Katalog

SAYFA CUMHURtYET 16 HAZİRAN1993 ÇARŞAMBA 10 EKONOMI PARARAPORU BORSA VBtİLERİ Endeksier Birleşık Mali Sanayi önceki 9760.67 6940.38 11469.85 Işlem hacmi (önceki) Işlem mıktarı(önceki) Dünkü 9804.36 6965.81 11524.02 Fartc(%) 0.44 036 0 41 1.130.972.572.545 151.033.156.5 Olmulcsa Otosan PnrEft PınarSu Petrol Ofisı Sabah Yayınalık Santral Hotdıng Sarfcuysan Sun Elektronık SunEletrtronıkOO T.Dışbank Tekstılbank(BÜ) Teletaş Tnsaltfl) T.Garantı B TJfMLH T.lşBnk(A) TjşM(C-%7WMJ TjfMfC-%7HH Türkıye Kalkinma TKHM—MH TofaşOtoTicaret Toprak Kâğıt TrakpCai T.Sıemens T.S.K.B (BU) T.Demır Oökum TurcasPetrolcülük Tupraş M 1J» 1.4M 2.300 ^200 65.000 61.000 •M no 1JM 1JM 1.47S 2400 66 000 KO U7S 9Z0 1.7M uoo uso 3.550 1J7S 8.BM 3.1M 3450 1.1 H 3800 2.200 103 000 61 000 609 775 tSO 1H.M0 2JO0 İ7LM7 t20tJM.14l 1J2S 74.H0 UM 1IJM 3.560 141.000 1.4» 2264 62 747 IIt uoı III 1.771 7.400 1.47S 7M 3.8O0 730 14.000 1JS UM 1] 7.000 1.426 no 3 300 720 13.500 1JM 12.000 7600 1JM III 3800 800 14.000 1JM 2.950 1.850 M M 3.850 2.700 7 700 1J10 6.4O0 11.7*0 350.000 IJfO 1J7S 1J7S 17J M 2.750 1700 UM 3.700 0 7.600 1.1H 6300 1UM 0 1.4M 1.7M 2.1H 2900 1900 UM 4000 0 8100 1.121 6500 0 1JM 1J2S 2.17» 7 000 3.193.590 1JM III 3.800 1.000 720 1 731.600 13.750 1.144.050 1JM 2 2 U M U M 1I.1M MJM 7JM 2.800 75.000 1.750 402.000 U M İ1JM 3.750 4.365.529 0 0 7.700 1.930.768 1.12i UM 6.300 173573 I U H 7UH 0 0 1JM2.7MJM 1J2f1.1KJM M7İ 7S7.7M 1800 fiJM 65 000 7500 1750 65 000 7000 1750 17JM 69.000 7000 4JS0 1JH 9 700 1JM 1 600 13.750 9.800 3.600 720 23.000 Z475 17JM 1.300 M0 3.500 1.400 1.J00 9.000 U7S 1500 13 250 9200 3450 (M 22.000 0 17JM 1.7H 1.250 IJtt 3400 9600 MM 1.700 14.000 9.800 3.600 M0 23 000 0 1UM 2JM 4.5H 1350 1JM 3650 UM 2.7H 1.750 3000 I 7 J M 1 J M J » 65.000 374100 7000 1000 4JHUSUM 1JH 42.000 9.000 557 000 U7SU74JM 1.550 199 750 13.500 41733 9.400 78 500 3.500 659 230 MI1J2U17 22.500 2.013 000 0 0 1UM M U M 1JM 74.4M 1.300 124 000 1JM7J7UK 3 450 148 500 U M 1 J 2 U H 2.7HM41.4M 4.7» ISIJM S.1H 3.539 I.7M 1ZJM 7390 1.4H III 3800 759 13 779 U27 I7JI7 2.849 1784 2J2I 3.840 0 7.831 1.121 6.402 1U27 0 1.4M 1J17 M74 M42 1.750 66.386 7.000 4J41 1JM 9.218 UM 1.615 13.575 9.518 3.510 22.511 0 IUH 1J22 1286 1.0M 3522 UM 4.740 TEŞEKKÜR \meliyatımı başarı ile gerçekleştiren, değerli insan Doç. Dr. VEÜ YALÇIN ve ekibine, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Üroloji Servisi tıemşirelerine ve tum personeline teşekkür ederim. HİSEYİN ÇEKİN Yükselen endeks, 10 bini deldi, ama sonımda 9804.36'ya oturdu Borsa'da Çiller hızı sürüyor BORSA « . . . Adana Çımento (A) Adana Çımento (C) Abana Elektromeka UyMÇMMfM) MDTltttl