Katalog

Cumhuriyet İmtivaz sahibi: Berin Nadj Grnel Yayın Yönetmenı: Özgen Acar •Gcnel Ya>ın Koordinatörü Hiknıet Çetinka>a • Genel Yayın Danışmanı Oriıan Erinc • Yaa İşleıi Müdürü: Celal Başlangıç •HJ- ber Merkezı Müdürü Mustafa Balba> Gorsel \oneimen \li Aear •Duzcnlcme Muslafa Sağlamer Ankara Temsılcısı Cûne>t Arcayürek #Haber Müdurlen Işık Kansu, Hakkı Erdetn • Ktanbul Haberlen Şena% KalVan »Dı, Haberler Ergun Balcı AtalurkBulvanNo 125. Kat 4. Bakanlıklar-Ankara Tel 4195020 (7 Hat). Telex Haberlen Mehmet Saraç 42344, Fax.(4)4l9502 7 «Izmır Tembikw Serdar Kınk, H.Zıva BK 1352 S 2 3 Tel 8H23nTele\ 52359. Fa\: (51)895360 •AdanaTemsilcısı Çetin Viğenoğlu inönüCd 119S No 1 Kat 1. Tel: 522550-5226OI-522492 .Telex 62155. tax(71 »522570 • lş - Ekonomı Dinv Tajanç •Yurı Haberlen Mehmet Saraç • Makalclcr Sami Karaören #Spor \bdülkadir Vücelman 9Dü- zeltme Abdullah N azıcı Müessese Müdurü- Erol Erfcut •Koordmatör Ahmet Konıkan • Muhasebe- Bûient ^ener • Idare Hüseyin Gürer • tşletmc önder Çetik • Bılgı-tşlem Nail lnal •Bılgısavar Sıstem: MMvet Çiler • Reklam Reha lşıtm»n V»ymlji)««tf BKMI: YenıGunHaber Ajanii Ba'.ınve Yd>ıncılık A Ş TurkocaâCad 39 41 Cağaloğlu 14334 Ist PK :-K.tsUnbülTel 512 05 05 Tclcx 22246. (||513H5¥5 16 HAZİRAN 1993 İmsak. 3 24 Güneş: 5.24 Öğle: 13.09 Ikindi: 17.09 Akşam: 20.44 Yatsı22 Bıyıklı kadınlara mûjde • FRANKFLRT(AA)- Özellikle esmer kadınlarda görülen ve dudağın üstünde bıyık görüntüsü veren tüylerin yok edilmesi ıçin, yeni bir yöntem geliştirildi. Almanya'da b'lm Üniversite Kliniği'ndegörevli Prof. Christian Laurit/en, yeni bir hormonlu merhem formülüyle. kadınlann bu sorununun kolayca ortadan kaldınldığını açıkladı. Şimdiye kadar uygulanan tüy dökücü yöntemlerin çeşitli yan tesirleri olduğuna dikkatçeken Prof. Lauritzen, formülünü açıkladığı merhemin günde iki kez tüylerin üzenne sürülmesıyle bu sorunun ortadan kalkacağını söyledi. Depresyonun • VVASHINGTON (AA) - ABD'de, bilim adamlannın insanlarda, psikolojik hastalığın oluşmasında rol oynayan bir gen bulduklan bıldiıildi ABD'de yayımlanan Proceedign of The National Academy of Science dergisinde çıkan bir makalede. depresyonun biyolojik kalıtsallannın açıklanmasına ışık tutabileceği belirtildi. Makalede, depresyonun oluşmasında rol oynayan genin, hücre içinde iletişimi yok ettiği kaydedildi. Ktsırlığın nedenteri • ERZURUM(AA)- Akraba evliliği, genetık yapı bozukluklan, ıklim ve psikolojik sorunlann kısırlığa neden olduğu bildirildi. Atatürk Üniversiteşi Araştırma Hastanesi Üroloji Anabilim Dah Öğretim Üyesı Doç. Dr. Güray Okyar, akraba evliliği yapan çiftlenn çocuklannda germinal yapı bozukluklan görüldüğünü belirterek. "Bu gibi durumlarda testisler dışarda değil. kann bölgesinde oluşuyor. Testisler en geç 6 yaşına kadar cerrahi bir bperasyonla indirilmelidirler" dedı. Doç. Okyar konuşmasını şöyle sürdürdü: "Aşın sıcak testislerdeyapısal bozukluklara neden olduğu için, tohum hücrelerinin sayıları ya azahy or, \ a da tamamen ölüyor. Soğuk iklim de erkek üreme organlanna aynı olumsuz etkiyi yapmaktadır. Kısırhğjn diğer bir nedeni de psikolojik kökenlidir. Bu kişilerde genel olarak bakteriyel bir sorun göriilmemektedir" İzmir'e jeotermal enerji •İZMİR(ANKA)- Seferihisar Karakoç kaplıcalanndan elde edılen jeotermal enerji ile konutlann sıcak su ile ısıtılması projesine önümüzdeki yıl başlanacak. Proje için 400 milyar hra harcanacağını bıldıren İzmir Valisi Kuthı Aktaş, 35 bin konutun jeotermal enerjiden yararlanacağmı açıkladı. Aktaş. Karakoç kaplıcalannın gücünün 250 lt/saniye olduğunu bildirerek. projenin uygulanmasına oncelıkle önümüzdeki yıl Seferihisar ilçesinde 2 bin konutta başlanacağını kaydetti. 