir genel başkan devam
etti O başkan ya vefat etti. >a
emekh oldu, yacumhurbaşkanı
oldu Ondan sonra kongre yeni
bir genel başkan seçti.
Bunun normal bir yolu olma-
sı lazım. Herkes eleştirirken bu
partilerde ıkinci, üçüncü ada-
mın bellı olmamasını söylüyor.
Onlar nasıl belli olur. gene se-
çimle belb olur. Bırinin atama-
sıyla olmaz."
'Öncülük etmemiz lazım'
İnönü, partilerde birinın ata-
masıyla ikinci, üçüncü adamın
belli olamav acağını vurgulaya-
rak sözlenni şöyle sürdürdü:
"Burada bir öncülük etme-
miz gerekiyor. Öncülük etme-
nin yolu bunu yapmaktır. Önü-
müzde şımdı kurultay var. ku-
rultaya ikı ay \ ar. Şimdi tam za-
manıdır. bundan sonra ne ya-
pılacağına karar vermek. Ben
şimdi diyorum ki; 11-12 Evlül
Kurultayı'nda yenıden genel
başkanlığa aday olamaya-
cağım. Şımdiden o kurultaya
genel başkan olmak ısteyenler
yavaş yavaş çalışmaya başla-
sınlar. Önümüzde iki ay var.
Kurultayımız rahatlıkla seçim
yapar."
Ada> olmayacağı konusun-
da kararh olduğunu belirten
İnönü. "Bunu herhangı bir naz
olarak söylemiyorum. Kararh
olarak söylüyorum. Çünkü isti-
yorum partimiz bu >önde bir
öncülük yapsın" dedi. İnönü,
Türkiye'de bir büyük partinin
genel başkanının normal de-
mokratik sürecle değişmesi ge-
reküğini, bundan kimseye za-
rar gelmeyeceğini, partiye de
zarar gelmeyeceğini kaydede-
rek şunlan söyledi:
'Kimseye söylemedim'
"Parti biraz uğraşır. Ama bir
vefat olup yahut başka bir şey
olup uğraşacağına. bunu ikı ay
içınde düşünerek zamanında
haarlığını yaparak gerçekleş-
tırsm. Buna bizim partimiz ön-
cülük edecektir.
Bunu şimdıye kadar kimseye
söylemiş değilım. Şimdi size
söylüyorum. O bakımdan kım-
se üzülmesin. Herhangi bir art
niyetim falan da yok. Partimi-
zın bır öncülük yapmasını iste-
diğjm, zamanının geldiğini dü-
şündüğümden söylüyorum."
Karannın önümüzdeki gün-
leri hiçbir şekilde etkilemeyece-
67.ya$ınıkutladı
İnönü'ye sürpriz
doğum günüpaıtisi
ANKARA (Cumfauriyet Bü-
rosu)- Başbakan Vekili Erdal
İnönü, 67'nd doğum gününü,
sıyasetteki yıllannı simgeleyen
10 mumla donatılmış pastayı
keserek kutladı.
Pembe Köşk'te düzenlenen
törene, SHP Genel Sekreteri
Cevdet Selvi, bakanlardan Hik-
met Çetin, Onur Kumbaracıba-
şı, Tahir Köse, Fikri Sağlar'ın
yanısıra, danışmanlar ve eşleri
kaüldı. Doğum günü öncesinde
neşeli görünen İnönü, "Eşim
bana sürpriz bir doğum günü
partisi hazırlamış" dedi ve Se-
vinç tnönü ile birlikte konukla-
nyja ilgjlendi.
İnönü, kongrede adayhğıru
koymayacağıru aniden açıkla-
masıru kasteden, "Her doğum
gününüzde sürpriz yapar mısı-
ruz?" sorusuna, "On yıl önce
SODEP'in benim doğum gü-
nümde kurulması tesadüftü.