Akbank Akçımento U n AKtas Elektrık Alarko Holdıng Aıarko Sanayi Altınyıldız AnfttaCM Arçelık Aselsan Asian Çımento Aygaz Bağfaş Banvıt Bekoteknık BırlıkTûtun Bnsa Burçelık -ÇanakkaleÇım. ÇMtMM Çımentas Çımsa çdvmBL ÇamrmlTHiı Denrurbank DenızhCam IHPCH Deva Holdıng UHşlatm DR*ı Miaa (Yaril Doğusan Ooktaş DuranOfset Eczaçıbaşı Yatı Eozacıbaşı llaç Edıplplık EgeBıracılık »MllM Ege Gubre Ege Seramik fatkttnHM Enka Holdıng ErçıyasBıracılık D-miıirÇ*. M M t Fınansbank Gentaş GkM MMYrtna Good-Year Gubre Fabnkalan GuneyBıracılık Mkttf Mniıtieu. hflsatm fcrtm Intema (Yenı) LMtorPMn faKM UrtMsa Kav KelebekMobılya KentGıda Kepez Elektrık UpnBrt.|TMO Koç Holdıng UfYlflna Konya Çımento Kordsa Koruma Koytaş KutahyaPorselen Kijtah/aPorselen MdMT»kN Mardın Çımento ttarat Marmarıs Attınyun. Marsnal •ÜfflJMhl MensucatSant maş Mıgros «MkMtJlbrtaU Net Holdıng NetTunzm 10.700 2050 1 550 1I.7M U M 5000 8000 1I.7H 31000 3.850 8500 4JM 12 500 ZJ7İ 8.800 7300 17 500 7600 5050 35 000 12 750 1.400 1.72i 9500 6800 5800 1ZJM 51000 24.000 11JM 1S.1M 3400 4000 7JM 3 750 U M U M 1300 13.500 4500 4800 6500 2.350 85 000 U M 4400 8800 1.77i 9800 58 000 1.S26 İ J M 8.188 3.050 4 950 S.500 1.600 16.000 U M 2 700 32.000 U M L2M 4.160 2.7M 2.350 M M 1J7B U M 7.400 4.000 7.800 9800 9.300 U M 16.750 Z7JM 145.000 3.150 1.925 2.075 4.350 3.450 ım1.1» 32.000 U M 3.150 9 9BİI 20.250 U M 700 1J7İ 82.000 1JZ5 17JM 2.025 4.200 M J M «M» 10 250 2000 1500 Z1.7N 7JM 4 700 7500 21JM 29 500 3 750 8100 U M 12.000 M M 8.400 6800 17.000 7.200 5000 0 11.750 0 1J2i 8900 6.400 5500 11 JM 49.000 23.000 112M 1 U H 3 150 4000 7JM 3600 9.100 ».200 1.200 12 500 4.300 4.550 6.300 0 79.000 U M 4.300 8.500 İ J M 9300 56 000 İ J M 1J75 U M 2.900 4 750 6.000 İ J M 15.250 İ J M 2.600 30.000 US» 2.600 4JM 2JM 2.300 SJM 1J7S U M 8.180 3950 7.000 0 8900 U M 16 000 27JM 140.000 2.900 1.725 1.950 4100 3.200 UM İJM 32.000 İ J M 3000 9 VCİI Z.8tV 13 000 U M 640 1JS0 81000 1.42i 27JM 1800 3950 M J M IllMt 11.000 2.100 1575 21.7M LM 4 700 8.100 21 JM 31000 3.950 8.500 U M 12 750 L2M 9.000 7.200 17.000 7.600 5.300 0 12.500 0 İ J M 9400 7.000 5.800 12JM 52 000 25.000 12.7M 11.2M 3.400 4.200 7JM 3 750 10.480 U N 1 300 13 250 4300 5000 6600 0 84.000 U M 4500 9000 1JS 9600 57 000 1.7M 1.4M U M 3250 4800 6.280 1JH 16.250 11M 2 750 31500 2J2İ 2.880 4JM 2JM 2500 U M 1.500 1.000 U M 4 100 7.500 0 9 700 U M 17 000 t U M 145 000 3050 1950 2.075 4300 3400 1.Mİ 33 500 U M 3250 19.000 U M 710 1.I7S 85 000 1.47b M J M 2.050 4200 81508* ISIUZtaNMMI 10 500 1.904 750 2.025 388 592 1525 303000 21.7M J11.7O6 İ J M 7.417J M 4 700 17 700 7 500 49.820 21JM2J22JM 29 500 221000 38003223450 