42 kilometrelik boru hattı ile kaphcalardan suyun Seferihisar, Narhbahçe ve Konak'a getirileceğini anlatan Vah Aktaş. tüm projenin şimdilik 35 bin konutu kapsadığını söyledi. Kimsenin böylesine büyük bir patlama beklemediği 15-16 Haziran olaylarının üzerinden 23 yıl geçti Türkiye'yisarsaniki ıızıuı gün4 Haziran 1970 günü Devrimci İşçi Sendikalan Konfederasyonu salonunda Genel Başkan Kemal Türkler gün boyu süren tartışmalann özetini yapıyor: İşçi sınıfı üretimden gelen hakkını kullanacaktır... D İSK'in kapatılması anlamma gelen Meclis kararmın protesto edileceği açıklanmıştı ama kimse böyle bir patlama beklemiyordu. 113 işyerinde 70 bin işçi direnişe geçti. Sokaklarda çatışma oldu. 1 6 Haziran'da olaylar katlanarak arttı. İzmit'teki işçiler deeyleme geçti. Ordudevreye girdi. Sıkıyönetirr, ilanedildi. l'ipolis4'üişçi5kişiöldü.200işçi " yaralandı. bir o kadan gözaltına alındı. \ ŞÜKRAN KETENCt 14 Haziran 1970 günü DİSK'in Merter'deki konferans salonundayız. Üye sendikalann bütün işyeri temsilcilerinin katılımı nedeni ile sajon tıklım tıklım. İnsanlarçok sinirli. Üst üste yakılan sigaralann dumanından göz gözü görmüyor. Gün boyu süren kürsü konuşmalan öfke, coşku ve kararlılığı anunyor. Salondan sloganlarla destek veriliyor. "Yaşasın şanlı direnişimiz.." Akşam saatlerinde toplantıyı kapatmadan önce DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler alınan kararlan özetlerken adeta beyinlere kazıyor.. "Üretimden gelen gücünüzü, anayasadan doğan çahşmama hakkınızı kullanacaksınız. Fabrikalarda gün boyu oturmak istemiyorsanız. kent merkezlerine doğnı gruplar oluşturarak yürüyüşe çıkacaksınız. Kamu araçlan sizin malınız, ücret ödemeden kullanabilirsiniz. Özellikle de fabrikalann, makinelerin zarar görmemesi için alınması gereken önlemleri alacaksınız. Onlar sizin ekmek tekneniz, onlan gözünüz gibi koruyacaksınız. Kavga sizin hak kavganız, karar sizin karanruz. Doğacak sonuçlan, bedelini göze alarak bu yola girdiniz. Sonuçlanndan kimseyi sorumlu tutmayacaksınız.." Gazeleler. DİSK'in de kapaülması anlamına gelen. Meclis'ten hızla geçirilen yasayı protesto için. DİSK'in 12 haziran günü kamuoyuna açıkladığı genel direniş karannı veeylemin uygulanışına ilişkin taban toplantılannı ciddiye almamış olacaklar ki söz konusu toplantıyı izleyen bir başka gazeteci yoktu. Gazetede haberin nasıl değerlendirileceği. yönetici arkadaşlarla uzun bir tarüşmaya konu oldu. Çoğunluk karann boyutundan ürkmüş, gerçekleşebıleceğine inanmıyordu. Özel, atlatma haberin değerlendirilmemesi de gözeahnamıyordu. Sonunda 1. sayfada aşağıdan sağda dört sütundan verilmesi kararlaştınldı. 15 haziran günü olanlara kimseler inanmıyordu. 113 işyerinde, 70 bin işçi o sabah direnişe geçmişü. DİSK'in örgütlü olduğu özel sektörün bütün önemli kilit fabrikalannda üretim tamamen durmuştu. Öğlen saatlerinde fabrikalardan sokağa dökülme başladı. Varoşlardan kent merkezlerine. İstanbul'un her tarafından birden insan seli akıyordu. Yollarda barikat yapan polislerle işçiler arasında zaman zaman çatışmalarçıkıyordu. 