On yıl önce üniversitedeki ar-
kadaşlanm için de benim siya-
sete girme karanm sürpriz
olmuştu. Siz bunu çok ciddiye
aldınız. Hemen aynhyor deği-
lim. Kurultaya daha vakit var"
yanıunı verdı. tnönü, "Hüzün-
lü müsünüz?" sorusuna da
"Hüzünlü değilim. Herdeğişik-
lıkte yarar var. İstenilen bir şe-
yin yapılmasında yarar var"
karşılığıru verirken, kendisin-
den çok etrafvndakilerin hüzün-
lü olduğunun hatırlatılması
üzerine de "Onlar da alışacak-
lar. Hüzünlü olmamablar. Hü-
zünlenecek bir şey yok" karşüı-
ğını verdi.
Sevinç tnönü: Benim için
sürpriz oldu
Sevinç İnönü, Erdal İnönü'-
nün SHP Genel Merkezi'nde
parti genel başkanlığına yeni-
den aday olmayacağına ıhşkin
karanm açıklamasının hemen
ardından kendisini evinden
arayan Cumhuriyet muhabiri-
ne şunlan söyledi:
"Duymadım henüz. Basın
toplantısında mı açıkladı?
Sürpriz oldu benim için. Kendi-
si en doğru karan her zaman
verir. Politikaya 'yeter
1
dedi,
demek ki. Daha önce bu komı-
da herhangi bir konuşmamız
olmadı. Ben olayı bilemiyorum —r ,-• „ ^ — . •
şimdi. Detaylannı öğrenmem SHP Genel Başkanı Erdal tnönü, on ydı simgeleyen "Sağlıklı ve mutiu yıllar" yazüı pastanm
lazım." mumlannı söndürdü. Daha sonra eşi ile birlikte konuklarıyla ilgilendi.(Fotoğraf: RIZA EZER)
SHPliderindenCumhuriyet'eözeldeğerlendirme: . .-.
'On senediryapıyorum, artık yetev'
ANKARA (Cumhuriyet Bürostı)-
Başbakan V ekili Erdal İnönü, SHP
Genel Başkanlığı'na yeniden aday
olma>acağı karanna ilişkin gerekçeyi
Cumhurivet'e özetlerken "Kaç
zamandır.'Artık ada> olmayayım'dive
düşünüyordum" dive açıkladı. Partide
değişikİiğin iyi olacağını sav unan İnönü,
yeni koalisvon hükümetinin
kurulmasında elinden geleni yapacağını
dile getirerek "Hükümct de görev ine
de* am ediyor. Rahat bir geciş olacak"
dedi. Erdal İnönü, dün açıkladığı
karanna ilişkin Cumhuriyet'in
sorularına şu yanıtları verdi:
- Eylül ayında aday olmay acağınızı
açıklamanız çok çeşitli yorumlara ve
değerlendirmelere yol açtı. Kararuıızın
gerekçesine > eni bazı unsurlar
ekleyecek misiniz?
• SHP'de bir değişikİiğin iyi olacağını söyleyen Erdal Inönü, on
senedir aynı konumda bulunduğunu hatırlatarak 'artık yeter' dedi.
Yeni koalisypn hükümetinin kurulması için elinden geleni yapacağını
da söyleyen İnönü, karannm kesin olduğunu beürtü.
İNÖNÜ- Kurultay geüyor. 'Aday
olma\acağım' dedim. Kaç zamandır
düşünüyordum.'Artık olrna\ a\ ım' diye.
Bunu söylemenin zamanı da şimdi.
Çünkü delege seçimleri bitti. İlçe
kongrelcri başlıyor. kongrelerde başka
genel başkan ada> ları orta> a çıksm, bir
isim üzerinde anlaşsın partimiz. Daha
iki ay vakit >ar. Yavaş ya>aş vapılır.
Ben o zamana kadar genel başkanun.
Hükümet de görevine devam edi> or.
Rahat bir geciş olacak.
-Söytedikkrinizinkarşıtiarışöy le;
SHP'de İnönü'den sonra ortaya
çıkacak sayısız genel başkan adaylan
birbiri\ le çarpışacak. Hükümet uyumu,
uyuntsuzluğa dönûşeeek. DYP'de de
bÖ> le kanılar \ar. Kimine göre genel
başkanlıktan ayrılmanız bir felaket
işareti.