8 200 275 850 UM UM 12250 1535962 2.168 471.414 8 400 2 246 825 6 800 714 900 17 000 1000 7 200 244.662 5 000 3 031 575 0 0 12 000 75.700 0 0 1JM4JMJM 9000 457000 6 400 34.050 5 600 31.000 \UH 1HJM 50 000 1 561.687 23 000 198 540 12JM1JMJ7I 1UM1JM.4M 3 200 146.300 4.000 475.500 7JM UM 3650 355390 IUH 17JM UM I7JM 1 200 166.000 12 500 206.567 4 300 10.000 45502996.118 6 300 1 296.340 0 0 80000 191.100 UM İ711M 4.350 1 010 570 8.500 1 332.000 1J2İ NU24 9 500 312.000 56000 55200 1.7001.835.160 1J7S S U M UM 2JM 3.000 106 000 4 750 14000 8-200 68.000 1J26l.7S7.680 15.250 22.675 U H 47JM 2 700 496 800 30 000 122.210 2JM M4.H1 2J00 114.880 4JOOIJ21.710 2.7İI I44JM 2350 293000 U M 10.800 1.460 UMJ2I UOO 168.080 UM MUM 3950 635000 7.200 108.900 0 0 8.900 279.157 UM IUH 16.250 1 523.255 M J M 141111 145 000 48.000 2.900 1 408.056 1.850 388.755 2.000 416.560 4.100 12.200 3.200 31.000 1J58 2İ&2M 32 000 1 094 200 UM HJM 3 150 43 070 1AM MJM 18 500 48.519 UM MJM 660 619 450 1JM1.11UH 82.000 109.750 147i M.1M 2UM2JI7JH 1.800 115.500 3.950 16.000 MJM 17UH 10627 2050 1556 21.7M 8J78 4 700 7804 21.147 30189 3838 8352 U M 12389 2.161 8684 6.997 17000 7.435 5106 0 12.000 0 1JU 9103 6552 5.677 11JM 50 482 23 598 12JH 10.882 3233 4029 7JM 3654 11.144 M M 1.250 12996 4.300 4650 6446 0 81227 1716 4394 8643 1JI7 9 467 56314 1JI7 1JM U M 2938 4 785 U41 1JH 15636 US1 2 670 30 622 2JM 2.621 4.460 2.788 2 371 J.766 1411 U M 8.168 3990 7.225 0 9365 U M 16 506 27JH 143 375 £937 1792 2.007 4187 3.301 1.247 32 631 1.1 H 3136 18.413 U M 665 1J2I 83 000 1.4M 2UI1 1947 4096 88.186 2075 liraya. Peg Profılo 1900 liradan 2000 liraya. Türk Ha- va Yollan 720 liradan 800 li- raya, Uşak Seramik hisse se- • Seansın kırkbeşinci dakikasına doğru 10 bin 10 puan olan Borsa Bileşik Endeksi yanm saatlik bir durgunluktan sonra satışlar nedeniyle düşüşe geçti. Ekonomi Servisj - Prof. Tansu Çiller'in Başbakanlığı- na önceki gûn tam destek ve- ren ve tarihinin en büyük çı- kışlanndan birini gösteren Borsa, dün de yükseldi. Seans içinde 10 bini aşan Borsa Bileşik Endeksi daha sonra gerileyerek 9804.36 pu- ana indi. Bir önceki güne oranla ise hisse senetlerinin ortalama değer artışı binde 44 oranında oldu. Önceki gün yüzde 10.47 orarunda artış yaparak 10 bin puana yaklaşan Borsa dünkü seansa da hızlı başladı. Seans içinde hemen hemen bütün hisse senetlerine olan talep yüzünden bir ara hisse senetlerinin tahtalannda kilit- lenme oldu. netleri de 1800 liradan 1850 li- raya yükseldi. Binde 6 artış Dünkü seansta Borsa Mali Endeksi binde 36 oranında artarak 6940.38 puandan 6965.81 puana, Borsa Smai Endeksi de binde 47 oranında artarak 11 bin 