16 haziran günü bütün bu olanlar katlanarak yaşandı. İstanbul'un. İzmit'in bilinen bütün fabrika bölgelerinden DİSK ve Türk-İş üyesi işçiler sokaklaradöküldüler. Fabrika, fabrika bırleşerek. kent merkezlerineon binlerle yüriidüler. Reşmi kayıtlar direnişe katılan işçilerin Türk-İş ve DİSK üyeleri olarak 150 binı bulduğunu vurguluyordu. Polis bankatlan bir işe işçi güriyüşünde 3 ölâ var f İstanbul ve Iznitte siu YMIilİH 15-16 Haziran olaylannda polisin sert rurumu gerginliği arttırdı. Asker devreye girmek zorunda kaldı. Siyasflerin tavn da buna yardım etti. yaramayınca, devreye ordu birliklen sokuldu. Büyük barikatlar kuruldu. köprüler açıldı. İki yakanın işçilerinin birleşmesini durdurmak için vapur seferleri iptal edildi. İşçi seli, işçilerin birleşmesi önlenemedi. Kanlıçatışmalaryaşandı. l'i polis. 4'ü işçi 5 kişi polisin açtığı ateş sonunda kurşunlara hedef olarak öldü. İstanbul ve İzmit'te sıkıyönetim ilan edildi. 200 kadar işçi yaralandı. Ondan daha fazlası gözaltına alındı. Sıkıyönetim alundakı sonraki günlerde, sokağa çıkamayan. fabrikalan asken panzerlerle sanlan işçiler, işlerinin başında çahşmama eylemlerinı sürdürdüler. DİSK yöneticileri uzun süreli gözaltı, tutuklama ve yargılamanın hedefı oldular. İşyerlerinde üretim ancak bir hafta, on gün sonra, işyeri temsılcileri, öncü kadrolann karakollara alınıp işkenceye muhatap kıhnmalan ve ancak işbaşı yapüdığından serbest bırakılacaklannın duyurulması ile tamamen başlatılabildi. Sonraki aylarda işverenlerin kara listeleri, öncülük yapmış işçilerin tek tek işten atılmalan gündeme geldi. 15-16Haziran'ınbedeli DİSK, yöneticileri ve işçilerden yıllarca alınmaya çahşıldı. Ancak 15-16 Haziran olaylannın nedeni olan. DİSK'in fiilen kapatılması. işçinin sendika secme hakkmın elinden ahnması, sendika çokluğunun yasakla ortadan kaldınlması anlamına gelen 1317 sayılı yasa yaşama geçirilemedi. 11 haziran günü TİPdışında bütün partilerin desteğinde 23O'a karşı 4 oyla Meclis'ten geçirilen, 214 milletvekilinin oturumda bulunmadığı yasa, daha sonra TİP'in açtığı dava sonucunda anayasaya aykın bulunarak Anayasa Mahkemesi'nce iptal edildi. Bugünküscndikalyasakıvda anayasaya aykın 15-16 Haziran olaylarma neden olan 1317 sayılı yasa ile günümüzdeki sendikalyasalar aynı içeriğe sahipler 15-16 Haziran olaylanna neden olan ve Anayasa Mahkemesi'nce anayasaya aykın bulunarak iptal edilen 1317 sayılı yasa ile. bugün yürürlükte olan sendikal yasalann il- keleri birbiri ile aynı. Hak yasaklamalannda bazı detaylarda, zaman ve oran farkhhklan söz konusu. Ancak bugünkü sendikal yasa- lann anayasaya aykınlık iddiası ile Anayasa Mahkemesi'ne götürülmesi ve iptal edilmesi yasağı bulunuyor. 12 Eylül hukukunun, anayasaya, sendikal hak ve özgürlüklere aykın hükümleri hala yürürlükte duruyor. Türkiye aynı yasakçı mantığın ürünü olarak uluslararası platformlarda, ILO'da sendikal haklan gaspeden ülke olarak hesap veriyor, horlanıyor, eleştiri, uyan alıyor. 22 yıl önce, DİSK öncülüğünde. sendika seçme özgürlükleri ellerinden alınan işçiler, Türk-İş'li ve DİSK'li olarak birlikte bir bü- yük direnişi gerçekleştirdiler. 12 Eylülhuku- ku, DİSK yöneticilerinin hapiste. DİSK'in fîilen kapalı olduğu bir süreçte geldi. 