İNÖNL- Neden felaket? Bunlann hepsi
demokrasiye ipanma>anların sözleri.
:
Ama içlerinde bazı gerçekler de v ar.
İNÖNU- Gercek bu. Farzet ki öldüm.
- Siz de >arsav ımların en kötüsünü
söylihorsumız.
ÎNÖNÜ- Bir yere gidi>or değilim.
Hükümette görevim de\ am ediy or.
Koalisyon kurulacak. bakalım nasıl
kurulacak? Orada >ine elimden geleni
yapacağını. Orada hiçbir değişiklik yok.
'Eylülde aday değilim' dedim, ondan
ibaret.
- İki ay sonra yerinize başkasuun
geleceğini bilerek siz yeni hükümete
girer misiniz?
1NÖNİ-O hükümete nasıl bir şekil
verileceğine bağlı.
- Sizin gibi siyaset mantığına ve
demokrasiye inanmış bir insan yapar mı
bövlebirşey?
İNÖNÜ- Bakalm. Daha oraya
gelmedik. ama karanm kesin. Partide
birdeğişiklik iyi olur.
- Kararuuza etken olan kişisel nedenler
yarmı?
İNÖNÜ- Yok cannn. On senedir
yapıyorum, artık yeter.
ğinı belirten İnönü, "Ben şimdi
hükümetteyim, başbakan ve-
kiliyim, devam ediyorum. Önü-
müzdeki hafta DYP başkan se-
çecek. Yeni bir koalisyon ha-
zırlıklan yapılacak. Ben bunla-
nn hepsinde genel başkan ola-
rak bulunacağım. Kurultaya
kadar genel başkan olarak de-
vam edeceğım" dedi.
SHP'nin kurultayında yeni
bir genel başkanı rahatlıkla se-
çeceğini kaydeden İnönü sözle-
nni şöyle sürdürdü:
"Zamanı gelmıştir. böyle ol-
ması ha>ırlıdır. Partimiz için,
ülkemiz için daha iyi olacaktır.
Ve bu da dediğim gibi öncülük
etmenin onurunu partimize ge-
tirecektir."
'Hükümet etkilenmez'
İnönü daha sonra gazetecile-
rin sorulannı yanıtladı. İnönü"-
ye yöneltilen sorular ile yanıtlar
şöyle:
Soru: Bu karannız hükümeti
nasıl etkiler?
İnönü: Hükümeti etkileme-
yecek, hükümetle ilgisi yok.
11-12 eylülde aday olmaya-
cağım.
Soru: Kurultayda delegekr
sizi aday gösterirlerse tavnnız ne
olur, aday olur musunuz?
İnönü: Hayır. karanmı göz-
den geçirmem. Bu insanlann is-
teğine bağlı değildir. Yani bir
başkan adayı olacak, birden
fazla olacaktır. Partimiz yeni
başkanı seçecek, o zamanki me-
sele. Ben şımdiden söylüyorum
ki partililerimiz bilsmler.Bunu
söylemem, bugünkü hükümet
çalışmalanmızı etkilemez.
Soru: Karannızı geri almaz
mşmız?
İnönü: Hayır, hayır. Bunu
şimdi tartışmanın anlamı yok.
Soru: Yeni koalisyonda görev
alacak nusııuz?
İnönü:Bunlan o zaman ko-
nuşacağız. Daha DYP Kongre-
si olsun, başkan çıksın.
Soru: Kararınızın gerekçesini
demokratik süreci başlatmak
olarak açıkladınız. Ada\ olarak
da bu konuda öncülük yapamaz
mısınız?
İnönü: Hay\r, ben diyorum
kı artık başka bir arkadaşımız
genel başkan olsun.
Soru: Tamamen siyasetten
kopacak mısınız?
Inönü: Ban ne zaman ölece-
ğımi de sorun.
Soru: Karannm açıklamadan
önce herhangi bir partiliyle gö-
rüştünüz mü?