469 puandan 11 bin 524 puana cıktı. Hisse senedi piyasasındaki hareketlilik altın ve döviz pi- yasalannın durgunlaşmasına neden oldu. Döviz dün ser- best piyasada 10 bin 435 lira ile 10 bin 475 lira arasında alınıp satıldı. Mark 6435 lira ile 6465 lira arasında işlem gördü. Döviz-altın piyasalan- nın durgunlaşmasına özellikle Tahtakale'de piyasasının Bor- sa'yayönelmesi neden oldu. 44 puanlık artış Borsa endeksi bir önceki güne oranla 44 puan artarak 9804.36 puandan kapandı. Yabancı yatınmcılann dı- şında küçük yatınmcılann da Borsa'ya yönelmeleri nede- niyle, önceki gün olduğu gibi fıyatı 1500 lira ile 3000 lira arasında değişen ucuz hisse senetlerine daha fazla talep oldu. Örneğin Metaş dün 1775 li- radan 1900 liraya, Makine Takım 1125 liradan 1250 lira- ya, Şişe Cam 1900 liradan Borsa endeksi bir önceki güne oranla 44 puan artarak 9804.36 puandan kapandı Döviz rezervi arttı ANKARA (ANKA) - Mer- kez Bankası'nın döviz rezervi, mayısın son haftasındaki artı- şla yeniden 7 milyara yaklaştı. Bankanın döviz rezervi 21-28 mayıs günleri arasında 59 mil- yon dolar artarak 6 milyar 983 milyon dolara yükseldi. Döviz rezervinde 1992 sonu ile 28 mayıs arasında kaydedi- len artış da 867 milyon dolara ulaştı. Bankanın döviz rezevri 1992 sonunda 6 miryar 116 milyon dolar düzeyinde bulu- nuyordu. Rezerv özellikle yüın ilk iki ayında hızlı bir artış gösterdi. Ancak rezerv, mart sonrası azalma trendine girdi ve dal- galı bir seyirle birlikte 28 mayısa kadar geçen sürede 581 milyon dolar azaldı. Teşvik esaslannda yapılan değişiklikler yüzde 25 indirim getirdi Dıracata LPG dopingiANKARA (AA) - İhracatı ve döviz ka- zandıncı faaliyetlerin teşvikine ilişkin esaslarda yapılan değişiklikle, ihracat amaçlı üretim yapan kuruluş- lann, sıvılaştınlmış petrol gazını (LPG) da yüzde 25 indi- rimli olarak satın almalanna olanak sağlandı. Bakanlar Kurulu'nun dünkü Resmi Gazete'de yayımlanan karanna göre söz konusu fırmalar, ihraç edilen nihai Indirimli ürünler 29 ocak tarihinde yayımla- nan ihracatı teşvik karan ve il- gili tebliğlerinde, ihracat amaçlı üretim yapan kuruluşlann elekt- rik, doğalgaz, su ve fuel-oili yüzde 25 in- dirimli olarak satın almalan öngörül- müştü. Ihraç amaçlı üretim yapan kuruluşlar elektrik, doğalgaz, fuel oil ve sudan sonra sıvılaştınlmış petrol gazını da yüzde 25 daha ucuza alacaklar. ürünün üretiminde kullandıklan LGP'- yi de yüzde 25 indirimli olarak ilgili ku- ruluşlardan satın alabilecekler. Yapılan değişiklikle. aynca dış ticaret sermaye şirketleri (DTSŞ) ve imalatçı- ihracatçılann, teşvik belgeli ithalattan doğan Gümrük Vergisi ve fon bedelinin yüzde 50'sini aşan bölümü için teminat