9 yıldır uygulanıyor. Koalisyon hükümetinin ya- sakh düzeni kaldırma karan gerçekleşmedi. Ufukta, yakın gelecekte umutlu bir ışık gö- rülmüyor. Sadece Türkiye bu çerçevede ILO'da hesap vermekten kurtulamıyor. Anayasa Mahkemesi 8-9 şubat 1972 gün- leri verdiği kararda 1317 sayılı yasayı esas- tan anayasaya aykın bularak iptal etti. Bu karann en önemli bölümlerini. bugünkü ya- sada ilke olarak aynen yürürlükte olan ya- saklı düzenle çakışan maddelerinin özetini aşağıda. "ibret olsun" diye aktanyoruz.. Zahmet edip 15-16 Haziran olaylanna yol açan yasayı iptal eden Anayasa Mahkemesi karannı okursanız, karann yürürlükteki bu- günün yasalan için aynen verilmiş olabilece- ğini de görürsünüz.. "Yasanın tümünün esasyönünden anaya- saya aykın olduğu görülmektedir. Gerek yazıb gerekçede, gerekse Meclislerdeki ko- nuşmalarda. yasanın ereğinin sendika bollu- ğunu önlemek, güçlü sendikalar yaratmak. sendikalann sömürmeye elverişli kuruluşlar olmasını engellemek olduğu bıldirilmiştir. Oysa anayasa güçlü veya güçsüz sendika gibi bir ayınm gözetmeden çalışanlara sendi- ka kurma hakkını salt biçimde öngörmüş- tür. Koşullann işçilere karşı işleyecek \e ikti- darlara göre ayarlanabilecek görüşlere yol açacağı açık oİduğu içindir ki anayasa bu yolda bir sınırlamaya gjtmemişü'r. Nitekim bu yasada ele alınan ölçü. sendikanın üye sayısıdır ki hiçbir zaman geçerli ve yeterli de- ğildir. Çünkü üye sayısının çokluğu, sendi- kanın gördüğü işler. elde ettiği yararlar bakımından işçilerce tutulmasının sonucu ise güçlülüğün kanıtı olabilir. Yoksa yan- şmaa kuruluşlar yasa ile kapatılmış ve>a en- gellenmişse. bunun sonucunda bir sendika- da üye sayısı çoğalmış ise bu çokluk, sendika için güçlülük kanıtı olamaz. Kaldı ki üye sayısını saptama yöntemleri dahi. bu işe el- verişli değildir. Çünkü üye sayısını saptama- da, kötü düzenleri önleyicı tedbirler öngö- rülmemiştir. Değişikliğin amacı. tekelci sen- dikalara yasa gücü ile yol açmaktır ki, bu da eşit ve serbest sendikacılık ilkesine. başka de- yimle anayasaya aykındır. Tekel yaratma "Kural sendikalann serbestçe kurulma özgürlüğüdür. Türkiye çapında sendika kurma olanaksızlığı. bugün kurulmuş olan Türkiye çapındaki sendikalann tekel yarat- ma sonucunu doğurur ki bu da anayasa- mızın temel kurallanna, Batı uygarbğına da- yanan demokrasiye bağlı devlet ilkesine aykındır.. İşçi haklannın korunmasıiçin ku- rulan sendikalar daha başından, yanşma duygusunu baltalayıcı ve engelleyici bir dü- zen içinde olmamalıdırlar.Sırurlandınna ile önlenmek istenen sendika sayısındaki şiş- kinlik birçok güçsüz sendikalann ortaya çıkmasırun gercekleşmesi sonucunu doğura- caktır. Yasa ile vanlmak istenen güçlü sendi- ka değil. tam tersi bir sonuca ulaşılacaktır. Tartışma konusu kurallar DIŞK'i dağı- tma ereğini gütmektedir. Türk-İş'in genel kurul toplantısmda Çalışma Bakanı bu amacı açıkça ifade etmiştir. Başka deyimle yasa Türk-Iş ve vöneticilerini sonsuza değin korumak üzere çıkanlmıştır. Her işkolunda tek ve zonınlu bir sendika bulunması düzeni. faşist bir görüştür. Ana- yasa ve uluslararası sözleşmelere aykındır." Anayasa Mahkemesi karannda tek tek yasa hükümleri irdelenirken işçinin sendika üyesi olabilmesi önündeki engellerin tümünü de anayasaya. örgütlenme hakkına aykın bu- larak iptal ediyor. Üye olma hakkının önüne hiçbir engel konulamayacağının altını çizi- yor. Üyelik için ve çekilmede noterden geçiş zorunluluğunu da işçinin önünde anayasaya aykın önemli bir engel görerek iptaline karar veriyor. Aynı