Inönü: Hayır. görüşmedim.
Soru: Kararınızı ne zaman ol-
gunlaştırdınız?
İnönü: Onu söylemem, onu
12 eylülden sonra söylerim, an-
cak.
İnönü sorulara yarut verir-
ken salondaki SHP MYK üye-
lerinden Genel Sekreter Yar-
dımcısı Mustafa Gazalcı "Sayın
genel başkanım böyle bir usul
yok, ama" dıyerek tedırgin bir
şekilde görüşlerini açıkladı.
tnönü: "Şok olmayın"
Cumhurbaşkanı Demirel'i
karşılayan tnönü'ye, havaala-
nında Yaşar Topçu, Orhan Ki-
iercioğlu ve Köksal Toptan,
açıklamasından dolayı duy-
duklan şaşkınlığı dile getirditer.
Köksal Toptan'ın, "Hepimiz
şok olduk. Bütün hesaplar al-
tüst oldu" demesi üzerine, İnö-
nü, "Yok, yok, şok olmayın"
dedi. Orhan Kilercioğlu da,
tnönü'ye "Herkes şok oldu"
dedi.
Inönüsonrasıiçingözler delegelerde• İnönü sonrasının lider
adaylan arasmda Murat
Karayalçın, Hikmet Çetin,
Mehmet Moğultay, Ercan
Karakaş ve Aydın Güven
Gürkan'ın adı geçiyor.
CHP Genel Başkanı Deniz
Baykal'ınSHP'den
âynlmasının ardından
^güçlü bir ikinci adamın "
gündeme gelmemesi,
kulislerde dolaşan isim
sayısını daha da arttınyor.
TUNCAYÖZKAN
. ANKARA - Tam 8 ay öncey-
di. Bir cumartesi akşamı, Hil-»
ton Oteli'nin açvk büfesinde
SHP Genel Başkanı Erdal tnö-
nü, dün yaşatüğı şokun benzeri-
ni başdanışmaru Gûneş Gürse-
ler üzerinde uyguladı. İnönü,
genel başkanhk için aday olma-
yacağını ve siyaseti bırakacağı-
nı dile getirdiğinde, Gürseler'in
elindeki bıcak düşecekti nere-
aeyse.
Inönü, 8 ay sonra bu yemekte
dostuna açtığı karanm, ka-
inuoyuna açıkladı. "10 yıllık
siyaset yeter" diyen tnönü'nün,
bu karara' varmasmda etkili
olan unsurun; SHP'nin soru-
nun altından çıkacak güçte ol-
duğunu düşünmesi ve kendisi
için politikayı gündemden çı-
Murat Karayalçın.
karmasının olduğu ifade edili-
yor. înönü'nün çeşitli sağlık
sonınlanrun bulunduğu da
kaydediliyor.
Açıklaması sonrası Pembe
Köşk'e çıkan İnönü'yü arayan
Hikmet Çetin ve köşke gelen
Onur Kumbaracıbaşı. Fikri
Sağlar, Tahir Köse karan,"za-
manlama açısından yanhş" ola-
rak değerlendirdiler. tnönü'ye
ısrar eden bakanlara, İnönü,
kesin kararh olduğunu ve za-
manlamasının da doğru oldu-
ğunu söyledi.
Bakan ve parti yöneticileri-
nin ısrarlan karşısmda gazete
okumayı yeğleyen İnönü'nün,
kendisine Deniz Baykal'ın gös-
Hikmet Çetin
terdiği tepkinin aktanlması
üzerine, elindeki gazeteyi bırak-
madan hafıfçe aralayarak gü-
lümsediği de öğrenildı.
"tnönü sonrası ne olacak"
sorusunun karşüığını arayan-
lar, gözlerini delege seçimlerine
ve il kongrelerine çevirdiler.
İnönü sonrasının lider adaylan
arasında Murat Karayalçın,
Hikmet Çetin. Mehmet Moğul-
tay, Ercan Karakaş ve Aydın
Güven Gürkan'ın adı geçiyor.