mektubu verme zo- runluluğu kaldınldı. Karara göre ithalattan do- ğan söz konusu vergi ve fonlar için zorunlu olan teminat mektubu yerine, şirketi temsil ve taahhüt altına sokma yetki- sine sahip bir yönetim kurulu üyesi ile en büyük hisse sahibi ortağın noter onaylı müşterek borçluluk ve müteselsil kefalet sözleş- mesi vermesi yeterli olacak. Ancak bu uygulama, taahhüdün yerine getirilmesi- ne kadar geçerli sayılacak. Iş Bank'a ihracat kredisi • ANKARA (AA)-İş Bankası'nın ihracatçılann fınansmanı amaayla kullandınlmak üzere 150 milyon dolar tutannda sendikasyon kredisi sağladığı belirtildi. İş Bankası'ndan yapılan açıklamaya göre kredi. The Sanwa Bank Ltd, National VVestminster Bank, The Tokai Bank. Rabobank, Nederland. Gulf International Bank BSC ve Landesbank Girozentrale'nin düzenleyici olduğu bankalar konsorsijaımu tarafından tamamen taahhüt edildi. Hak-İş'ten enflasyon • ANKARA (ANKA)- Hak-İş Konfederasyonu, yıllık enflasyonun yüzde 80.3'e ulaştığını açıkladı. Hak-lş'e göre dört kişilik bir ailenin aylık tüketim harcaması da 7 milyon 712 bin liraya çıktı. Hak-İş'ten yapılan açıklamaya göre dört kişilik ailenin mutfak ve mutfak dışı harcamalan, 15 mayıs-15 haziran döneminde bir önceki döneme göre yüzde 5.3 arttı. Sebze ve me^edeki bollaşmanın da mutfak harcamalannda rahatlamaya yol açmadığı belirtilen açıklamada, söz konusu dönemde gıda fiyatlanndaki ortalama ' . artışın yüzde 3.1 olarak gerçekleştiği bildirildi. 4 kişilik ailenin 7 milyon 712 bin lira olarak belirlenen aylık tüketim harcamasında gıda 2 milyon 254 bin lirayla en büyük payıaldı. Bankalarda ^yedekleme' • İZMtR(AA)- BASİSENIzmirŞube Başkanı Oktay Mert, teknolojinin en hızlı uygulandığı alan olan bankacıhk sektöründe son yıllarda personel sayısı azaltılırken ticaret liselerinde öğrenim gören 2. ve 3. sınıf öğrencilerinin bankalarda 'staj" uygulaması adı altında uzun süre düşük ücretle çalıştınldıklannı ileri sürdü. Asgari ücretin yüzde 30'u kadar ücret alan ve sendikaya üye olamayan öğrencilerin, fazla mesaiye kalmalanna rağmen bu ücreti de alamadıklan öne sürüldü. MERKEZBANKASIKURLARI 16HAZİRAN1993 lABDDolan 1 Alman Markı 1 Avustralya Doları 1 AvusturyaŞilini 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu IFİnMarkkası 1 Fransız Frangı IHollandaFlorini Ilsveç Kronu 11svtçre Frangı lOOttatyanüreti UaponYeni IKanadaDoJan 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Hrtz JLB 10393.17 6389.12 7023.70 906.65 310.71 1669.98 1904.00 1898.99 5697.38 1432.40 7152.91 702.24 98.26 8127.28 1510.08 15875.58 2771.44 MTlj 10414.00 6401.92 7037.78 910.47 311.33 1673.33 1907.82 1902.00 5708.80 1435.27 7167.24 703.65 98.46 8143.57 