şekilde, sendika kuracaklann önüne konan çeşitli engellerin tümünü de anayasaya aykın bularak iptal ediyor. Sendika seçme özgürlüğüne saldırı DİSK, Meclis'ten geçen yasayla fiilen kapatıhyor olmasını öne çıkarmadı. Sendika seçme özgürlüğünün işçiden almdığı mesajını işledi. Bu mesajı alan işçi direnişe geçti. Haber Merkezi - 11 haziran _günü Mec- lis'ten geçen yasa pratikte DİSK'in yok olması, Türk-Iş'in yasa zoru ile var edilme- si sonucunu getiriyordu. Ancak "15-16 Haziran Direnişi'nde yüz bınlerce Türk-İş ve DİSK üyesi işçi, asıl sendika seçme öz- gürlükleri ellerinden ahndığı için sokağa çıktı. Sonuç olarak tıpkı bugünkü yürürlükte olan yasal düzen gibi, Anayasa Mahkeme- si iptal ettiği için uygulanamayan o günün yasal düzeni, işçinin sendika seçme özgür- lüğünü elinden alıyordu. Yasa zoru ile sen- dika tekliği yaratılmaya çalışılıyordu. Ancak işçinin özgür iradesı ile oluşabilecek guçlü sendikacılık yenne, dikta yöntemiyle yaratılmış sendika tekliği; yapay, balon sendikacılık oluşturulmak isteniyordu. İşçi sadece sendika seçme özgürlüğünü değil. haklannı savunacak sendikalann da elinden alındığjnı düşünüyordu. Yaşam pratığinde sendika içı demokrası ışlemi- yordu. İşçiler, ancak sendika çokluğun- dan, rekabetın varlığından yararlanarak bir ölçüde sendikal demokrasiyi işletebil- diklerini yaşam deneyimleri ile gözlüyor. sendika seçme haklannın, çokluğunun el- lerinden alınmasınjn. haklannın koruna- maması ile eşanlama geldiğini görüyordu. DİSK, işçinin bu gerceğini gözeterek ya- sa ile ilgili genel direniş karan alırken DİSK'in fiilen kapatıhyor olmasını öne çı- karmadı; sendika seçme özgürlüğünün iş- çiden ahndığı mesajını işledi. İşçi de bu mesajı alarak. sendika seçme özgürlüğü ıçin yüz binler olarak direnişe katıldı. 15-16 Haziran günlerinde, sonrasında, direnişe katılan işçilerin, araşürmalarda; eylemlere neden katıldıklan sorulduğun- da 'sendika hakkımız" yanıünda bırleşme- leri çarpıcıdır. DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler, ya- sanın çıkmasından bir gün sonra 12 hazi- ran günü genel direniş kararlannı açıklar- ken işçilere ve kamuoyuna aşağıdaki bir- iki cümle ile seslenmeyi seçmişti: "Anaya- saya rağmen işçilerin doğal hakkı olan sen- dika seçme özgürlüğünü ortadan kaldıran bu tasan, işçiyi kanun dışına atmaktan başka bir sonuç vermeyecektır." Bugünün yasal düzenlemesinin mimarh- ğından doğrudan Türk-İş'i suçlamak hak- sızlık olur. Bugünün miman; sendikal hak yasaklamalannı sendika seçme özgürlüğü ile de sırurlı tutmayıp genişleten 12 Eylül düzenini yaratan güçler oldu. 12 Eylül ön- cesi bütün hazırlıklannı ve istemlerini. 12 Eylül hukukuna yansıtabilmiş TİSK'i, iş- verenleri, bugünkü düzenin baş miman kabul edebiliriz. Ancak sendika seçme öz- gürlüğü konusunda bugün gelinen nokta- da Türk-İş'in de ortak olma eğilimini görmezlikten gelemeyız. Türk-İş genelde 12 Eylül hukukunun yasaklı düzenine kar- şı çıİcarken 12 Eylül düzeninde DİSK'in başına gelenlerden hoşnut kalmıştır. İstanbul AtaşehirKomtları'mn Satışı Siiriiyor. Anadolu yakasınm Atakoy'u 3 000 konutluk megakent Ataşehır Konıtlarının satışları yoğun bir şekilde suruyor. , Sız de 10 yıla kadar vadelı aylık %4 TL veya %1.2 DM, o o1 S faiz oranlarıyla dovize endekslı. Emlak Bankası projelerıne ozgü "Yuva Kredileri"nden yararlanarak Ataşehir de yuva sahibi olun. EMLAK BANKASI Uyga