Murat Karayalçın'ın adı öte-
den ben genel başkanlık için
geçiyor. Karayalçın'ın belediye
başkanlığına bir daha aday ol-
mayacağı. İnönü'nün ardından
partının başına geçeceği yo-
Mehmet Moğultay
rumlan parti içinde ciddi bir
taraftar topluyor.
Karayalçın, SHP Genel Baş-
kanlığı'nı düşünüp düşünmedi-
ği yolundaki bir soruya ise şu
karşıbğı verdi:
' "Şu aşamada iki değerlendir-
me yapıyorum. Bıri solda birlik
konusu. Sayın İnönü kendi si-
yasi misyonunu 10 yıl boyunca
solun birleştirilmesi olarak ta-
nımlamıştır. Bu karann solda
bırük sürecini nasıl etkileyece-
ğini değerlendirmemiz gereki-
yor. İkincisi ise bu karann
kurulacak 50. hükümetin olu-
şumunu nasıl etkileyeceğidir!'
SHP Grup Başkan Vekili Er-
can Karakaş parti içınde adını
Ercan Karakaş
"yenilıkçiler" grubu ile ön pla-
na çıkarmışü. Karakaş'ın Av-
rupa deneyimı ve yeni politika-
lar üretme konusundaki çaba-
lan genel başkanlık yanşında
"arülar" olarak değerlendirili-
yor.
Çahşma Bakanı Mehmet
Moğultay'ın bakanbk süresin-
ce çahşanlarla ılgili yasal düzen-
lemelerin Mecfis'ten geçmesi
için yoğun çaba harcadığına
dikkat çeken siyasi çevreler,
kendisinin genel başkanlık yan-
şmda şanslı olabileceğini behr-
tiyorlar.
Bir başka genel başkan adayı
ise Aydın Güven Gûrkan.
1985te SODEP ile HFnin bır-
Aydın Güven Gürkan.
leşmesinde İnönü ile birlikte
ortak hareket eden ve SHP'nin
ilk genel başkanhğını yapan
Gürkan'ın yeni durumda nasıl
tavır alacağı mcrak konusu.
Diğer bir aday da Dışişleri
Bakam Hikmet Çetin. Çetin,
parti içinde ismi olan, ancak et-
kinh'ği son dönemde kınlmış bir
tablo çiziyor. Çetin için SHP
kulısinde, "Suskundur, ancak
geniş bir ilişki ağı vardır" yo-
rumlan yapıhyor.
SHP'de yapılan delege seçim-
leri sonucu 740 bin üye 59 bin
310 delege saptadı. Bunlann dı-
şında her il ve ilçede yapılacak
ön seçimler için 428 bin 318 ön
secım delegesi belirlendi.
inönü'nün SürprizL
SHP Genel Başkanı ve Başbakan Vekili Erdal Inönü,
dün Ankara'da bir 'sürpriz' açıklama yapıyordu:
"11-12 eylülde yapılacak kurultayda aday olmayaca-
ğım..."
Erdal inönü'nün bu beklenmedik açıklaması, SHP ör-
gütlerinde ve kamuoyunda büyük şaşkınlık yarattı. Pek
çok SHP milletvekili dınlence yerlerinden gazetemizi
arayarak "İnönü'nün açıklaması doğru rnu" sorusunu
yöneltti. Haberin doğruluk derecesini sordu.
Acaba inönü bu açıklamayı niçin yapmıştı? Beklenme-
dik açıklamanın temel nedeni soldaki tıkanıklığı gider-
mek için miydi? Yoksa Inönü, DYP Olağanüstu Büyük
Kongresi'nden sonra yeni genel başkanın hükümeti
SHP ile kurmamaduyumunu mu almıştı?
Elbet bu sorulara yanıt vermek çok erkendi. Çünkü
Türkiye'de politika da, günlük yaşam gibi "günübirlik"
yapılıyordu. Ancak inönü'nün tanıdığımız politik kişiliği
bu tür inişlere çıkışlara, dalgalanmalara, "bekleyelim
ve görellm" türü politikalara aykırıydı.