1513.11 15907.39 2776.99 EFHTtF JLB 10382.78 6382.73 6918.34 907.74 307.60 1653.28 1884.96 1897.09 5691.68 1418.08 7145.76 695.22 96.79 8005.37 1494.98 15859.70 2729.87 MTlj 1044524 6421.13 7058.89 913.21 312.26 1678.35 1913.54 1908.51 5725.93 1439.58 7188.74 705.76 98.75 8168.00 1517.65 15955.11 2785.32 CAPRAZKURLAR 1AB0D0t«U 1.6267 1 4797 11.4380 6.2235 5.4586 5.4738 1.8242 124.49 7.2558 1.4530 1480.00 105.77 12788 6.8825 3.7501 IStarfiE 1ECU: SDR: SMt: U n ı Markı Instrtlya BWBFI InsnryaSHM İMknrfcaKrMM FtaimrkkMi toKaFraifi MtaMlsRirM asaoyol pızıtısı mçKrt« SVİÇP6 rTM|l blyMLJrttl JapnVMi (aniaOıtan torvtçKrMH UranstaıRtyaU 1 5275ABDDUaPI 1.2029AB0DtHn 1 42i3AB0Dslan 14801.79TL KONUK YAZAR YAT1RIMF0NLARI Kablma bdgesiadı lşYaönm-1 lşYatınm-2 lşYatınm-3 lşYatnm-4 lşYatnm-5 lşYaörım-6 lşYabrım-7 lnterfoo-1 lnterfon-2 lnterlon-3 interton-4 interton-5 lktisatYat-3 lktisatYat-4 Ikt Aülım Fon Gar.Yatnm-1 Gar. Yatırım-2 Gar. Yabrın>3 Gar. Yabnm-4 Gar. Yabrım-5 Esbank Fon1 EsbankFon2 Esbank Fon 3 YKBYabrımF. YKBSektörF. YKB Hisse F YKBKamuF. YKBLikitF. YKBKarmaF. YKB Döviz F. YKBKapıtalF. YKBAktifF. VakıfFon-2 Vakı«Fon-3 Vakıf Hisse VakrfDünya Vakıf Fon-6 Dış MavıFon Bugün Değ. 240.037 119.477 63 065 43.512 21.242 45.792 12.203 164.632 123.427 69.640 70.466 18.010 57.840 58.432 53.863 182.570 68.267 44.858 28.895 29.571 178.745 59.106 43.741 157.178 126.911 173.328 124.486 108.465 123.756 58.693 43.639 39.924 291.392 54.376 41072 46.633 33.217 111842 % 0.15 4.51 0.14 0.12 0.41 0.24 2.06 014 0.15 0.14 0.14 2.50 0.15 0.15 -1.42 0.23 0.29 0.31 3.30 3.98 0.15 0.14 0.15 0.15 0.14 3.73 0.14 0.14 0.14 0.15 0.15 0.10 0.16 0.14 4.57 0.33 0.14 1.19 Kablma 1 1 i _jâ, Ddyvsı aoı Dışbank Beyaz Dışbank Pembe Tütün Fon-1 Tütün Fon-2 Mıtsui Fon-1 Mıtsui Fon-2 Finans Fon-2 Finans Fon-3 Finans Fon-4 Finans Fon-5 Zıraat Fon-1 Zıraat Fon-2 Zır. BaşakFon ZiraatFoo-4 Halk Fon-1 Halk Fon-2 Halk Fon-3 PamukFon Pamuk Hisse Emlak Fon-1 Emlak Fon-2 Emlak Invest Emlak DenızF lmpexFon1 lmpexFon2 Sümer Fon Ege Fon-1 Ege Fon-2 Kalkınma F Demır Fon-1 Demir Fon-2 Tarış Fort-1 Tarış Fon-2 Ortak Fon Türkbank Fon Net Fon Etı Fon TSKB Uzman F Akion Tekstil Fon 1SMZİRMI Bugün Defi. 187.289 50.351 126 736 34.538 390.556 42 517 82 030 61.360 45.958 39 952 71 116 51832 51.164 46.845 71509 51769 45167 69.107 44.460 57.610 45.285 17.381 54.343 58.432 44.351 42.530 41.504 17.826 46.891 43.700 21.405 48.824 20139 37.985 37 108 38.031 38 628 27 000 19157 12644 % 174 0.93 014 0.14 0.15 013 312 0.14 0.95 013 1.90 1.89 014 013 1.34 0.90 0.71 0.59 0.89 0.12 2.90 0.14 0.14 0.49 0.48 0.43 0.36 0.39 0.16 3.19 0.13 0.15 0.15 0.14 0.34 0.13 