Erdal Inönü ile basın toplantısının hemen ardından te-
lefonla görüştük Inönü'ye, "Açıklamanız SHP örgütle-
rinde ve kamuoyunda sürpriz olarak nitelendirildi" de-
dim. İnönü, "Bir süredir düşünüyordum"deyipekledi.
"Bir değişiklik olması gerekiyordu SHP'de. Bunun da
yolu kuruliaydan geçiyordu. Delege seçimleri yapıldı.
Şimdi ilçe kongreleri yapılacak. Şımdiden söylemekte
yarar var ki herkes ona göre davransın. Yani kongreler-
de söz konusu edilir genel başkanlık. Sonra en iyi şekil
bulunur ve değişiklik yapılır. Yani nasıl olacak partide
genel başkan değışimi? Muhakkak ölmesi mi gerekiyor
ya da mutlaka hezimet olması mı lazım? Olağan deği-
şiklik olması gerekir diye düşünüyorum. Onun için ben
bırakıyorum. Beni istedikleri sırada da bırakmam iyi bir
şey..."
Soru:
"Ne zamandan beri düşünüyorsunuz genel baskanlı-
ğı bırakmayı?"
Inönü:
"Uzun süredir. Tam tarıhini bilmiyorum... Ama bupar-
tide değişiklik nasıl olacak diye düşünüyordum. Demok-
ratik süre içinde olacaktı elbet. Bu iş kurultay olunca or-
taya çıkıyor. Kurultayla değışeceğıne göre... Doğal ola-
rak kurultayla ilgısi var."
"DYP-SHP koalisyonuna etki olur mu sizin eylülde ge-
nel başkanlığa aday olmayacağınız?"
inönü:
"Olmaz, olmaz... Koalisyon devam ediyor. Önümüz-
deki hafta DYP kongresi var. Oradan genel başkan çıka-
cak. Bakalım nasıl bir koalisyon isteyecek. Onu görece-
ğiz. Benim davranışım eylül ayında olacak..."
"Sizin eylülde aday olmayacağınız yeni başbakanı et-
kilemez mi? Söyle dıyebilir: Nasıl olsa Sayın İnönü, bir
daha SHP Genel Başkanı olmayacak. DYP-SHP koalis-
yonu da böylece.bitmiş sayılır..."
inönü: \
"Kimin aklına ne düşünce gelir bilemem elbet. Onlar
benim işim değil. Ben sadece görevimiyapıyorum..."
"Bir daha aday olmamanızın temel nedeni SHP'ye ye-
ni bir güç vermek mi? Ya da CHP ile DSP'yi köşeye sıkış-
tırmak mı?"
Inönü:
"Bu yorumlan ben yapmam. Gayet basit bir şey. De-
mokratik sureçte genel başkan nasıl değişir? işte böyle
değişir. Kurultayda olur. Ben onu söylüyorum. Şimdi
ben yol gösteriyorum. Yanibir öncülük yapıyor part/m/ı.
Normal bir değişiklik. Madem kı demokrasiye inanıyo-
ruz. SHP demokratik bir parti. O zaman genel başkanı
da değişir. Mesele bundan ibaret. Ne gibi olaylar çıkar,
ne gibi gelişmeler olur bilemeyiz. Ama biz görevimizi
yapıyoruz. Partide sürekli birşekilde yönetim değişikliği
olsun istiyorum. Sorun bundan ibaret, göreceğiz. Dü-
şüncem, belli bir zaman sonra genel başkan değişmeli.
Yasayla filan değil. Her şey kurultayda değişmeli. Ben
onu söylüyorum. Şu an ise hiçbir şey bilmiyorum. Baka-
lım ne çıkacak..."
' 'Şu anda SHP 'yı nasıl görüyorsunuz?"
Inönü:
"SHP gayet iyi durumda. Şu anda iktidarda. Yerel yö-
netimlerde de büyük ölçüde iktidarda. Dediklerimizi de
yapma durumundayız. Kimisini yapmışız, kimisini yap-
mak için çahşıyoruz..."
"Aday olmayacağınızı açıklamanız SHP rüzgarı estir-
meyi mi amaçlıyor?"
inönü:
"Onları ben bilmem. Benim söylediğim bu. Zaman
geldi diye düşunuyorum. Genel başkan tartışması yok-
ken, partide bir gelişme varken daha kolay olur. Onun
için karanmı doğru buluyorum..."
"Politikaya devam edecek misiniz?"
Inönü:
"Meclis'teyim, benim görevim var. Ben sadece kurul-
tayda aday olmayacağım. Durum bundan ibaret..."
"Ya aday olarak gösterilirseniz?"
inönü:
"Hayır olmaz. Ben istemeden olur mu hiç?.."
"Belki düşünceniz değişir?"
İnönü:
"Hayır, hayır değişmez. Çünkü karan veren benim..."
SHP Genel Başkanı ve Başbakan vekili Erdal Inönü bu
yanıtları verdi sorularımıza. 10 yıldır siyasal yaşamın
içinde olan SHP lideri Inönü bize kalırsa özveride bulu-
nuyor; kimı tabuları yıkıyor, demokrasi dersi veriyor. Üs-
telik 'tıkanan solun' soluk alması için hem CHP'ye hem
de DSP'ye mesaı veriyor:
"Ben özveride bulunuyorum... Bakalım şimdi siz ne
yapacaksınız."
Siyasetegirmesi
kolayolmadı
Haber Merkezi - SHP Genel
Başkanhğı'ndan aynlacağını açık-
layan Erdal tnönü, 10 yü önce si-
yasete sosyal demokraılann öu-
yük ısrarlan üzenne girmiştı.
Türk siyaset tarihinde, 10yıldır
ahşılmışm dışında bir lider imajı
çizen Erdal Inönü'nün ismı, 12
Eylül sonrasmda siyasi partilerin
yeniden kurulması aşamasında
gündemegeldi.
Parti kurma çahşmalan hız-
lanırken. yeni yasanın eskı lider-
lerin siyaset yapmasını vasakla-
ması kuruculan yeni lider arayış-
lanna yöneltti Solda ise akla ge-
len ilk isim İsmet tnönü'nün oğlu
Erdal İnönü'ydü. Ancak Erdal
İnönü'yü siyasete sokmak hiç de
kolay olmadı. Sonunda İnönü.
25 Nisan 1983'te "Sosyal demok-
rat bir partiye katkıda bulunmak
görevinden kaçınamayacağırru
gördüm. Batılı anlamda bir sos-
yal demokrat parti kurmayı
amaçlıyoruz" diyerek siyasetç
adımını attı. Ancak bu açıklama-
dan beş gün sonra İnönü, "ailesi-
nin siyasetle uğraşmasını iste-
mediğini" belirterek. siyasetten
çekilme karanm açıkladı Fakat,
parti .kurma çalışmalanm sür-
düren sosyal demokratlar "birleş-
tirici"-
rol oynayacağına inandık-
lan İnönü'nün peşini bırak-
madılar. İnönu, yoğıın basKılar
sonucu 18 Mayıs 1983 günü Bo-
ğaziçi Üniversitesi'nde gazetecıle-
re şu açıklamayı yapıyordu:
"Arkadaşlar istifamı sayın bö-
lüm başkarumıza takdim etmeye
geldim. Koşullar beni politikaya
aülmaya zorluyor."
36 arkadasıvla birlikte zevtin
dahm ambkm seçen Erdal İnönü,
yoğun bır çalışma sonunda, do-
ğum günü olan 6 Haziran 1983
tarihinde Sosyal Demokrası Par-
tisi (SODEP) kurucular listesini
İçişleri Bakanlığı'na teslim etti.
Ancak 23 Haziran 1983'te MGK
SODEP'ın kurucu üyelerinden
Genel Başkan İnönü dahil 21 ki-
şiyi veto etti. Bunun üzerine SO-
DEP'in Başkanlığı'na Cezmi
Kartay getinldı.