0.30 3.91 014 014 SERBEST DÖVİZ CİNSİ ABD Doları Alman Markı Isvıçre Frangı Fransız Frangı HoHandaFlorıni IngılizSterlinı S.Arab Rıyalı AvusturyaŞilini lOOİtal.Lıretı AUŞ 10480 6445 7220 1910 5745 15975 2760 912 705 SATIŞ 10510 6485 7260 1930 5780 16100 2785 920 715 ALTIN CİNSİ Cumhunyet Reşat 24 ayar altın 22ayarbılezık AUŞ 830 000 875.000 123 800 110 700 SATIŞ 845 000 910.000 124.300 122.000 MERKEZ BANKASİ • Emısyon (14 Haziran) 53 153 9 milyar • TL. Interbankfaızlerı %59 75 Işlem Hacmı 4.730 milyar Gecelık % 45-50 Hattalık repo %58 Avlık repo: %60 DÜNYA BORSALARI Albnın onsu: 365 75 dolar ABDDoian: 1.6260 Alman Markı 105.80 Japon Yenı 1 5290İ Sterlinı Petroltin varili: 17 52 dolar &ÜRHAN ÖZBEY SEKA Teftiş Kur. Bşk. Ozelleştirmede Insani Boyutlar 7 980li yıllarda planlı bir biçimde yürü- tülen KİT'leri güçsüzlendirme politi- kası, ereğini aşmış bulunmaktadır. Gelişen teknolojiden uzak bırakı- lan iyileştirme, yenileştirme yönün- den, finansal açıdan hiçbir destek göremeyen çok sayıda KİT, kendilerine biçilen çöküş ka- derini hızlı bir süreç içerısinde yasayarak 1990lı yıllara üretkenlikten, kaliteden, verimli- likten ve karlılıktan yoksun, yan can çekişir olarak ulaşmış bulunmaktadır. Protein, vitamin, karbonhidrat gibi yaşamın ana öğelerini yeterli ölçüde alamayan canlı nasıl güçsüzleşır ve bir süre sonra organizma ayakta duramaz duruma gelirse, KIT'ler de yaşamları için gerekli olan temel güç destek- lerden yoksun bırakılarak ayakta zor durabilir duruma getirilmiş olmanın planlanmış kaderi- ni yaşamaktadırtar. Zarar batağına bulaşmış. verımlilikleri hızlı bir iniş çizgisinde sürekli azal- makta olan KİT'leri, tabii ki bu yapı ve görünümleriyle sa- vunmak, özelleştirmenin karşısında olmak, akılcı ve de- ğer verilir bir düşünce olarak kabul edilemez. KİT'ler bugün yataklarında yaşam savaşını vermekte olan birer hasta adam durumundadırlar. Ulusal bağımsızlığımızın son kaleleri KİT'ler, bir bir sessızleşip durağanlaşırken yaşamlarını geçmişin bu güzide kuruluşla- rından tüketmiş. yüzbinlerce çalışanın içine derin bir hüzün çökmektedir. KİT'ler özelleşecek hezeyanına kapılmış kımi koyu özdekçi duyarlılığa kurgulanmış ka- falar, bu kararlılık yolculuğunda tüm insani değer ve düşünceleri bir kenara itmektedirler: "KİT'leri hemen satalım" "Gerekirse asıl değerinin dörtte birine devredelim. "Olmaz- sa çalışanlara yol verip kapatalım." Bunlar gibi coşkulu sloganlar, kimı ünlü ağızlardan sık sık duyulmaktadır. Üç beş yıldan bu yana, KIT'lerin özelleştiril- meşine yönelik böylesi belli bir çalışma disip- linine dayandırılmamış, rasgele söylenilen sözler ve bu düşüncenin yansıması olarak KİT'lere ulaşan kimi haberler, bu kuruluşlarda çalışan yüzbinlerce ışçı ve memuru aşırı ölçü- de tedirgin etmektedir... Çalıştığı KIT'in satılacağına ya da kapatıla- cağına ınandırılan personel, kendini işine ve- rememekte, geleceği için çıkış noktası ara- mak yoluna gitmektedir. Bunun sonucu müthiş bir boşvermişlik, bu kuruluşlarda devlet memuru konumunda ça- lışan bürokrat kesimde, memuriyet temel ku- ral ve disıplininden yozlaşma ölçüsünde aşırı sapmalara neden olmaktadır. Böylece çalı- şanlarda, çalışıp ilerlemek, üretmek, kâr ettir- mek gibi duygulardan uzak, küpünü bir an önce doldurmak hezeyanı ön plana çıkmak» tadır.özelleştirmeye yanlış program ve plarv larla gırmek, KİT'leri zamansız ve gereksiz cöküşe götürmektedir. Kuruluşundaki gelecek umudunu yitiren çalışan, artık ne makine başında ne de bürok- rat masasında, o kuruluşun elemanı ola- mamakta, fiziksel varlığı şeklen kendi işyerirv de olsa da düşünceleri, umutları, heyecanı başka yerlerde olmaktadır. Bir başka potansiyel tehlike, özelleştirme baskısıyla deforme olmuş kuruluşlarda, bir- çok çalışan, "Nasıl olsa kısa süre sonra kapı dışarı olacağım, dürüst, çalışkan olmanın bir anlamı var mı ki" diye düşünerek, memuriye- tin ve toplumsal yaşamın ge- rektirdiği ahlak öğelerinden hızla uzaklaşıp firmalaria, kişilerle, görevinin yaratbğı avantaja bağlı olarak belli olumsuzluklara girebilir dü- şüncesi yakın olasılıklar ola- rak görülmektedir. Kimileyin yürütülen tahminler, atı alıp Üsküdar'ı geçmiş olan ger- çekler yanında, çok safça yü- rütülen değerlendıımeler olarak bıyık altlarında tebes- sümler de yaratırlar(i) Ekonomıklik günümüzde hümanist duygu- lan tutsak almış bulunuyor. Tabıi, özellikle de ülkemizde... özelleştirme ihtirası işınden ÇH karma yolu ile söndürülecek ocakların acıst, perişanlığı, kimi vicdanlarda hiç rahatsız edici devinimler yaratmıyor. Devlet, önce insanına sahip çıkmak ve onu adam gibi yaşatmakla yükümlüdür. Sınırları içerisinde kendi bireyi olarak herkese eşitya- şama hakkı tanımak ve eşit olanaklar sergile- mek durumundadır. KİT'lerin özelleştirilmesinde sürekli yakın- ma konusu, bu kuruluşlarda çalışanlar içindir. Kimılerince bu insanlarfazladan yaşayan, ge- reksiz olmasalar da olur gözüyle bakılan bir kitle olarak görülmektedirler. Sonuç olarak: Özelleştirmeyi önce insani duygularvesos- yal sorumluluk olarak ele almak birincil koşul- dur. Ekonomiklık, sosyal adalet süzgecinden geçtikten sonra akla gelmelidır. Çalışanları sokaklara atılmış, yaşama küstürülmüş KİT'- lerin özelleştirilmesı, ne ulusa nede ekonomi- yeyararsağlar. KİT'lerin özelleştirilmesinde sürekli yakınma konusu, bu kuruluşlarda çalışanlar içindir.